Το σπαστό φεσάκι ήταν το επίσημο κάλυμμα κεφαλής των Κρητικών, το φορούσαν με φορά προς τα πίσω και ριγμένη την φούντα μπροστά στον ώμο. Το συναντούμε με πολλές μετατροπές ανά τους αιώνες, σκέτο ή με δέσιμο από έξω, με πέτσα ή σαρίκι ή κεφαλομάντηλο. Το χρώμα του είναι κόκκινο με μεταξωτή φούντα (θύσανο η κανονική ονομασία) φτιαγμένο από τσόχα χωρίς ραφή και μονοκόμματο.
Το έφτιαχναν σε κωνοειδές ξύλινο καλούπι σε δύο μεγέθη συνήθως, κάποιοι το παράγγελναν πιο μεγάλο πιο μακρύ, υπήρχαν βέβαια και με ραφή στα νεότερα χρόνια. Στα περισσότερα φέσια τους έβαζαν τα τελευταία χρόνια φόδρα από μέσα και σε ένδειξη πένθους το τύλιγαν από πάνω μαύρο τούλι ή κάτι παρόμοιο. Σε γκραβούρα που απεικονίζεται ο Γεώργιος Καντανολέων ή Λυσσογιώργης από το Κουστογέρακο Σελίνου και αρχηγός της επανάστασης κατά των Ενετών 1527 παρατηρούμε το κάλυμμα της κεφαλής φεσάκι σπαστό με φούντα.
Την περίοδο του 1700 έως και το 1960 το φορούν οπλαρχηγοί και άρχοντες με τα σαλβάρια τους περήφανοι Κρήτες.
Στη Ρίμα του Δασκαλογιάννη αναφέρει ο Μπάρμπα Μπατζελιός "Φορεί φεσάκι λαχουρί με της χρυσές κλωνίτσες". Εκτός την πέτσα που φορούσαν η κεφαλομάντηλο ή σαρίκι και τα τελευταία χρόνια το πλεκτό ή πετσέτα ή τσουτσουλάτη πετσέτα ή κρουσομάντηλο και στην Κίσαμο έχουμε στα σπίτια μας άπειρες φωτογραφίες των προγόνων μας με σπαστό κόκκινο φεσάκι, απο τον Δημήτριο Κωνσταντουλάκη οπλαρχηγό Κισάμου 1866-1897 ως και τον Ιωάννη Νταγκουνάκη ή Νταγκουνόγγιαννη που ποζάρουν στο φακό του φωτογράφου της Κισάμου Ανυφαντάκη την δεκαετία του 1950.
Το ερυθρό κόκκινο φέσι φοριέται σε όλη την Ελλάδα είναι ελεύθερο είτε γέρνει προς το πλάι ή προς τα πίσω όπως των Κρητών, σε αντίθεση με το Μουσουλμανικό φέσι που είναι σκληρό και σταθερό. Νομίζω οτι θα απαντήθηκαν τα ερωτήματα ειδικά κάποιων "δύσκολων" ερευνητών που πιστεύουν οτι κληρονομήσαμε την φορεσιά μας και το φέσι απο τους Τούρκους.
- Αντώνης Μαρτσάκης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου