ΓΡΑΜΒΟΥΣΑ 12 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1823

 Τη νύκτα της 11ης προς 12ης Δεκεμβρίου 1823 (εορτή του Αγίου Σπυρίδωνος) οι επαναστάτες Κρητικοί επιχείρησαν την κατάληψη του απόρθητου φρουρίου της νησίδας Γραμβούσας με σκοπό να αποτελέσει αυτό στρατιωτική βάση για τον Αγώνα και ασφαλές καταφύγιο για τους αμάχους. Εκστρατευτικό σώμα 150 περίπου ανδρών (άλλες πηγές αναφέρουν λιγότερους) με την καθοδήγηση των κρητικών οπλαρχηγών Γεωργίου Παπαδάκη ή Ξέπαπα, Αναγνώστη Παναγιώτου, Μάρκου Μπουζάκη (Μπουζομάρκου), μαζί με άλλους γενναίους οπλαρχηγούς που είχαν κατέβει στην Κρήτη,  τον Παναγή Σουλιώτη από την Ήπειρο, τους Υδραίους αδελφούς Σωσάνη, τον Δημήτριο Δράμαλη από τη Λακωνία αποβιβάστηκαν στη Γραμβούσα. Οδηγό για να ανέβουν στο κάστρο είχαν τον Μιχάλη Μαυράκη από την Κίσσαμο. Οι επαναστάτες αν και κατόρθωσαν να μπουν με σκάλες στο φρούριο, δεν φρόντισαν να εξοντώσουν εγκαίρως την τουρκική φρουρά, με αποτέλεσμα να δεχτούν επίθεση από τους Τούρκους και σχεδόν όλοι να βρουν φρικτό θάνατο. Έπεσαν ηρωικά μαχόμενοι περίπου εκατό αγωνιστές. Η λαϊκή μούσα έχει απαθανατίσει αυτή τη θυσία σε ένα ιστορικό δημοτικό τραγούδι: “Τρεις αντρειωμένοι πορπατούν 'ς την Κρήτη την καϋμένη / σαν αξαδέρφοι κι αδερφοί, σα φίλοι μπιστεμμένοι, / Μ' αυτοί αποφασίσασι Γραμπούσα να πατήσουν [...]”. Έπειτα και η Αντωνούσα Καμπουροπούλα έγραψε με βάση αυτό το γεγονός την πατριωτική τραγωδία “Γεώργιος Παπαδάκης ή η έφοδος της Γραμβούσης” (1847). Σήμερα που εορτάζει η Κίσσαμος τον πολιούχο της Άγιο Σπυρίδωνα, τον θαυματουργό, ας θυμόμαστε και τη θυσία των προγόνων μας στη Γραμβούσα, την 12η Δεκεμβρίου 1823. 

Κωνσταντίνος Φουρναράκης