ΜΑΛΑΘΥΡΟΣ ΚΑΙ ΣΑΣΣΑΛΟ 1954

 Μια ματιά στο παρελθόν με τις κοινότητες της Μαλαθύρου και του Σάσσάλου, με την ιστορική καταγραφή απο τον γιατρό Μιχάλη Αναστασάκη* στο πολύ ενδιαφέρον βιβλίο του "Αι αξίαι της Κισάμου" την δεκαετία του 50'

ΜΑΛΑΘΥΡΟΣ

Η κοινότητα έχει 340 κάτοικους και πρόεδρος της είναι ο Κουμάκης Γιάννης του Στυλιανού, με συμβούλους τους Σημανδηράκη Ιωάννη, Καρτσωνάκη Ευάγγελο, Μπαχαδάκη Αλέξανδρο και Μπαμπουνάκη Δημήτριο.

Εφημέριος ο παπά Γιάννης Καρτσωνάκης.

Έχει 15.000 ελαιόδενδρα και παράγει 100.000 οκάδες λάδι και 100.000 οκάδες κρασί, 5.000 οκάδες αμύγδαλα, 6.000 οκάδες βαλανίδια.

Έχει δημοτικο σχολείο και κοινοτικό γραφείο. Εχει και 77 συνεταίρους στον Οινοπαραγωγικό συνεταιρισμό.

Οπλαρχηγοί Μιχάλης Βαρτσώνης (μάλλον Καρτσώνης), ΤΖανής Καρτσώνης, και Δημήτριος Μπαχαδάκης, Σωματάρχης Σημαντηράκης (Σημανδηράκης).

Έχουν εκτελεστεί στην κοινότητα όλα τα έργα άρδευσης και ύδρευσης, οι πηγές σε όλους τους οικισμούς και το 1950 με ίδια έξοδα και προσωπική εργασία ανοίξαμε δρόμο απο Μαλάθυρο ως και Τρία Αλώνια. 

Εκτός απο της ομαδικής εκτελέσεως 75 ανδρών το 1944, οι Γερμανοί λεηλάτησαν και έκαψαν όλα τα σπίτια, πήραν δε και όλα τα ζώα του χωριού.

Η κοινότης έχει στα Β.Α αρχαία ερείπια εις θέση Κάστρο, όπου ευρέθηκαν πήλινα αγγεία άλλα ευρήματα και τεράστιοι τετράγωνοι ογκόλιθοι.

ΣΑΣΣΑΛΟ

Η κάτοικοι της κοινότητας είναι 271 και πρόεδρος της είναι ο Ιωάννης Χαλκιαδάκης γραμματέας ο Εμμανουήλ Λυμπινάκης, σύμβουλοι ο Αντώνης Λυμπινάκης Ευτύχης Παπαντωνάκης, Γιώργος Νταγκουνάκης και Στάυρος Μαρονικολάκης. Ιερέας ο παπά Μανώλης Πατσουράκης, λαμπρός ιερέας.

Έχει 12.000 ελαιόδενδρα και παράγει 80.000 οκάδες λάδι, 25.000 οκάδες κρασί, 45.000 οκάδες αμύγδαλα, 65.000 οκάδες κάστανα.

Κύριο έργο η διάνοιξη της οδού Μαλάθυρου- Σάσσαλου και πραγματοποιήθηκαν 6.000 μεροκάματα προσωπικής εργασίας και στοίχισε το έργο 126.000.000 δρχ.

Φοιτούν στο γυμνάσιο 10 μαθητές και 4 απόφοιτους. 

Επιστήμονες έχει το χωριό τον Πρωτοδίκη Χαλκιαδάκη Αναστάσιο και δασκάλους τον Κωνσταντίνο Κονδυλάκη και Ιωάννη Δοξάκη.

Δεν έχουμε κοινοτικό γραφείο, έχουμε δημοτικό σχολείο. 

Οι Γερμανοί έκαψαν τις οικίες των Γιάννη Χαλκιαδάκη, Μιχάλη Καμηλάκη, Θανάση Αθανασάκη, Σπύρου Αθανασάκη, Λευτέρη Γεωργιλάκη, Μανώλη Γεωργιλάκη, Παναγιώτη Βεργιεράκη και εφόνευσαν όλα τα ζώα μικρά και μεγάλα.   

*Ο Μιχαήλ Αναστασάκης (1871-1967) απο την Σπηλιά Κισάμου, ήταν γιατρός, αγωνιστής και συγγραφέας. Υπηρέτησε ως βουλευτής Χανίων και έγραψε την "Ιστορία της Κισσάμου", "Αι Αξίαι της Κισσάμου" και το "Ημερολόγιο της Κατοχής.