H ΧΡΕΟΚΟΠΙΑ ΤΗΣ ΑΡΓΕΝΤΙΝΗΣ.....

.. ακόμα ταράζει τα νερά!
Γράφει ο Νίκος Μουντάκης
Για άλλη μια φορά, η Αργεντινή βρίσκεται στο κέντρο του ενδιαφέροντος με μια υπόθεση που θα μπορούσε να έχει εκτεταμένες συνέπειες για τις αγορές κρατικών ομολόγων. Την περασμένη εβδομάδα εκδόθηκε μια αμερικανική δικαστική απόφαση που  διατάσσει τη χώρα να επιστρέψει κεφάλαια στους επενδυτές των hedge funds που είχαν αρνηθεί μια προηγούμενη διαγραφή χρέους. Η χώρα είχε επικριθεί πολύ για τη μονομερή απόφασή της για χρεοκοπία το 2002 - και για τον τρόπο με τον οποίο ανακοινώθηκε η απόφαση. Αλλά υπήρξε ευρεία συμφωνία ότι η μείωση του χρέους ήταν αναπόφευκτη λόγω του δυσβάσταχτου χρέους της. Και όσο και  αμφιλεγόμενη η εφαρμογή της, οι επιτυχείς αναδιαρθρώσεις του 2005 και του 2010 έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην αποκατάσταση της ανάπτυξης και της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας στην οικονομία.
Σήμερα, καθώς η απόφαση της Νέας Υόρκης απαιτεί ......
.. ουσιαστικά από την Αργεντινή να αγνοήσει τα αποτελέσματα των συμφωνιών αναδιάρθρωσης, που επιτεύχθηκαν μετά εξαντλητικές διαπραγματεύσεις, κάποιος μπορεί να υποχρεωθεί να επανεξετάσει τη νομιμότητα όλης της διαδικασίας. Αυτό θα μπορούσε να έχει σοβαρές συνέπειες όχι μόνο για την Αργεντινή, αλλά, πιο σημαντικό, και για πολλές πρόσφατες και μελλοντικές περιπτώσεις διαγραφής χρέους. Η απόφαση του δικαστή Thomas Griesa είναι διασπαστική για τις αγορές κεφαλαίων, δίνοντας στρεβλά κίνητρα και λειτουργώντας κατά των θεμελιωδών οικονομικών αρχών - για δύο λόγους.
Ο πρώτος έχει να κάνει με την έννοια του 'πριμ κινδύνου' και την ανεκτικότητα των πτωχεύσεων. Στις περισσότερες περιπτώσεις, το δημόσιο χρέος δεν είναι χωρίς κίνδυνο. Επειδή η στάση πληρωμών μπορεί να είναι μια σαφής απειλή, αν και αυτό εξελίσσεται με την πάροδο του χρόνου, η απόδοση των κρατικών ομολόγων ενσωματώνουν ένα ασφάλιστρο κινδύνου (ή κίνδυνο της χώρας). Οι επενδυτές είναι ελεύθεροι να επιλέξουν τον συνδυασμό του κινδύνου και απόδοσης που ταιριάζει στις ανάγκες και τις προτιμήσεις τους. Η παροχή των κρατικών αξιολογήσεων από οργανισμούς πιστοληπτικής ικανότητας  κάνει αυτό το σημείο προφανές. Αλλά αν οι επενδυτές είναι πρόθυμοι να αποδεχθούν υψηλότερους κινδύνους, προκειμένου να επωφεληθούν από την επιπλέον διαφορά, δεν μπορούν να αθετήσουν το δυνητικό κόστος, όταν ο κίνδυνος αθέτησης των υποχρεώσεων γίνεται πραγματικότητα. Η στάση πληρωμών, στο πλαίσιο αυτό, δεν είναι έγκλημα, αλλά ένα νόμιμο, αν και ατυχές, μέρος του παιχνιδιού. Δεν είναι συνεπές να επωφελούνται από μια πριμοδότηση της ανάληψης κινδύνου και να επιμείνουν κατόπιν στην πλήρη πληρωμή τους.
Δεύτερον, η επιβολή πλήρους εξόφλησης των πιστωτών που απορρίπτουν την αναδιάρθρωση, που εφαρμόζει βαρύ κούρεμα σε εκείνους που την αποδέχονται, θα καταστήσει αδύνατη την ολοκλήρωση μιας επιτυχούς αναδιάρθρωσης. Γιατί να συμφωνήσει κανείς με τους νέους όρους αν τελικά θα πρέπει να καταβληθεί στο ακέραιο το ποσό; Οι συμβάσεις και οι όροι πρέπει να τηρούνται, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις - όπως αποδεικνύει η σημερινή κατάσταση στην Ευρώπη - η ελάφρυνση του χρέους είναι απαραίτητη για να αποκατασταθεί η σταθερότητα, η οποία είναι ευεργετική για τη χώρα και το σύστημα γενικότερα. Επιπλέον, ας μην ξεχνάμε ποιοι είναι οι διάδικοι σε αυτή την περίπτωση. Είναι τα λεγόμενα 'ληστρικά αμοιβαία κεφάλαια', τα οποία επωφελούνται από τη διατάραξη των αγορών, χωρίς να παρέχουν τα οφέλη σταθεροποίησης που μερικές φορές προκύπτουν από τις κερδοσκοπικές δραστηριότητες. Με την απόκτηση ομολόγων σε χαμηλότατες τιμές πώλησης, και η δικαστική τους εμμονή μέχρι τη πλήρη εξόφληση, μπλοκάρουν την επιστροφή στις αγορές των χωρών που έχουν επιτύχει την αναδιάρθρωση. Το παράδοξο σε αυτή την υπόθεση είναι ότι, ενώ επιμένουν στην προνομιακή μεταχείριση σε σχέση με τους κατόχους ομολόγων που αποδέχθηκαν την αναδιάρθρωση, φαίνεται να έχουν ανταμειφθεί από το δικαστή Griesa για λόγους pari passu, ή της ίσης μεταχείρισης.
Η Αργεντινή συγκλόνισε το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα το 2002, με την  μεγαλύτερη χρεοκοπία στην ιστορία. Αλλά κατάφερε να επωφεληθεί από την ελάφρυνση του χρέους για να ανακάμψει από μια οικονομική κατάρρευση, να αποκαταστήσει τη σταθερότητα και να αναπτυχθεί γρήγορα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Παρά τη δικαιολογημένη και αδικαιολόγητη κριτική, η εμπειρία της αποδεικνύει ότι υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες η διαγραφή του χρέους, δεν είναι έγκλημα, αλλά ένα απαραίτητο συστατικό ενός επιτυχημένου προγράμματος σταθεροποίησης. Η απόφαση του δικαστηρίου στη Νέα Υόρκη, αν γίνει δεκτή, θα επηρεάσει αυτό το μέσο και ως εκ τούτου θα περιορίσει τα διαθέσιμα εργαλεία για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής στην Ευρώπη και πέρα από αυτήν. Ενώ η διατήρηση της ακεραιότητας των δικαστικών αποφάσεων είναι υψίστης σημασίας, οι αθέλητες αρνητικές συνέπειες της υπόθεσης αυτής υπογραμμίζουν την ανάγκη για τη δημιουργία ενός διεθνούς εγχειριδίου κανόνων με διαδικασίες για την καθοδήγηση και τον έλεγχο των διαπραγματεύσεων για το κρατικό χρέος. Όσο για την Αργεντινή, μετά την αναδιάρθρωση έχει δείξει - και θα πρέπει να συνεχίσει να το κάνει - την ικανότητα και την προθυμία να πληρώσει τους κατόχους του χρέους που εκδόθηκε ως αντικατάστασης για όσους αποδέχθηκαν το κούρεμα.