Βίλα Τριβιζάν
Το τραγικό γεγονός της πρόσφατης κατάρρευσης υης Βενετσιάνικης έπαυλης Treνizan στο Δραπανιά και η ετοιμορροπία της άλλης πολύ σημαντικής έπαυλης Retonta στις Καλάθενες Κισάμου, θέτει επιτακτικά το θέμα της σωτηρίας αυτών των σημαντικών μνημείων. Στην περιοχή μάλιστα της Κισάμου, τα μνημεία αυτά είναι περισσότερα από κάθε άλλη περιοχή της Κρήτης. Το προβληματικό ιδιοκτησιακό καθεστώς με τους πολλούς συνήθως ιδιοκτήτες και του μεγάλου κόστους αποκατάστασης, προκαλούν την αδυναμία, ή την αδιαφορία για της τύχη τους. Αυτό συνέβη με την έπαυλη Trevizan (ήταν αναμενόμενο), αυτό θα συμβεί "μοιραία" και σε άλλες περιπτώσεις, αυτό συμβαίνει και σε όλη τη χώρα που είναι γεμάτη από διατηρητέα ερείπια. Αυτό θα συνέβαινε και στην περίπτωση του πρώην Γαλλικού Προξενείου στη Χαλέπα, αν δεν προχωρούσε η λύση που αναφέρεται στο άρθρο.
Δυο-τρεις φορές στο παρελθόν είχε επέμβει η Αρχαιολογική Υπηρεσία με σωστικές επεμβάσεις στην περίπτωση του Δραπανιά και έτσι "κρατήθηκε" μέχρι πρόσφατα, όμως οι απαιτούμενες εργασίες ήταν μεγάλης έκτασης και δεν ήταν δυνατό νομικά να γίνουν σε ένα ιδιωτικό κτίσμα. Από παλιά είχαμε κάνει την πρόταση να απαλλοτριωθεί το μνημείο με διαδικασία από το ΥΠΠΟ και δαπάνες του Δήμου και να προχωρήσουν άμεσα οι σωστικές επεμβάσεις, μέχρι να δοθεί μια λύση για τη χρήση του. Παρά το ότι φάνηκε να υπάρχει ενδιαφέρον από την πλευρά του Δήμου, δεν προχώρησε η υπόθεση.
Με το θέμα θα πρέπει να ασχοληθούν, εκτός από το Υπουργείο Πολιτισμού, οι "άμεσοι κληρονόμοι", που είναι η Περιφέρεια και ο Δήμος. Θα πρέπει να υπάρξει μια σύσκεψη, όπου να αποφασιστούν και να δρομολογηθούν λύσεις. Σαν τέτοια προτείνεται η απόκτησή τους από τους Δήμους και η μετατροπή τους μετά την αποκατάσταση σε δημοτικούς χώρους φιλοξενίας. Καλό θα ήταν να αξιοποιηθεί η διαδικασία των ΣΔΙΤ, όσον αφορά στη χρηματοδότηση και τη χρήση με ειδικούς φυσικά όρους. Είναι η λύση που εφαρμόστηκε στο Ιμαρέτ της Καβάλας, με λάθη που δεν θα έπρεπε να επαναληφθούν. Είναι η μόνη λύση και μην πιάσει κανένα μας "ιερή αγανάκτηση" για τη χρήση. Πολυτελείς κατοικίες φεουδαρχών ήταν και στο παρελθόν, μεγάλα συγκροτήματα είναι, αρκεί να υπάρξουν (και να τηρηθούν) κάποιοι όροι από το ΥΠΠΟΑ. Η λύση "το φτιάχνω και το αφήνω στην τύχη του", ή "το κάνω Μουσείο" (αν δεν υπάρχει λόγος και δυνατότητα λειτουργίας) δεν περπατά και σύντομα οδηγεί στην απαξίωση και ερήμωσή του (παραδείγματα υπάρχουν, να μην τα λέμε).
Και για να μην παρεξηγούμαστε, τα παραπάνω δεν ισχύουν για κάποια δημόσια κτήρια, που έχουν ιδιαίτερη σημασία και υπάρχει για αυτά μεγάλη ανάγκη για δημόσια χρήση (Ιστορικό Αρχείο Κρήτης), όπως είναι το μνημειακό συγκρότημα της Μεραρχίας στην καρδιά της παλιάς πόλης.
Αναφερόμαστε σε ΙΔΙΩΤΙΚΑ μνημεία αυτής της κατηγορίας, των οποίων η τύχη είναι προδιαγεγραμμένη και η αδυναμία επέμβασης δεδομένη. Και μακάρι κάποτε να υπάρξουν σοβαρά νομικά (ως προς το ιδιοκτησιακό καθεστώς και τις υποχρεώσεις) και οικονομικά (ως προς τις υψηλές δαπάνες αποκατάστασης) κίνητρα για τους ιδιοκτήτες για να πάψει να γεμίζει η Ελλάδα "ωραία, διατηρητέα ερείπια". Αρκετά χάθηκαν μέχρι σήμερα....
