ΤΟ ΜΑΡΤΥΡΙΟ ΤΩΝ ΨΑΡΟΜΙΛΙΓΓΩΝ ΚΑΙ Η ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΚΙΣΣΑΜΟΣ

Αξιοποιώντας μια πληροφορία που πήρα απο τον Κυριάκο Ροδουσάκη σχετικά την εφημερίδα "Αγροτικήν Κίσσαμος" που έβγαινε στην Κίσαμο προπολεμικά (πρώτο φύλλο μάλλον το 1928) και αναφερόταν αμυδρά απο κάποιους, ανακάλυψα οτι εκδότης της ήταν ο Γιάννης Αννουσάκης, ο γνωστός αγιογράφος-ζωγράφος, συνιδρυτής του συλλόγου Φιλολογικού "Κισαμικός" και ψάλτης του Αγίου Σπυρίδωνα. Μάλιστα το ψάξιμο είχε και δυο μια ωραίες εκπλήξεις, αφού βρήκα, προς το παρόν τα 8/9 του θεατρικού έργου, "Μαρτύριο Ψαρομηλίγγων" του Γιάννη Αννουσάκη που ανέβηκε το 1939 στην Αθήνα απο τον θίασο του Κεφαλόπουλου (φώτο κάτω), με πρωταγωνιστές τον ίδιο και στον ρόλο της ηρωίδας η κ. Πλατή. 

Το δράμα αναφέρεται στα γνωστά γεγονότα που διαδραματίστηκαν στο Σπήλαιο της Αγίας Σοφίας επί  Ενετοκρατίας, κάπου στο 1580, όταν οι Κισαμίτες επαναστάτες κατέφυγαν μετά την αποτυχημένη κατάληψη του φρουρίου Καστελίου. Μαζί τους και ο Επίσκοπος Κισάμου Μισαήλ Ψαρομίλιγγος, που αποκεφαλίστηκε απο τον ανεψιό του Δημήτρη Ψαρομίλιγγο, μετά απο προτροπή των Ενετών οτι θα του χάριζαν την ζωή αν εκανε την πράξη αυτή. 

*Εδώ υπάρχει σχετική μαρτυρία οτι κατά το 1920 στο Σπήλαιο της Αγιάς Σοφίας στα Τοπόλια βρέθηκαν δυο ακέφαλοι σκελετοί, κάτω απο την Αγία Τράπεζα, απο τον ιερέα Β. Μπλαβάκη. Αμέσως ενημερώθηκε ο επίσκοπος Κισάμου κ. Ανθιμος Λελεδάκης, που ενταφίασε τους δυο σκελετούς, υποστηρίζοντας στις σημειώσεις του, οτι πρόκειται για τον Επίσκοπο Κισάμου Μισαήλ Ψαρομήλιγγο.

Σε αυτόν τον Θρύλο που έχει πολλές πιθανότητες να είναι αληθινός βασίζεται και το δραματικό έργο του Γ. Αννουσάκη.
Το Θεατρικό έργο αυτό, που επιτέλους βρέθηκε και θα τυπωθεί για την βιβλιοθήκη του Φιλολογικού μας, ώστε να υπάρχει ένα έργο του δημιουργού της. Είναι δε το δεύτερο θεατρικό έργο του Γ. Αννουσάκη. Το πρώτο έργο είναι ο "Θρήνος της Ραχήλ" που δυστυχώς ως και σήμερα δεν έχει βρεθεί κάπου γραμμένο, οι πληροφορίες λένε οτι εξαιτίας αυτού του έργου κυκλοφόρησε και η χειρόγραφη εφημερίδα "Αγροτικήν Κίσσαμος", και ότι εκεί δημοσιευόταν. 

Το Μαρτύριο των Ψαρομιλίγγων" έχει 5 πράξεις και απλά θα γράψω ένα μικρό κομμάτι απο την εισαγωγή του έργου που ακούγεται κι' ένα ριζίτικο τραγούδι.

Παλάτια είσαστε βουνά και ριζιμιά χαράκια

που σας φιλεί το κρύσταλλο και τ' ασημένιο χιόνι

Ο ουρανός δροσολογά απάνω στις κορφές σας

Σας συντροφεύγ' ο ουρανός σας παιχνιδίζ΄ ο ήλιος

χιλιάδες μοσκοβότανα κι αμέτρητα λουλούδια

στεφάνια κάνουν στις πλαγιές μοσχοβολούν τα χνώτα

κάνουν το πάτημ' αλαφρό αητού φτερά δανείζουν

πως ατσαλώνει η καρδιά και η καρδιά πλατώνει

στην συντροφιά σας τόποι μου περήφανα βουνά μου

είμαι στοιχειό, ειμ' αητός και βασιλιάς και ρήγας.

- Το θεατρικό αυτό έργο τελευταία φορά δημοσιεύθηκε σε 9 ή 10 συνέχειες απο την Κρητική Εστία το 1961-1962.

Η Κίσαμος έχει πολύ ιστορία αλλά είναι σαν τα αχαρτογράφητα νερά, καλό είναι όλοι μαζί να την μαζέψουμε ώστε να βρουν κάτι οι επόμενοι. Αν παρατηρήσετε όσοι ασχολείστε με αυτά και σας αρέσει η ιστορία του τόπου σας, είμαστε οι μόνοι που δεν έχουμε καθαρογράψει ούτε μια αράδα απο την ιστορία της Κισάμου... μπείτε στην Βικιπαίδεια και θα το διαπιστώσετε. Ένας αχταρμάς λαθών, και κακών πληροφοριών που δυστυχώς συνεχίζουμε να τις χρησιμοποιούμε μιας και δεν έχουμε την δύναμη να διορθώσουμε λάθη παρελθόντος.