Η ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΑ ΤΟΥ ΙΕΡΑΡΧΗ ΕΙΡΗΝΑΙΟΥ

8 χρόνια απο τον Θάνατο του Ειρηναίου και ανεβάζω ένα ωραίο κείμενο της κα. Ευτυχίας Δεσποτάκη απο την ομιλία της "Οι φιλόλογοι τιμούν τον Ιεράρχη" εκδήλωση που έγινε όταν ήταν εν ζωή ο Ειρηναίος το 1998-99.

- Όταν η γενιά μου ήταν στην εφηβεία, στη δεκαετία του ’60, είχαμε την τύχη να μας συνοδεύσει ο παιδαγωγικός λόγος του Ιεράρχη Ειρηναίου. Είμασταν τότε μια γενιά συντηρητικών αρχών, όπως και οι γονείς μας, με στενότερη σχέση προς την εκκλησία απ’ ό,τι τα σημερινά παιδιά. Ο εκκλησιασμός της Κυριακής, οι Εσπερινοί, οι Χαιρετισμοί, οι Αγρυπνίες, οι ομιλίες στο ενοριακό μας κέντρο, από τα πρώτα μελήματα του δεσπότη, το κατηχητικό σχολείο, ήταν συνήθειες περίπου επιβεβλημένες, άλλοτε από πίστη, άλλοτε για λόγους επιμόρφωσης, άλλοτε σαν προέκταση της περιορισμένης τότε κοινωνικής μας ζωής, οπωσδήποτε όμως σήμερα εξωραϊσμένες αναμνήσεις. Είναι γεγονός, όμως, δεν ήταν λίγες οι φορές που δυσφορούσαμε. Ο λόγος της εκκλησίας ακουγόταν τυπικός και ξηρός, μας άφηνε αδιάφορους ή μας κούραζε. Άλλοτε πάλι μας γέμιζε φόβο και ενοχές απέναντι στο Θεό και τους αγίους, καθώς η φαντασία μας περίσσια έπλαθε τα μαρτύριά τους, τα βασανιστήρια της κόλασης και τους πειρασμούς. Πολλά τα αναπάντητα ερωτήματα και οι αμφιβολίες: Τι είναι ο Θεός, τι είναι η αμαρτία, τι θα πει ανάσταση, τι σταύρωση, τι σωτηρία; Μα ήταν εύκολο στον καθένα μας να σταυρωθεί για να σώσει τους άλλους; Μα ο λόγος του ιεράρχη μαλάκωνε την ψυχή μας. Ήταν ένα ιερωμένος που μιλούσε για το Θεό και τους αγίους της ορθόδοξης πίστης μας και τους κατέβαζε λίγο πιο χαμηλά στη γη κι έκανε ό,τι μπορούσε για να λιάσει εμάς μήπως μπορέσουμε και τους φτάσουμε. Κι όταν του λέγαμε για τις αμαρτίες μας, αυτός διόρθωνε τη λέξη αμαρτία με τη λέξη «λάθος». Μας έδειχνε τους αγίους κι έλεγε: «Όλοι αυτοί έκαναν λάθη, μα μετάνοιωσαν, άλλαξαν πορεία και άγιασαν». Όλη του η προσπάθεια ήταν να πλατύνει το μυαλό μας και να ομορφύνει την ψυχή μας. Μας μετέφερε τα λόγια του Ευαγγελίου, τα «Αθάνατα Λόγια» όπως τα χαρακτηρίζει στο ομώνυμο βιβλίο του κι εύρισκαν απήχηση σε κάποιο σημείο της ψυχής μας ή της ζωής μας. Καθένας μας μπορούσε να είναι ένας λιγόπιστος Πέτρος, ένας αντάρτης Παύλος, ένας ανεύθυνος Πιλάτος, η μάνα μας μπορούσε ώρες-ώρες να είναι η Παναγία και το ξυλουργείο της Ναζαρέτ το μαγαζάκι του πατέρα. Μιλούσε για τους Πατέρες, τον Χρυσόστομο, τον Ιερό Αυγουστίνο, μα και για τον Γκαίτε, τον Ντοστογιέφοκι. τον Κίπλιγκ, τον Kiergegaard, τον Shiller, τον Toynbee, τον Καζαντζάκη. Μας έφερνε σε επικοινωνία με όλο τον κόσμο, την Ευρώπη, την Αφρική και την Ασία, καθώς άνθρωποι νέοι άλλων ομολογούν επισκεπτόταν την ταπεινή μας μητρόπολη, σε μια εποχή. που ούτε Ευρωπαϊκή Ένωση υπήρχε, ούτε προγράμματα ανταλλαγών Erasmus, Lingua, Leader. Εμείς ωστόσο κάτι υποψιαζόμασταν από τον αναπτυγμένο κόσμο. Και η διδασκαλία του γινόταν σε μια γλώσσα ζωντανή, ποιητική, απλή κατανοητή με λέξεις ιδιαίτερα φορτισμένες. Πρόσεχε ιδιαίτερα τις λέξεις που χρησιμοποιούσε ο ποιμενάρχης.

Ο ίδιος έλεγε: «Οι λέξεις είναι σαν τις πέτρες που χτίζουμε και τις χρησιμοποιούμε από πολλές μπάντες. Όποια μπάντα χρησιμοποιήσεις, άλλο αποτέλεσμα θα βγάλεις» και καταλήγει: «οι λέξεις που δεν περνούν και δεν αγγίζουν την καρδιά μου, δεν τις χρησιμοποιώ». Γι’ αυτό λοιπόν, ο λόγος του επισκόπου ήταν αξιόπιστος και γινόταν το «άλας της ζωής». Άλλωστε η ίδια η θρησκευτικότητά του ήταν ποιητική.

    Έτσι στις νεανικές ανησυχίες μας για το Θεό προσπαθούσε να μας απαντήσει:

- Ο Θεός δεν είναι τίποτε άλλο παρά ο Φωτισμένος Λόγος που αιώνες πλανάται πάνω από τον κόσμο: «Εν αρχή ήν ο Λόγος και ο Λόγος ήν ο Θεός». Αυτός ο λόγος έχει κανόνες και σε οδηγεί στην τελειότητα. Αποτελεί θεία χάρη για όποιον πιστέψει και αγωνιστεί στη ζωή του για την ψυχική και σωματική ισορροπία, που θα τον οδηγήσει στην τελειότητα. 

- Η συνάντηση με το Θεό είναι απόλυτα προσωπική υπόθεση του καθενός και δεν μπορεί να στηριχθεί στην παράδοση, ούτε στην εμπειρία περασμένων γενεών. Καθένας ζητά με την δική του ψυχή να συναντήσει το Θεό. «Η γνώμη και πλευρά των άλλων μας βοηθά να φθάσομε στην πηγή της Αλήθειας».........

Ο ΠΑΠΑΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

Οι πολιτιστικές αναβιώσεις συνάπτονται περισσότερο με απρόσωπους επιχειρησιακούς προγραμματισμούς πολιτιστικής ανάπτυξης και λιγότερο με τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας.
Ο παραδοσιακός πολιτισμός, άγραφος στα χαρτιά, ριζωμένος όμως βαθιά μέσα στη λαϊκή παράδοση, μεταβιβάζεται από γενιά σε γενιά, ως ιερή παρακαταθήκη με την καθημερινή πράξη μέσα στην οικογενειακή και την κοινωνική ζωή και έτσι κρατά την αδιάκοπη συνέχειά του, ως καθοριστικός τρόπος ζωής.
Η κραυγή που γροικάς δεν είναι δική σου. Δεν μιλάς εσύ. Μιλούν αρίφνητοι (αμέτρητοι) πρόγονοι με το στόμα σου. Δεν πεθυμάς εσύ. .Πεθυμούν αρίφνητες γενιές απόγονοι με την καρδιά σου. Οι νεκροί σου δεν κείτουντε στο χώμα. Γενήκαν πουλιά, δέντρα, αέρας. Κάθεσαι στον ίσκιο τους, θρέφεσαι με τη σάρκα τους, αναπνέεις στο χνώτο τους. Γενήκαν ιδέες και πάθη και ορίζουν τη βουλή σου και την πράξη».
Η Χριστιανική Ιερωσύνη είναι παντού και πάντα η ίδια. Έχει την αρχή και την προέλευση της στον Αρχιερέα Χριστό, φέρει μαζί της την Αποστολική γνησιότητα και διαδοχή και κηρύσσοντας τις αιώνιες αλήθειες του Ευαγγελίου επιχειρεί τον εκπολιτισμό και καθαγιασμό των ανθρωπίνων γενεών δια μέσου των αιώνων. Στέκει ανάμεσα στην γη και στον ουρανό κι ανάμεσα στον Θεό και τον άνθρωπο, για να παίρνει απ΄εκείνο το φως και να το φέρνει στον κόσμο κι αντίστροφα πάλιν για να παίρνει από τον κόσμον τον πόνον και την αμαρτίαν και να τα εξαγνίζει στην μεγαλοσύνη του Θεού.
Η Χριστιανική Ιερωσύνη είναι μεταφυσικόν λειτούργημα, είναι όμως κι ένα εγκόσμιο έργον, έργον που γίνεται ενεργείται σε χώρες και λαούς, σε πολιτισμούς και κοινωνίες ανθρώπων με μύριες τόσες αποχρώσεις.
    Γι' αυτό ενώ από το ένα σκέλος της (το μεταφυσικό), η Χριστιανική Ιερωσύνη είναι σταθερή και αναλλοίωτη από το άλλο, το εγκόσμιο και το ανθρώπινο, γίνεται μεταβλητή και προσαρμοσμένη ανάλογα με τις συνθήκες του τόπου και του χρόνου. Για αυτό κι απάνω δω στο ιστορικό και πολυβασανισμένο νησί της Κρήτης η Ιερωσύνη έχει βέβαια το γενικό Χριστιανικό Ορθόδοξο στιμόνι της, παρουσιάζει όμως και την "τοπική" παραλλαγή της που οφείλεται στις ιδιαίτερες του ιστορικές και γεωφυσικές ακόμη συνθήκες του τόπου.
Η Κρήτη και μετά τον εκχριστιανισμό της πέρασε πολλές περιπέτειες. Σκλαβώθηκε πολλές φορές κι ο λαός της βασανίστηκε, αγωνίστηκε κι αναστήθηκε μέσα από στις φλόγες, στο αίμα και στα κόκαλα του. Κι ο παπάς της Κρήτης στην Τριαδική του υπόσταση (Επίσκοπος, Πρεσβύτερος, Διάκονος) που εγνώριζε και γνωρίζει πάντα πως χρέος του Χριστιανού Ιερωμένου είναι "συγκακουχείσθαι τω λαώ του Θεού η πρόσκαιρον έχουν αμαρτίας απόλαυσιν" στάθηκε πάντα κοντά στον λαό της Κρήτης και έκαμε το ράσο σημαία και γιαταγάνι το Σταυρό του. Αν σκεφτούμε πως από τα δυο χιλιάδες περίπου χρόνια που αριθμεί ως και σήμερα η Χριστιανική μας Κρήτη τα εννιακόσια τα πέρασε σε σκλαβιά και πολέμους με τους Σαρακηνούς, τους Ενετούς τους Τούρκους και τελευταία με την Γερμανοιταλική κατοχή κι αν σκεφτούμε πως τους αγώνες αυτούς η Εκκλησία της Κρήτης πήγαινε πάντα μπροστά τότε μπορούμε να φανταστούμε τι ήταν αυτός ο Κρητικός Παπάς. Η ιστορία της Κρήτης, τα τραγούδια και τα μοιρολόγια της, είναι γεμάτα από κατορθώματα και θυσίες Ιερωμένων και η γη της Κρήτης είναι το ίδιο γεμάτη από Μνημεία και πράγματα που μιλάνε για τον Παπά της Κρήτης. Εδώ είναι ένα μοναστήρι που το κάψανε οι καλόγεροι του και το κάνανε πύργο με πολεμίστρες, εκεί είναι ένας πλάτανος που δεν μαδεί τον χειμώνα γιατί κρεμάσανε ένα Δεσπότη κι αλλού είναι ένας τοίχος με Σταυρούς γιατί εσφάξανε Παπάδες και Διάκους.
Εδώ ένα γούμενος σηκώνει την επανάσταση, εκεί ένας άλλος γίνεται αρχηγός και πληρεξούσιος της και αλλού Δεσποτάδες, Παπαδες, Καλογέροι πολεμάνε σκοτώνουν φυλακίζονται εξορίζονται και κρεμούνται "για την Ελευθερίαν και του "Χριστού την Πίστην την Αγίαν".

Έτσι σιγά-σιγά μέσα από στους αγώνες και στους πολέμους της Χριστιανικής Κρήτης σχηματίστηκε ένας ξεχωριστός τύπος Ιερωμένου. Ο Καπετάν Παπάς όπως θα ημπορούσαμεν να τον πούμε, που έχει απάνω του όλη την ψυχή και όλη την λεβεντιά της Κρήτης.
Και στον Καπετάν Παπά αυτόν την Κρήτης η Ιερωσύνη μοιράστηκε τουλάχιστον στο δεύτερο μέρος της- το ανθρώπινο- κι έσμιξε με την παλληκαριά και την λεβεντωσύνη της Κρήτης. Το "καλιμαύχιον" έγινε σκούφια και μαύρο κρουσωτό μαντύλι. Τα γένεια κόπηκαν στην παλιά δωρική και Καπετανίστικη φόρμα. Το αντερί έγινε σταυρωτή και πλειό κάτω η βράκα ή η γκυλότα κα τα στιβάνια για το λαγοπερπάτημα του πάνω στ' άγρια βουνά της Κρήτης. Κι απάνω σε αυτήν την λεβέντικη Κρητική φορεσιά τ' άρματα, τα πολυθρούλητα κρητικά άρματα: Τα φυσεκλίκια, οι μπιστόλες, οι σασοποί, τα μαρτίνια, οι γκράδες, το μαυρομάνικο μαχαίρι.
Και πίσω από την λεβέντικη την παλικαρίσια στολή η ψυχή της Κρήτης, η ψυχή των αντρειωμένων, η ψυχή του Διγενή, του Ιππότη, η ψυχή του μάρτυρα και του Απόστολου.
Ο Κρητικός παπάς δεν εδυσκολεύτηκε καθόλου να συνταιριάσει μέσα του με τον αντρειωμένο και τον Απόστολο, τον πολεμιστή και τον θυσιασμένο. Γιατί ένας αληθινός απόστολος έχει πάντα του μια ηρωική ψυχή, δεν φοβάται τον θάνατο και το αιώνιο δόγμα του "όλα ή τίποτα" μπορούσε τόσο εύκολα να γίνει το Κρητικό σύνθημα, "Ελευθερία ή Θάνατος".
Μα για να συμπληρώσουμε την εικόνα του Ιερωμένου που περιγράφουμε πρέπει να προσθέσουμε ακόμη πως ο Παπάς της Κρήτης, ο Καπετάν Παπάς είναι ένας ηθικός και σεμνός άνθρωπος. Η παλληκαριά στην Κρήτη συνδυάζεται πάντα με τον ιπποτισμόν και σεμνότητα. Και ο παπάς της Κρήτης έτσι είναι. Σεμνός, ολιγόλογος, σκεπτικός και συνετός στα λόγια και στα έργα του. Στην λειτουργία του και μπροστά στο θυσιαστήριο του Θεού είναι απλός και δωρικός, του λείπουν ..λαρυγγισμοί και τα θεατρικά καμώματα. Κι έξω πάλιν στο σπίτι του, στον δρόμο και στην παρέα του, είναι το ίδιο σοβαρός, αξιοπρεπείς και σεβάσμιος. Στο χωριό είναι κι ο ίδιος ένας καλός δουλευτής και συχνά τα κτήματα και τα χωράφια του είναι ..πρότυπο στην καλλιέργεια και στην νοικοκυροσύνη. Στους γάμους της Ενορίας του πηγαίνει μπροστά πάνω στ' άλογο και δίπλα στην ελληνική σημαία, συνοδεύει τον γαμβρό και την νύφη και στην βάπτιση το ίδιο κάθεται στο τραπέζι του συντέκνου και την "πρεπίζει" "τάβλα και την συντροφιά". Στις χαρές και στις γιορτές συχνά είναι ο πρώτος που αρχίζει το ριζίτικο τραγούδι και σέρνει τους σεμνούς και παλληκαρίσιους κρητικούς χορούς. Και στον θάνατο πάλι, πρώτος αυτός  σκυφτός και θλιμμένος θρηνολογεί με τους ψαλμούς της εκκλησίας τον θάνατο των παλληκαριών και τα κηδεύει κάτω από τους ίσκιους των πρίνων και των κυπαρισσιών στα ιερά χώματα της Κρήτης. Έτσι στην εικόνα του παπά της Κρήτης συναντούμε περισσότερο το γνήσιο Κρητικό ανθρώπινο "αντρίστικο", όπως λέμε στην Κρήτη, τύπο και λιγότερο και λιγότερο προσποιητόν και "φαρισαϊκό" ιερωμένο. Κι αυτό νομίζω δεν είναι ελάττωμα για τον Ιερωμένο. Γιατί πρώτα πρέπει να ναι κανείς άνθρωπος και μετά "άγιος". Και κείνοι τάχα που δεν τους γνοιάζει καθόλου ο άνθρωπος και βιάζονται να παραστήσουν τους αγίους και τους υπερανθρώπους νομίζω πως κάνουν μόνο μια καρικατούρα και την αποστρέφονται σίγουρα κι ο Θεός κι οι άνθρωποι.
Έτσι ήταν περίπου ως τώρα ο Ιερωμένος της Κρήτης, ο Καπετάν Παπάς. 
Όμως οι χρόνοι περνούν και οι καιροί αλλάζουν. Οι πόλεμοι περνούν κι αυτοί και λιγοστεύουν κι όπως σαν Χριστιανοί ελπίζουμε και προσδοκούμε γρήγορα θα εξαλειφθούν από την ιστορία του ανθρώπου. Οι κοινωνίες και οι άνθρωποι της εποχής μας μεταφέρουν τους αγώνες και τις μάχες των σε άλλα πεδία και χρειάζονται διαφορετικά άρματα. Το νου, τον λόγο, την επιστήμη, την εργασία και την καλή διάθεση.
Έτσι κι ο Ιερωμένος της Κρήτης προσαρμόζεται στις νέες αυτές συνθήκες και δημιουργεί ένα νέο τύπο, τον κοινωνικό Παπά που μεταφέρει την "Καπετανιά" του σε άλλα επίπεδα αγώνων και διακρίσεων. Είναι ο Παπάς που πρωτοστατεί σε κοινωνικά και πολιτιστικά έργα (παιδείας-φιλανθρωπίας) και δίνει ακόμα στην κοινωνία με την οικογένεια του (ο έγγαμος) και εκλεκτά στελέχη, παιδαγωγούς ιατρούς, αξιωματικούς κλπ.
   Όμως ο Καπετάν Παπάς δεν έπαψε να ζει. Στα παλιά Κρητικά σπίτια και στους τοίχους σε κάδρα και παλιές φωτογραφίες, τον συναντούμε με τ' άρματα και τα διπλώματα της ανδρείας του. κι ανάμεσα στους πολλούς κρητικούς παπάδες που ζούνε ακόμη, μπορείς να συναντήσεις ιερωμένους που δεν έχουν ίσως τίποτα να καυχηθούν  "για τον Χριστό' μιλούν όμως με περηφάνια και καμάρι για τις μάχες και τα κατορθώματα των πολέμων των. Και τις υπερβολές αυτές που στον Κρητικό παπά, ο πατριώτης κι ο παλληκαράς ξεπέρασαν ίσως το Χριστιανό και τον Απόστολο, νομίζω ότι μπορούμε να τις ερμηνεύσουμε και να τις δικαιολογήσουμε όταν σκεφτούμε τις ιστορικές μας περιπέτειες. Μην λησμονούμε άλλωστε πως στις μεγάλες και κρίσιμες στιγμές των λαών και των ατόμων δεν μπορούμε να τις μετρούμε με το μέτρο και το "κουμπάσο" μιας στενόψυχης φαρισαϊκής ηθικής. Οι άνθρωποι και οι λαοί που κάνουν μεγάλα και τολμηρά βήματα μπορεί κάπου κάπου να κρεμάσουν τα πόδια των και στον γκρεμό και μέσα στην ίδια την άβυσσο.
Και μεις θα ευχηθούμε όποια κι αν είναι από δω και πέρα η μοίρα της Κρήτης, να μη λείψει ποτέ από τις φλέβες της "ο Καπετάν παπάς" ο ιερωμένος εκείνος που θα χει μέσα στην ψυχή του την παλληκαριά της Κρήτης και την "δύναμη του Σταυρού" για να κτυπά όχι πλειά τους Σαρακηνούς και τους Τούρκους, μα να κτυπά τον πολυμήχανον εχθρόν της αμαρτίας και των κοινωνικών αδυναμιών.
+Ειρηναίος

ΑΚΡΩΤΗΡΙ ΣΠΑΘΑΣ ή ΑΚΡΩΤΗΡΙ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ

Όταν το ακρωτήρι της Σπάθας μετονομαζόταν σε  «Ακρωτήριο της Ειρήνης» μετά την πρωτοβουλία του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη Κισάμου και Σελίνου  Ειρηναίου ..για να γίνει η συνάντηση σε αυτό ηγετών παγκοσμίου κύρους (μεταξύ των οποίων οι Ούλοφ Πάλμε και Μελίνα Μερκούρη) με βασικό θέμα την Παγκόσμια Ειρήνη. Ο μακαριστός Ειρηναίος Γαλανάκης απο 1982 και για μια πενταετία πρωτοστάτησε σε εκδηλώσεις υπέρ της Ειρήνης των λαών, μάλιστα το 1984 θα κηρύξει την επανάσταση των συνειδήσεων για τον ηθικό θάνατο του ανθρώπου.....
-Ζούμε σ' έναν κόσμο που απειλεί τόσο τη φυσική μας ύπαρξη, όσο και την πνευματική μας υπόσταση. Εξωτερικά, μας απειλούν τα τρομερά πυρηνικά όπλα, η μόλυνση του περιβάλλοντος και η σπατάλη των αγαθών της δημιουργίας. Και εσωτερικά μας υποσκάπτει η αμφιβολία, η άρνηση, ο μηδενισμός, το μέγα ψυχικό κενό.

ΕΝΑΣ ΝΕΟΣ 100 ΧΡΟΝΩΝ

…Σου ‘ρχεται να πετάξεις ψηλά και από κει να μοιράσεις δωρεάν την ψυχή σου…
Οδ. Ελύτης

Δεν ανήκω στους πιστούς της εκκλησίας, ούτε συχνά εκκλησιάζομαι. Όμως ο γέροντας Ειρηναίος δηλώσας ότι παραιτείται από τον επισκοπικό θρόνο πριν μερικά χρόνια θα λειτουργούσε μια από τις τελευταίες του φορές σε εξωκλήσι στην Κίσσαμο Χανίων. Ο δρόμος με έφερε μέσα στο εκκλησάκι, στο ‘’κήρυγμα’’.
Μπαίνοντας στην εκκλησία, ένοιωσα αμέσως κάτι το μυστηριακό.
Όλο το εκκλησίασμα έψαλλε, μαζί με τον Επίσκοπο, σύψυχα, αυθόρμητα, με μια βαθιά μνήμη των προγονικών, των ιερών, των απαράγραπτων, των απαραβίαστων. Και ο ψιθυριστός ψαλμός, ανεβαίνοντας μαζί με το λιβάνι, ακουγόταν στα πέρατα.
Όταν τελείωσε η λειτουργία, ο σοφός γέροντας άρχισε να μιλά στο εκκλησίασμα. Όχι σαν ιεροκήρυκας, με λόγο στομφώδη, προστακτικό, κυριαρχικό, πατερναλιστικό. Αλλά σαν πατέρας, σαν φίλος. Με λόγια ψιθυριστά, παραινετικά, χωρίς να ‘’εξηγεί’’, να ‘’αποκαλύπτει’’, να ‘’μελλοντολογεί’’, να ‘’κηρύττει’’.
Τα λόγια του ήταν οραματικά, βιωματικά, έβγαιναν ‘’από μέσα’’.
Ήταν ολόκληρος μια τρεμάμενη φλογίτσα από ένα κερί που λιώνει. Χαμηλόφωνος, κεντρομόλος, εσωτερικόστροφος, υπαρξιακός , εξαυλωμένος. Ο λόγος του στεναγμός, λυγμός, μα και λεπίδα.
Αφανάτιστος αλλά στέρεος. Να γιατί τον λατρεύουν οι άνθρωποι στην Κρήτη. Όταν τον βρήκε το ‘’γήρας’’, παραιτούμενος από τον επισκοπικό θρόνο-χωρίς σύνταξη αφού πρόκειται για ισόβια θέση-επέστρεψε στο σκούφο του και στο τριμμένο ράσο. Στις μεγάλες του αγάπες δηλαδή. Εκεί κατοικεί ο Ειρηναίος. Στο λίγο, στο ελάχιστο, στο τίποτα. Δηλαδή στο παν. Δεν του ανήκει τίποτα, γι αυτό του ανήκουν τα πάντα. Ο Ειρηναίος δεν λέει το καλό, αλλά το πράττει. Γι αυτό είναι ταγός, ηγέτης, φάρος πνευματικότητας και στοχασμού, αποκούμπι ολόκληρης της Κρήτης.
Αν δεν αντιμετωπίσουμε την κόλαση που ζούμε, δεν υπάρχει παράδεισος, λέει οΕιρηναίος. Το οραματικό του κοινωνικό έργο (ΑΝΕΚ, ΕΤΑΝΑΠ, γηροκομείο Καστελίου, Ίδρυμα Αγ. Σοφία, κ.λ.π.) είναι τεράστιο.
Άνθρωπος ανοιχτών οριζόντων, ευφυής, πρωτοπόρος, ριζοσπάστης, ανήσυχος.
Ανοιχτός σε όλα τα ρεύματα σκέψης, γήινος, αγωνιστής και αγωνιώδης.
Όταν ο Ειρηναίος μιλά για τη γη, τα ζώα, το χωράφι, τα σπαρτά, τα λόγια του παίρνουν συμπαντική διάσταση, αγγίζουν την ουσία των πραγμάτων. Ένας θρησκευτικός ηγέτης αλλά και ένας κοινωνικός οραματιστής. Όταν σχεδιάζει, σε παρασύρει, σε εμπνέει. Ένας νέος 100 ετών. Η μορφή του ασκητική, εξαυλωμένη, δείχνει το δρόμο και την μέθοδο, πώς η ύλη γίνεται πνεύμα… Ένας φάρος που αναβοσβήνει και δείχνει το πέρασμα… Στις μέρες που ζούμε.
πυξιδα

ΕΚΟΙΜΗΘΗ ΣΗΜΕΡΑ ΤΑ ΞΗΜΕΡΩΜΑΤΑ

...... ο σεβασμιώτατος πρώην μητροπολίτης Κισάμου Ειρηναίος!

Ο Σεβασμιώτατος Ειρηναίος Γαλανάκης γεννήθηκε στο Νεροχώρι Αποκορώνου Κρήτης στις 10 Νοεμβρίου 1911. Σπούδασε στο Ιεροδιδασκαλείο Κρήτης και στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Aθηνών, από την οποία αποφοίτησε το 1937. Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές Θεολογίας και Κοινωνιολογίας στη Γαλλία, στα Πανεπιστήμια της Λιλ και του Παρισιού. Εργάστηκε ως καθηγητής Θεολογίας σε σχολεία του Νομού Χανίων την περίοδο 1938-1945. Το 1946 χειροτονήθηκε διάκονος και κατόπιν Πρεσβύτερος και του δόθηκε το οφίκιο του Αρχιμανδρίτη. Χρημάτισε Υποδιευθυντής της Εκκλησιαστικής Σχολής Κρήτης. Το Δεκέμβριο του 1957 η Ιερά Επαρχιακή Σύνοδος της Εκκλησίας της Κρήτης τον εξέλεξε Επίσκοπο Κισάμου και Σελίνου και χειροτονήθηκε στις 22 Δεκεμβρίου 1957. Στις 25 Σεπτεμβρίου 1962, με την ανύψωση των Επισκοπών της Κρήτης σε Μητροπόλεις προήχθη σε Μητροπολίτη. Στις 16 Δεκεμβρίου 1971 εξελέγη από την Ιερά Σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου Μητροπολίτης της Ιεράς Μητρόπολης Γερμανίας. Επί Αρχιερατείας του αναγνωρίστηκε η Ορθόδοξη Μητρόπολη Γερμανίας ως τρίτη επίσημη εκκλησία στη χώρα, οικοδομήθηκε ο Μητροπολιτικός Ναός της Αγίας Τριάδας και το Μητροπολιτικό μέγαρο στη Βόννη, αλλά και πολλοί άλλοι ναοί σε άλλα μεγάλα κέντρα της Γερμανίας. Παραιτήθηκε το 1980. Στις 26 Ιανουαρίου 1981 ο Μητροπολίτης Ειρηναίος Γαλανάκης επανήλθε εκ νέου στη Μητρόπολη Κισάμου και Σελίνου. Στις 24 Αυγούστου του 2005 υπέβαλε την παραίτησή του για λόγους υγείας στην Ιερά Επαρχιακή Σύνοδο της Εκκλησίας της Κρήτης η οποία και έγινε αποδεκτή.

Μεγάλη Πέμπτη ή Μεγάλο Σάββατο η κηδεία του μακαριστού πρώην μητροπολίτη Κισάμου Ειρηναίου. 

ΕΚΟΙΜΗΘΗ Ο ΑΓΙΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ Ο ΙΕΡΑΡΧΗΣ ΤΟΥ ΛΑΟΥ

«Ο ΙΠΠΟΤΗΣ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ»

- Αντιφώνηση
Κύριε Πρόεδρε της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Κρήτης. Σας και το Συμβούλιό σας ευχαριστώ, που οργανώσατε την αποψινή εκδήλωση για να τιμήσετε το πρόσωπο μου και το έργο μου.
Μια εκδήλωση όμως σαν την αποψινή μπορεί να ερμηνευθεί σαν περιαυτολογία ή σαν μαρτυρία. Η ιδιότητα μου και η ηλικία μου δεν επιτρέπουν την περιαυτολογία. Ο Χριστός παράγγελνε στους Μαθητές του και μαζί μ' αυτούς σε όλους εκείνους, που Θα τον ακουλουθούσαν στούς αιώνες, να μη ζητούνε αμοιβές και επαίνους για αυτό που κάνουνε και λένε. Γι' αυτό σας είπα ότι είχα και έχω ακόμη δισταγμούς γι’ αυτή την εκδήλωση.
Την αποδέχομαι όμως σαν Μαρτυρία, με την έννοια ......

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΙ ΣΕΒΑΣΜΟΥ

Σάββατο 21 Μαρτίου και ώρα 18.00 η πρώτη παρουσίαση του βιβλίου "ΕΙΡΗΝΑΙΟΣ" στην Ορθόδοξη Ακαδημία στο Κολυμπάρι.

Την εκδήλωση θα χαιρετίσουν:

Αρχιεπίσκοπος Κρήτη κ.κ. Ειρηναίος

Μητροπολίτης Κισάμου και Σελίνου κ.κ. Αμφιλόχιος

Μητροπολίτης Χανίων κ.κ. Δαμασκηνός

Νομάρχης Χανίων κ. Γρ. Αρχοντάκης

κ. Βακάκης Αντώνιος Γραμματέας Ι.Μ.Κ &Σ.

Το βιβλίο θα παρουσιάσουν οι

κ. Κυριτσάκης Δημήτριος

κα. Βατσολάκη Ιωάννα

κ. Αποστολάκης Σταμάτης

Θα απαγγείλει ο Κισαμίτης ηθοποιός Γιώργος Παρτσαλάκης.

Χαιρετισμό θα απευθύνουν :

Εκ μέρους της οικογένειας Γαλανάκη ο Θεολόγος κ. Μιχαήλ Γαλανάκης

και η εκδότρια του βιβλίου Μαρία Ανουσάκη-Πάλλιου.

ΕΙΡΗΝΑΙΟΣ

"Ο Ειρηναίος δεν ήταν δεσπότης. Μέσα στις μήτρες και τα άλλα στολίδια έδειχνε πάντα φυλακισμένος, σχεδόν κωμικά αδέξιος Το σκονισμένο ράσο και ο σκούφος της δουλειάς έδειχναν τον Ειρηναίο αληθινό και έκδηλα χαρούμενο."

Ένα μικρό απόσπασμα απο το υπέροχο βιβλίο "ΕΙΡΗΝΑΙΟΣ"

Το βιβλίο "ΕΙΡΗΝΑΙΟΣ" διατίθεται στους Πειραιώτες από τον Γ. Σκουλούδη, Αλκιβιάδου 79 Πειραιάς και στο τηλέφωνο 210-4129128.

ΕΙΡΗΝΑΙΟΣ Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΜΑΣ

Ένα πολύτιμο βιβλίο - αφιέρωμα στον Ποιμενάρχη της τοπικής Εκκλησίας πρώην Κισάμου και Σελίνου κ.κ. Ειρηναίο παρουσιάσθηκε προχθές το απόγευμα στην Ορθόδοξη Ακαδημία της Κρήτης.
Ο τόμος στις 693 σελίδες του περιλαμβάνει σημαντικά ιστορικά, πνευματικά, εκκλησιαστικά και επιστημονικά κείμενα για τη ζωή, τη δράση και το έργο του πνευματικού Φάρου και Ιεράρχη της Κρήτης και του Δεσπότη της Ειρήνης και του Χριστού, καθώς και πλούσιο φωτογραφικό υλικό. Η έκδοση έγινε από την Μητρόπολη Κισάμου και Σελίνου και τελεί υπό την αιγίδα της Ιεράς Επαρχιακής Συνόδου της Εκκλησίας της Κρήτης.
Ο Μητροπολίτης Κισάμου και Σελίνου κ. κ. Αμφιλόχιος υπογράμμισε ότι «η Μητρόπολή μας, ευχαριστιακά και με ευγνωμοσύνη απέναντι στο σεπτό πρόσωπο του Μητροπολίτη Ειρηναίου, ο οποίος επί πέντε σχεδόν δεκαετίες διακόνησε ευκλεώς και καλλικάρπως τη Μητρόπολη, τους ανθρώπους και τα προβλήματά τους, αισθάνθηκε χρέος τιμής προς το πρόσωπό του να προχωρήσει στην έκδοση ενός τιμητικού χαριστήριου τόμου και αυτό έγινε με την ευλογία της Ιεράς Επαρχιακής Συνόδου της Εκκλησίας της Κρήτης, η οποία έθεσε τον τόμο υπό την αιγίδα της. Ο τόμος αυτός αποτελεί ένα απαύγασμα καταθέσεως, ευγνωμοσύνης, τιμής και σεβασμού, μέσα από πολλούς αξιόλογους συγγραφείς, οι οποίοι έχουν καταθέσει την αγάπη και το σεβασμό τους προς το πρόσωπό του». Ο ίδιος υποστήριξε πως «νομίζω ότι θα χρειαζόταν πολλοί τόμοι, για να μπορέσει κάποιος να περιγράψει την προσφορά του γέροντος Ειρηναίου, όχι μόνο στη Μητροπολιτική Περιφέρεια, την οποία διακόνησε, αλλά επίσης και στη Γερμανία που επί μια δεκαετία κλήθηκε να βοηθήσει στην ανασύσταση της εκεί Μητροπόλεως.
Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι ο Ειρηναίος Γαλανάκης υπήρξε ένα οικουμενικό πρόσωπο, εξ’ αιτίας του ότι οι ανοιχτοί του ορίζοντες αγκάλιαζαν ολόκληρο τον κόσμο και γι’ αυτό το λόγο βλέπουμε ότι είναι γνωστό το πρόσωπο, η προσφορά του, το έργο του και η προσωπικότητά του σ’ όλα τα μήκη και τα πλάτη της Ορθοδοξίας και αυτό είναι μια βαριά κληρονομιά που έχει εναποτεθεί στους ισχνούς ώμους της ελαχιστότητάς του.
Προσπαθούμε λοιπόν, στο μέτρο των δυνατοτήτων μας, να συνεχίσουμε αυτή την προσφορά και τη μαρτυρία. Σαφώς αυτός ο τόμος δεν καλύπτει το πλήθος της πολυσχιδούς προσωπικότητάς του, όμως είναι μια σκιαγράφηση και πιστεύω ότι θα υπάρξουν ιστορικοί του μέλλοντός του, οι οποίοι θ’ αναλάβουν αυτό το έργο».
Ο πρωτοπρεσβύτερος Αρχιερατικός Επίτροπος της Μητρόπολης Πέτρας και Χερσονήσου πατήρ Ευάγγελος Παχυγιαννάκης, που έγραψε το πρώτο και το δεύτερο μέρος του χαριστήριου τόμου, ισχυρίσθηκε πως «και στο α΄ και στο β΄ μέρος υπάρχουν Κεφάλαια, τα οποία έχουν γράψει, από το πλεόνασμα της αγάπης και του σεβασμού τους, άνθρωποι που γνώρισαν από κοντά το σεβάσμιο ιεράρχη, είτε σαν απλοί χωριανοί, είτε σαν Επιστήμονες, είτε σαν μαθητές του σεβασμιότατου. Επίσης έγραψαν γι’ αυτόν ορισμένοι κληρικοί, που τον είχαν ως πρότυπο στην Ιεροσύνη και στην Αρχιεροσύνη τους».
Ο ίδιος σημείωσε ότι «η προσφορά του σεβασμιότατου Ειρηναίου Γαλανάκη δεν μπορεί να εκτιμηθεί. Είναι τόσο μεγάλη και πολύπλευρη που για τους σύγχρονους καιρούς που ζούμε τώρα αυτός είναι ένα τεράστιο Κεφάλαιο. Και οπωσδήποτε αυτή η προσφορά του δεν μπορεί να περικλειστεί στις σελίδες του τόμου. Ο σεπτός γέροντας είναι κατ’ αρχήν ένα Κεφάλαιο στην Παιδεία, στη λαογραφία, στον άνθρωπο που ζει και σκέπτεται την πορεία του λαού της Κρήτης, τα ήθη και τα έθιμά του και τις εκδηλώσεις και που έρχονται στη σημερινή εποχή να δώσουν ένα νέο μήνυμα, δηλαδή να ξαναγυρίσουμε στις ρίζες και να επενδύσουμε με τις παλιές καταβολές και αξίες που έχουμε στις νέες αξίες της εποχής μας».

Τέλος ο καθηγητής της θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Παναγιώτης Χριστινάκης, που είναι μαθητής του Ειρηναίου, παρουσίασε το τρίτο μέρος του χαριστήριου τόμου.
Όπως ανέφερε ο ίδιος, «αυτό το μέρος περιλαμβάνει επιστημονικές εργασίες, που διάφοροι επιστήμονες - μαθητές του, έδωσαν, ώστε αυτός ο τιμητικός τόμος, μαζί με όλα τ’ άλλα συνήθη που έχει να έχει και ένα μέρος καθαρά επιστημονικά, όπου στο μέλλον οι επιστήμονες θα μπορούν να προστρέχουν και να λαμβάνουν τα κρίσιμα στοιχεία για το θέμα τους.
Οι εργασίες που έγιναν θεωρώ ότι είναι αντάξιες με τον τιμώμενο. Νομίζω ότι όλοι οι συγγραφείς, που έγραψαν για το γέροντα, έκαναν το καθήκον τους και έβγαλαν μια αγάπη από τα βάθη της ψυχής τους προς αυτόν αλλά και μια μεγάλη τιμή, που σε τελική ανάλυση επιστρέφει σ’ αυτούς, γιατί όποιος τιμά το δάσκαλό του είναι και αυτός ο ίδιος άξιος τιμής».
Ο ίδιος σημείωσε: «Συγχαίρω όλους όσους βοήθησαν στο να γίνει αυτός ο σπουδαίος τόμος και αυτή η εκδήλωση, η οποία δικαιώνει το μεγάλο γέροντα- αρχιερέα».