ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΑΝΟ

Με την ευκαιρία της εξαίρετης πρωτοβουλίας τού Δήμου για την ονοματοδοσία τής πλατείας προς τιμήν τού μοναδικού καλλιτέχνη και αγωνιστή Μάνου Κατράκη, θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι πάντοτε υπήρξε αμοιβαία και αμφίδρομη σχέση μεταξύ τού Μάνου Κατράκη και τού γενέθλιου τόπου του.
Η Κίσαμος υπερήφανη για τον ακριβό και άξιο γιο της, φρόντιζε, με κάθε τρόπο και ευκαιρία να εκδηλώνει τα  αισθήματα και τον θαυμασμό της προς τον καλλιτέχνη, τον άνθρωπο τον αγωνιστή Καστελλιανό Μάνο Κατράκη. Εκείνος δε, από την πλευρά του, δεν παρέλειπε επίσης να φανερώνει τον αυθόρμητο συναισθηματικό του σύνδεσμο με την Γενέτειρα του. Πάντοτε ερχόταν στο Καστέλλι με την ευκαιρία παραστάσεών του στην Κρήτη, είχε φίλους συγχωριανούς από τα παλιά και πάντα άρχιζε τις συνεντεύξεις του για την ζωή του και την πορεία του, λέγοντας "γεννήθηκα στο Καστέλλι Κισάμου...".
 Μια αυθόρμητη εκδήλωση τιμής προς το πρόσωπό του συγχωριανού μας μεγάλου ανθρώπου τού θεάτρου, υπήρξε εκ μέρους μιας ομάδας
Καστελιανών, με πρωτοβουλία τού Φιλολογικού και τού Συλλόγου Κυριών, οι οποίοι πήγαμε με ένα λεωφορείο το 1961 στα Χανιά (ο υπογράφων ήταν τότε στην Τετάρτη Γυμνασίου) όπου ο μεγάλος πρωταγωνιστής ανέβαζε στην αίθουσα τού ΑΠΟΛΛΩΝΑ τον ανεπανάληπτο "Πατούχα" τού Κονδυλάκη. Στο τέλος της παράστασης ανέβηκε στην σκηνή ο συμβολαιογράφος Μανώλης Βαρουχάκης ο οποίος χαιρέτησε εκ μέρους τού Φιλολογικού και των χωριανών του τον Μάνο Κατράκη, προς τον οποίον επέδωσε και μια αναμνηστική μεγέθυνση τού Καστελλιού, πού είχε φροντίσει ειδικά για την περίσταση ο Γιώργος Ανυφαντάκης. Την άλλη μέρα ο Μάνος ήρθε στο Καστέλλι με μέλη τού θιάσου, όπου τού παρατέθηκε γεύμα από τούς Συλλόγους στο Εστιατόριο Γ. Παπαδάκη στην αγορά. Μαζί του ήταν και ο αδελφός του Γιάννης, πού είχε έλθει εκείνη την περίοδο από την Αμερική, (είχε μεταναστεύσει από μικρός) ο οποίος διακρίνεται στην φωτογραφία στο εστιατόριο με την σύζυγό του δίπλα  στον Μάνο. .Εκείνη την ημέρα ο Μάνος συγκινημένος επισκέφθηκε και βγήκε στο μπαλκόνι τού σπιτιού πού έμενε η οικογένειά του στο Καστέλλι . (εκείνη την περίοδο έμενε στο σπίτι αυτό ο Χρίστος και η Μαίρη Σγουρομάλλη στην ανατολική άκρη τής αγοράς, σημερινής Σκαλίδη..) Τότε είδε επίσης με χαρά παλιούς φίλους από τα παιδικά χρόνια, όπως ο Περικλής Μυλωνάκης, ο Γιώργης Κουτσουρέλης και Χαράλαμπος Δαρατσιανός, όπως έπραττε κάθε φορά πού ερχόταν στην γενέτειρα.
Και στην Αθήνα ο Σύλλογος Κισαμιτών τιμούσε συλλογικά τις παραστάσεις του, όπως όλοι οι κρητικοί σύλλογοι άλλωστε, και η Παγκρήτιος. Σε μια παρόμοια εορταστική συλλογική παρουσία των Κισαμιτών Αττικής στο θέατρο Αλίκη σε μια παράσταση τού 1979, της επιτυχίας του έργου "Ντά", (ένα προσωπικό μοναδικό ρεσιτάλ ηθοποιίας, όπως είχε χαρακτηριστεί τότε) ο Σύλλογος απένειμε στον άξιο συμπατριώτη του τιμητική πλακέτα, δια χειρός τού Γενικού Γραμματέα του Νίκου Μαρκάκη.

Στο Καστέλλι επίσης, υπήρξε γνωστή η φιλία και συνεργασία του, με τον τότε καθηγητή και μετέπειτα Δήμαρχο Αντώνη Σχετάκη, κυρίως με την ευκαιρία της προετοιμασίας και παρουσίασης τού θεατρικού *Χριστόφορος Κολόμβος* του Νίκου Καζαντζάκη στον χώρο του νεοανεγειρόμενου τότε Ι. Ναού τής Ευαγγελίστριας, πριν να το παρουσιάσει στην αθηναϊκή σκηνή.
(1975) Αργότερα,σε λίγα χρόνια, όταν ο δρυς έπεσε, και μαθεύτηκε το
θλιβερό άγγελμα τού θανάτου τού τιμημένου Κρητικού, (Σεπτέμβρης 1984) ο Αντώνης Σχετάκης έγραψε στα  ΧΡΟΝΙΚΑ ΚΙΣΑΜΟΥ ΚΑΙ ΣΕΛΙΝΟΥ με τίτλο "Το αίμα τής ψυχής μας" ένα θρηνητικό κείμενο για την μεγάλη απώλεια. Τον επόμενο χρόνο (Σεπτέμβριο 1985) ο Δήμος, επί δημαρχίας Γιάννη Κουφάκη οργάνωσε διήμερες εκδηλώσεις Μνήμης για τον Άνθρωπο, Καλλιτέχνη, Κρητικό και Χωριανό Μάνο Κατράκη. Τότε έγιναν και τα αποκαλυπτήρια τής προτομής, πού είχε αποφασίσει να παραγγείλει ο Δήμος στον γνωστό γλύπτη Θεόδωρο Παπαγιάννη,

αμέσως μετά την αναγγελία του θανάτου του. Στην τελετή των αποκαλυπτηρίων είχαν έρθει στο Καστέλλι η σύζυγος τού τιμωμένου Λίντα Άλμα, ο γλύπτης τής προτομής, ο θεατρικός κριτικός Κώστας Γεωργουσόπουλος κ.ά. , Η σύζυγος και οι συνεργάτες του μεγάλου πρωταγωνιστή, έλεγαν εκείνες τις ημέρες στο Καστέλλι ότι σκόπευαν να δώσουν, στον Δήμο Πειραιά τα κοστούμια και το υπόλοιπο μεγάλο θεατρικό υλικό τού Λαϊκού Θεάτρου πού είχε αφήσει ο Μάνος Κατράκης για να γίνει ομώνυμο θεατρικό Μουσείο. Όπως φαίνεται το υλικό δόθηκε, αλλά Μουσείο Κατράκη στον Πειραιά δεν έγινε μέχρι σήμερα.
Θα ήταν άραγε παράτολμη ιδέα να αναζητηθεί το υλικό αυτό και να γίνει μια μόνιμη αναμνηστική Στέγη Μάνου Κατράκη στην Γενέτειρά του που θα στεγάζει ένα μέρος τουλάχιστον από τα πιο αντιπροσωπευτικά δείγματα μιας ολόκληρης ζωής, με τις θεατρικές και κινηματογραφικές δημιουργίες του και τις αποτυπώσεις της καθηλωτικής απαγγελίας και θείας φωνής του;

Εν το μεταξύ πριν τον θάνατό του ο Μάνος Κατράκης είχε έλθει και άλλες φορές στο Καστέλι, κυρίως με την ευκαιρία περιοδειών του στην Κρήτη. Σε μια από αυτές, το 1982 με την ευκαιρία τού γυρίσματος μιας κινηματογραφικής ταινίας έξω από τα Χανιά, στο Μάλεμε, ο συμπατριώτης μας τηλεοπτικός παραγωγός Γιώργος Σγουράκης, αφού πήρε εκεί την αυτοβιογραφική  συνέντευξη τού Μάνου για την σειρά τής ΕΡΤ, το ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ, είπε στην συνέχεια στον Κατράκη να επισκεφτούν "για μια βόλτα" το Καστέλλι, αφού είχε ειδοποιήσει και προετοιμάσει τον Γιώργη Κουτσουρέλη. Έτσι έμεινε στην ιστορία για πάντα η συναρπαστική μαγνητοσκόπηση τού Γιώργου Σγουράκη με τον Μάνο Κατράκη να τραγουδά με την αξεπέραστη φωνή του για αρκετή ώρα "Ερωτόκριτο" με την συνοδεία του Γιώργη Κουτσουρέλη, μέσα στο καφενείο του. Μετά τον "Ερωτόκριτο" ο Κατράκης μαζί με τον Γ. Σγουράκη επισκέφθηκαν και είδαν το οικογενειακό πατρογονικό σπίτι τού Μάνου στην Ποταμίδα.
Αλλά και κατά τα κατοπινά χρόνια είχαν πραγματοποιηθεί στον τόπο μας και άλλες εκδηλώσεις αφιερωμένες στον μεγάλο ηθοποιό, όπως εκείνη που είχε οργανωθεί πριν από μερικά χρόνια στην αίθουσα του Δημαρχείου Κισάμου με παρουσιαστές τον συγχωριανό μας επίσης, ηθοποιό Γιώργο Παρτσαλάκη και τον σκηνοθέτη, Διευθυντή τού Εθνικού Θεάτρου σήμερα Στάθη Λιβαθινό, εγγονό της αδελφής του Μάνου Κατράκη. Σημειώνεται, με την ευκαιρία, ότι σε πρόσφατη συνέντευξή του (18-6-2018) στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ο Λιβαθινός έδωσε σημαντικά βιογραφικά στοιχεία και προσωπικές μαρτυρίες από την οικογένεια, τον άνθρωπο, τον μύστη της θεατρικής τέχνης, και τον ρομαντικό ιδεολόγο Μάνο Κατράκη.
Δεν θα πρέπει να παραλειφθούν και οι εκδηλώσεις πού έχει οργανώσει κατά καιρούς, και φέτος, η τοπική οργάνωση τού ΚΚΕ στην Κίσαμο, τιμώντας τον αγνό ιδεολόγο, αγωνιστή καλλιτέχνη και ακατάβλητο άνθρωπο Μάνο Κατράκη.
 Με την προχθεσινή ονοματοδοσία και την οργάνωση του χώρου τής
πλατείας με το Μνημείο στην είσοδο τής πόλης και με την εκδήλωση στο Τσατσαρωνάκειο με τούς καλλιτέχνες Γρηγόρη Βαλτινό και Μιχάλη Αεράκη με τον συντονισμό της πάντα δημιουργικής Νεκταρίας Λαινάκη, όχι μόνον η Ιερά Μητρόπολη και ο επίσημος Δήμος, αλλά και ο κόσμος της Κισάμου πρόσφερε τον επιβαλλόμενο φόρο τιμής και ευγνωμοσύνης, προς τον αθάνατο πλέον Μάνο, για όσα μας έδωσε. Για το ιερό ρίγος πού μας μετάγγισε η φωνή του, και για την κληρονομία τού ποιητικού του ύφους και ανθρώπινου ήθους του. Οι αφιερωμένοι δε στον Μάνο Κατράκη γνώριμοι "αψηλόκορφοι" στίχοι τού μεγαλόπνοου ποιητή Γιάννη Ρίτσου,πού είναι χαραγμένοι γύρω από το Μνημείο, συνθέτουν τον πιο γλυκόμελο ύμνο και παιάνα και την πιο εμπνευσμένη ωδή πού θα συνοδεύει τον τιμώμενο υπερήφανο σταυραετό τού Τόπου μας, μέσα στην αέναη ροή τού χρόνου.
 "Σύντροφε Μάνο, κρητικόπουλο, Ερωτόκριτέ μας,
άξιε γιε τής Ρωμιοσύνης, έρωτας είσαι και ομορφιά κι αγάπη,
στο μπόι σου παίρνει μέτρο η ανθρωπιά και η τέχνη,
μες στη φωνή σου ακέριος ο λαός βρίσκει την πιο σωστή φωνή του.
Σύντροφε Μάνο, εσένα σου πρέπουν αψηλόκορφοι ύμνοι, σαν τον πάππο σου τον Ψηλορείτη."
(Γ. Ρίτσος)
Κυριάκος Ροδουσάκης