Η ΦΩΤΕΙΝΗ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ ΜΑΣ

 Από την παρουσίαση της ποιητική συλλογής «οινοχόος» 

Της Φωτεινής Σεγρεδάκη

Ένα περιβόλι έμορφο, όπως λέει και το ριζίτικο τραγούδι μας ειναι η πολιτισμένη κοινωνία μας.

Και όσα πουλιά έστειλεν ο θιός μέσα, ναι φωλεμένα. Είναι φωλεμένα και κελαηδούν καθένα με το δικό του σκοπό και ομορφαίνει και πλουτίζει αυτή την κοινωνία με την οποιαδήποτε εργασία και προσφορά καταθέτει.

Στην αποψινή μας εκδήλωση απο το περιβόλι της δικής κοινωνίας, ένα πουλί μας κελαηδεί ένα ολόκληρο βιβλίο που έγραψε με ποιήματα κι ένας Οινοχόος μας τα κερνά ένα ένα.

Είναι η Φωτεινή Κουτσαυτάκη- Σεγρεδάκη. Εγώ έχω την τιμή μα και τη τη χαρά να καταθέσω τη σκέψη μου και να παρουσιάσω τον τρόπο σκέψης και γραφής της Φωτεινής, στοιχεία πολύ γνώριμα σε μένα, που για τριάντα και πλέον χρόνια καταθέτει με τον όποιο τρόπο στην πολιτιστική παραγωγή του τόπου μας.                              

Αυτό που θα παρουσιάσω είναι το γιατί και το πώς η Φωτεινή γράφει, γι΄ αυτό και ο τίτλος της μικρής παρουσίασης μου είναι «ο ποιητικός λόγος» της φίλης Φωτεινής. 

Τα όσα για τη σχέση μεταξύ μας θα αναφερθούν παρακάτω αιτιολογούν και την συμμετοχή μου στην αποψινή εκδήλωση της παρουσίασης του βιβλίου της.

Μέσα απο την αναφορά μου, όμως αυτή ήθελα να διαφανεί και το είδος εκείνο, της φιλίας απο τα εφηβικά χρόνια, που πολλοί και απο σας μπορεί να το έχετε ζήσει, που είναι πάνω απο σκοπιμότητες και αντέχει στο χρόνο. Είναι αυτό το είδος απο τα τρία που προσδιορίζει ο φιλόσοφος Αριστοτέλης και θεωρεί το ωραιότερο και καλύτερο γιατί βασίζεται στη κοινή εκτίμηση των αρετών και των ιδανικών ανάμεσα στα δυο μέρη. Είναι οι ίδιοι οι άνθρωποι και οι αξίες που αντιπροσωπεύουν και οι οποίες αποτελούν το κίνητρο διατήρησης των φιλικών δεσμών. Συνήθως αυτή η φιλία κρατά μέχρι τέλους της ζωής, αλλά για τη δημιουργία της απαιτείται η ύπαρξη ενός βασικού πεδίου καλοσύνης στο καθένα απο τα δύο άτομα, πράγματα που απαιτούν χρόνο και εμπιστοσύνη για να σφυρηλατηθούν. Οι αγαθοί συνυπάρχουν για το αγαθό. Για όλα τα παραπάνω η αληθινή φιλία αποτελεί ένα κεφάλαιο στη ζωή του ανθρώπου.

Καλή φίλη λοιπόν, η Φωτεινή, έμπιστη και συνεπής  έτοιμη να κουβεντιάσεις μαζί της και τα εύκολα και τα δύσκολα, δίκαιη και με διακριτική χιουμοριστική διάθεση που για τον εαυτό της φτάνει τα όρια του αυτοσαρκασμού....

Η Φωτεινή, λοιπόν, Κουτσαυτάκη είναι παιδί, γέννημα θρέμμα της Κισάμου, είναι Καστελιανή. Το όψιμο παιδί του Μιχάλη Κουτσαυτάκη και της Μαρίας Χάρχαλη.

Ζει και μεγαλώνει στο Καστέλι μέχρι τα πρώτα γυμνασιακά χρόνια, που έχομε και τις πρώτες επαφές μας που αποτελούν και τη βάση της φιλίας μας. Ύστερα φεύγει στην Ελευσίνα, όπου ζουν και εργάζονται τα μεγάλα αδέρφια της. Εκεί συνεχίζει τις Γυμνασιακές της σπουδές. Την Ελευσίνα δεν την ξέχασε ποτέ και συχνά αναφέρεται τρυφερά σε αυτήν στα γραπτά της ή στην κουβέντα της. Άσκησε επίδραση και στον ψυχισμό των όσων εφηβικών χρόνων έζησε εκεί. Την Ελευσίνα των μυστηρίων, της Δήμητρας και της Περσεφόνης, την Ελευσίνα των τσιμέντων και των ναυπηγείων, την Ελευσίνα της Φεύγουσας κόρης, που πριν λίγο μας παρουσίασε σε έργο της η συνάδελφος φιλόλογος Ανδρομάχη Χουρδάκη. Φεύγουσα κόρη της Ελευσίνας και η Φωτεινή, μετά  από επιτυχία της σε διαγωνισμό προσλαμβάνεται στον οργανισμό του Ο.Τ.Ε. και διορίζεται στην αντίστοιχη υπηρεσία στην Κίσαμο, ως τηλεφωνήτρια. Επιλέγει συνειδητά να παραμείνει στην Κίσαμο όπου και το πατρικό της σπίτι με τους γονείς της όπου και εγκαθίσταται. Οι γονείς είναι μεγάλοι κι ένα παιδί και μάλιστα θυγατέρα να μείνει κοντά είναι χαρά και απαντοχή και για την κ. Μαρία, και για τον κ. Μιχάλη. Δυστυχώς η κ. Μαρία έφυγε νωρίς πρόλαβε όμως κι εισέπραξε την επιτυχία της Φωτεινής και πολύ στοργή και τρυφερότητα απο αυτήν. 

Δε θα ξεχάσω ποτέ το γράμμα που μου έστειλε, στην Αθήνα, φοιτήτρια εγώ ακόμη και μου εξέφραζε τη χαρά της για την επιτυχία της, και που θα επιανε δουλειά και πως ενιωθε τα καλώδια να ζωντανεύουν και να συνομιλούν με τους ανθρώπους και να τραγουδούν....μου έγραφε.

Η Φωτεινή για πολλά χρόνια ήταν η πιο ευγενική και ικανή παρουσία, ως τηλεφωνήτρια στον Ο.Τ.Ε. της Κισσάμου και η ζεστή φωνή της σου διασφάλιζε την τηλεφωνική συνομιλία σου με αγαπημένα πρόσωπα μακρινά, όσο δύσκολες και αν ήταν οι τηλεφωνικές γραμμές, στα χρόνια, που δεν υπήρχε ο αυτοματισμός και, που δεν είχαμε καν τηλέφωνα οι περισσότεροι στο σπίτι μας και έπρεπε να καταφύγομε στο τηλεφωνικό κέντρο, όταν υπήρχε ανάγκη και φυσικά με οχι ευκαταφρόνητο κόστος.

Η εγκατάσταση της πλέον μόνιμη στην Κίσαμο και εδώ θα δημιουργήσει και τη δική της οικογένεια, ύστερα απο λιγο. Πέρα απο την επαγγελματική εργασία της συμμετέχει σε κοινωνικές δραστηριότητες και συμβούλια, στον οδηγισμό, στο Φιλολογικό σύλλογο, στο Ανουσσάκειο θεραπευτήριο, όπου επιμελείται και της έκδοσης ενός φωτογραφικού άλμπουμ του ιδρύματος με τον τίτλο «ενδιαίτημα Ναζωραίου» αλλά και όπου της ζητηθεί συνεργασία σε θέματα πολιτισμού

Η Φωτεινή έχει περίσσεια ψυχής και κατά την Ευαγγελική ρήση «εκ γαρ περισσείας ψυχής το στόμα λαλεί. Έτσι δειλά –δειλά αρχίζει να γράφει κάποιες κριτικές για όμορφα πράγματα που γίνονται στον τόπο στις τοπικές εφημερίδες, στον Αγώνα της Κρήτης και στα Χανιώτικα Νέα, οπου και τελικά, ύστερα απο εκτίμηση των εκδοτών Γιάννη και Ελένης Γαρεδάκη της δίδεται μόνιμη στήλη κάθε Δευτέρα με τον τίτλο.. Επίσης μόνιμη στήλη έχε και στην καταδική μας εφημερίδα Νέους Ορίζοντες του Αντώνη και Ελένης Μουντάκη με τον τίτλο «Αφορμές»

Είναι παντρεμένη με τον επί χρόνια δάσκαλο στην Κίσαμο, ευγενέστατο και αγαπητό σε μαθητές και γονείς και όχι μόνο, Μανόλη Σεγρεδάκη και έχουν δύο γιους το Νικόλα και το Γιάννη, με ένα σπίτι πάντα ανοιχτό για φίλους και συγγενείς, κυρίως στα χρόνια της νιότης.

 Δεν μοιάζομε απόλυτα στο χαρακτήρα, ούτε είμασταν συνέχεια μαζί. Κατά καιρούς χανόμασταν, άλλους δρόμους τραβούσε κάθε μια. Όταν, όμως, ξαναβρισκόμασταν ήταν σαν να μην είχε περάσει ούτε μέρα  και πιάναμε το νήμα απο την αρχή. Έχομε πάντα τόσα να πούμε και όλα περιεκτικά, γύρω από τη ζωή μας, τις εμπειρίες μας και γύρω από τον κόσμο. Από το ελάχιστο ως το μέγιστο. Τη χαρά μας, τη στενοχώρια μας, το θυμό μας, την εικόνα που είδαμε και μας άρεσε, τη κουβέντα που ακούσαμε και μας άρεσε ή όχι. Η κουβέντα μας έχει απ΄ όλα, έχει ένα πλούτο ανακουφίζει, διδάσκει ψυχαγωγεί. Τέλος τη χρόνια αυτή φιλία μας την σφράγισε και ο ιερός δεσμός της συντεκνιάς.

Φύση ευγενική, ευαίσθητη, πληθωρική σε συναισθήματα, με βαθύτατη εσωτερική καλλιέργεια αποκτημένη από τη δίψα της για μάθηση και από τη δια βίου αναζήτηση του ωραίου και του αγαθού. Δίκαιη και συνεπής, δίδει περισσότερα από τα ζητούμενα, όταν πρέπει, στους άλλους και αφιλοκερδώς.

Μια συνολική εικόνα της δίδεται απο την οικογένεια της δια γραφής του γιού της του Νικόλα, ανεβασμένη σήμερα που παρουσιάζεται το βιβλίο, στα μέσα της κοινωνικής δικτύωσης όλο αγάπη και τρυφερότητα και σας τη μεταφέρω. Το τιμώμενο πρόσωπο εκτός απο μια πνευματώδης γυναίκα ανήσυχη, ευαίσθητη, ζωόφιλη, ακούραστη εργάτρια της τέχνης και του ανθρωπισμού στοιχεία που τα παραδίδει στον περίγυρο της και τα γνωρίζετε, ειναι και μια θαυμάσια σύζυγος και μάνα που θυσιάζεται και μοχθεί υπηρετώντας το διπλό της ρόλο, την καταγωγή και το ιδιαίτερα αναπτυγμένο αίσθημα ευθύνης και προσήλωσης στον κάθε της στόχο. Αυτά όλα τα πετυχαίνει ταυτόχρονα με οδηγούς την αντοχή, το πείσμα και τα πηγαία χαρίσματα της. Θέλω να πω ότι είναι σπουδαία γυναίκα και άνθρωπος η μάνα μας και θα το λέμε με κάθε σπίθα και αφορμή, καθώς της αξίζει όλη η αγάπη κι η καθολική αναγνώριση για όσα έχει προσφέρει». Ο,τι ωραιότερο και τιμητικότερο για μια μάνα, τέτοια λόγια να ακούει απο το παιδί της κι τα καταδικά της αγαπημένα πρόσωπα..

Η ζωή δεν ήταν πάντα εύκολη για τη Φωτεινή. Όπως καθένας και κάθε μια μας έχει περάσει και αυτή τις δυσκολίες της, που, όμως πάντα βγήκε ακέραια, χωρίς μνησικακίες και μεμψιμοιρίες, όχι ξεχνώντας αλλά συγχωρώντας, πράγμα που δεν το επιτυγχάνομε όλοι μας.

 Αγαπά τη ζωή, σε όλες τις εκφάνσεις της και θέλει να κάνει κοινωνούς και τους άλλους σε όποια ομορφιά αυτή  βλέπει και θαυμάζει, γύρω, απο την όμορφη πέτρα, μέχρι το χαμολούλουδο, το ζώο, την όμορφη θάλασσα, τον όμορφο ουρανό, το γέλιο και το δάκρυ, αυτό τον κόσμο τον μικρό και το μέγα κατά Ελύτη. Γι ΄αυτό και (κυρίως μετά την αποδέσμευση της από την υπηρεσία της βρίσκει τον τρόπο και καταγράφει όμορφα με μια δική της τεχνική τη σκέψη της σε ελεύθερο στίχο.

Από μικρό παιδί ήταν εκφραστική και οι εκθέσεις της στο σχολείο, θυμάμαι για το λίγο χρόνο που συμμαθητεύσαμε στο Γυμνάσιο  πάντα αξιοπρόσεκτες, με αποτέλεσμα πάντα να έχει και την παρότρυνση των δασκάλων της να γράφει. 

Χωρίς εξειδικευμένες σπουδές σε Φιλολογία, Ιστορία ή Φιλοσοφία, (άλλωστε εργάσθηκε σε καθαρά τεχνικό τομέα), αλλά με τη θυμοσοφία της και την δική της φιλοσοφία ζωής, καταγράφει το χρόνο και ό,τι αυτός από τα ανθρώπινα περιέχει. 

Αποδεικνύει, ότι η τέχνη του λόγου είναι άσχετη από περγαμηνές και ιδιαίτερους τίτλους αλλά και ότι, όταν κάτι θέλομε και αγαπούμε βρίσκομε τον τρόπο να το πραγματοποιήσομε.

Η αποκτημένη πείρα της από διαβάσματα και ακούσματα, κυρίως μέσα από το ραδιόφωνο, γιατί η Φωτεινή είναι λάτρης των ερτζιανών κυμάτων και ο κρυμμένος καημός για εξωτερίκευση, δίδουν στην ευαισθησία της μια φυσική διέξοδο και στις γλωσσικές της ιδέες μια ευκαιρία. 

Έτσι τη Φωτεινή τώρα και χρόνια τη γνωρίζομε περισσότερο μέσα από άρθρα της που στην ουσία είναι χρονογραφήματα, γραμμένα με το δικό της προσωπικό στυλ, και δημοσιευμένα στις τοπικές μας εφημερίδες, «Χανιώτικα Νέα» μέσα από τη στήλη «Αφορμές» και «Νέους Ορίζοντες», μέσα από τη στήλη «Εν συντομία». 

Επηρεασμένη βαθύτατα από τη δημοτική μας ποίηση, την Κρητική μας μουσική  και ρίμα και τον ευρύτερο λαϊκό  μας πολιτισμό, μέσα από τη δική της λογοτεχνική δουλειά, αδιόρατα μεταδίδει και στους άλλους τη λανθάνουσα κληρονομική παρακαταθήκη. Θέτει τον ενθουσιασμό της στην υπηρεσία των δημοτικών θησαυρών του τόπου μας, διαβάζει θρύλους παραδόσεις, ήθη, έθιμα, μύθους και με τη γυναικεία συγκίνηση που προσφέρεται με συναισθηματικό πλούτο υμνεί τη ζωή σε κάθε μορφή της: τη φύση, τη ζωή, τον έρωτα. Συγχαίρει ειλικρινά στις επιτυχίες στα αρραβωνιάσματα, στα στεφανώματα και στα γεννητούρια, στα βαφτίσια της κοινωνίας μας, και συλλυπείται ειλικρινά και παρηγορεί, όταν έρθει η ώρα του αποχαιρετισμού για πρόσωπα αγαπητά, που δίκαια ή άδικα αφήνουν το μάταιο τούτο κόσμο.

Γεννημένη σε μια οικογένεια, που που πολλά μέλη είχαν σχέση με τη κρητική μουσική και ρίμα δε μπορούσε να ξεφύγει και η ίδια από αυτό το ταλέντο. Έχει μια καταπληκτική ευχέρεια στο να συνθέσει σε ελάχιστο χρόνο μαντινάδα. Δώστε της τυχαία δυο λέξεις, αμέσως λυρικότατη η μαντινάδα θα χαϊδέψει τα αυτιά σας και τρυφερά θα μιλήσει στην ψυχή σας. Έτσι που έκανα μια φορά και τις έδωσα δυο άσχετες λέξεις: μάτια και πλοίο. Δεν είχα τελειώσει τη δεύτερη λέξη και μου απαντά:

«Μέσα στα μάθια σου θωρώ

Τα πέλαγα του κόσμου

Και πλοία να πηγενόρχουνται

Σε μια μαθιά σου φως μου»

Η μαντινάδα κατά τη Φωτεινή είναι η «γ΄εμιλιά τσι Κρήτης» 

Έχει αρκετές φορές βραβευθεί σε διαγωνισμούς για τις μαντινάδες της.

Η Φωτεινή αγαπά το στίχο και τη μουσική, τόσο στη λαϊκή δημιουργία, όσο και στην έντεχνη. Έτσι πολλές είναι οι παρουσιάσεις, που έχει κάνει στο κοινό, ταξιδεύοντας το στον κόσμο της ποίησης και της μουσικής μέσα από πράγματα, που παίρνουν συμβολική διαχρονική σημασία στη ζωή μας.  

Αναφέρω τις παρουσιάσεις πραγματειών της με τα  θέματα: (Το ρόδο στη νεοελληνική ποίηση. Ο παιδικός λόγος, υπόθεση αγάπης.  

Η μαντινάδα η γ’ εμιλιά τσι Κρήτης. Εν χορδαίς και οργάνοις. Παινέματα του μαντηλιού), παρουσιάσεις υποστηριζόμενες από την ίδια σε συνεργασία πάντα με μουσικά σχήματα νέων του τόπου.

Πολλές, πάρα πολλές είναι οι ομιλίες, που έχει κάνει καλεσμένη από συλλόγους κατά καιρούς, τόσο μέσα στην Κίσαμο, αλλά και εκτός.

Τα χρονογραφήματα της είναι κατάθεση ψυχής, προβληματισμού και καταγγελίας γύρω από τον άνθρωπο και τα αδιέξοδα του. Με λέξεις ιδιαίτερα φορτισμένες νεολογισμούς (ποιητική αδεία) και δυσνόητους συνειρμούς διατηρεί ανοιχτό το δρόμο για εύκολη ή δύσκολη επικοινωνία με το πολύ κοινό

Προσκεκλημένη πάντα παρακολουθεί εκδηλώσεις, κοινωνικές και σχολικές, θεατρικές παραστάσεις ερασιτεχνικών και επαγγελματικών θιάσων, εκθέσεις. Πάντα θα καταθέσει τον καλό της λόγο. Η κριτική της καλοπροαίρετη πάντα, γιατί από στάση ζωής η Φωτεινή ξεκινά από το θετικό που υπάρχει σε ανθρώπους και καταστάσεις και από το ότι κάθε προσπάθεια πρέπει να ενθαρρύνεται και ο ελάχιστος κόπος να αμείβεται έστω με ένα καλό λόγο.

Τέλος η έντονη συναισθηματική φόρτιση της αρκετές φορές βρίσκει διέξοδο στην δική της ποίηση, όχι τόσο γνωστή  στους πολλούς, μέσα από ελεύθερους υπερρεαλιστικούς στίχους, όπως οι παρακάτω:

« Κλείσε τα μάτια σου 

να αναβλύσει  ο αγιασμός της καρδιάς από τις άκρες τους.

Να πιούν οι έκπτωτοι άγγελοι

και οι παλιές αμαρτωλές που γυμνώθηκαν σκληρά

κι έμειναν δίχως το νερό και το χώμα τους…

Κλείσε τα μάτια σου

Να ξεχυλίσουν τα ρυάκια, των αισθητηρίων σου

Να γίνουν λαμπερά λημνία

Σε σιωπηλή ερημιά….»

Αυτή την ποίηση της η Φωτεινή την έκλεισε σε χρυσό κροντήρι και απόψε, ευθύς αμέσως θα κεραστούμε απο τον Οινοχόο της.

Η Φωτεινή Σεγρεδάκη με τη λογοτεχνική παρουσία της, μαζί με άλλους πνευματικούς ανθρώπους του τόπου μας προστίθεται στην εξ αδιαιρέτου πνευματική περιουσία της κοινωνίας μας, η οποία αυτή περιουσία ομορφαίνει και ανεβάζει λίγο ψηλότερα τον τόπο, γιατί, στο κάτω- κάτω, ουκ επ΄άρτω μόνο ζήσεται άνθρωπος.

Φωτεινή, Φωτεινή μας: πάνω από είκοσι χρόνια μας κανακεύεις και ακούμε τα καλά σου λόγια.

Δικαιούσαι πια να σε κανακέψομε κι εμείς απόψε. Να είσαι καλά με όσους αγαπάς, να ζεις και να έχεις την ευτυχία να χαίρεσαι και να αξιολογείς το μέγιστο και το ελάχιστο και να το επισημαίνεις σε μας.

 Δεσποτάκη –Πευκιανάκη Ευτυχία

        φιλόλογος

ΔΕΙΠΝΟ ΑΓΑΠΗΣ

Χτες το μεσημέρι, Κυριακή 15 Μαϊου η ενορία του Αγίου Σπυρίδωνος, πολιούχου της πόλης μας, παρέθεσε γεύμα πασχαλινό στους ενορίτες της.
Με πρωτοβουλία του πρωτοπρεσβυτέρου πατρός Εμμ. Μπαριωτάκη, του παπά Μανώλην και με τη βοήθεια κυριών που πάντα βοηθούν την ενορία και με την ευλογία του Αγ. Σπυρίδωνος, βρεθήκαμε καλεσμένοι, για άλλη μια φορά, και απολαύσαμε όλοι οι κάτοικοι της ενορίας, μικροί και μεγάλοι ένα πλούσιο πασχαλινό τραπέζι στολισμένο με όλα τα αγαθά του Θεού, προσφορές ευγενών συνανθρώπων μας.
Ανταλλάξαμε ευχές, συνομιλήσαμε γνωριστήκαμε ίσως κάποιοι που δε γνωριζόμαστε. Όλοι ένιωσαν όμορφα, άνετα, και πόσο τέτοιες πρωτοβουλίες απομακρύνουν την μοναξιά έστω και για λίγο και διασφαλίζουν την κοινωνική συνοχή.
Το τραγούδι που ακούστηκε "Για δες περβόλι όμορφο όμορφο...." ήταν μια πραγματικότητα και το Χριστός Ανέστη που όλοι μαζί ψάλλαμε, σηματοδοτούσε την ελπίδα.
Θερμές ευχαριστίες στον π. Μανώλη, στην πρεσβυτέρα, στην κ. Μανωλία, την κ. Μίκα, την κ. Σοφία, στους επιτρόπους του ναού και σε όσους και όσες διέθεσαν χρόνο και κόπο γι' αυτή την εκδήλωση και ευχές για υγεία προκοπή και μακροημέρευση.

Ευτυχία Δεσποτάκη

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

ΗΛΙΑ ΜΑΖΟΚΟΠΑΚΗ
1 Το ΜΑΝΝΑ ΤΗΣ ΕΡΗΜΟΥ 
2. Η ΧΟΛΕΡΑ ΣΤΗΝ ΙΠΠΟΚΡΑΤΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ.
 Η ιατρική και θεολογία, μια αποκαλυπτική εικόνα από την ζωφόρο των προπυλαίων του Εθνικού και Καποδιστριακού πανεπιστημίου Αθηνών του πρώτου εν Ελλάδι, που προτάσσεται των κειμένων υποδηλώνει την αέναη αγωνία του ανθρώπου για ζωή με υγεία και πνευματική αναζήτηση.          
Ο διακεκριμένος ιατρός διδάκτωρ, και Θεολόγος κ. Ηλίας Μαζοκοπάκης (Η. Μ.) γνωστός και για την ανθρωπιστική του προσφορά συνεχίζει συγγραφικά την προσπάθειά του να δώσει εκείνη την άλλη διάσταση των πραγμάτων, του τρόπου ζωής που σχετίζεται με την άσκηση της ψυχής που συμβάλλει και στην ενδυνάμωση του σώματος.
Σεμνυνόμαστε εμείς ως διδάσκαλοι για τον μαθητή μας  ο οποίος με σεμνότητα  ήθος  και επιμονή  από τα παιδικά και εφηβικά χρόνια, έχοντας στόχο την Ιατρική επιστήμη έφθασε να αναδειχθεί και διδάκτορας της Ιατρικής σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης. 
Παράλληλα συνεχίζει μια συγγραφική πορεία  με τα νέα του βιβλία σε βαθύτερες επιστημονικές αναζητήσεις αλλά και έρευνας κειμένων από την Βίβλο. Οι γιατροί ήταν παλαιότερο και φιλόσοφοι αλλά και γενικώς, πνευματικοί άνθρωποι.. Άλλωστε κατά την αρχαιότητα τα θεραπευτήρια ήταν σε χώρους, όπου και ιερά των Θεών και κυρίως του Ασκληπιού, τα γνωστά Ασκληπιεία.
 Επαναλαμβάνω παλαιότερη μου διαπίστωση, ότι δεν μπορεί να είσαι Θεολόγος χωρίς φιλολογικές γνώσεις  και αντιστρόφως, πώς θα είσαι Φιλόλογος – Ιστορικός -χωρίς θεολογικές γνώσεις- Ο ‘Όμηρος είναι  πατέρας των σχέσεων Θεών και Ανθρώπων-  Προσθέτομε: Δυσκολότερο  και ωραιότερο είναι ο γιατρός να είναι και  θεολόγος. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι  έτσι ένας επιστήμων έχει σφαιρικότερη προσέγγιση στη ψυχοσωματική ολότητα. Θυμάμαι οι παλιότεροι γιατροί όταν έγραφαν στον ασθενή τη συνταγή για τα φάρμακα, οπωσδήποτε ,  πρώτα έγραφαν με γράμματα, που συνήθως δεν ξεκαθαριζόταν  στη μέση της πρώτης γραμμής την έκφραση «συν θεώ».
Ποιο είναι το σημαντικό στα νέα μελετήματα του Η. Μ,  ότι έρχεται με την επιστήμη της Ιατρικής αλλά και την δυνατότητα που του δίνει η θεολογική του επιστημοσύνη να προσεγγίσει θέματα που για τον στοχαστικό αναγνώστη παίρνουν όχι μόνο νέο ενδιαφέρον αλλά και μια πνευματική διάσταση τέτοια, που και ο όποιος μύθος ενδύεται «νουν αληθείας» 
Τα βιβλία: 1. «Το Μάννα της Ερήμου» προλογίζουν ο π. Πατριάρχης μας κ.κ. Βαρθολομαίος και ο νέος αρχιεπίσκοπος Κρήτης, Σεβασμιότατος κ.κ. Ευγένιος 2. Η Χολέρα στην Ιπποκρατική Συλλογή και την Αγία Γραφή ο Σεβασμιότατος Κισάμου και Σελίνου Μητροπολίτης  κ.κ. Αμφιλόχιος.
 Το Μάννα της Ερήμου σηματοδοτεί τις παρεμβάσεις του Θεού στην πορεία των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο στην Γή της Επαγγελίας. Η δύσκολη ζωή της Ερήμου, οι σχέσεις όπως διαμορφώνονται στην πρόκληση της ανάγκης, η πίστη και η ελπίδα αποκαλύπτουν την πρόνοια του Θεού στο θαύμα δια του ¨μάννα¨ του εξ ουρανού δωρουμένου.
Η αλλοτρίωση που η δυστυχία πολλές φορές επιφέρει αναστρέφεται ελπιδοφόρα από την σχέση του Θεό, που μέσω του Μωυσή φθάνει σαν ευλογία αλλά και επιταγή.
Η Βιβλική αντίληψη ως απαρχή πραγματώσεως του σχεδίου της Θείας οικονομίας για τη σωτηρία του ανθρώπου και του κόσμου περνά από αναρίθμητες περιπέτειες όπου δοκιμάζεται η πίστη στον αληθινό θεό. Ένας Θεός που συχνά από δωρητής γίνεται και τιμωρός; Αυτή  η ανθρωποερμηνεία της Βίβλου, του Θεού τιμωρού δεν έχει να κάνει με την δική μας Χριστιανική αντίληψη του δια του Ιησού Χριστού αποκαλυφθέντος Θεού, απείρου αγάπης ελέους και οικτιρμών.
 Η ιατρική  προσέγγιση του θεολόγου και ιατρού συγγραφέα φανερώνει, ως ο νέος Αρχιεπίσκοπος σημειώνει, «την έκφραση των πολύτιμων διδαχών προς τον υπερκαταναλωτικό και εγωκεντρικό σύγχρονο άνθρωπο και ερμηνεύει διάφορες σχετικές περιγραφές των Βιβλικών κειμένων με βάση τα ιατρικά δεδομένα» 
2. Η Χολέρα στην Ιπποκρατική Συλλογή και την Αγία γραφή είναι μια δύσκολη διατριβή. Φαινομενικά μεν στην σύγχρονη αντίληψη  Θεολογία και Ιατρική δεν συσχετίζονται αλλά ιστορικά σχεδόν συμπορεύτηκαν. Για να εννοήσομε την συμπόρευση, να θυμηθούμε την μετάφραση στα Ελληνικά της Βίβλου στους Ελληνιστικούς χρόνους. Την γραφή των Ευαγγελίων και των επιστολών του Αποστόλου Παύλου στην Ελληνική. Εύκολα συνάγεται η επίδραση της Ελληνικής φιλοσοφίας – Πλάτων κλπ- της ιατρικής επιστήμης Ιπποκράτης κλπ  στην πνευματική πορεία και του νέου, του Χριστιανικού κόσμου.
Αυτό που αναλύει ο συγγραφέας «την Χολέρα»  από εννοιολογικής και ιστορικής προσέγγισης είναι μια εμπεριστατωμένη έρευνα άκρως ενδιαφέρουσα. Στον προλογικό του χαιρετισμό ο Σ. Κισάμου και Σελίνου κ.κ Αμφιλόχιος επικαιροποιεί το θέμα αναφερόμενος στο γνωστό διήγημα του μεγάλου των Ελληνικών γραμμάτων, Α. Παπαδιαμάντη « Βαρδιάνος στα Σπόρκα» όπου η θεραπεία πέρα της γνώσης της τότε ιατρικής -1893- σχετίζεται με την ελπίδα και πίστη στο Θεό  αλλά και της ενίσχυσης της καλής διατροφής
Η ιατρική προσέγγιση γίνεται από τον ιατρό και θεολόγο Η. Μ. με πολλή προσοχή στηριζόμενος και στις θέσεις της Θεολογικής επιστήμης αλλά και στην μελέτη των προγενέστερων και σύγχρονων ιατρικών γνώσεων, όπου πλήθος παρατηρήσεων  επί σωματικών ασθενειών, αίτιο και αιτιατό γίνονται ερμηνευτική  ιατρικής και θεολογίας. Είναι φανερό ότι ο συγγραφέας και ως ιατρός  επιθυμεί ευρύτερη ερμηνεία, επεκτείνοντας με συγκεκριμένες μελέτες, τεκμήρια της ζωής και του μέτρου της διατροφής ως τρόπου ζωής.
Άλλος λιγότερο άλλος περισσότερο εδώ και 2 και πλέον χρόνια ανατρέξαμε στις κατά καιρού λοιμικές επιδημίες στη ιστορία της ανθρωπότητας.
 Η Ιπποκράτειος κατηγορική προσταγή μέσω των αιώνων. «Ου το φαγείν κακόν.. αλλά η αδηφαγία βλαβερόν..» Από τον Ιπποκράτη και τον ιερό Χρυσόστομο ως τον Παπαδιαμάντη και την σύγχρονη διαιτολογία, και τη γενική ιατρική ο Η. Μ. πραγματεύεται με όλους τους επιστημονικούς κανόνες- Βιβλιογαφία, παραπομπές και τεκμήρια- ένα θέμα θαυμαστού ενδιαφέροντος.
Η Βίβλος είτε μυθολογικά είτε ιστορικά είναι γραφή θεόπνευστης ιδεολογίας, όπου περισσότερο ή λιγότερο κατανοητές αλήθειες, μας βοηθούν να προσεγγίσομε τον βαθύτερο σκοπό της ζωής μας στον δρόμο προς την Βασιλεία του Θεού, πορεία η οποία καίτοι με δυσκολίες και θλίψη δεν πρέπει να κλωνίζει την πίστη μας. Σε κάθε περίσταση η εμπιστοσύνη μας επαφίεται στην πρόνοια του Θεού αλλά και στη αστείρευτη αγάπη και το έλεος Του. 
 

Χριστός Ανέστη. Πολλές  ευχές και ευχαριστίες στον γιατρό συγγραφέα.
Και πάντα επιτυχημένες οι διαγνώσεις του και οι θεραπείες του.
Γεώργιος και Ευτυχία Πευκιανάκη

Η ΜΑΝΑ ΜΟΥ

Την δεύτερη Κυριακή του Μάη γιορτάζεται η παγκόσμια μέρα της Μάνας.

 Γράφει η Ευτυχία Δεσποτάκη

Τη θυμάμαι πάντα, αόρατο ήλιο να φωτίζει και να ζεσταίνει το σπίτι.
Με μια πόδια στη μέση της όλο το πρωινό να νοικοκυρεύει, να στένει το τσικάλι κι ύστερα από λίγο να μοσχομυρίζει το σπίτι φαγητό, ανεξάρτητα αν κάποιο δε μου άρεσε προσωπικά. Τότε έκανε κολάι να μου τηγανίσει πατάτα.
Η πόδια έβγαινε το μεσημέρι αργά μετά το πλύσιμο των πιάτων, για να αντικατασταθεί το απόγευμα με μια άσπρη ωραία που μέσα τύλιγε το όποιο εργόχειρο της, όπως εκείνη την άσπρη κουβέρτα με κοτόν, που χρόνια έπλεκε...
Όταν έβγαζε την ποδιά ήξερες ότι κάπου ετοιμάζεται να πάει.
Είχε τις φίλες της, τις κουμπάρες της που μια στο τόσο αντάλλαζαν επισκέψεις. Τις Κυριακές, όχι όλες πήγαινε στην εκκλησία. Τις άρεσε να πηγαίνει σε εσπερινούς των Αγίων του τόπου μας, όταν γιόρταζαν και στην παράκληση του Δεκαπενταύγουστου.
Έψηνε πάντα κόλλυβα, των ψυχών... και έβαζε πολλά ονόματα να μνημονεύουν.
Πάντα με έβαζε να της το γράψω....
Βοηθούσε μυστικά, όπου ήξερε πως υπάρχει ανάγκη. Πάντα ένα μπουκάλι λάδι ήταν έτοιμο για δώρο σε αυτόν που δεν είχε.
Από τις δύσκολες δουλειές ήταν η μεγάλη μπουγάδα, καθώς η οικογένεια ήταν πολυμελής, με το ξεκοφίνιασμα,
Η εποχή που έφτιαχνε χυλόπιτα, μπορεί και δέκα κιλά αλεύρι, η ντοματάδα στα μπουκάλια, να σπάσουμε ελιές και να  κόψουμε ελιές....(σπαστολιές και κοφτολιές ) οι αλατσολιές ήταν εύκολη υπόθεση.
Ήταν πάντα μέλος στο σύλλογο γυναικών του τόπου μας. "Κυριών και Δεσποινίδων" τον έλεγαν τότε.
Δε γνώριζε πολλά γράμματα, είχε πάει μέχρι την Τετάρτη Δημοτικού, είχε όμως μια περίεργη μόρφωση, της άρεσε να διαβάζει βιβλία ιδιαίτερα όσο γερνούσε.
Το είχε παράπονο που δεν είχε προχωρήσει στα γράμματα και που δεν εργαζόταν να έχει δικά της χρήματα.
"Θα σπουδάσεις θα εργάζεσαι και θα βγάζεις δικά σου χρήματα" ήταν η εντολή της....Πάντα είχε το κομπόδεμα της κρυμμένο ανάμεσα στα άσπρα σεντόνια.....Έκλαιγε όταν φεύγαμε μακριά, τα παιδιά και άλλαζε ψυχολογία
Όταν είμαστε κοντά της.
Ευτύχησε να δει παιδιά και να κανακίσει εγγόνια. Έφυγε ταλαιπωρημένη τους τελευταίους μήνες, και πολύ την πονούσε, ότι μας κούραζε.
Αυτή ήταν η δική μου μάνα που για πολλά πολλά χρόνια ελάμπρυνε τη ζωή μας.
Τη θυμάμαι καθημερινά και όλη μέρα συνομιλώ μαζί της, καθώς όλα που συμβαίνουν νοερά της τα μεταφέρω...

8 ΤΟΥ ΜΑΡΤΗ ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ

  Μικρό αφιέρωμα στη γυναίκα           

Γράφει η Ευτυχία Δεσποτάκη

Και βρυσομάνα είναι η γυναίκα

Κι έρχονται από κείνη κι εσύ αμαρτία

Κι ο λυτρωμός κι η  ανάσταση……

Κ. Παλαμάς

   Σε μια ιστορική αναδρομή για την πορεία της γυναίκας διαπιστώνομε, ότι η έννοια της εξουσίας στην κοινωνία ταυτίζεται με την ανδροκρατία τόσο στις ανώτερες όσο και στις κατώτερες κοινωνικές τάξεις. Αυτή η αντίληψη καλλιεργήθηκε από οικονομικούς, πολιτικούς, νομικούς και κοινωνικούς κύκλους με αποτέλεσμα να φαίνεται διαμορφωμένη πλέον μια ανισότητα στις σχέσεις των δύο φύλων.

Ωστόσο η γυναικεία παρουσία υπάρχει παντού και επηρεάζει καταστάσεις με  κύριο χώρο το σπίτι και την οικογένεια, που αποτελεί το βασίλειό της. Η γυναίκα των φτωχότερων κοινωνικών τάξεων, λόγω ανάγκης, έβγαινε πάντα στην εργασία, συνεπώς και από το σπίτι και κυρίως μετά τη Βιομηχανική Επανάσταση αποτελεί το φτηνότερο εργατικό δυναμικό στα εργοστάσια της Ευρώπης και της Αμερικής. Η γυναίκα λοιπόν της εργατικής τάξης δεν έχει πολλά περιθώρια να  ζητά ισότητα.

Το αίτημα περί ισότητας ξεκινά από τις γυναίκες της αστικής τάξης στην Ευρώπη όπου αυτές  πλήττοντας στο σπίτι μόνο με ελάχιστες τις εργασίες του σπιτιού, γιατί διέθεταν παραδουλεύτρες και νταντάδες, απαιτούν την έξοδο τους μέσα από μια εργασία. Αυτό επιτυγχάνεται στην Ευρώπη και οι πρώτες γυναίκες δουλεύουν σαν τηλεφωνήτριες. Οι πρώτες αυτές γυναίκες, είναι και οι πρώτες στην ουσία που διεκδικούν την έξοδο της γυναίκας από το σπίτι και στην συνέχεια και άλλα δικαιώματα, λέγονται «σουφραζέτες» και θέτουν τη βάση του φεμινισμού  δηλαδή του κινήματος για τα δικαιώματα της γυναίκας.

Με την πάροδο του χρόνου το φεμινιστικό κίνημα κέρδισε πολλά προς χάρη της γυναίκας, όπως ίση αμοιβή στην εργασία, δυνατότητα σπουδών και επαγγελματικής ανέλιξης, δικαίωμα ψήφου, δικαίωμα στα κέντρα λήψης αποφάσεων και μέχρι σε ένα σημείο ήταν σωστό γιατί σε καμιά περίπτωση η γυναίκα δεν είναι κατώτερης νοημοσύνης και δυνατοτήτων από τον άνδρα.

«Ουκ ένι άρσεν ή θήλυ……..» και κατά τον Απόστολο Παύλο.

 Ωστόσο  από  τη δεκαετία του 60 μέχρι τις μέρες μας  το γυναικείο κίνημα γίνεται επιθετικό, επαναστατικό και μέσα από πολλά φεμινιστικά συγγράμματα  οι γυναίκες αναρωτιούνται για τον τρόπο ζωής τους, κυρίως αυτές που δεν έχουν άλλη απασχόληση εκτός από τις οικιακές εργασίες.Το μόνο που μπορεί να συμβεί σ’ αυτές τις γυναίκες γράφει η αμερικανίδα Μπέτι Φρίτμαν, είναι κάποια στιγμή να φύγουν τα παιδιά από το σπίτι ή να τις εγκαταλείψει ο σύζυγος για μια νεότερη και ομορφότερη γυναίκα. Ακολουθούν και άλλα πιο μαχητικά συγγράμματα, ιδέες εκπομπές. Οι γυναίκες ζητούν συνεχώς οικονομική ανεξαρτησία ισότητα, επαγγελματική αποκατάσταση και απαιτούν να αλλάξουν την ανδροκρατούμενη κοινωνία. Οι φεμινίστριες της εποχής εκείνης γίνονται επιθετικές, αυστηρές, παραμελούν την εμφάνιση τους, απορρίπτουν τη μόδα και τα καλλυντικά, κάπου αποστρέφονται τη θηλυκότητα τους και θέλουν να αποδείξουν ότι είναι παντού αποτελεσματικές και δεν υστερούν από τους άνδρες.

 Σε κάποια φάση, όμως, και γύρω στη δεκαετία του 80 αρχίζει να γίνεται συνειδητό, ότι οι γυναίκες έχουν υιοθετήσει ανδρικά πρότυπα και ότι, ενώ ζητούσαν δικαιώματα και ισότητα βρέθηκαν κάτω από διπλή καταπίεση και του σπιτιού και της εργασίας. Γράφει δε η ανθρωπολόγος Πατρίτσια Μακμπρούμ, ότι μερικά από τα χαρακτηριστικά νεύρωσης και άγχους, που χαρακτήριζαν επιτυχημένους άνδρες επαγγελματίες, αρχίζουν τώρα να χαρακτηρίζουν, γυναίκες.

Επίσης, ότι οι γυναίκες στην προσπάθεια τους για ισότητα  ξεπέρασαν το φύλο τους και την ιδιοσυγκρασία τους. Η μόδα, και διάφορα καταναλωτικά πρότυπα οδηγούν σε μια ομοιομορφία τις γυναίκες με αποτέλεσμα να προκαλούν το φόβο και το δισταγμό του άνδρα για σχέση μαζί τους. 

 Από την άλλη πλευρά δε σημαίνει, ότι η γυναίκα δεν αντιμετωπίζει και σήμερα προβλήματα, και μάλιστα σοβαρά όπως, ο βιασμός, η κακοποίηση, η βία, η ανισότητα στο χώρο εργασίας και άλλα τα οποία μάλιστα τις περισσότερες φορές ούτε καν καταγγέλλονται.

Μυστηριώδης και παράξενη η ιδιοσυγκρασία της γυναίκας.

Όσο και να θέλει την ανεξαρτησία της, η πορεία της στη ζωή δεν είναι άσχετη από την ύπαρξη ή μη ύπαρξη ενός άντρα στη ζωή της.

Από την πλευρά του Αδάμ την ανάσυρε λένε ο Πλάστης για να είναι ίση με τον Αδάμ. Αυτή παρέσυρε τον Αδάμ και άδικα ίσως χρεώνεται μόνο αυτή την απώλεια του Παραδείσου. 

Έκτοτε μαζί και ανταγωνιστικά πορεύονται στη ζωή.

Και όταν ερωτεύονται ύστερα από αγώνα κερδίζει ή χάνει ο ένας στον άλλο. Ο λαός μας σκωπτικά γνωματεύει: «Δυό οχτροί στο ίδιο μαξιλάρι». Ο ένας το «έτερο ήμισυ του άλλου».

Για χρόνια κλείστηκε στο σπίτι αφέντρα και κυρά με τα παιδιά και το νοικοκυριό. Αυτή χρεώνεται την καλή και την κακή πορεία του σπιτιού. Μήπως αυτό υποδηλώνει πως την ουσία αυτή είναι ο ρυθμιστής; Μήπως είναι « ο λαιμός που πάει την κεφαλή του σπιτιού, που είναι ο άντρας, όπου εκείνη θέλει», όπως έλεγε ο μακαριστός Ειρηναίος ο Κισάμου; που τόσο αυτός τίμησε και ανέβασε τη γυναίκα;

Την είπαν ασθενές φύλο, αλλά είναι ανθεκτικότερη, γιατί πρέπει να διασφαλίσει και να προασπίσει τη ζωή που έχει την ευλογία αυτή να φέρνει στον κόσμο. Και όταν πορεύτηκε μόνη της τα κατάφερε. Η επίδραση της παντού καταλυτική, σηκώνοντας πολλούς ρόλους συνάμα: Σύζυγος, μάνα, κόρη, αδερφή,   επιστήμονας, πολιτικός, εργαζόμενη, εθελόντρια.

Πορεύεται στους αιώνες, Παναγιά κρατώντας το παιδί της, αλλά και σηκώνοντας το Γολγοθά της. Δαλιδά που κόβει τα μαλλιά και τη δύναμη του άντρα, Ωραία  Ελένη, που της φορτώνουν την αιτία ολόκληρου πολέμου, Αντιγόνη που προασπίζεται ηθικές αξίες έως θανάτου, Θεοδώρα που σώζει τον Ιουστινιανό και το θρόνο, Αντουανέτα που οδηγεί τον Λουδοβίκο και το κράτος στο χάος, η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή που πέφτει στα πόδια του  Ιησού και ζητά συχώρεση, Φαιναρέτη φωνακλού που την υπομένει ο ήρεμος  φιλόσοφος Σωκράτης…

Δεσποτάκη Ευτυχία

Φιλόλογος

ΚΑΛΟ ΤΑΞΙΔΙ ΑΡΤΕΜΟΥΛΑ

Κουφάκης Γιάννης-Άρτεμις Αναγνωστάκη-ζεύγος Κυριακογιαννάκη

 Έφυγε η φιλόλογος Αρτεμούλα Αναγνωστάκη που για πολλά χρόνια κόσμησε την εκπαιδευτική μας οικογένεια διδάσκοντας από την Κισαμο μέχρι τα Χανιά σε σχολεία της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Θα θυμούμαστε πάντα την ωραία παρουσία της, στην τάξη, στο γραφείο, στις παιδευτικές  συνδικαλιστικές και ψυχαγωγικές συνάξεις των εκπαιδευτικών, σαν επιτηρήτρια σε πανελλήνιες εξετάσεις, σαν διορθώτρια στο διορθωτικό κέντρο των πανελληνίων εξετάσεων. Ευγενική, προσηνής, αποτελεσματική σε κάθε μετερίζι .
Από την ωραία οικογένεια του γέροντος γιατρού  Αναγνωστάκη ήταν και αυτή άνθρωπος της προσφοράς όπως και όλοι τους.
Καλό ταξίδι στην αιωνιότητα Αρτεμούλα

Ευτυχία Δεσποτάκη

ΕΚΕΙΝΟΙ ΠΟΥ ΦΕΥΓΟΥΝ

Πριν μια βδομάδα μας άφησε χρόνους ο Βασίλης Αντ. Σκυλουράκης, ένας αγαπητός συμπολίτης μας, απο τους παλιούς Καστελλιανούς.
Με τον Βασίλη και την οικογένεια του, με συνδέουν παλιοί και ιεροί δεσμοί, που μετεξελίχθηκαν σε φιλία χρόνων. Στεφανώματα παππούδων, βαφτίσια παιδιών στη γενιά των παππούδων κι ύστερα βαφτίσια στη γενιά των εγγονιών. Παλιά συνηθιζόταν στην Κρήτη
οι διπλοκουμπαριές και διπλοσυντεκνιές. Παντρεμένος με την εξαίρετη Μαρίκα Κυριακάκη απο τα Τοπόλια έφτιαξαν μια ωραία οικογένεια με εξαιρετικά παιδιά που διασταυρώθηκαν και διακλαδώθηκαν με εξαιρετικά εγγόνια και όλα επιτυχημένα σε σπουδές κοσμούν την κοινωνία μας και συνεισφέρουν στην ανάπτυξη του τόπου μας.
Τίμιος, ευγενικός, με ένα λεπτό χιούμορ και πάντα χαμογελαστός, στις συναντήσεις. Άριστος γεωργός και κτηματίας μέχρι τα γεράματα παρήγαγε με τον κόπο του τα οικονομικά αγαθά του και της οικογένεια του.
Η τότε Γυμνασιακή του μόρφωση, αντίστοιχη της σημερινής Λυκειακής του επέτρεψε να  συμμετέχει σε κοινωνικές ομάδες επ' αγαθώ του συνόλου. Κοινωνικός και προβληματισμένος υπήρξε ενεργό μέλος στον γεωργικό συνεταιρισμό Καστελλίου, εκείνα τα χρόνια που οι συνεταιρισμοί ανθούσαν.
Για μεγάλο διάστημα ήταν βασικός επίτροπος στο Μητροπολιτικό μας ναό, της  Ευαγγελίστριας, όπου με αφοσίωση και υγιή πίστη διακόνησε, γι' αυτό και ήταν θερμά τα ευχαριστήρια των αιδεσιμοτάτων ιερέων στον ύστατο αποχαιρετισμό τους προς αυτόν.
Φιλόξενος με σπίτι ανοιχτό για συγγενείς και φίλους με θερμή την περιποίηση της Μαρίκας  προς όλους, πάντα. Κοντά τους γηροκομήθηκαν με στοργή μέχρι τα υστερνά τους οι γέροντες γονείς.
Έτσι έφτασε στο τέλος αρκετά μεγάλος, όχι όμως ότι δεν είχε ακόμη χρόνους. Μια σύντομη ασθένεια ελευθέρωσε την ψυχή του απο το σώμα του και μέσα στη βαρυχειμωνιά πορεύθηκε  την Μακαρία οδό προς τον ουρανό. Μακάριος κηδεύτηκε ανάμεσα σε παιδιά, εγγόνια, συγγενείς και φίλους. Το ποιος ήταν ο Βασίλης και ποια η κοσμοθεωρία του, που ίσως αποτελεί για όλους μας δίδαγμα, συμπεριλαμβάνεται στα λόγια της κόρης του της Κλειώς που  αντιπροσωπεύοντας όλα τα παιδιά του τον αποχαιρέτησε με φανερή τη συγκίνηση της. Ο αποχαιρετισμός της δεν ήταν τίποτε άλλο απο τις συμβολές που ο ίδιος συχνά τις έδινε, όπως και στα άλλα του παιδιά και που είναι η παρακαταθήκη για τη ζωή τους
«Παιδί μου στη ζωή σου να βάζεις ένα στόχο μπροστά σου και εκεί μπροστά να κοιτάς.. Μα και πίσω να κοιτάς να βλέπεις απο που πέρασες, ποιος σε ακολουθεί. Και ψηλά να κοιτάς, γιατί κάποιος απο κει ψηλά σου έδωσε όσα καλά έχεις. Μα και χαμηλά να κοιτάς γιατί κάποιος μπορεί νάχει πέσει κάτω, μην το ποδοπατήσεις. Μα και πλάι να κοιτάς γιατί εκεί υπάρχουν κι άλλοι που μπορεί να χρειαστεί να πιάσεις το χέρι τους ή αυτοί το δικό σου.
Αυτός ήταν ο πατέρας μας που σήμερα  με πολύ συγκίνηση  αποχαιρετούμε και τον ευχαριστούμε για όσα μας έδωσε.»
Σπουδαία μαθήματα ζωής απο απλούς ανθρώπους λέμε εμείς
Έχοντας υπόψη το της εκκλησίας  «........δίκαιοι  εις τον αιώνα ζώσι» είμαστε βέβαιοι ότι η ψυχή αυτού «εν αγαθοίς αυλισθήσεται» και η μνήμη του θα είναι αιωνία.

Ευτυχία Δεσποτάκη

ΑΓΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝΑΣ Ο ΠΟΛΙΟΥΧΟΣ ΜΑΣ

Γράφει η Δεσποτάκη Ευτυχία

Τίμα το δαιμόνιον αεί μεν, μάλιστα δε μετά της πόλεως (Ισοκράτης)   

 (Να τιμάς  τα θεία  πάντοτε, προ πάντων, όμως, μαζί  με τους άλλους ανθρώπους)

Το Θρησκευτικό συναίσθημα, γέννημα της αγωνίας του ανθρώπου για το ανερμήνευτο, το δύσκολο και το τυχαίο είναι άρρηκτα δεμένο με την ψυχή  του ανθρώπου. Έτσι οι θρησκείες αποτέλεσαν θεσμό των οργανωμένων κοινωνιών και συντέλεσαν και συντελούν στη συνοχή των κοινωνιών.

Το ιερατείο, η εκκλησία υπάρχει σε όλες τις κοινωνίες και λειτουργεί γύρω από το ναό, το βωμό και την εκκλησία. Τα περισσότερα αρχαιολογικά ευρήματα έχουν σχέση με τη θρησκεία. Ο ιστορικός Πολύβιος αναφέρει:

"Εύροις δε αν επιών και πόλεις ατειχίστους, αγραμμάτους, αβασιλεύτους, αχρημάτους, πόλεις δε άνευ βωμών και ναών ουκ αν εύροις".

( Περιφερόμενος μπορείς να συναντήσεις πόλεις χωρίς τείχη χωρίς καλλιέργεια γραμμάτων, χωρίς άρχοντα, χωρίς νομίσματα, πόλεις χωρίς ναό και βωμό δε θα συναντήσεις.)

Μνημεία τέχνης από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, οι μεγάλοι ναοί θαυμάζονται και προσκυνούνται μέχρι σήμερα.

Ο τόπος μας στη μακραίωνα ιστορία και παράδοση έχει σηματοδοτήσει το θρησκευτικό του συναίσθημα με εκατοντάδες μεγαλοπρεπείς ναούς και ταπεινά εκκλησάκια, φτιαγμένους από την προσφορά των πιστών αφιερωμένους σε αρχαίους θεούς, στον Παντοκράτορα στην Παναγία σε Αγίους και Αγίες.

Σε ατομικό επίπεδο ο άγιος είναι ο προστάτης καθενός και έτοιμος να ακούσει σιωπηλός την ικεσία, την ευχαριστία τη συγγνώμη, του προσερχόμενου.

Αλλά στην προστασία κάποιου Αγίου έχει ανατεθεί και κάθε πόλη. Ιδιαίτερη σημασία στην ορθόδοξη χριστιανική μας παράδοση έχει ο Πολιούχος Άγιος, Ο πολιούχος Άγιος συνδέεται με την ιστορία του τόπου, σώζει από επιδρομές αλλοφύλων, από λοιμούς, προστατεύει. Στο ναό του θα καταφύγει ο λαός σαν άσυλο, η καμπάνα του θα χτυπήσει σε δύσκολες ώρες.. Άγιος Δημήτριος –Θεσσαλονίκη, Άγιος Μηνάς –Ηράκλειο, Παναγία Χανιά…….

Η εορτή του πολιούχου τιμάται πανηγυρικά και με κάθε επισημότητα. Την ημέρα της εορτής του ο Άγιος μετά τη λειτουργία θα βγει, θα περιπατήσει και θα ευλογήσει την πόλη με τη συνοδεία πολλών πιστών ή σε άλλα μέρη θα βγει το βράδυ της εορτής του μετά από  πανηγυρικό εσπερινό.

Στην Κίσαμο και συγκεκριμένα στο Καστέλι, όπως λεγόταν παλιά  πολιούχος είναι ο Άγιος Σπυρίδωνας, επίσκοπος Τριμυθούντος. Είναι κτισμένος σε ένα στενό, με λουλουδιασμένες αυλές στο κέντρο της παλιάς συνοικίας της κωμόπολης, έχει  στενούς γείτονες απλούς ανθρώπους, που τον αγαπούν και τον τιμούν.

Φέροντας και στατικά στοιχεία παλαιότερου ρωμαϊκού ναού, σε ρυθμό βασιλικής, με το μεγαλοπρεπές καμπαναριό του συνδεμένος με ιστορικά γεγονότα και την εκπαίδευση του τόπου ήταν για πολλά χρόνια ο μητροπολιτικός ναός του Καστελίου. Το σήμερα σταματημένο ρολόι του μετρούσε για πολλά  χρόνια τους αργούς ρυθμούς της πολίχνης. Για τους παλιούς Καστελιανούς είναι κομμάτι ζωής, Η ασημένια εικόνα του στο προσκυνητάρι και η άλλη αριστερά στο τέμπλο είναι αποθηκευμένες σε μνήμη και ψυχή.

Είναι τριμάρτυρη εκκλησία αφιερωμένη και στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και στη μεταμόρφωση του Σωτήρος, γι΄αυτό και συχνά προσδιορίζεται «στο Χριστό» 

Τόσο το τέμπλο όσο και άλλες φορητές εικόνες έχουν αγιογραφηθεί από τους  Καστελιανούς αγιογράφους, μακαριστούς πλέον Ανουσάκη και Θεοδοσάκη. Η μεγάλη του καμπάνα νομίζω, ότι έχει το μελωδικότερο ήχο που έχω ακούσει ποτέ. Από μικρά παιδιά μαθαίναμε το απολυτίκιο του Αγίου μας, μυστηριώδες για μας, καθώς μιλούσε για το χρυσό φίδι, για σύνοδο και ένα κεραμίδι που έγινε νερό και χώμα …μα και για ιάματα….

Η εορτή στις δώδεκα  Δεκεμβρίου, επίσημη αργία, ήταν κάτι ξεχωριστό σαν είμαστε παιδιά και έπαιρνε άλλες διαστάσεις, καθώς ακολουθούσε η λιτάνευση της εικόνας στην πόλη. Σημαίες, λάβαρα, μουσική μπάντα, πλήθος κόσμου και εμείς τα παιδιά να ακολουθούμε με τα χέρια δεμένα πίσω στις άκρες της πομπής με ειδικό βηματισμό που μας τον είχε διδάξει πριν από μέρες ο Γυμναστής μας. 

Σήμερα χάρη στις φιλότιμες προσπάθειες του αιδεσιμότατου κ. Μπαριωτάκη, του παπά Μανώλη, ανακαινίζεται και συντηρείται ο ναός του Αγίου Σπυρίδωνος, εσωτερικά και εξωτερικά. Αγιογραφήθηκε εσωτερικά δια χειρός του δικού μας  διακεκριμένου αγιογράφου N.  Γιαννακάκη. Το καμπαναριό του αναπαλαιώθηκε και η αυλή του εξωραΐστηκε. Αλλά και για τη συνοχή της ενορίας του φροντίζει ο παπά - Μανώλης ασκώντας πολλαπλές πνευματικές και ανθρωπιστικές δραστηριότητες. Ο ίδιος έχει γράψει και την ιστορία του ναού.

 Κάθε χρόνο στις 12 του Δεκέμβρη ο πολιούχος μας άγιος γιορτάζει. Η καμπάνα του σημαίνει πιο γιορτινά. Περιμένει τους φίλους και πιστούς του παλιούς και καινούριους. Έχει πολλά γεροντάκια στην ενορία του, γιατί ανήκει στο παλιό Καστέλλι που συνεχώς φθίνει. Πολλοί έχουν φύγει στην αιωνιότητα. Οι μεγαλύτεροι στην ηλικία έχομε στο νου μας την εικόνα τους καθώς στεκόταν στο  στασίδι τους. Άλλοι στέκουν τώρα στη θέση τους εκεί. 

Ο εορτασμός κάθε χρόνο γίνεται λαμπρός χρόνια τώρα. Οι κάτοικοι της πόλης τιμούν τον πολιούχο τους, έρχονται και επισκέπτες και μαζί με όλους ο Άγιος  Σπυρίδωνας με τις σημαίες, τα λάβαρα του, τη μουσική και τα παιδιά του βγαίνει και περπατεί σε όλη τη πόλη και ευλογεί πόλη και λαό.

ΤΑ ΕΜΒΟΛΙΑ

Σήμερα, εποχή μιας νέας πρωτόγνωρης πανδημίας που φαίνεται για καιρό θα ταλανίζει την  ανθρωπότητα, πολλά ακούγονται για την πρόληψη της ασθένειας με τον εμβολιασμό.
Ιστορικά γνωρίζομε ότι πανδημιες, κατά καιρούς αποδεκάτισαν πληθυσμούς, ή σημάδεψαν ανθρώπους για όλη τη ζωή τους. Χολέρα, ευλογιά, τύφος, διφθερίτιδα, πολυομυελίδα, ασθένειες που σήμερα δεν ακούγονται καν, χάρις στον εμβολιασμό απο την μικρή ηλικία.
Στις μέρες που ζούμε και ακούγοντας τις διάφορες απόψεις και ιδεοληψίες, έρχονται στο νου μου τα παιδικά μου χρόνια στις πρώτες τάξεις του δημοτικού σχολείου και συγκεκριμένα οι μέρες του εμβολιασμού.
Εμβόλια τα οποία σήμερα γίνονται απο τη βρεφική ηλικία τότε άρχιζαν πολύ αργότερα,  προφανώς γιατί δεν είχαν ανακαλυφθεί ή δοκιμασθεί νωρίτερα.
Έτσι κάθε χρόνο τον  Ιούνιο μήνα λίγο πριν κλείσουν τα σχολεία, σχηματίζαμε γραμμές και συνοδεία των δασκάλων μας πηγαίναμε στο Πολυιατρείο, όπως λέγανε τώρα το σημερινό Κέντρο Υγείας (μεγάλη δωρεά των ομογενών της Αμερικής τότε στον τόπο μας). Στην αρχή νομίζαμε ότι θα πηγαίναμε εκδρομή, αλλά μόλις στρίβαμε το γνωστό δρόμο μας έζωναν τα φίδια μερικούς. Ήδη μπαίναμε στο πολυτελές πολυιατρείο με τη χαρακτηριστική μυρωδιά των φαρμάκων.
Εκεί μπαίναμε σε μια αίθουσα με νοσοκόμα και γιατρό, όπου η νοσοκόμα μας έκανε το αντιτυφικό εμβόλιο, το οποίο ήταν μια ένεση στο μπράτσο.
Κάποιους το εμβόλιο δε τους ενοχλούσε. Σε άλλους όπως και σε μένα πρηζόταν το χέρι,  πονούσε τόσο πολύ που δεν ανεχόσουν να σου αγγίζει ούτε το μανίκι και σε έπιανε κατά το βράδυ και υψηλός πυρετός με ρίγος για μια δυο μέρες. Το εμβόλιο αυτό ήταν κατά του τύφου  που έπιανε πολλά παιδιά τότε. Το κύριο χαρακτηριστικό του ήταν ο υψηλός πυρετός που όταν δεν αντιμετωπιζόταν οδηγούσε και σε μορφή νοητικής στέρησης έλεγαν. Κύριο αίτιο ήταν τα μολυσμένα κυρίως νερά και τα κουνούπια. Ήταν και ο παράτυφος που όμως δεν ήταν τόσο σοβαρός, όσο ο τύφος.
Κείνο το εμβόλιο που θυμάμαι πολύ έντονα ήταν αυτό, που ξανά οδηγημένοι στο πολυιατρείο  μια νοσοκόμα μας έκοψε λίγο δέρμα στο μπράτσο με ένα μικρό μαχαιράκι και στην πληγή μας έβαλε ο γιατρός κάποιο φάρμακο. Αυτό έγινε μια πληγή για κάποιες μέρες ύστερα έγιαινε όπως λέγαμε, αλλά άφησε σημάδι εφόρου ζωής. Η γνωστή βατσίνα που έχομε στο χέρι μας οι μιας κάποιας ηλικίας. Ήταν το εμβόλιο κατά της ευλογιάς.

Το τελευταίο εμβόλιο που θυμάμαι ήταν αυτό της πολυομυελίτιδας, όπου θυμάμαι πάλι μια μέρα, όταν πήγαινα νομίζω Τετάρτη τάξη, ήρθαν δύο γιατροί στο σχολείο.
Υστερα απο λίγο μπαίναμε δυο δυο στο γραφείο των δασκάλων και μας έδιναν απο ένα χαπάκι, κάτι σαν αμπούλα που περιείχε ένα υγρό σαν λάδι, το οποίο και πίναμε.
Αν θυμάμαι καλά αυτό είχε και δεύτερη δόση.
Βέβαια η γενιά μου πέρασε και την ιλαρά και την ερυθρά και την ανεμοβλογιά και τον κοκκύτη, ασθένειες που έπαψαν να ταλαιπωρούν τις ανεπτυγμένες χώρες σήμερα μετά την εμφάνιση των εμβολίων. Αυτές οι αρρώστιες ήθελαν πολύ προσοχή γιατί δημιουργούσαν επιπλοκές, πνευμονίες, ωτίτιδες, κώφωση κ.α. και γι' αυτό όταν αρρωσταίναμε τουλάχιστον δεκαπέντε μέρες έπρεπε να μένομε ήσυχοι και προφυλαγμένοι απο το κρύο για αρκετές μέρες μέσα το στο σπίτι.
Βέβαια οι ευάλωτες ομάδες είχαν πολλές φορές χειρότερες συνέπειες, απο την αρρώστια γιατί και η αντιμετώπιση και η θεραπεία δεν ήταν εύκολη απο αυτούς λόγω κοινωνικοοικονομικών συνθηκών.
Τέλος το άλλο που θυμάμαι απο εκείνα τα χρόνια ήταν τα διάφορα αποστήματα που έβγαζαν τα παιδιά σε διάφορα σημεία του σώματος με έντονο πόνο και μόνο όταν άνοιγε αυτό το έμπυο εξόγκωμα (που το έλεγαν μαλάθρακα) ερχόταν η λύτρωση απο τον πόνο.
Τόσο λοιπον, τα εμβόλια, όσο και τα αντιβιοτικά και τα άλλα φάρμακα έχουν βοηθήσει τόσο την πρόληψη και τη θεραπεία μας απο ασθένειες ώστε  προήγαν την ποιότητα ζωής των ανθρώπων. Ας είμαστε, λοιπόν, ευγνώμονες, αλλά και υπάκουοι στους θεράποντες της Επιστήμης και στο Θεό που τους φωτίζει σε νέες εμπνεύσεις επ' αγαθώ της ανθρωπότητας. Ας μην παρασυρόμαστε απο συνομοσιολόγους ή φανατικούς πιστούς. Άλλο πίστη, άλλο γνώση. Και τα δύο ανακουφίζουν τη ζωή μας, αρκεί να μην αντιστρατεύεται η μία την άλλη. Και μην ξεχνούμε κάθε άνθρωπος είναι ένθεος, ότι πνεύμα θεού διέρχεται εν αυτώ...

Επιστήμονες τεκμηριώνουν γιατί πρέπει να γίνει ο εμβολιασμός. Μαρτυρίες ανθρώπων που νόσησαν απο τον ιό μιλούν για επώδυνες ώρες και ώρες απέραντης μοναξιάς, με αμφίβολη την επιστροφή τους στην καθημερινότητα. Επίσης μας λένε πως κατά την επιστροφή στο σπίτι η καθημερινότητα δεν είναι η ίδια όπως παλιά, πριν να έρθει η αρρώστια.  

Ευτυχία Δεσποτάκη

ΤΟ ΕΙΚΟΝΟΣΤΑΣΙ

 Μικρογραφίες ναών είναι τα εικονοστάσια, σκόρπια στον ελληνικό χώρο. Στον ελληνικό χώρο που αν τον αναλύσεις, στο τέλος θα μείνουν ένα λιόδεντρο, μια ρίζα αμπέλι κι ένα ξωκλήσι, κατά τον Οδυσσέα Ελύτη και πολλά  βάσανα, θα πρόσθετε η ταπεινότητα μου.
Το εικονοστάσι  στήνεται με πρωτοβουλία συνανθρώπων μας που πραγματοποιούν κάποιο τάμα. Ο λόγος είναι ευχαριστηριακός κυρίως. Ευγνώμονες ευχαριστούν το θεό για τη ζωή τους, τη δημιουργία τους ή τη σωτηρία τους από  μεγάλο κίνδυνο. Ένα μικρό λίθινο κατασκεύασμα με μια τζαμενια πορτούλα. Μέσα ο τιμώμενος ή οι τιμώμενοι Άγιοι. Ένα καντήλι,θυμιατό και λιβάνι.

Σπάνια το καντήλι σβηστό, κάποιος γείτονας, κάποιος περαστικός θα το ανάψει.
Δεν είναι λίγες οι φορές δυστυχώς που τα εικονοστάσια σηματοδοτούν μεγάλα δυστυχήματα.Τότε γίνονται, αν γίνονται μνήμη, προειδοποίηση, προσευχή...
Ούτως ή άλλως δεν παύει να αποτελούν μνημεία του χώρου και της φύσης ενός τόπου.
Στην Κίσαμο, το παλιό Καστέλλι θυμάμαι
Ένα εικονοστάσι στη μεγάλη στροφή στο δρόμο των Καλλεργιανών, κάποιο άλλο στην είσοδο του Καστελλίου μετά τη γέφυρα, όπου σήμερα το μικρό παρκάκι,με την αναγραφή  kissamos...., άλλο ήταν στο δρόμο προς Παρθενώνα στην τρίτη  διασταύρωση,
άλλο μέσα στο φρούριο του Καστελλιου, στην οδό Αρετά και τέλος ένα στην αρχή του δρόμου δυτικά του φρουρίου προς ΣΥΝΚΑ, που σήμερα δεν υπάρχει.
Και αφορμή για όλη αυτή την αναφορά παίρνω από το γεγονός, ότι προχθές 29 Ιουνίου βρεθήκαμε στον καθαγιασμό ενός διακριτικού μικρού και ιεροπρεπούς εικονοστασίου,που ο συντοπίτης μας Κ. Φουρναρακης, τοποθέτησε έξω από την πατρική οικία, αφιερωμένο στους κορυφαίους των Αποστόλων, Πέτρο και Παύλο., απέναντι από το Δημαρχείο Κισάμου.
Ένας ωραίος και ιερός σηματοδότης που θα προβληματίσει τον διαβάτη και αυτό είναι 
το σημαίνον......
Ας είναι  οδηγοί στη ζωή μας οι λόγοι των Των ιερών αυτών Αποστόλων.

Ευτυχία Δεσποτάκη

Το εικονοστάσι του Τιμίου Σταυρού
και η εκκλησία που κτίζεται (Τελωνείο)

Να συμπληρώσω και εγώ για τα εικονοστάσια της πόλης της Κισάμου και απο μια μικρή έρευνα που έκανα, σε αυτά που αναφέρει η αγαπητή Ευτυχία, είναι οτι σ'όλα κάποτε υπήρχε ένας καθωσπρέπει ναός που οι κατακτητές κατέστρεψαν με μανία. Στο φρούριο υπήρχε ο ναός μάλλον καθολικός της Αγίας Τριάδας και στην θέση του υπάρχει εικονοστάσι, στη γειτονιά Πλακούρια υπήρχε η Αγία Μαρίνα, τώρα υπάρχει εικονοστάσι, στο τελωνείο προϋπήρχε ναός του Τιμίου Σταυρού μετά την καταστροφή του έγινε εικονοστάσι για να ξαναγίνει εκκλησία το 1950 του Τιμίου Σταυρού (φωτο). Στην κατηφόρα προς Μαύρο Μώλος υπήρχε ναός της Παναγίας σήμερα υπάρχει εικονοστάσι (Καστανάκη). κλπ.

ΤΟ ΨΥΧΟΣΑΒΒΑΤΟ

Καλότυχοι νεκροί που λησμονούνε τις πίκρες  της ζωής  

κι όντας βυθίσει ο ήλιος

Και το σούρουπο ακολουθήσει,
μην τους κλαις, ο καημός σου όσος και νάναι.
Τέτοια ώρα διψάνε και παν στης λησμονιάς την κρύα βρύση.
Κι αν στάξει δάκρυ, το νεράκι θα μαυρίσει.
Κι αν πιουν θολό νερό ξαναθυμούνται
πόνους παλιούς που τώρα κοιμούνται.
Αν δε μπορείς παρά να κλαις το δείλι,
Τους ζωντανούς τα μάτια σου ας θρηνήσουν
Θέλουν μα δε βολεί να λησμονήσουν...

Η Λήθη του Λορέντζου Μαβίλη

Τα Ψυχοσάββατα στην εκκλησιαστική μας παράδοση είναι δύο.
Το ένα είναι το Σάββατο προ των Απόκρεω και το δεύτερο, το Σάββατο προ της Πεντηκοστής (50 μέρες μετά το Πάσχα).
Αν και όλα τα Σάββατα του έτους είναι αφιερωμένα στις ψυχές των χριστιανών, που έχουν αποβιώσει ανά τους αιώνες, με την ελπίδα της ανάστασής τους κατά τη Δευτέρα Παρουσία, σύμφωνα με τις Γραφές, η Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία τιμά και ειδικά τη μνήμη τους τα δύο προαναφερθέντα Σάββατα.
Τα δύο Ψυχοσάββατα τιμώνται από τους πιστούς με μνημόσυνα στις εκκλησίες, τρισάγια στους τάφους των προσφιλών τους προσώπων, μοίρασμα κολλύβων και ελεημοσύνες στους φτωχούς («ψυχικό»). 

Ευτυχία Δεσποτάκη

Ο ΟΙΝΟΧΟΟΣ ΤΗΣ ΦΩΤΕΙΝΗΣ ΣΕΓΡΕΔΑΚΗ

Ένα καινούριο βιβλίο είδε το φως πρόσφατα στην Κίσαμο και όχι μόνο. Είναι το βιβλίο της Φωτεινής Σεγρεδάκη με τον τίτλο «Ο ΟΙΝΟΧΟΟΣ» που περιλαμβάνει την πρώτη ποιητική της  συλλογή. Ένα όμορφο βιβλίο, εξωτερικά σε χαρτί με ωραίο χρώμα και υφή και με ωραίες συμβολικές απεικονίσεις.
Το αφιερώνει στην οικογένεια της, πρόσωπα αγαπημένα, αλλά και σε όσους αρέσει να εκφράζονται με την καρδιά. Το βιβλίο προλογίζει η Μάχη Χουρδάκη, εκλεκτή φιλόλογος, εκπαιδευτικός που διδάσκει στα σχολεία μας χρόνια.
Η Φωτεινή Σεγρεδάκη είναι γνωστή γιατί χρόνια αρθρογραφεί στις τοπικές μας εφημερίδες, τόσο στα Χανιώτικα Νέα, όσο και στους Νέους Ορίζοντες. Ο λόγος της τρυφερός, ευγενικός, μόνο καλά έχει να διαλαλήσει ή να εκφράσει παράπονο και διαμαρτυρία, όταν χρειαστεί να μιλήσει για το δίκιο των πολλών και ελαχίστων. Αν έγραφε με πένα, όπως γράφαμε παλιά, είμαστε σίγουροι  πως πρώτα θα τη βουτούσε στην καρδιά κι ύστερα στο μελάνι.
Μέσα στα 61 ποιήματα, σε ελεύθερο στίχο που περιλαμβάνονται στο βιβλίο αυτό καλύπτονται όλες οι εκφάνσεις της ζωής.
Το μέγιστο και το ελάχιστο, το ελάχιστο, αυτόν τον κόσμο τον μικρό και τον μέγα αρέσκεται να υπογραμμίζει η Φωτεινή.
Παράξενος ο τίτλος,αλήθεια, όμως τι πιο ποιητικό απο το να φανταστούμε ένα ποίημα να το ρουφούμε σαν ένα κρασάκι που μόλις έβαλε ο κεραστής, ο οινοχόος της αρχαιότητας ή ο οικοδεσπότης μπροστά μας, κάθε φορά που γυρίζομε  μια σελίδα του βιβλίου. Η ποίηση του βιβλίου της Φωτεινής είναι βαθύτατα ερωτική, προκαλούσα και όλα τα συναφή συναισθήματα αναλόγως... χαρμολύπη, οδύνη, σεβασμό, λύπηση, γιατί πως να το κάνομε ο έρωτας, ή ο έρωντας όπως τον ονομάζει, είναι μελαγχολικός. Μελαγχολικός γιατί είναι πάντα ελλιπής, καθότι παιδί του Πόρου και της Πενίας, κατά τη μυθολογία. Και αναζητά, όλο αναζητά... αυτό το κάτι παραπάνω ή τη δικαίωση.... που δεν έρχεται πάντα... ή όταν έρχεται δεν είναι όπως φανταστήκαμε. Μια προδοσία, περίμενε,στο «Απτάλικο», ένα εκνευρισμό άφησε στην «Ανάφλεξη», αγωνία, στα «Λάθη» και μόνο μια ανάσα αισιοδοξίας και χαράς στη «Σπίθα», ποιήματα που θα διαβάσετε στο βιβλίο.
Αλλά και η ιερότητα του καθημερινού δε μπορεί να αφήσει ασυγκίνητο τον ευαίσθητο αναγνώστη, όπως της χελιδόνας το φτερό, η προσευχή της Μαρίας, τα δουλεμένα χέρια  του άντρα, το κύμα που φιλεί το βράχο... και άλλα και άλλα.......
Από την ποίηση του «Οινοχόου» δε θα μπορούσε να λείπει η αναφορά στη γενέθλια γη με την απέραντη θάλασσα, με το κύμα του Μυρτίλου που τρυφερά η θυμωμένα καθημερινά της δίνει τα φιλιά του. Έτσι λοιπόν, με το ποίημα "Μυρτίλου Κύμα" κλείνει η όμορφη αυτή ποιητική συλλογή της Φωτεινής και φυσικά με τις Θερμές Ευχαριστίες  της προς όλους που συντέλεσαν να δει το φως, αλλά και σε όσους θα μεταλάβουν της αλληλουχίας των τρυφερών νοημάτων του και που πιθανόν να οδηγήσουν σε τρυφερούς συνειρμούς τον αναγνώστη.

Νάσαι καλά Φωτεινή μας με τους αγαπημένους σου... να μας απογειώνεις απο την καθημερινότητα με την ευαίσθητη πένα σου.
Καλοτάξιδος ο ΟΙΝΟΧΟΟΣ και γλυκόπιοτο το κέρασμα του.
Ευτυχία Δεσποτάκη-Πευκιανάκη
Γιώργος Πευκιανάκης

Ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

Πριν σαράντα μέρες  μας άφησε χρόνους ο Παναγιώτης. Ένας παλιός Καστελλιανός απο μια οικογένεια με πολύ ανθρωπιά. Ο Παναγιώτης ήταν τεχνίτης επιπλοποιός που μαζί με άξιους συνεργάτες του έφτιαξαν έπιπλα, πόρτες και παράθυρα στα σπίτια μας, τέμπλα και ιερά έπιπλα σε εκκλησίες, έπιπλα και βιβλιοθήκες σε ιδρύματα. Ένας τεχνίτης που άφησε το στίγμα του στον πολιτισμό του τόπου μας. Ήταν ένας άνθρωπος, ευγενικός και ήρεμος. Ποτέ δεν θα τον έβλεπες νευριασμένο ή αγανακτισμένο, παρά τις ιδιοτροπίες και τις απαιτήσεις όλων εμάς των πελατών πολλές φορές. Εκείνο που χαρακτήριζε όμως το μαγαζί εργαστήριο του ήταν ότι σε διάλειμμα δουλειάς ή μετά το σχόλασμα ήταν τόπος συγκέντρωσης φίλων, ένα στέκι, ένα πέρασμα. Τόπος συζήτησης, για κοινωνικά και πολιτικά θέματα μια μικρή βουλή και πάντα με μια τσικουδιά. Εκεί  πραγματοποιούνταν ο κοινωνικός ρόλος του μαγαζιού, πράγμα που σήμερα, όλο και εκλείπει με την εισβολή των πολυεθνικών και των «σούπερ μάρκετ». Ο Παναγιώτης έφτιαξε μια ωραία οικογένεια με την γυναίκα του την Μαρία,που του στάθηκε μέχρι τα δύσκολα υστερνά του, φύλακας άγγελος. Ευτύχησε να δει τρία καλά παιδιά και εγγόνια. Προσέφερε τις υπηρεσίες του στα κοινά όπου του ζητήθηκε και σαν επίτροπος στους ναούς μας. Εμείς θα τον θυμόμαστε πάντα σαν φίλο και αγαπητό συντοπίτη.

Αιωνία του η μνήμη.

Η ψυχή αυτού εν αγαθοίς αυλισθήσεται

Ευτυχία Δεσποτάκη

ΠΑΤΡΙΔΟΓΝΩΣΙΑ

Πάμε στα χόρτα;

Γράφει η Ευτυχία Δεσποτάκη
Διαβάζοντας στον τοπικό τύπο ότι ο Κρητικός Αύγουστος θα είναι αφιερωμένος στη χλωρίδα της Κρήτης μοιραία γύρισε ο νους μου  στα παλιά και πώς εγώ μάθαινα να ξεχωρίζω κομμάτια από την χλωρίδα του τόπου μου,
Πολλές ήταν οι φορές που οι γονείς μου με έπαιρναν μαζί τους να πάμε στις ελιές, ή στο αμπέλι. Μου άρεσε, αν και το δυσάρεστο ήταν ότι θα είχαμε πολύ και πολύωρο περπάτημα, καθυστέρηση και βαρεμάρα με την κουβέντα που έπιαναν με γνωστούς που συναντούσαν.
Άλλες φορές πάλι αυτή η επίσκεψη στην περιουσία είχε αποκλειστικό σκοπό να βρει η μητέρα χόρτα.
Ήταν συνηθισμένο οι παλιές γυναίκες της υπαίθρου να βγαίνουν να μαζεύουν χόρτα διάφορα και ανάλογα με την εποχή διαλέγοντας  μια μέρα με λιακάδα, είτε μόνες τους είτε παρέα με τη γειτόνισσα. Νοικορεύοντας τα κατάλληλα, συνδυάζοντας τα με μια σαρδέλα ή με αυγό βραστό ή με πατάτες τηγανητές έδιδαν και μία λύση στον καθημερινό πονοκέφαλο, το φαΐ.
Μετά τις πρώτες βροχές έκαναν την εμφάνιση τους δειλά - δειλά τα πρώτα ραδίκια σε πολλές ποικιλίες. Αν το χωράφι ήταν και καλλιεργημένο για σπορά τα ραδίκια (ροδίκια) είχαν μια μεγάλη κάτασπρη ρίζα.Τυχερή όποια πετύχαινε τα γουλάτα, όπως τα έλεγαν. Προχωρώντας ο καιρός τα χόρτα πλήθαιναν με κορύφωση την άνοιξη.
Η μητέρα μου δε χόρταινε να μαζεύει χόρτα τα θεωρούσε πλούτο της γης, όπως τα έλεγε. Όταν γυρίζαμε σπίτι τα άπλωνε πάνω σε ένα τραπέζι, τα καθάριζε και τα κατηγοριοποιούσε.
Ραδίκια, σταρίθρες, τσόχοι, ακουρνοπόδοι, γαλατσίδες, θα γινόταν βραστά. Προς το τέλος της άνοιξης  έβγαιναν οι σταφυλινάκοι, οι χοιρομουρίδες που μαζί με μάραθα και σπόρους από κουκιά βρασμένα αποτελούσαν ένα αρωματικό πιάτο. 
Ξεχωριστή κατηγορία ήταν αυτά που θα γινόταν τσιγαριαστά, μελισσόχορτο, πετροφυλλιές, τσουκνίδα, κουτσουνάδες, η κόκκινη παπαρούνα και η μαντιλίδα και μαζί με σπανάκι καλλιτσούνια ή σπανακόπιτα.
Αρκετά από αυτά ήταν πικρά, όπως ραδικοβλάσταρα, και τα πικροβλάσταρα της βρούβας.΄
Ήταν όμως και οι άλλες βρούβες, οι καψόβρουβες που δεν ήταν πικρές.
Το υπέροχο άρωμα της φύσης μεταφερόταν στο σπίτι και μέχρι σήμερα η μνήμη το επαναφέρει ,καθώς και την γεύση εκείνη, κυρίως του χορτοκαλλίτσουνου γιατί βέβαια στην παιδική ηλικία τα άλλα χόρτα δεν ήταν και  τόσο αρεστά. 
Μέσα από αυτή την εμπειρία είχα την ευκαιρία να μάθω πολλές μορφές της τοπικής μας χλωρίδας και γιατί για να διασκεδάσω την κούραση και την ανία μου όλο ρωτούσα τι είναι το κάθε ένα, πως το λένε, αν το τρώνε και αν φαρμακεύει (δηλητηριάζει)
Η μεγαλύτερη ποικιλία ήταν στη Σκάφη και στο Στένακα περιοχές της Κισάμου αριστερά όπως προχωρούμε κατά μήκος του Καμαριανού ποταμού μέσα σε μια πανέμορφη κοιλάδα προς τη γραφική γειτονιά της Δάφνης.
Εκεί όμως ήταν και βιότοπος  όμορφων λουλουδιών: Το φθινόπωρο και μέχρι τα Χριστούγεννα μέσα σε βάτα και σε άλλους θάμνους  πρόβαλλαν πανέμορφα κυκλάμινα, μέσα στο μικρό φαράγγι του Στένακα. Από τα μέσα του Φλεβάρη σε όλους τους δέτες σειούσαν το κορμάκι τους μωβ ανεμώνες, λίγο αργότερα, οι κόκκινες και ακόμη πιο ύστερα οι κίτρινες. Και όταν για καλά κυριαρχούσε η άνοιξη, βασίλευε ο κίτρινος σπάρτος, απειλητικός αλλά αρωματικός ο ασπάλαθος, η αστεροκουκουτσιά στον ποταμό και φυσικά η δοξαστική μυρσίνη όλο το χρόνο  και οι πικροδάφνες. Τον Απρίλη και το Μάη στα χωράφια τη θέση της ανεμώνας έπαιρναν τα σπαθοβότανα και οι κόκκινες παπαρούνες. Αποκάλυψη πραγματική όμως ήταν οι μικρές άγριες ορχιδέες κάτω από άλλα χόρτα, όπως έμαθα αργότερα πως λέγονται  με τη βελούδινη υφή και που εμένα  μου θύμιζαν τα σκυλάκια στις γλάστρες.
Για αρκετά δεν ήξεραν να μου δώσουν το όνομα τους. Έτσι έμενα μόνο με τη γνωριμία της φυσιογνωμίας.
Θυμάμαι εκείνο το μικρό πράσινο χορταράκι που τα πολύ μικρά ροζ λουλουδάκια του, σφύριζαν όταν τα φυσούσες και που το ονόμασα σφυριχτράκι. 
Δεν μπόρεσα ποτέ να καταλάβω πώς ο τριχωτός αγόγλωσσος γινόταν ωραίος τηγανιτός με κουρκούτι. Ούτε γιατί ένα πελώριο μαύρο λουλούδι της δρακοντιάς είχε μια φοβερή δυσοσμία. Ύποπτα ήταν και τα ριγέ ανεστραμμένα λυχνάρια και δεν έπρεπε να τα αγγίζομε.
Ο αμπούρανος, ένα χαμηλό καταπράσινο αγκάθι, απλωτό, αλλά με φοβερό τσίμπημα, ήταν απαίσιος. Ένα άλλο αγκάθι είχε  κεφάλι που το κόβαμε και ύστερα από μέρες το γάλα του είχε γίνει μια μαστίχα. Ήταν η ακολιά. Τέλος ένα ένα άλλο λεπτό αγκάθι,όταν το κόβαμε και το ακουμπούσαμε στο χέρι μας άφηνε ένα κόκκινο στίγμα. Είχαμε καταλήξει στο συμπέρασμα πολλά παιδιά ότι από αυτό το αγκάθι είχε γίνει το ακάνθινο στεφάνι του χριστού και το κοκκινάδι που άφηνε ήταν το αίμα Του. 
Σήμερα τα χόρτα στα χωράφια λιγοστεύουν και τα διάφορα είδη σπανίζουν η εισβολή της ξυνίδας θεμελίωσε ένα νέο βασίλειο, το ψέκασμα των ζιζανίων, και των βάτων εξαφάνισε τον πλούτο στους δέτες. Τα μπάζα μικραίνουν τις όχθες και ο ποταμός ασφυκτιά. Χόρτα βρίσκεις πολλά στην αγορά και πολλά καλλιεργούνται..
Όμως το να πας στα χόρτα ήταν μια πατροδογνωσία ήταν τόπος, άρωμα, γεύση, χρώμα, σχέση ανθρώπων, άρα αξία ζωής
Γι' αυτό και οι τοπικές γεύσεις, δεν μπορούν να μεταφερθούν μακριά και σε άλλους ανθρώπους. Και εάν μεταφερθούν είναι άνευ ουσίας, πολύ απλά γιατί είναι συνάρτηση του τόπου του χρόνου, των ανθρώπων και είναι φορτισμένες με συναίσθημα.

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΜΑΝΑΔΕΣ ΤΗΣ ΓΗΣ

“Ένα παιδί, μοναχοπαίδι, αγόρι, αγάπησε μιας μάγισσας την κόρη
– δεν αγαπώ, του λέει, εγώ παιδιά
– μα αν θέλεις να σου δώσω το φιλί μου, της μάνας σου να φέρεις την καρδιά, να ρίξω να τη φάει το σκυλί μου…

Τρέχει ο γιος τη μάνα του σκοτώνει και την καρδιά τραβάει και ξεριζώνει.
Και τρέχει να την πάει
Μα σκοντάφτει και πέφτει ο νιος κατάχαμα με δαύτη.
Κυλάει ο νιος και η καρδιά κυλάει
Και την ακούν να κλαίει και να μιλάει…
Μιλάει η καρδιά της μάνας στο παιδί και λέει:
«εχτύπησες αγόρι μου»;
Και κλαίει….”
Ζαν Ρισπέν (1849- 1926

Η ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΑ ΤΟΥ ΙΕΡΑΡΧΗ ΕΙΡΗΝΑΙΟΥ

8 χρόνια απο τον Θάνατο του Ειρηναίου και ανεβάζω ένα ωραίο κείμενο της κα. Ευτυχίας Δεσποτάκη απο την ομιλία της "Οι φιλόλογοι τιμούν τον Ιεράρχη" εκδήλωση που έγινε όταν ήταν εν ζωή ο Ειρηναίος το 1998-99.

- Όταν η γενιά μου ήταν στην εφηβεία, στη δεκαετία του ’60, είχαμε την τύχη να μας συνοδεύσει ο παιδαγωγικός λόγος του Ιεράρχη Ειρηναίου. Είμασταν τότε μια γενιά συντηρητικών αρχών, όπως και οι γονείς μας, με στενότερη σχέση προς την εκκλησία απ’ ό,τι τα σημερινά παιδιά. Ο εκκλησιασμός της Κυριακής, οι Εσπερινοί, οι Χαιρετισμοί, οι Αγρυπνίες, οι ομιλίες στο ενοριακό μας κέντρο, από τα πρώτα μελήματα του δεσπότη, το κατηχητικό σχολείο, ήταν συνήθειες περίπου επιβεβλημένες, άλλοτε από πίστη, άλλοτε για λόγους επιμόρφωσης, άλλοτε σαν προέκταση της περιορισμένης τότε κοινωνικής μας ζωής, οπωσδήποτε όμως σήμερα εξωραϊσμένες αναμνήσεις. Είναι γεγονός, όμως, δεν ήταν λίγες οι φορές που δυσφορούσαμε. Ο λόγος της εκκλησίας ακουγόταν τυπικός και ξηρός, μας άφηνε αδιάφορους ή μας κούραζε. Άλλοτε πάλι μας γέμιζε φόβο και ενοχές απέναντι στο Θεό και τους αγίους, καθώς η φαντασία μας περίσσια έπλαθε τα μαρτύριά τους, τα βασανιστήρια της κόλασης και τους πειρασμούς. Πολλά τα αναπάντητα ερωτήματα και οι αμφιβολίες: Τι είναι ο Θεός, τι είναι η αμαρτία, τι θα πει ανάσταση, τι σταύρωση, τι σωτηρία; Μα ήταν εύκολο στον καθένα μας να σταυρωθεί για να σώσει τους άλλους; Μα ο λόγος του ιεράρχη μαλάκωνε την ψυχή μας. Ήταν ένα ιερωμένος που μιλούσε για το Θεό και τους αγίους της ορθόδοξης πίστης μας και τους κατέβαζε λίγο πιο χαμηλά στη γη κι έκανε ό,τι μπορούσε για να λιάσει εμάς μήπως μπορέσουμε και τους φτάσουμε. Κι όταν του λέγαμε για τις αμαρτίες μας, αυτός διόρθωνε τη λέξη αμαρτία με τη λέξη «λάθος». Μας έδειχνε τους αγίους κι έλεγε: «Όλοι αυτοί έκαναν λάθη, μα μετάνοιωσαν, άλλαξαν πορεία και άγιασαν». Όλη του η προσπάθεια ήταν να πλατύνει το μυαλό μας και να ομορφύνει την ψυχή μας. Μας μετέφερε τα λόγια του Ευαγγελίου, τα «Αθάνατα Λόγια» όπως τα χαρακτηρίζει στο ομώνυμο βιβλίο του κι εύρισκαν απήχηση σε κάποιο σημείο της ψυχής μας ή της ζωής μας. Καθένας μας μπορούσε να είναι ένας λιγόπιστος Πέτρος, ένας αντάρτης Παύλος, ένας ανεύθυνος Πιλάτος, η μάνα μας μπορούσε ώρες-ώρες να είναι η Παναγία και το ξυλουργείο της Ναζαρέτ το μαγαζάκι του πατέρα. Μιλούσε για τους Πατέρες, τον Χρυσόστομο, τον Ιερό Αυγουστίνο, μα και για τον Γκαίτε, τον Ντοστογιέφοκι. τον Κίπλιγκ, τον Kiergegaard, τον Shiller, τον Toynbee, τον Καζαντζάκη. Μας έφερνε σε επικοινωνία με όλο τον κόσμο, την Ευρώπη, την Αφρική και την Ασία, καθώς άνθρωποι νέοι άλλων ομολογούν επισκεπτόταν την ταπεινή μας μητρόπολη, σε μια εποχή. που ούτε Ευρωπαϊκή Ένωση υπήρχε, ούτε προγράμματα ανταλλαγών Erasmus, Lingua, Leader. Εμείς ωστόσο κάτι υποψιαζόμασταν από τον αναπτυγμένο κόσμο. Και η διδασκαλία του γινόταν σε μια γλώσσα ζωντανή, ποιητική, απλή κατανοητή με λέξεις ιδιαίτερα φορτισμένες. Πρόσεχε ιδιαίτερα τις λέξεις που χρησιμοποιούσε ο ποιμενάρχης.

Ο ίδιος έλεγε: «Οι λέξεις είναι σαν τις πέτρες που χτίζουμε και τις χρησιμοποιούμε από πολλές μπάντες. Όποια μπάντα χρησιμοποιήσεις, άλλο αποτέλεσμα θα βγάλεις» και καταλήγει: «οι λέξεις που δεν περνούν και δεν αγγίζουν την καρδιά μου, δεν τις χρησιμοποιώ». Γι’ αυτό λοιπόν, ο λόγος του επισκόπου ήταν αξιόπιστος και γινόταν το «άλας της ζωής». Άλλωστε η ίδια η θρησκευτικότητά του ήταν ποιητική.

    Έτσι στις νεανικές ανησυχίες μας για το Θεό προσπαθούσε να μας απαντήσει:

- Ο Θεός δεν είναι τίποτε άλλο παρά ο Φωτισμένος Λόγος που αιώνες πλανάται πάνω από τον κόσμο: «Εν αρχή ήν ο Λόγος και ο Λόγος ήν ο Θεός». Αυτός ο λόγος έχει κανόνες και σε οδηγεί στην τελειότητα. Αποτελεί θεία χάρη για όποιον πιστέψει και αγωνιστεί στη ζωή του για την ψυχική και σωματική ισορροπία, που θα τον οδηγήσει στην τελειότητα. 

- Η συνάντηση με το Θεό είναι απόλυτα προσωπική υπόθεση του καθενός και δεν μπορεί να στηριχθεί στην παράδοση, ούτε στην εμπειρία περασμένων γενεών. Καθένας ζητά με την δική του ψυχή να συναντήσει το Θεό. «Η γνώμη και πλευρά των άλλων μας βοηθά να φθάσομε στην πηγή της Αλήθειας».........