Μιχάλης Ανδριανάκης
Θεωρώ οτι πλέον ο δήμος πρέπει να κινηθεί προς αυτήν την κατεύθυνση της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης αλλιώς όλοι θα φέρουμε ευθύνη που ένα μνημείο το αφήσαμε στο έλεος του χρόνου. Μάλιστα ας γίνει παράδειγμα και για το άλλο στις Καλάθενες.
Δυο-τρεις φορές στο παρελθόν είχε επέμβει η Αρχαιολογική Υπηρεσία με σωστικές επεμβάσεις στην περίπτωση του Δραπανιά και έτσι "κρατήθηκε" μέχρι πρόσφατα, όμως οι απαιτούμενες εργασίες ήταν μεγάλης έκτασης και δεν ήταν δυνατό νομικά να γίνουν σε ένα ιδιωτικό κτίσμα. Από παλιά είχαμε κάνει την πρόταση να απαλλοτριωθεί το μνημείο με διαδικασία από το ΥΠΠΟ και δαπάνες του Δήμου και να προχωρήσουν άμεσα οι σωστικές επεμβάσεις, μέχρι να δοθεί μια λύση για τη χρήση του. Παρά το ότι φάνηκε να υπάρχει ενδιαφέρον από την πλευρά του Δήμου, δεν προχώρησε η υπόθεση.
Με το θέμα θα πρέπει να ασχοληθούν, εκτός από το Υπουργείο Πολιτισμού, οι "άμεσοι κληρονόμοι", που είναι η Περιφέρεια και ο Δήμος. Θα πρέπει να υπάρξει μια σύσκεψη, όπου να αποφασιστούν και να δρομολογηθούν λύσεις. Σαν τέτοια προτείνεται η απόκτησή τους από τους Δήμους και η μετατροπή τους μετά την αποκατάσταση σε δημοτικούς χώρους φιλοξενίας. Καλό θα ήταν να αξιοποιηθεί η διαδικασία των ΣΔΙΤ, όσον αφορά στη χρηματοδότηση και τη χρήση με ειδικούς φυσικά όρους. Είναι η λύση που εφαρμόστηκε στο Ιμαρέτ της Καβάλας, με λάθη που δεν θα έπρεπε να επαναληφθούν. Είναι η μόνη λύση και μην πιάσει κανένα μας "ιερή αγανάκτηση" για τη χρήση. Πολυτελείς κατοικίες φεουδαρχών ήταν και στο παρελθόν, μεγάλα συγκροτήματα είναι, αρκεί να υπάρξουν (και να τηρηθούν) κάποιοι όροι από το ΥΠΠΟΑ. Η λύση "το φτιάχνω και το αφήνω στην τύχη του", ή "το κάνω Μουσείο" (αν δεν υπάρχει λόγος και δυνατότητα λειτουργίας) δεν περπατά και σύντομα οδηγεί στην απαξίωση και ερήμωσή του (παραδείγματα υπάρχουν, να μην τα λέμε).
Και για να μην παρεξηγούμαστε, τα παραπάνω δεν ισχύουν για κάποια δημόσια κτήρια, που έχουν ιδιαίτερη σημασία και υπάρχει για αυτά μεγάλη ανάγκη για δημόσια χρήση (Ιστορικό Αρχείο Κρήτης), όπως είναι το μνημειακό συγκρότημα της Μεραρχίας στην καρδιά της παλιάς πόλης.
Αναφερόμαστε σε ΙΔΙΩΤΙΚΑ μνημεία αυτής της κατηγορίας, των οποίων η τύχη είναι προδιαγεγραμμένη και η αδυναμία επέμβασης δεδομένη. Και μακάρι κάποτε να υπάρξουν σοβαρά νομικά (ως προς το ιδιοκτησιακό καθεστώς και τις υποχρεώσεις) και οικονομικά (ως προς τις υψηλές δαπάνες αποκατάστασης) κίνητρα για τους ιδιοκτήτες για να πάψει να γεμίζει η Ελλάδα "ωραία, διατηρητέα ερείπια". Αρκετά χάθηκαν μέχρι σήμερα....
Μιχάλης Ανδριανάκης
Θεωρώ οτι πλέον ο δήμος πρέπει να κινηθεί προς αυτήν την κατεύθυνση της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης αλλιώς όλοι θα φέρουμε ευθύνη που ένα μνημείο το αφήσαμε στο έλεος του χρόνου. Μάλιστα ας γίνει παράδειγμα και για το άλλο στις Καλάθενες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου