Γράφει ο ταξίαρχος Στέλιος Καλλονάς σχετικά με τα τα πρώτα χρόνια της επανάστασης στην Κρήτη που τέλειωσε με τον ποιο αιματηρό τρόπο, το 1824, αν και ξεκίνησε με τους καλύτερους οιωνούς.
-Η τύχη της επανάστασης φαίνεται οτι είχε κριθεί οριστικά υπέρ των Ελλήνων τον πρώτο χρόνο. Οι μάχες στα Τσικαλαριά, στους Λάκκους, στο Θέρισσο, στην Μαλάξα, αποτελούσαν αναμφισβήτητα απόδειξη της αποφασιστικότητας των Κρητικών να πεθάνουν ή να ζήσουν πια ελεύθεροι. Η προσπάθεια του Χασάν Πασά να καταστείλει την επανάσταση στις Δυτικές επαρχίες αποτυγχάνει, οπότε παραιτείται απο το αρχικό του σχέδιο και στρέφεται τον Αύγουστο προς το Ηράκλειο. Περνά τον Αποκόρωνα το Ρέθυμνο και φτάνει στο Ηράκλειο και κατευθύνεται ανατολικά στρατοπεδεύοντας στο Καστέλι Πεδιάδος, και αν και αποτυγχάνει να εισβάλει αρχικά στο Λασίθι, εντούτοις η επανάσταση χάνεται μιας και υπάρχει κι άλλος φοβερότερος εχθρός εκτός του Χασάν Πασά ... η διχόνοια.
To δρομολόγιο του Χασάν Πασά γεμίζει μετά από το αίμα "και όσα υλικά αγαθά διέφυγον της αρπαγήν των Τουρκαλβανών εξαφανίζονται εις τας φλογας των εμπρησμών. Το σπήλαιον Μιλάτου μεταβάλλεται εις βωμόν εις τον όποιον εθυσιάσθησαν 3.700 κατά το πλείστον γυναικόπαιδα και γέροντες. Ο άδοξος θάνατος του Χασάν πασά, ύστερα από πτώση εκ του αλόγου έφερε επικεφαλής της θηριώδους αυτής Στρατιάς τον Χουσείν Βέη περισσότερον αιμοβόρον του πρώτου, αλλά και δραστηριώτερον και στρατηγικώτερον.
.... Κατά το διάστημα αυτό οι Επαναστάται εις τας Δυτικάς Επαρχίας δια νέων αγώνων εκκαθαρίζουν τας ’Επαρχίας Κισσάμου και Σελίνου και κυριαρχούν εις ολόκληρον την ύπαιθρον των Νομών Χανίων και Ρέθυμνου.
Δυστυχώς εις την Έπανάστασιν της Κρήτης έλειπε ο Ένας, ο Ανώτερος Ηγήτωρ, ο Ικανός να κατευθύνει και να διευθύνει τας πολεμικός ενεργείας, ο με κύρος να επιβάλει τας απόψεις του. Ουδείς προέβλεπε τον κίνδυνον τον οποίον διέτρεχε η Επανάστασις απο τον Αιγυπτιακόν στρατόν.... Οι αρχηγοί τής επαναστάσεως με τον ακατάλληλον δια την περίστασιν αρμοστήν Εμμ. Τομπάζη συνήλθον εις το χωρίου Αρκούδενα και συνεζήτουν περί πολιτεύματος, βαθμών και διακρίσεων με κίνδυνον ενόπλου ρήξεως μεταξύ των, εάν δεν επεκράτουν οι ψυχραιμότεροι
Η είδησις όμως της αποβάσεως την 15 Ιουνίου 1823 επτά χιλιάδων νέων δυνάμεων Αιγυπτιακού στρατού εις Ηράκλειον ήτο μαστίγωμα της υπεροψίας των αρχηγών, ράπισμα κατά των μεμψιμοιρούντων επαναστατών και τέλος ξεσκέπασμα της μετριότητος του Αρμοστού. Μ’ αυτά δεν κακίζομεν τους υπέροχους αυτούς άνδρας, διότι δεν είχαν τίποτε άλλο παρά μόνον τα κληρονομικά ελαττώματα τής φυλής μας.....
Έκτοτε ο Χουσεϊν Βέης κινείται αλληλοδιαδοχικώς κατά των επαρχιών της Κρήτης με μικράς πλέον παρενοχλήσεις και παραδίδει τα πάντα εις την σφαγήν, λεηλασίαν και ότι απέμεινε εις τον εμπρησμόν. Την καταστροφικήν αυτήν μανίαν των πιστών του Κορανίου εδοκίμασαν αι επαρχίαι της Μεσσαρας κατά τον Σεπτέμβριον μήνα του 1823, το Αμάρι κατά τον Οκτώβριον και με την σειράν του ο Αγ. Βασίλειος και το Ρέθυμνον. Η θύελλα αυτή της καταστροφής μέχρι τέλους Δεκεμβρίου έφθασε μέχρι τα Κουρνοπατήματα, Αποκορώνου.
Εκείθεν ανέστρεψε προς το Μυλοπόταμον του οποίου κατέστρεψε τα χωριά μέχρις Ανωγείων και Γωνιών. Εις το σπήλαιον του Μελιδονίου 370 ήρωες αρνούνται να παραδοθούν, προετίμησαν ν’ αποθάνουν από ασφυξίαν εκ του δημιουργηθέντος καπνού εις την είσοδον του Σπηλαίου. Εκείθεν ο Χουσεϊν επανέρχεται εις την Επισκοπή Ρεθύμνου διέρχεται τον Αποκόρωνα, και κατά τον μήνα Μάρτιον εισβάλλει εις Σφακιά δια δυνάμεως 26 χιλιάδων ανδρών καταστρέφων ότι πλέον ευρίσκετο όρθιον και φθάνει μέχρι της Σαμαριάς, κατήλθε εις Φραγκοκάστελλον και δια του Αγ. Βασιλείου φθάνει την Τρίτην ημέραν των Παθών του Κυρίου, ο Πιλάτος αυτός τής Κρήτης, εις τους Αρμένους Αποκορώνου. Την 31 Μαρτίου 1824 εξαπέλυσε τον χείμαρρον της Στρατιάς αυτού κατά τής Επαρχίας Κυδωνιάς και δυτικώτερον κατά των Επαρχιών Κισάμου και Σέλινου, συνεχίζων με μεγαλυτέραν μανίαν τας φρικώδεις σφαγάς, ως είναι η ομαδική σφαγή των 600 είς Έλαφονήσι γυναικοπαιδών.
Αι Επαρχίαι Κισάμου και Σέλινου δεν εδοκίμασαν μόνον την μανίαν των ορδών του Χουσείν Βέη, άλλ’ υπέστησαν και την εξοντωτικήν καταδίωξιν των θηριωδέστερων Τουρκοκρητικών των συνεπαρχιωτών των.
Η εκστρατεία αυτή του Χουσείν, ως θεομηνία κατέστρεψε ολοκληρωτικώς την Κρήτην, ήτις μετεβλήθη εις ερείπια και ο πληθυσμός ο όποιος διέφυγε το μαχαίρι των σφαγέων αυτών περιεφέρετο εις τα όρη, άστεγος, γυμνός, νηστικός, αποσκελετωμένος και θρηνών την σφαγήν προσφιλών υπάρξεων. Αυτό ήτο το δραματικόν τέλος της πρώτης φάσεως της Επαναστάσεως.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου