Σχετικά με προχθεσινή πρόταση για παράλληλη με ΒΟΑΚ χάραξη σιδηροδρομικής γραμμής κατά μήκος τής Κρήτης, σημειώνεται για την Ιστορία, ότι ξένοι εμπειρογνώμονες που είχε καλέσει η Αυτόνομη Κρητική Πολιτεία, για να μελετήσουν και να υποβάλουν προτάσεις για την ανόρθωση τής κρητικής Οικονομίας, είχαν προτείνει από τότε την σιδηροδρομική λύση για τη Κρήτη. Τόσο όμως το σχέδιο αυτό όσο και άλλες προτάσεις π.χ. για λιμενικές ή οδικές υποδομές προσέκρουσαν σέ ανυπέρβλητες οικονομικές αδυναμίες. Όπως είχε γίνει γνωστό τότε, μόνο για το λιμάνι Ηρακλείου το σχέδιο προέβλεπε δαπάνες ύψους 10.000.000 δραχμών και για την κατασκευή σιδηροδρομικής γραμμής Ηρακλείου-Μεσσαράς 9.000.000, ποσά τεράστια και δυσεύρετα για ένα προϋπολογισμό, που αδυνατούσε να διαθέσει περισσότερες από 450.000 δραχμές για δημόσια έργα σε όλη τη Κρήτη. Μετά το 1905 η οικονομική κατάσταση άρχισε να βελτιώνεται αισθητά, με αύξηση κυρίως εξαγωγών λαδιού, αλλά και πάλι η κρητική οικονομία δεν ήταν σέ θέση να στηρίξει μεγάλα έργα υποδομής.
(βλ. *ΚΡΗΤΗ.ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Τόμος Β' Επιστημονική. Επιμέλεια. Νίκος Παναγιωτάκης.*Βικελαία Βιβλιοθήκη* *Σύνδεσμος Τοπικών Δήμων και Κοινοτήτων Κρήτης*. 1988)
Κυριάκος Ροδουσάκης
Πάντως την πρώτη φορά που τέθηκε θέμα για σιδηρόδρομο στην Κρήτη ήταν το 1893, όταν ο Οθωμανός γενικός διοικητής Κρήτης, Μαχμούτ Τζελάλ υπόσχεται μεταξύ διαφόρων έργων και την κατασκευή σιδηροδρόμου.
Στο αντίγραφον της εφημερίδας: Λευκά Όρη, της 12/24 Μαϊου 1884, αναφέρεται οτι θα ήταν σκόπιμο να χορηγηθούν άδειες 2 σιδηροδρόμων, η πρώτη να ξεκινάει απο τον κόλπο της Σούδας κοντά στο Τελωνείο και να φθάνει έως τα Χανιά και αργότερα έως την επαρχία Κισάμου. Και η δεύτερη γραμμή να ξεκινάει απο το Ηράκλειο και να φθάνει στην Μεσσαρά και αργότερα έως τους καλούς Λιμένες. Η εταιρία είχε προταθεί να είναι ανώνυμος και Κρητική.
Ο σιδηρόδρομος για την Κρήτη ήταν ένα υπεραιωνόβιο αίτημα που θα συνδέσει τις περιοχές Χανίων, Ρεθύμνου και Ηρακλείου. Οι ράγες της μονής μετρικής γραμμής Κούλες Ηρακλείου λατομείο Ξηροποτάμου, εξακολουθούν να είναι εμφανείς στο μικρό τμήμα της παραλιακής λεωφόρου από το λιμενικό περίπτερο ως απέναντι από τον Άγιο Πέτρο.
Ακόμα υπήρχαν σιδηροδρομικές γραμμές στην Κρήτη και μια απο αυτές λειτούργησε από τον Κούλε του λιμένος Ηρακλείου Κρήτης έως το λατομείο Εσταυρωμένου στον Ξηροπόταμο, μετρικού εύρους και μήκους 6 χιλιομέτρων, εντός της πόλεως του Ηρακλείου, λειτούργησε από το 1922 έως το 1937, είχε χαρακτήρα βιομηχανικού σιδηροδρόμου και σκοπό τη μεταφορά φυσικών και τεχνητών λίθων για την κατασκευή του λιμανιού του Ηρακλείου μέχρι την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης του, το 1930, που αφορούσε τον βόρειο μώλο μήκους περί τα 1000 μέτρα. κατασκευάστηκε από την ανάδοχο εταιρεία κατασκευής του λιμένος, τη βρετανική Sir Robert McAlpine & Sons και ήταν η πιο γνωστή σιδηροδρομική γραμμή που λειτούργησε στην Κρήτη. Ίχνη της σιδηροδρομικής γραμμής διασώζονται σε διάφορα σημεία της πόλης, όπως στην παραλιακή οδό.
Η μελέτη-όραμα του Πεζανού του 1908 μιλούσε για 600 χλμ σιδηροδροχιών στην Κρήτη.
«Εν Αλμυρώ, 23 Απριλίου 1908. Μελέτη περί της κατασκευής σιδηροδρόμων εν Κρήτη. Σ.Ε. Πεζάνος». Η μελέτη, που τυπώθηκε εν Αθήναις στο Τυπογραφείο των «Δ. Γ. Ευστρατίου και Δ. Δελή» της οδού Πραξιτέλους και σώζεται σε εξαιρετική κατάσταση στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, πρότεινε την δημιουργία 600 χλμ σιδηροδρομικών γραμμών στην Κρήτη με τη μέθοδο της σύμβασης παραχώρησης. Μπορείτε να την διαβάσετε ΕΔΩ
Στο βιβλίο της Ελπίδας Μέλαινα “Περιήγηση στην Κρήτη 1866-1870” των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης, 2008, λέει:
«Εκείνο το φιάσκο δεν μείωσε καθόλου την ενεργητικότητα του πασά. Η Εξοχότητά του συνέλαβε την ιδέα να παραγγείλει στην Αγγλία μία σιδηροδρομική ατμομηχανή, μερικά βαγόνια και σκευοφόρους και να τα δρομολογήσει -εννοείται χωρίς ράγες- στη διαδρομή Χανιά – Σούδα για μεταφορά επιβατών και αγαθών. Η ατμομηχανή έτρεψε αρχικά σε φυγή ολόκληρους λόχους από βαρυφορτωμένους γαϊδάρους και μουλάρια με την περίεργη εμφάνισή της, εκτός του ότι έπεφτε συνεχώς μέσα σε χαντάκια είτε λόγω της ακαταλληλότητας του δρόμου είτε λόγω αδεξιότητας του γερμανοαμερικανού μηχανοδηγού. Τα ταξίδια της έλαβαν τέλος μέσα στα βάθη κάποιας λακκούβας όπου και έμεινε υπό τη συνοδεία τιμητικής φρουράς έως ότου κατάφεραν να την ανασύρουν. Μία ωραία ημέρα όμως όρμησε μέσα σε ένα γειτονικό χωράφι και εκεί παρέμεινε, αυτή τη φορά χωρίς φρουρά, και παραδόθηκε στη λήθη έως την επιστροφή του Ρεούφ πασά το 1873».
Πληροφορίες απο τον Αντώνη Πλυμάκη.
Φυσικά είχαμε και εμεις ράγες στην περιοχή μας στο λατομείο του Ραβδούχα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου