Αλλά και στον τομέα της μουσικής, από την εποχή του Χρυσόθεμη του πρώτου (Σφακιανού) μουσικοσυνθέτη και τραγουδιστή της αρχαιότητας και νικητή στα Πύθια (Πανελλήνιου διαγωνισμού μουσικής), η Κρήτη διατηρεί ένα λεβέντικο όσο και αξιοζήλευτο προβάδισμα. Είναι γνωστά στο Πανελλήνιο τα περίφημα «ριζίτικα» τραγούδια που γεννήθηκαν στους πρόποδες (ρίζες) των Μαδάρων και διαδόθηκαν σε όλη την Ελλάδα. Την εποχή της σύνθεσής τους συγκάλυπταν τους πόθους του σκλάβου γένους αλλά εύρισκαν έκφραση σε αυτά και όλες οι εκδηλώσεις της ζωής (χαρά, λύπη, γάμος, βάπτιση, θάνατος) και αποτελούν στην εποχή μας τη ζωντανή ταυτότητα της Κρήτης. Σύμφωνα με τον Πάρι Κελαιδή και τις πηγές του (1983), τα ριζίτικα αποτελούν συνέχεια των δωρικών ασμάτων. (Είναι γνωστό ότι οι Δωριείς που έφτασαν στην Κρήτη πριν από το 1000 π.Χ. εγκαταστάθηκαν στις Μαδάρες, οι δε Σφακιανοί είναι οι γνήσιοι απόγονοί τους).
Στην εποχή μας, στον τομέα της ντόπιας μουσικής παράδοσης, η κρητική μουσική με την πατροπαράδοτη λύρα (αλλά και το βιολί), έχουν αναδείξει άξιους δασκάλους και έχουν δημιουργήσει μια ξεχωριστή «σχολή» στην ελληνική μουσική. Ο Ροδινός, ο Χάρχαλης, ο Σκορδαλός, ο Μουντάκης, ο Ναύτης, ο Κουτσουρέλης και άλλοι άξιοι «σχολάρχες» της κρητικής μουσικής παράδοσης, δημιουργούν μια συνεπή συνέχεια, αλλά και μια βαριά ευθύνη για τους μεταγενέστερους.
Στον τομέα της σύγχρονης ελληνικής γενικότερα μουσικής αλλά και της κλασσικής μουσικής, η Κρήτη διατηρεί την πρωτοκαθεδρία στον ελλαδικό χώρο: Ο μεγάλος Μίκης Θεοδωράκης, ο Νίκος Μαμαγκάκης, ο Γιάννης Μαρκόπουλος, είναι Κρητικοί που φέρνουν τον αέρα της Κρήτης και πέρα από τα ελλαδικά σύνορα και τιμούν την Κρήτη επάξια. Το έθνος των Παλαιστινίων, είναι γνωστό ότι στον πατριώτη μας Θεοδωράκη ανάθεσε τη σύνθεση του εθνικού του ύμνου.
Και σαν ο χορός αποτελεί αναπόσπαστη ενότητα της μουσικής, αξίζει να αναφέρουμε ότι όλοι οι κρητικοί χοροί ήταν στην αρχή μια τέλεια μίμηση, αναπαριστώντας ότι ανέφεραν τα λόγια του τραγουδιού που τους συνόδευε. `Ηταν τόση η αρμονία των κινήσεων που αποτελούσαν το καμάρι του Πανελλήνιου. Αποκορύφωμα της ομορφιάς που γοήτευε τους θεατές ήταν ο πυρρίχιος χορός (η πυρρίχη όρχησις) που αναπαριστούσε μια ολόκληρη σκληρή πολεμική μάχη. Τον ίδιο χορό χόρευαν οι Κρητικοί που πήραν μέρος στον Τρωικό Πόλεμο. Είναι ο ίδιος χορός που χιλιάδες χρόνια μετά είδαν ξένοι περιηγητές να χορεύουν οι ένοπλοι Σφακιανοί στα πανηγύρια τους τον 16ο και τον 17ο αιώνα.(Γάλλος Πιέρ Μπελλόν 1549, Αυστριακός Φ. Σιέμπερ 1817). Δεν ήταν όμως μόνο ο πυρρίχιος χορός που θαύμαζαν οι ξένοι. Στην αρχαιότητα, οι Κρητικοί γενικά ήταν φημισμένοι χορευτές. Για το λόγο αυτό, ο Αριστοφάνης (5ος π. Χ. αιώνας), παρακινούσε τους ήρωες θεατρικού του έργου να χορέψουν «όπως οι Κρητικοί», δηλαδή ζωηρά και γοητευτικά. Αλλά και στις μέρες μας, οι Κρητικοί χοροί και οι χορευτές τους αποτελούν αντιπροσωπευτικό δείγμα λεβεντιάς και πρότυπο αρμονικής όρχησις. Θα πρέπει να σημειώσουμε στο σημείο αυτό, ότι ο περίφημος Πεντοζάλης χορός, δημιουργήθηκε μέσα στην πολεμική ατμόσφαιρα της επανάστασης του Δασκαλογιάννη στα 1770, όταν ο ήρωας ζήτησε από τα παλικάρια του στην Ανώπολη να του σχεδιάσουν ένα χορό (λεβέντικο κι ανδροπρεπή) με πέντε βήματα (ζάλα).Και στον χώρο του θεάτρου, η Κρήτη δεν υστερεί. Παρά το ότι ο γράφων δεν διαθέτει ανάλογα στοιχεία από την μακραίωνη Ιστορία του νησιού, εν τούτοις η σύγχρονη Κρήτη ανάδειξε δυο Ηρακλείς της ελληνικής θεατρικής (και κινηματογραφικής) σκηνής: Τον Αλέξη Μινωτή και το Μάνο Κατράκη.
Δεν απουσιάζει όμως η Κρήτη από τον επιστημονικό αλλά και τον επιχειρηματικό χώρο. Από την πρώτη ως την τελευταία γωνιά του ελλαδικού χώρου ως την εσχατιά της παγκοσμιότητας, θα συναντήσεις Κρήτες σε επίζηλες θέσεις στο Πάνθεον της Επιστήμης, της Πολιτικής και των επιχειρήσεων. Τούτη την εποχή, η Κρήτη έγινε ξανά θαλασσοκράτειρα στη Μεσόγειο. `Όχι από Κρατική ή Πολιτειακή παρέμβαση, αλλά καθαρά από ιδιωτική πρωτοβουλία. Δεκάδες κρητικά πλοία με την ελληνική σημαία οργώνουν ελληνικά και ξένα πελάγη και καταδεικνύουν την παρουσία τους έντονη και πέρα από τον ελλαδικό χώρο, σε μια υπεροχή δυσανταγώνιστη από άλλα γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας.
Ακόμη και στη διατροφή, η Κρήτη διδάσκει και εκπλήσσει την Οικουμένη. Είναι πια πασίγνωστη η μικρότερη θνησιμότητα των Κρητικών από καρδιαγγειακά νοσήματα. Ο Βρετανός Ancel Keys όρισε τον τύπο της κρητικής διατροφής βασισμένης στα δημητριακά, στα λαχανικά, στα φρούτα, στα χόρτα, στο λίγο κρέας, στα πολλά ψάρια, στο τυρί, στο κρασί αλλά κυρίως στο ελαιόλαδο. Ο τύπος αυτός διατροφής έγινε παγκόσμια, συνώνυμος της υγιεινής διατροφής. Ο δε επιδημιολόγος Henry Blackbern, έγραψε το 1986 ότι ήταν η εκ νέου ανακάλυψη του κρητικού θαύματος. Και είναι λυπηρές δύο διαπιστώσεις: 1) να λανσάρεται η «Κρητική Διατροφή» ως «Μεσογειακή Δίαιτα» κα ως τέτοια να προβάλλεται στην προμετωπίδα ακόμη και σε κάποια κρητικά εστιατόρια, μη εξαιρουμένου και του ενετικού λιμανιού των Χανίων! και 2) η εισβολή της «πλαστικής» γρήγορης και εύκολης ξενόφερτης διατροφής που αποτελεί πόλο έλξης κυρίως για τη νεολαία, και τείνει να αλλοιώσει μακροπρόθεσμα τα οφέλη, αν όχι την ίδια την απαράμιλλη Κρητική Δίαιτα, με τις όποιες επιπτώσεις στην κατάσταση της υγείας του πληθυσμού.
Αυτή σε αδρές γραμμές είναι η Κρήτη. Το νησί των θρύλων, του πολιτισμού, των παραδόσεων, των αινιγμάτων, του παραδειγματισμού και των υψηλών ιδανικών. Η γενέτειρα του Δία, το νησί του Μίνωα, η κοιτίδα του Μινωικού-μήτρα του ελληνικού πολιτισμού, η πατρίδα του Θεοτοκόπουλου, του Καζαντζάκη, του Βενιζέλου. Ο τόπος του ήλιου, του αγριμιού, της μαντζουράνας και του δίκταμου.Στον ίδιο τόπο γεννηθήκαμε και μεις οι νέο-Κρήτες με βάρος την κληρονομιά αιώνων. Η Κρήτη που μας γέννησε, μας στήριξε, μας εγαλούχισε εις τις αθάνατες αρχές της και τώρα περιμένει την ανταπόδοση από μέρους μας το ίδιο στοργικά όπως οι πρόγονοί μας, για να ξακολουθήσει να υπάρχει και όταν όλοι εμείς θα?χουμε φύγει. Για να ξακολουθήσει να υπάρχει και να ζει, να μένει πάντα η ίδια κι απαράλλαχτη στο διάβα των αιώνων η ίδια λεβεντομάνα Κρήτη. Ευθύνη για μας να την κρατήσουμε και να τη δώσουμε εις τις ερχόμενες γενιές ως ήταν και ακόμη καλύτερη με υπευθυνότητα, με γνώση της υποχρέωσης απέναντι στη Ιστορία της, τις παραδόσεις της, τη λεβεντιά της. Νοιώθουμε ακέραιο, βαρύ το χρέος. Πράγματι, είναι ευθύνη να 'σαι Κρητικός.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου