Γράφει η Ευτυχία Δεσποτακη-Πευκιανάκη
Πάνω από το ανώφλι της πόρτας του μοναστηριού
Ήταν χτισμένη μια χελιδονοφωλιά
Δεν έχω ξαναδεί πιο όμορφη διακόσμηση σε κτίριο….
Πολλές φορές διαβάζομε ή ακούμε τη λέξη ¨κίτς¨ με την οποία χαραχτηρίζονται πράγματα που ξεφεύγουν από το ωραίο και προκαλούν την αισθητική όσων την διαθέτουν. Η λέξη είναι γερμανική και σημαίνει το κακό γούστο. Ο όρος μάλιστα πολλές φορές εξελληνίζεται, προσαυξάνεται και διατυπώνεται ως κιτσαρία ή καρακιτσαριό για να χαρακτηρίσει υπερβολικές καταστάσεις κακογουστιάς.
Βέβαια το καλό ή κακό γούστο του ανθρώπου έχει σχέση με την αισθητική που έχει αποκτήσει, που αυτή με τη σειρά της είναι θέμα ουσιαστικής παιδείας.
Η αισθητική είναι η τάση που έχει ο άνθρωπος να αναζητά το ωραίο μέσα από τις αισθήσεις του. Ο Γκαίτε μάλιστα υποστηρίζει ότι: ο άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα να ακούει ένα ωραίο τραγούδι, να βλέπει μια ωραία εικόνα και να διατυπώνει μερικές σωστές σκέψεις. Αν δε το κάνει αυτό χάνει την αίσθηση του μέτρου και του ωραίου.
Ωραίο πάλι με τη σειρά του είναι κάθε πράγμα που είναι στην ώρα του, ταιριαστό στον τόπο και στο χρόνο, όπως το ώριμο φρούτο που είναι στην ώρα του γι΄αυτό και ρίζα της λέξης είναι κοινή. Το ωραίο είναι και όμορφο είναι και εύηχο, προκαλεί απόλαυση στην όραση και στην ακοή τέρπει τις αισθήσεις, ξεκουράζει νου και ψυχή
Η φύση δεν έχει τίποτε άσχημο, τίποτε κακόγουστο. Η αρμονία είναι πλήρης και το ωραίο μέσα σ΄αυτή. Κόσμος ονομάστηκε η γη, δηλαδή στολίδι. Χρώματα, αρώματα, συνδυασμοί ,θάλασσες, στεριές, βουνά, κάμποι, ζώα, πουλιά, όλα τόσο όμορφα και τόσο σοφά φτιαγμένα και διασφαλισμένα. ¨Πάντα εν σοφία εποίησε ο Δημιουργός¨
Πουθενά δεν υπάρχει τίποτε το περιττό. Κι όμως όλα στολισμένα με μια ακριβή λιτότητα.
Ωστόσο ο σημερινός άνθρωπος δημιουργεί πολλές κακόγουστες παρεμβάσεις και «κίτς» καταστάσεις κι αν ψάξομε την αιτία θα βρούμε, ότι είναι ο πληθωρισμός ευτελών πραγμάτων αλλά και η διάθεση να αποφύγομε κόπο και έξοδα έχοντας το αυτό αποτέλεσμα. Πίσω-πίσω όμως κρύβεται και ένας ευτελισμός αξιών και μια ξιπασιά. Έτσι το κρύο πλαστικό πιάτο, ποτήρι, τραπεζομάντηλο αντικατέστησε το απαλό ύφασμα, το φιλικό πηλό, το διάφανο γυαλί. Το πλαστικό τραπέζι και η πλαστική καρέκλα σε ημερήσια διάταξη…
Η φανταχτερή ακρυλική κουβέρτα αντικατάστησε τη μάλλινη υφαντή. Ένα πλήθος μικροαντικειμένων ευτελών χωρίς χρησιμότητα και συμβολισμό, αλλά μόνο δήθεν για διακόσμηση γεμίζουν τα σπίτια μας.
Τα άοσμα πλαστικά λουλούδια αντικατέστησαν τα ζωντανά λουλούδια στα σπίτια μας και στα κοιμητήρια, απαλλάσσοντας μας από τον κόπο της περιποίησης και δίδοντας σαν αντάλλαγμα την ψυχρότητα και την αδιαφορία, μόλις διαπιστωθεί το ψεύτικο και το απατηλό.
Από την υπερβολική χαρά μας που αποκτήσαμε αυτοκίνητο το στολίσαμε με δαντέλες και άλλα στολίδια, πλεκτά μαξιλάρια ακόμα και σε σημεία που ο κατασκευαστής δεν πρόβλεψε ποτέ κάτι τέτοιο.
Τις εκκλησίες μας και τα ξωκκλήσια μας στην προσπάθεια μας να τα επιδιορθώσομε τα φορτώσαμε με γυαλιστερά πλακάκια ή αλουμίνια ή μπογιάδες αγνοώντας την πέτρα, το ξύλο, υλικά που μιλούν στην ψυχή του ανθρώπου και γίνονται ένα με τη φύση. Τα γεμίσαμε με φώτα και κακόγουστα στολίδια με εκκωφαντικά μεγάφωνα, αγνοώντας την ιστορία τους ρυθμούς, τις ασκητικές μορφές, που εικονίζονται μέσα σε αυτά . Η μεγάλη πλαστική σακούλα ή το πλαστικό δοχείο έχει αντικαταστήσει πολλές φορές το πανέρι ή το καλάθι με τη λευκή πετσέτα για τις προσφορές στους Αγίους
Το καντήλι με το λάδι, συμβολισμός ολόκληρος έχει αντικατασταθεί με λαμπάκια πετρελαιοειδούς υγρού.
Κι όμως το εκκλησάκι στο ποιηματάκι του Δροσίνη σε καταλαγιάζει και σε κάνει να συνομιλείς με το Θεό και τους Αγίους:
«Ένα καντήλι θαμπερό και ένα πέτρινο σταυρό
Έχει στολίδι μοναχό το εκκλησάκι το φτωχό
Αλλ΄ο διαβάτης σαν περνά στέκεται το προσκυνά
……………………………………….
Και με ευλάβεια πολλή τον άσπρο του σταυρό φιλεί»
Κακόγουστη είναι και η εικόνα, που βλέπομε με τα δέντρα καρφωμένα με τις διαφημιστικές αφίσες των πολιτιστικών εκδηλώσεων, και τις φωτογραφίες των καλλιτεχνών και των πολιτικών.
Κακόγουστο και αντιαισθητικό η μουσική που ξεκουφαίνει και αλλοιώνει μέλος, στίχο και διάθεση.
Κακόγουστη μπορεί να είναι και η ανάρμοστη συμπεριφορά μας και το ντύσιμο μας, ανάλογα με την περίσταση.
Κακόγουστο τέλος είναι να αναζητάς το βλέμμα του άλλου καθώς θέλεις να τον συγχαρείς ή να τον συλλυπηθείς και αυτός να κοιτάζει αλλού ή να μη ξέρεις αν σε κοιτά αφού φορά τα μαύρα γυαλιά ηλίου.
Τέλος ό,τι έχει επιβάλλει ο καταναλωτισμός και το εύκολο κέρδος τις πιο πολλές φορές είναι κακόγουστο και περιττό.
Ως τόσο μεγάλοι μηχανισμοί καταφέρνουν και επιβάλλουν το περιττό και το κακόγουστο εφευρίσκοντας και ανάλογες εορτές και εκδηλώσεις και εφόσον δεν υπάρχει παιδεία αισθητικής στους ανθρώπους το περιττό θα ασχημίζει .
Πάνω από το ανώφλι της πόρτας του μοναστηριού
Ήταν χτισμένη μια χελιδονοφωλιά
Δεν έχω ξαναδεί πιο όμορφη διακόσμηση σε κτίριο….
Πολλές φορές διαβάζομε ή ακούμε τη λέξη ¨κίτς¨ με την οποία χαραχτηρίζονται πράγματα που ξεφεύγουν από το ωραίο και προκαλούν την αισθητική όσων την διαθέτουν. Η λέξη είναι γερμανική και σημαίνει το κακό γούστο. Ο όρος μάλιστα πολλές φορές εξελληνίζεται, προσαυξάνεται και διατυπώνεται ως κιτσαρία ή καρακιτσαριό για να χαρακτηρίσει υπερβολικές καταστάσεις κακογουστιάς.
Βέβαια το καλό ή κακό γούστο του ανθρώπου έχει σχέση με την αισθητική που έχει αποκτήσει, που αυτή με τη σειρά της είναι θέμα ουσιαστικής παιδείας.
Η αισθητική είναι η τάση που έχει ο άνθρωπος να αναζητά το ωραίο μέσα από τις αισθήσεις του. Ο Γκαίτε μάλιστα υποστηρίζει ότι: ο άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα να ακούει ένα ωραίο τραγούδι, να βλέπει μια ωραία εικόνα και να διατυπώνει μερικές σωστές σκέψεις. Αν δε το κάνει αυτό χάνει την αίσθηση του μέτρου και του ωραίου.
Ωραίο πάλι με τη σειρά του είναι κάθε πράγμα που είναι στην ώρα του, ταιριαστό στον τόπο και στο χρόνο, όπως το ώριμο φρούτο που είναι στην ώρα του γι΄αυτό και ρίζα της λέξης είναι κοινή. Το ωραίο είναι και όμορφο είναι και εύηχο, προκαλεί απόλαυση στην όραση και στην ακοή τέρπει τις αισθήσεις, ξεκουράζει νου και ψυχή
Η φύση δεν έχει τίποτε άσχημο, τίποτε κακόγουστο. Η αρμονία είναι πλήρης και το ωραίο μέσα σ΄αυτή. Κόσμος ονομάστηκε η γη, δηλαδή στολίδι. Χρώματα, αρώματα, συνδυασμοί ,θάλασσες, στεριές, βουνά, κάμποι, ζώα, πουλιά, όλα τόσο όμορφα και τόσο σοφά φτιαγμένα και διασφαλισμένα. ¨Πάντα εν σοφία εποίησε ο Δημιουργός¨
Πουθενά δεν υπάρχει τίποτε το περιττό. Κι όμως όλα στολισμένα με μια ακριβή λιτότητα.
Ωστόσο ο σημερινός άνθρωπος δημιουργεί πολλές κακόγουστες παρεμβάσεις και «κίτς» καταστάσεις κι αν ψάξομε την αιτία θα βρούμε, ότι είναι ο πληθωρισμός ευτελών πραγμάτων αλλά και η διάθεση να αποφύγομε κόπο και έξοδα έχοντας το αυτό αποτέλεσμα. Πίσω-πίσω όμως κρύβεται και ένας ευτελισμός αξιών και μια ξιπασιά. Έτσι το κρύο πλαστικό πιάτο, ποτήρι, τραπεζομάντηλο αντικατέστησε το απαλό ύφασμα, το φιλικό πηλό, το διάφανο γυαλί. Το πλαστικό τραπέζι και η πλαστική καρέκλα σε ημερήσια διάταξη…
Η φανταχτερή ακρυλική κουβέρτα αντικατάστησε τη μάλλινη υφαντή. Ένα πλήθος μικροαντικειμένων ευτελών χωρίς χρησιμότητα και συμβολισμό, αλλά μόνο δήθεν για διακόσμηση γεμίζουν τα σπίτια μας.
Τα άοσμα πλαστικά λουλούδια αντικατέστησαν τα ζωντανά λουλούδια στα σπίτια μας και στα κοιμητήρια, απαλλάσσοντας μας από τον κόπο της περιποίησης και δίδοντας σαν αντάλλαγμα την ψυχρότητα και την αδιαφορία, μόλις διαπιστωθεί το ψεύτικο και το απατηλό.
Από την υπερβολική χαρά μας που αποκτήσαμε αυτοκίνητο το στολίσαμε με δαντέλες και άλλα στολίδια, πλεκτά μαξιλάρια ακόμα και σε σημεία που ο κατασκευαστής δεν πρόβλεψε ποτέ κάτι τέτοιο.
Τις εκκλησίες μας και τα ξωκκλήσια μας στην προσπάθεια μας να τα επιδιορθώσομε τα φορτώσαμε με γυαλιστερά πλακάκια ή αλουμίνια ή μπογιάδες αγνοώντας την πέτρα, το ξύλο, υλικά που μιλούν στην ψυχή του ανθρώπου και γίνονται ένα με τη φύση. Τα γεμίσαμε με φώτα και κακόγουστα στολίδια με εκκωφαντικά μεγάφωνα, αγνοώντας την ιστορία τους ρυθμούς, τις ασκητικές μορφές, που εικονίζονται μέσα σε αυτά . Η μεγάλη πλαστική σακούλα ή το πλαστικό δοχείο έχει αντικαταστήσει πολλές φορές το πανέρι ή το καλάθι με τη λευκή πετσέτα για τις προσφορές στους Αγίους
Το καντήλι με το λάδι, συμβολισμός ολόκληρος έχει αντικατασταθεί με λαμπάκια πετρελαιοειδούς υγρού.
Κι όμως το εκκλησάκι στο ποιηματάκι του Δροσίνη σε καταλαγιάζει και σε κάνει να συνομιλείς με το Θεό και τους Αγίους:
«Ένα καντήλι θαμπερό και ένα πέτρινο σταυρό
Έχει στολίδι μοναχό το εκκλησάκι το φτωχό
Αλλ΄ο διαβάτης σαν περνά στέκεται το προσκυνά
……………………………………….
Και με ευλάβεια πολλή τον άσπρο του σταυρό φιλεί»
Κακόγουστη είναι και η εικόνα, που βλέπομε με τα δέντρα καρφωμένα με τις διαφημιστικές αφίσες των πολιτιστικών εκδηλώσεων, και τις φωτογραφίες των καλλιτεχνών και των πολιτικών.
Κακόγουστο και αντιαισθητικό η μουσική που ξεκουφαίνει και αλλοιώνει μέλος, στίχο και διάθεση.
Κακόγουστη μπορεί να είναι και η ανάρμοστη συμπεριφορά μας και το ντύσιμο μας, ανάλογα με την περίσταση.
Κακόγουστο τέλος είναι να αναζητάς το βλέμμα του άλλου καθώς θέλεις να τον συγχαρείς ή να τον συλλυπηθείς και αυτός να κοιτάζει αλλού ή να μη ξέρεις αν σε κοιτά αφού φορά τα μαύρα γυαλιά ηλίου.
Τέλος ό,τι έχει επιβάλλει ο καταναλωτισμός και το εύκολο κέρδος τις πιο πολλές φορές είναι κακόγουστο και περιττό.
Ως τόσο μεγάλοι μηχανισμοί καταφέρνουν και επιβάλλουν το περιττό και το κακόγουστο εφευρίσκοντας και ανάλογες εορτές και εκδηλώσεις και εφόσον δεν υπάρχει παιδεία αισθητικής στους ανθρώπους το περιττό θα ασχημίζει .
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου