Επίσης θέλω να στείλω τις ευχαριστίες μου για την υλοποίηση αυτής της συλλογής, στους εκδότες, στον κο Μανώλη Βεληβασάκη, πρώην πρόεδρο του Παγκόσμιου Συμβουλίου Κρητών, στο Μανώλη Χναράκη γιατρό και φίλο και ερευνητή της παράδοσης και τη Μαρία Χναράκη εθνομουσικολόγο, καθηγήτρια στο Παν/μιο Ντρέξελ, Αμερικής.
Την εργασία αυτή είχαμε προ ημερών την τιμη να την αποκαλέσει ο φίλος δάσκαλος, ερευνητής και συγγραφέας Γιώργος Πιτσιτάκης «μνημειώδη» και σίγουρα είναι κάτι τιμητικό!
Εκ των υστέρων κοιτάζοντας το αποτέλεσμα σίγουρα εμείς που συμμετείχαμε αντικρίζουμε ένα ωραίο αποτέλεσμα και παράλληλα αντιμετωπίζουμε τα θετικά σχόλια όλων όσων την είδαν και άκουσαν.
Αφ’ετέρου είναι ότι πολλοί άνθρωποι .....
Θα αρχίσω με την εξωτερική εμφάνιση της έκδοσης, που επιμελήθηκε ο γνωστός «μάστορας» Νίκος Διονυσόπουλος με τις οδηγίες και σύμφωνη γνώμη των εκδοτών και τα θετικά σχόλια από όσους μαζί εργαστήκαμε, καθώς φτιάχνονταν!
Στη συνέχεια με τον τίτλο «Μίλιε μου Κρήτη…» που ήταν ιδέα του Αντώνη Κουκλινού από τη Μεσσαρά και «Κρήτες Μουσηγέτες» που ήταν του Κώστα Παπαδάκη από το Ηράκλειο.
Και συνεχίζω με τη συγκέντρωση του υλικού, για τα οποίο ευθύνονται πολλοί, ας αναφέρω όσους θυμάμαι: Γιάννης Χαρκούτσης από Λασίθι, Σήφης Λεκάκης από Ρέθυμνο, Μανώλης Χναράκης και Μαρία Χναράκη-Κατερινάκη από Ηράκλειο και πλέον μίση Χανιώτισσα, Κώστας Βασιλάκης από Ρέθυμνο, Ανδρέας Χατζηπολάκης από Αθήνα και Ανώπολη, Γιάννης Τζανης απο Ηράκλειο, Θανάσης Δεικτάκης από Κίσαμο, Λευτέρης Βρουβάκης από Αθήνα-Κίσαμο, Κωστής Χατζηκοκολάκης από Μαραθώνα-Κίσαμος.
Όλοι οι παραπάνω έδωσαν από το συγκεντρωμένο υλικό που έχουν μαζέψει στη διάρκεια χρόνων από μεράκι για την κρητική μουσική παράδοση και τους ευχαριστώ!
Ιδιαίτερη μνεία θέλω να κάνω στον απελθόντα Δημήτρη Ερηνάκη από τον Κουφο, που μου έδωσε χωρίς καμία φειδώ ότι στοιχείο είχε συλλέξει για τον Κουφιανό.
Η έκδοση «Μίλιε μου Κρήτη απ’τα παλιά» όπως τη βλέπουμε σήμερα και την κρατάμε στα χέρια μας δεν ήταν εξ αρχής σχεδιασμένη να γίνει έτσι.
Με τον Σταύρο γνωριστήκαμε γύρω στο 2008 σε διαδικτυακό ρεμπέτικο φόρουμ αλλά και μέσω κοινού μας φίλου. Στην πορεία γίναμε συνεργάτες και φίλοι καθώς η ανταλλαγή των πληροφοριών και του υλικού που συγκεντρώναμε αλλά ίσως και ο τρόπος εργασίας μας, λειτούργησε έτσι ώστε να εμπιστευθεί ο ένας τον άλλο και να υπάρξει μια γόνιμη συνεργασία.
Για όσους δεν γνωρίζουν ο Σταύρος και ο Κώστας ξεκίνησαν γύρω στο 2010 την έκδοση του βιβλίου-cd «Από τον ταμπουρά στο μπουζούκι» που ήταν η πρώτη έκδοση της εταιρείας τους και το οποίο κυκλοφόρησε το 2013. Έκδοση που βραβεύτηκε στις ΗΠΑ. Ενώ γινόταν η έρευνα και συγγραφή για τον «Ταμπουρά» παράλληλα σκεφτήκαμε να γίνει στη συνέχεια μία έκδοση για το λυράρη Κουφιανό λόγω του ότι ο Σταύρος ως συλλέκτης δίσκων 78 στροφών είχε συγκεντρώσει πολλούς δίσκους του ενώ τον είχα ενημερώσει ότι έχω βρει πολλά στοιχεία για τον άγνωστο σε πολλούς μέχρι τότε λυράρη.
Βέβαια να σημειώσουμε ότι οι εκδότες είχαν επίσης συγκεντρώσει υλικό το ίδιο διάστημα και για άλλες εκδόσεις όπως η κυρία Κούλα, ο Γιώργος Κατσαρός, ο Σπύρος Στάμος κ.α. αλλά σταδιακά άρχισε να γέρνει η πλάστιγγα προς τον Κουφιανό και στην πορεία προς τον Καραβίτη και το Μαριάνο των οποίων επίσης είχαν βρεθεί αρκετοί δίσκοι από τη δεκαετία 1920 και ‘30.
Δεδομένης της ύπαρξης και άλλων δίσκων που υπήρχαν σε άριστη κατάσταση όπως των Αντωνογιωργάκη, Ψύλλου, Παπαδογιάννη και άλλων μπήκε η ανάγκη μέσα σε λίγο διάστημα να γίνει μία σειρά δίσκων, διαδοχικά, λόγω του κόστους και του χρόνου που θα απαιτούσε η συγγραφική δουλειά.
Τα πλάνα άλλαζαν διαρκώς και μετά και την αρωγή του κου Βεληβασάκη και του ιδρύματος «Πολιτισμική Κρήτη» όπου θα μπορούσε να βγει ενιαία η έκδοση αντι σε σειρά μονών βιβλίων-cd, καταλήξαμε στην έκδοση μιας κασετίνας 10 cd και βιβλίο περίπου 150 σελίδων, όπου θα περιέχονταν περισσότερες ηχογραφήσεις από αυτές τις 186 που υπάρχουν σήμερα. Όμως για λόγους διαδικαστικούς που δεν εξαρτιόταν από εμάς (καθυστέρηση λόγων ΑΕΠΙ κλπ) αποφασίστηκε να γίνει η έκδοση των 8 cd και του βιβλίου που τελικά με τα βιογραφικά, τα σχόλια τις φωτογραφίες και όλες τις πληροφορίες αυξήθηκαν οι σελίδες σε 300.
Το υλικό που δεν συμπεριλήφθηκε στην παρούσα έκδοση θα εκδοθεί σε επόμενη φάση σε νέα έκδοση που θα περιλαμβάνει μεταγενέστερες ηχογραφήσεις μέχρι το 1970-75, ώστε να συμπεριληφθούν κρήτες μουσικοί οι οποίοι ήταν εξίσου αναγνωρισμένοι και μεγάλης αξίας, αλλά είτε δεν ηχογράφησαν στις εταιρείες είτε έκαναν λίγες σποραδικές ηχογραφήσεις που σήμερα πλέον δεν μπορεί κάποιος να βρει. Να σας προϊδεάσει λίγο: Πλακιανός, Ντουρουντάκης, Καφάτος, Ρεμαντώνης, Προβατίνης, Φραγκής Στυλιανάκης, Σπανάκης, Πεδουλάφτης, Ανδρουλιδάκης κ.α.
ΑΝΑΔΡΟΜΗ
Οι εκδόσεις για την κρητική μουσική στο σύνολο της, που έχουν κυκλοφορήσει μέχρι σήμερα δεν είναι πολλες. Να αναφέρω επιγραμματικά την εργασία του Παύλου Βλαστού, η οποία δεν έχει ακόμα εκδοθεί στο σύνολο της, είναι επισκέψιμη στο Ιστορικό Αρχείο Κρήτης και έχουν εκδοθεί τμήματα της, που ανάγεται στα τέλη του 19ουου αρχες του 20ου αιώνα, στη συνέχεια ο τόμος του Γεώργιου Χατζηδάκη στα 1958 «Κρητική μουσική», η δισκογραφική έκδοση «Πρωτομάστορες» στα 1982 και η συνέχεια της δέκα χρόνια μετα σε κασετίνα και 10 cd, ο διπλός δίσκος «Ενθυμήματα» του Συλλόγου «Χάρχαλης» και πρόσφατα η έκδοση του Λάμπρου Λιάβα, πάνω στην καταγραφή του Ελβετού Μπω-Μποβύ στα 1953. Βέβαια υπήρξαν και άλλες μικρότερης εμβέλειας εκδόσεις, δίσκοι της Δόμνας Σαμίου, του Λυκείου Ελληνίδων, Σίμωνα Καρρά, οι τόμοι για τα ριζίτικα του Κριάρη (1920), Παπαγρηγοράκη (1955), Αποστολάκη (2010), Καβακόπουλου κ.α. πλην όμως συνολικά για όλη την Κρήτη μπορούμε να πούμε με κάποια επιφύλαξη ότι είναι οι προαναφερθείσες. Ελπίζω μέσα σε αυτές στο μέλλον να καταχωρηθεί και αυτη η εργασία η οποία περιλαμβάνει τα μουσικά χαρακτηριστικά όλης της Κρήτης με ηχογραφήσεις ενος αιώνα πριν, που μέχρι σήμερα δεν είχαν ακουστεί οι περισσότερες, με βιογραφίες και κείμενα.
ΤΕΧΝΙΚΑ
Στο τεχνικό κομμάτι έγινε κάθε προσπάθεια ώστε να φτάσουν στις επιφάνειες των cd όσο το δυνατόν καλύτερα οι αποτυπώσεις στα αυλάκια του βακελίτη 80-100 χρόνων πριν, από δίσκους που σώθηκαν απο ένα ή και δύο πολέμους συντηρήθηκαν με τον ένα ή άλλο τρόπο από τους κατόχους τους και έφτασαν σε εμας. Η προσπάθεια για την άψογη ηχητική παρουσίαση της συλλογής αυτης ήταν η αιτία να καθυστερήσει αρκετά και σε αυτό ζητάμε την κατανόηση από τους φίλους που ανυπομονούσαν για την έκδοση της!
Η ΔΙΚΗ ΜΟΥ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ
Η δικη μου συμμετοχή στην εργασία ήταν πολυποίκιλη και αφορούσε:
-Βιογραφίες του Κουφιανού και του Χάρχαλη
-Εύρεση φωτογραφικού υλικού
-Εύρεση πληροφοριών, ταυτοποίηση και τεκμηρίωση στοιχείων και ευρύτερη έκφραση άποψης σε διάφορα θέματα από την ακουστική κάποιων ηχογραφημάτων μέχρι τη διόρθωση κειμένων, τελικη παρουσίαση κλπ
ΚΟΥΦΙΑΝΟΣ
Για τη βιογραφία του Νικόλαου Κατσουλάκη ή Κουφιανού απαιτήθηκε χρόνος περίπου 3 χρόνων. Στηρίχθηκα –όπως αναφέρω και στο βιβλίο- κυρίως στη συλλογή στοιχείων του Δημήτρη Ερηνάκη, από τον Κουφό, Κυδωνίας στον οποίο κάνω ειδική μνεία. Θέλω να ευχαριστήσω την κυρία Μαρία Ερηνάκη για τη συνολική της προσφορά. Επι πλέον πρωτογενής πηγη πληροφοριών και φωτ/κου υλικού ήταν ο Αντώνης Παπαμαρκάκης ή Τσεσμές, συνεργάτης του Κουφιανού που κατά καλη μας τυχη βρίσκεται στη ζωη και μάλιστα είναι θείος του φίλου μου και συνεργάτη σε πρόσφατη συλλογική εργασία για τη συνοικία Νέα Χώρα, Χανίων, δάσκαλου Γιώργου Πιτσιτάκη.
Επίσης βοήθησαν η εγγονή του Κουφιανού Νικλα (Νικολέτα) Καστρινάκη, που γνώρισα με εύνοια της τύχης λίγο πριν την έρευνα μου ψάχνοντας στα Κουνουπιδιανά για μία φωτογραφία που δημοσιεύεται στη σελίδα 22 αλλα και τα δισέγγονα του Κουφιανού, Χαράλαμπος Ευθυμάκης και Δημήτρης Μαρκουλάκης με τους οποίους ήμασταν φίλοι αλλα δεν γνώριζα ότι ο προπάππους τους ήταν ο μεγάλος λυράρης.
Επίσης η κυρία Αργυρώ Αρζουμανίδη-Χιώτη, κόρη του ουτίστα Πρόδρομου -ενός ακόμα θρυλικού μουσικού του μεσοπολέμου στα Χανιά- βοήθησε με τις όμορφες διηγήσεις της, όπως και ο γνωστος χανιώτης καραγκιοζοπαίκτης, ζωγράφος και μουσικός Νίκος Μπλαζάκης που μου την σύστησε.
ΧΑΡΧΑΛΗΣ
Για τη βιογραφία του Χάρχαλη με καθοδήγησε πρώτιστα η βιογραφία του στο βιβλίο του Θανάση Δεικτάκη «Χανιώτες μουσικοί που δεν υπάρχουν πια», Κίσαμος, 1999. Επίσης σημαντική είναι η συνέντευξη του ίδιου του Νικολή Χάρχαλη στον κισαμίτη ερευνητή Γιάννη Παπαδάκη ή «Αμερικάνο», που έγινε γνωστη το 2012 από το διαδικτυακό μπλογκ «Κίσαμος Μουσική και Κουλτούρα», του κισαμίτη Λευτέρη Βρουβάκη.
Στοιχεία επίσης πήρα από την καλη μου θεία Μαρίκα Βακάκη-Κοντουδάκη που βαδίζει σήμερα τα 94 χρόνια και της εύχομαι να περάσει τα 100, που τον είχε ζήσει στα ένδοξα του χρόνια πριν τον πόλεμο στην Κάντανο και η οποία μας έδωσε αρκετές οικογενειακές φωτογραφίες που δημοσιεύονται για πρώτη φορα! Τα παιδιά της, τα ξαδέρφια μου Γιάννης και Στέλλα θέλω να ευχαριστήσω για τη συνολική τους βοήθεια αλλα και το δίσκο του Χάρχαλη που παραχώρησαν από τη συλλογή τους!
Θέλω να ευχαριστήσω επίσης για τις πληροφορίες που μου έδωσαν, τον πατέρα μου Νίκο Βαβουλέ, το φίλο και συγγενή μας γιατρό Θόδωρο Ραϊσάκη, τον εγγονό του Χάρχαλη, φαρμακοποιό Γιώργο Γωνιωτάκη και το αγαπητό μου θείο Μανώλη Ηλιάκη (Emmauel Elliot), που ζει στο Ορλάντο των Η.Π.Α. έστειλε το κείμενο για τον Χάρχαλη που δημοσιεύθηκε αυτούσιο.
Τέλος πολλες ευχαριστίες στο Γιώργο Πιτσιτάκη συνταξιούχο δάσκαλο από τα Χανιά για τις διορθώσεις στα κείμενα, στο Σήφη Λεκάκη επίτιμο καθηγτή Παν/μίου Κρήτης για την εν γένει βοήθεια του, σε όλους όσους με στήριξαν και βοήθησαν και στον μπάρμπα Αντώνη Παπαμαρκάκη ή Τσεσμέ, που είναι ίσως ο μοναδικός που βρίσκεται στη ζωη σήμερα από τους μουσικούς που παρουσιάζονται και την οικογένεια του
και όλους που ήσαστε απόψε εδω!
Εύχομαι καλη πορεία στην έκδοση, να είσαστε όλοι καλα!!!
Γιώργος Βαβουλές
Αρθογράφος, ερευνητής, μουσικός, πολιτικός μηχανικός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου