Του Παναγιώτη Μπατσαρισάκη
Το τραπεζικό σύστημα στην Ελλάδα και τον κόσμο λειτουργούσε μέχρι το 1992 με τον παραδοσιακό τρόπο. Καταθέσεις και δάνεια σε επιχειρήσεις ή σε ατομικές επιχειρηματικές δραστηριότητες, συναλλαγματικές δραστηριότητες και κάποιες άλλες λίγες εργασίες.
Στις αρχές του 1990 παρουσιάστηκε ανάγκη διεθνώς αξιοποίησης του λιμνάζοντος χρήματος στις τράπεζες. Δηλαδή οι τόκοι που έπρεπε να πληρώνουν οι τράπεζες στους πελάτες τους καθιστούσαν τη τραπεζική εργασία ζημιογόνο.
Γι αυτόν λοιπόν το λόγο οι τράπεζες άρχισαν να διαθέτουν τα χρήματα που είχαν συγκεντρώσει στην αγορά των ιδιωτών και όχι μόνο.
Άρχισαν λοιπόν να δίδουν με αργούς μεν αλλά σταθερά ανοδικούς ρυθμούς χρήματα και γενικότερα πίστωση στους ιδιώτες. Μέχρι τότε μία πιστωτική κάρτα και με μικρό όριο είχαν κάποιοι που είχαν «επιφάνεια».
Εδώ αρχίζει “το πάρτι”…
.. Έδωσαν οι τράπεζες πολλές κάρτες, πολλά καταναλωτικά δάνεια σε πολλούς και με ανεξέλεγκτο τρόπο. Αμέσως μετά άρχισε και το “πάρτι” με τα στεγαστικά δάνεια.
Ο ανταγωνισμός των τραπεζών στα τραπεζικά προϊόντα έγινε αδυσώπητος. Υπήρξε τέτοια έκταση στην διασπορά των δανείων που τις οδήγησε στην τιτλοποίησή τους για να μπορούν να εκταμιεύουν μεγαλύτερα ποσά προς διάθεση από τις διεθνείς χρηματαγορές. Με λίγα λόγια, γιατί όλοι γνωρίζουμε καλά τι έγινε και πώς έγινε, έπεσε πολύ χρήμα στην αγορά από όλες τις τράπεζες και το σημαντικότερο είναι ότι τα χρήματα δόθηκαν σε αρκετές περιπτώσεις εκεί που δεν έπρεπε. Εξαιτίας του ανταγωνισμού των τραπεζών και μετά από δέκα περίπου χρόνια και λόγω της κρίσης που προέκυψε ιδιαίτερα έντονα στην Ελλάδα, λογικό ήταν να αρχίσουν τα προβλήματα.
Με την μείωση των εισοδημάτων σαν βασικό μοχλό αρχής προβλημάτων τα προβλήματα έγιναν τεράστια. Οι τράπεζες αντέδρασαν με ευκολίες-ρυθμίσεις προς τους δανειολήπτες, το κράτος αντέδρασε με τον νόμο 3869/2010 που βοηθούσε τους πολύ αδύναμους και εξέλιξε τον παραπάνω νόμο με τον νόμο 4161/2013 ζητώντας με λίγα λόγια να καταβάλουν οι δανειολήπτες το 10% της ενήμερης δόσης μέχρι την δικάσιμο.
Ως εδώ καλά ας πούμε, τηρουμένων των αναλογιών, όμως λόγω της δημιουργίας των κόκκινων δανείων άρχισε να δημιουργείται μεγάλο πρόβλημα στην ρευστότητα των τραπεζών, αλλά και γενικά στην κεφαλαιακή τους επάρκεια και κερδοφορία λόγω αφενός μεν της πτώσης του τζίρου και των προμηθειών και αφετέρου λόγω της ραγδαίας αύξησης των (κόκκινων) μη εξυπηρετούμενων δανείων. Παρ όλους τους νόμους και τις ρυθμίσεις που έγιναν και γίνονται, δυστυχώς τα μη εξυπηρετούμενα αυξάνονται και θα αυξάνονται συνεχώς και ο λόγος είναι ένας και μοναδικός, η μεγάλη μείωση των εισοδημάτων των δανειοληπτών που συνοδεύεται ταυτόχρονα με μεγάλη αχαλίνωτη ανεργία και υψηλή φορολογία. Αυτό είχε σαν συνέπεια τη συρρίκνωση του τραπεζικού συστήματος.
Υπήρχε και η γνωστή απαγόρευση των πλειστηριασμών εδώ και κάμποσα τουλάχιστον χρόνια για την πρώτη κατοικία. Τώρα όμως η Τρόικα έχει βάλει στα προαπαιτούμενα την άρση των πλειστηριασμών πράγμα που σημαίνει αρχή σοβαρών εξελίξεων.
Γίνεται πολιτική μάχη γι αυτό το θέμα και κανείς δε ξέρει που θα οδηγήσει, ασκώντας πίεση οι ενδιαφερόμενοι οι οποίοι είναι πολλοί, και οι περισσότεροι θύματα της κρίσης, που προσπαθούν να ορθοποδήσουν και να σώσουν το σπίτι τους.
Όμως δε φτάνει αυτό με τις τράπεζες, αλλά εξελίσσεται ραγδαία μέρα με τη μέρα το χρέος κάθε πολίτη στην εφορία. Πολλοί φόροι και ο ένας πίσω από τον άλλο λες και το κάνουν επίτηδες για να μη μπορούν να πληρωθούν. Οι ρυθμίσεις λίγες και ανεπαρκείς για να καταφέρουν οι πολίτες να τις τηρήσουν. Τα κατασχετήρια βροχή από την εφορία και έχουμε κι άλλα που πιέζουν την κατάσταση. Ξεκίνησαν και από ΙΚΑ και ΟΑΕΕ, γιατί οι επιχειρήσεις κυριολεκτικά παραπαίουν και δε μπορούν στη πλειονότητα των περιπτώσεων να πληρώσουν τις ασφαλιστικές τους υποχρεώσεις.
Έχουμε δηλαδή την εφιαλτική κατάσταση πλέον να απειλούνται όλα τα περιουσιακά στοιχεία των ιδιωτών αλλά και των επιχειρήσεων αφενός μεν από τις τράπεζες και αφετέρου από το δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία. Φτάσαμε λοιπόν στην Ελλάδα των πλειστηριασμών. Σε μία Ελλάδα που εξελίσσεται σε έναν απέραντο τόπο πλειστηριασμών για ν’ αλλάξουν χέρια περιουσίες και κόποι δεκαετιών πολλών χιλιάδων ή και εκατομμυρίων πολιτών.
Γίνεται προσπάθεια σαλαμοποίησης του προβλήματος, κάνοντας αρχή από τα ακίνητα που είναι παγωμένοι οι πλειστηριασμοί από το 2009 και από τα ακίνητα που είναι επαγγελματικά και έχουν κατασχεθεί από το Δημόσιο. Μέχρι τώρα γίνονταν κανονικά οι πλειστηριασμοί από ιδιώτες που εκτελούσαν τις απαιτήσεις τους. Προχωρώντας στο βάθος του χρόνου και της κρίσης οι πλειστηριασμοί θα αυξάνονται και οι ζημιές πλέον θα καταγράφονται για τους πολίτες ανεξέλεγκτα.
Έχουν εγκατασταθεί πλέον και αγοράζουν δάνεια, τα περίφημα “distress funds” που θα αποσυμφορήσουν τις τράπεζες από τα κόκκινα δάνεια, αγοράζοντας από το 2% έως το 25% της αξίας τους.
Αυτή είναι η εποχή που μπήκαμε και πορευόμαστε, εκτός και αν δοθούν άλλου τύπου λύσεις, αλλάζοντας το σύστημα που κινείται ή μάλλον βουλιάζει η οικονομία, στην αντίθετη περίπτωση θα γίνουμε απέραντο τοπίο πλειστηριασμών, και το χάος που θα δημιουργηθεί θα είναι ανείπωτο.
Η εποχή…. “κανένα σπίτι σε χέρια τραπεζίτη”….. που περιμένουμε, και αυτή η εποχή δυστυχώς για τους Έλληνες όχι μόνο δεν ήρθε, αλλά προσπέρασε, αφήνοντας μας ξεκρέμαστους και πολύ θυμωμένους.
*Παναγιώτης Μπατσαρισάκης, Οικονομικός- Επιχειρηματικός Σύμβουλος-Αναλυτής
Στις αρχές του 1990 παρουσιάστηκε ανάγκη διεθνώς αξιοποίησης του λιμνάζοντος χρήματος στις τράπεζες. Δηλαδή οι τόκοι που έπρεπε να πληρώνουν οι τράπεζες στους πελάτες τους καθιστούσαν τη τραπεζική εργασία ζημιογόνο.
Γι αυτόν λοιπόν το λόγο οι τράπεζες άρχισαν να διαθέτουν τα χρήματα που είχαν συγκεντρώσει στην αγορά των ιδιωτών και όχι μόνο.
Άρχισαν λοιπόν να δίδουν με αργούς μεν αλλά σταθερά ανοδικούς ρυθμούς χρήματα και γενικότερα πίστωση στους ιδιώτες. Μέχρι τότε μία πιστωτική κάρτα και με μικρό όριο είχαν κάποιοι που είχαν «επιφάνεια».
Εδώ αρχίζει “το πάρτι”…
.. Έδωσαν οι τράπεζες πολλές κάρτες, πολλά καταναλωτικά δάνεια σε πολλούς και με ανεξέλεγκτο τρόπο. Αμέσως μετά άρχισε και το “πάρτι” με τα στεγαστικά δάνεια.
Ο ανταγωνισμός των τραπεζών στα τραπεζικά προϊόντα έγινε αδυσώπητος. Υπήρξε τέτοια έκταση στην διασπορά των δανείων που τις οδήγησε στην τιτλοποίησή τους για να μπορούν να εκταμιεύουν μεγαλύτερα ποσά προς διάθεση από τις διεθνείς χρηματαγορές. Με λίγα λόγια, γιατί όλοι γνωρίζουμε καλά τι έγινε και πώς έγινε, έπεσε πολύ χρήμα στην αγορά από όλες τις τράπεζες και το σημαντικότερο είναι ότι τα χρήματα δόθηκαν σε αρκετές περιπτώσεις εκεί που δεν έπρεπε. Εξαιτίας του ανταγωνισμού των τραπεζών και μετά από δέκα περίπου χρόνια και λόγω της κρίσης που προέκυψε ιδιαίτερα έντονα στην Ελλάδα, λογικό ήταν να αρχίσουν τα προβλήματα.
Με την μείωση των εισοδημάτων σαν βασικό μοχλό αρχής προβλημάτων τα προβλήματα έγιναν τεράστια. Οι τράπεζες αντέδρασαν με ευκολίες-ρυθμίσεις προς τους δανειολήπτες, το κράτος αντέδρασε με τον νόμο 3869/2010 που βοηθούσε τους πολύ αδύναμους και εξέλιξε τον παραπάνω νόμο με τον νόμο 4161/2013 ζητώντας με λίγα λόγια να καταβάλουν οι δανειολήπτες το 10% της ενήμερης δόσης μέχρι την δικάσιμο.
Ως εδώ καλά ας πούμε, τηρουμένων των αναλογιών, όμως λόγω της δημιουργίας των κόκκινων δανείων άρχισε να δημιουργείται μεγάλο πρόβλημα στην ρευστότητα των τραπεζών, αλλά και γενικά στην κεφαλαιακή τους επάρκεια και κερδοφορία λόγω αφενός μεν της πτώσης του τζίρου και των προμηθειών και αφετέρου λόγω της ραγδαίας αύξησης των (κόκκινων) μη εξυπηρετούμενων δανείων. Παρ όλους τους νόμους και τις ρυθμίσεις που έγιναν και γίνονται, δυστυχώς τα μη εξυπηρετούμενα αυξάνονται και θα αυξάνονται συνεχώς και ο λόγος είναι ένας και μοναδικός, η μεγάλη μείωση των εισοδημάτων των δανειοληπτών που συνοδεύεται ταυτόχρονα με μεγάλη αχαλίνωτη ανεργία και υψηλή φορολογία. Αυτό είχε σαν συνέπεια τη συρρίκνωση του τραπεζικού συστήματος.
Υπήρχε και η γνωστή απαγόρευση των πλειστηριασμών εδώ και κάμποσα τουλάχιστον χρόνια για την πρώτη κατοικία. Τώρα όμως η Τρόικα έχει βάλει στα προαπαιτούμενα την άρση των πλειστηριασμών πράγμα που σημαίνει αρχή σοβαρών εξελίξεων.
Γίνεται πολιτική μάχη γι αυτό το θέμα και κανείς δε ξέρει που θα οδηγήσει, ασκώντας πίεση οι ενδιαφερόμενοι οι οποίοι είναι πολλοί, και οι περισσότεροι θύματα της κρίσης, που προσπαθούν να ορθοποδήσουν και να σώσουν το σπίτι τους.
Όμως δε φτάνει αυτό με τις τράπεζες, αλλά εξελίσσεται ραγδαία μέρα με τη μέρα το χρέος κάθε πολίτη στην εφορία. Πολλοί φόροι και ο ένας πίσω από τον άλλο λες και το κάνουν επίτηδες για να μη μπορούν να πληρωθούν. Οι ρυθμίσεις λίγες και ανεπαρκείς για να καταφέρουν οι πολίτες να τις τηρήσουν. Τα κατασχετήρια βροχή από την εφορία και έχουμε κι άλλα που πιέζουν την κατάσταση. Ξεκίνησαν και από ΙΚΑ και ΟΑΕΕ, γιατί οι επιχειρήσεις κυριολεκτικά παραπαίουν και δε μπορούν στη πλειονότητα των περιπτώσεων να πληρώσουν τις ασφαλιστικές τους υποχρεώσεις.
Έχουμε δηλαδή την εφιαλτική κατάσταση πλέον να απειλούνται όλα τα περιουσιακά στοιχεία των ιδιωτών αλλά και των επιχειρήσεων αφενός μεν από τις τράπεζες και αφετέρου από το δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία. Φτάσαμε λοιπόν στην Ελλάδα των πλειστηριασμών. Σε μία Ελλάδα που εξελίσσεται σε έναν απέραντο τόπο πλειστηριασμών για ν’ αλλάξουν χέρια περιουσίες και κόποι δεκαετιών πολλών χιλιάδων ή και εκατομμυρίων πολιτών.
Γίνεται προσπάθεια σαλαμοποίησης του προβλήματος, κάνοντας αρχή από τα ακίνητα που είναι παγωμένοι οι πλειστηριασμοί από το 2009 και από τα ακίνητα που είναι επαγγελματικά και έχουν κατασχεθεί από το Δημόσιο. Μέχρι τώρα γίνονταν κανονικά οι πλειστηριασμοί από ιδιώτες που εκτελούσαν τις απαιτήσεις τους. Προχωρώντας στο βάθος του χρόνου και της κρίσης οι πλειστηριασμοί θα αυξάνονται και οι ζημιές πλέον θα καταγράφονται για τους πολίτες ανεξέλεγκτα.
Έχουν εγκατασταθεί πλέον και αγοράζουν δάνεια, τα περίφημα “distress funds” που θα αποσυμφορήσουν τις τράπεζες από τα κόκκινα δάνεια, αγοράζοντας από το 2% έως το 25% της αξίας τους.
Αυτή είναι η εποχή που μπήκαμε και πορευόμαστε, εκτός και αν δοθούν άλλου τύπου λύσεις, αλλάζοντας το σύστημα που κινείται ή μάλλον βουλιάζει η οικονομία, στην αντίθετη περίπτωση θα γίνουμε απέραντο τοπίο πλειστηριασμών, και το χάος που θα δημιουργηθεί θα είναι ανείπωτο.
Η εποχή…. “κανένα σπίτι σε χέρια τραπεζίτη”….. που περιμένουμε, και αυτή η εποχή δυστυχώς για τους Έλληνες όχι μόνο δεν ήρθε, αλλά προσπέρασε, αφήνοντας μας ξεκρέμαστους και πολύ θυμωμένους.
*Παναγιώτης Μπατσαρισάκης, Οικονομικός- Επιχειρηματικός Σύμβουλος-Αναλυτής
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου