ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΜΑ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΠΑΛΑΙΟΚΑΠΑ

 - Με την επανίδρυση των Επισκοπών απο τον Νικηφόρο Φωκά ξαναλειτουργεί η επισκοπή Κισάμου αλλά δεν υπάρχουν ονόματα επισκόπων ως και το 1205 που καταλαμβάνουν το νησί οι Ενετοί και υπάρχει η αντικατάσταση της Ορθόδοξης εκκλησίας απο την Λατινική. Τα πρώτα χρόνια των Ενετών μάλλον δεν λειτούργησε η επισκοπή Κισάμου ως και το 1364 που σε ένα βιβλίο του Βενετού γερουσιαστή Φλαμήνιου Κορνήλιου αναφέρονται οι ακόλουθοι Λατίνοι Επίσκοποι, πλην ενός!!
1346 Βαλλέτος
1347 Γουλιέλμος Μαυροκούκης
1349 Γουλιέλμος Εμεργάβης
1362 Ιωάννης
1366 Νικόλαος Φουσκαρένιος
1367 Αίκαρδος 
1371 Συμεών
1387 Άγγελος Μπαρμπαρίγος
1427 Φραγκίσκος Ούρσος
1470 Εμμανουήλ
1486 Θωμάς Ντεκασίνης
1496 Αντώνιος Σαββίνας
1514 Δομίνικος Ντεαλέπο
1522 Δομίνικος Ζώνος
1544 Μιχαήλ Ζώνος
1545 Αυγουστίνος Τεύκος
1550 Πρόσπερος Πουμπλίκολας 
1510 Γεράσιμος Παλαιοκάπας (ορθόδοξος απο την Κυδωνία)
1588 Ιερώνυμος Ραγανσώνος
Φυσικά θα σταθώ στο Γεράσιμο Παλαιοκάπα ο οποίος έως και σήμερα μνημονεύεται σαν ο μόνος Ορθόδοξος ή καλύτερα ο μόνος μη καθολικός επίσκοπος στο Νησί επί Ενετοκρατίας με έδρα την Κίσαμο...και το κληροδότημα του.*
Διαβάζοντας ορισμένες σημειώσεις του προβλεπτή Molino 1630... στο βιβλίο του Νικολάου Ζουδιανού έπεσε το μάτι μου σε μια αναφορά του που λέει τα εξής:
"Οι Ενετοί ευγενείς είναι μισητοί πλέον στην Κρήτη και ανίκανοι. Επιζητούν τιμάς, θέσεις και μισθούς και όσοι είναι στην ύπαιθρο γίνονται εύκολα Ορθόδοξοι. Όμως γίνονται (ορθόδοξοι) γιατί είναι καλή λύση ώστε τα παιδιά τους να σπουδάσουν στην Ρώμη. Με το κληροδότημα Παλαιοκάπα τα παιδιά τους πηγαίνουν στην Πάδοβα (σαν κρητικοί και Έλληνες) να γίνουν δοκτόροι ενώ αυτό το κληροδότημα ιδρύθηκε για να πηγαίνουν παιδιά των Ελλήνων." 
Διαβάζοντας τους "Κρήτες φοιτητές στο πανεπιστήμιο της Πάδοβα", εργασία της Παναγιώτας Τζιβαρά βρήκα ότι:

Μάλιστα όπως φαίνεται το κληροδότημα Παλαιοκάπα σπούδαζε νέους απο την Κρήτη, οι οποίοι εν το μεταξύ λόγω της κατοχής της Κρήτης απο τους Τούρκους τους θεωρούσαν πρόσφυγες...

Αν και αναφέρει πολλά ονόματα τα περισσότερα είναι Βενετσιάνικα (Φραγκίσκος Ρώσσης, Αντρέας Τροτσέλος, Εμμανουήλ Καλαφάτης, Τζώρτζης Μαμωνάς, κλπ, πάντως ενδιαφέρον  παρουσιάζει το όνομα Βασίλειος Τζανκαρόλος.

Αυτά για το κληροδότημα Παλαιοκάπα επισκόπου Κισάμου, το οποίο αν και έψαξα δεν βρήκα πότε σταμάτησε να δέχεται κρητικούς φοιτητές. 
*Το Ελληνικό Κολέγιο του Αγίου Αθανασίου στη Ρώμη, ίδρυμα ανώτερης εκπαίδευσης για Έλληνες σπουδαστές προερχόμενους από τη Βενετική Ανατολή είχε ιδρυθεί στα 1577 στο πλαίσιο της προσηλυτιστικής πολιτικής του Γρηγορίου ΙΓ΄ και, εκτός από την Αγία Έδρα, επιχορηγείτο από το κληροδότημα του επισκόπου Κισάμου Ιωσαφάτ (Γεράσιμου) Παλαιόκαπα, που ανήκε στη δικαιοδοσία του Ενετικού κράτους.