ΜΟΡΦΕΣ ΠΟΥ ΣΗΜΑΔΕΨΑΝ ΤΟΝ ΤΟΠΟ

ΕΙΡΗΝΑΙΟΣ

Γράφει η Ευτυχία Δεσποτάκη
Ο Γέρων Ειρηναίος σε βαθύ γήρας πλέον, ανάμεσα  ουρανού και γης είναι Ιδέα, Φως, όπως πάντα ανέδιδε φως για να φωτίσει ανθρώπους και τόπους, για να σε οδηγήσει με ένα μαγικό τρόπο στο Θεό.
Βρέθηκα στην εκκλησία, διαβάστηκε μια ευχή υπέρ  υγείας αυτού. Ήρθαν στο νου μου αναμνήσεις, που άφησε η αρχιερατεία του και η διδασκαλία του στον τόπο, μια στενή γειτονία σαράντα και πλέον ετών και η συνεργασία μας στο σχολείο. Ο Ειρηναίος δάσκαλος κι αυτός αγαπούσε τους δασκάλους και κατανοούσε το δύσκολο έργο τους.
Μικρά περιστατικά και απλές κουβέντες του που είχα την τύχη να ζήσω και να ακούσω και που ήταν μεγάλα μηνύματα, στήριξης ζωής, καταθέτω σήμερα σε αυτό το κείμενο. Μέσα από αυτά διαφαίνεται  ο καθημερινός, ο απλός, Ειρηναίος. Ο Μεγάλος Δεσπότης, όσο ήταν θαυμαστής των μεγάλων και ιερών πραγμάτων και ήθελε να σε  ανεβάσει σε αυτά, άλλο τόσο ήξερε να χαμηλώνει και να αξιολογεί το ελάχιστο, να ακούει να κατανοεί, να οδηγεί και να συγχωρεί.
Όπως συνομιλούσε με διακεκριμένους και υψηλά ιστάμενους, άλλο τόσο συνομιλούσε και με τους  απλοϊκούς και αφανείς. Μου έλεγε η Ελισάβετ η Γερμανίδα που ερχόταν συχνά στη Μητρόπολη: «Αυτός ο  beshop (δεσπότης) έχει ένα πολύ μεγάλο αυτί και μπορεί να ακούει όλους»
«Καλύτερα  να ξεκινούμε παιδί μου με θετική άποψη για τον άλλο και καλύτερα να μας διαψεύσει αυτός παρά να διαψευσθούμε εμείς» απαντούσε όταν οι άλλοι ήμασταν επιφυλακτικοί και δύσπιστοι για κάποιο  άλλον.
Συνομιλούσαμε μια μέρα στο δρόμο. Ξάφνου περνά μπροστά μας ένας νέος έφηβος με τη μηχανή του, κάνει μια σούζα, αγνοώντας πρόσωπα και σχήματα. Ο Δεσπότης σηκώνει το χέρι τον χαιρετά και συνεχίζοντας τη κουβέντα μας μου λέει «Βλέπεις παιδί μου αυτός είναι κι αυτουνού ο χαιρετισμός του …μόνο να μη παθαίνουν κακό τα παιδιά μας με τις νεανικές τρέλες τους.»
Μεγάλη γιορτή  στον μητροπολιτικό ναό της Ευαγγελίστριας. Πολύς κόσμος επίσημοι και μη. Ο Γέρων δεσπότης μοιράζει το αντίδωρο, πλησιάζω και τείνω το χέρι. Αντί το ευλογία Κυρίου…. Μου ψιθυρίζει: «Παιδί μου η κοπέλα η Μαρία, η Αλβανίδα έχει πρόβλημα στο σχολείο, φρόντισε το ….»
Συχνά περνούσε όλη την ημέρα του σε κάποιο σχολείο Γυμνάσιο ή Λύκειο. Μπαινόβγαινε κανονικά στην τάξη έκανε τη διδασκαλία του και βγαίνοντας μας έλεγε αστειευόμενος «εγώ τώρα σε ποιο βιβλίο θα υπογράψω» και
φεύγοντας μας έλεγε σε καθηγητές και μαθητές «εγώ έρχομαι στο σπίτι σας να έρχεστε κι εσείς στο δικό μας άμα λειτουργούμε»
Ανήσυχος για τον πολυθόρυβο τρόπο ζωής από τον κατακλυσμό εικόνων και ήχων και βλέποντας την αδυναμία των παιδιών να συγκεντρωθούν τα προέτρεπε να μάθουν να ακούνε τον άλλο ,κάποιες ώρες να ηρεμούν και τους έλεγε πως το διάβασμα ενός καλού αναγνώσματος είναι σαν μια προσευχή.
 Μικρός ο τόπος μας, το Καστέλι τότε, η Κίσαμος σήμερα έκανε ό,τι μπορούσε για να τον αναδείξει  και να ανεβάσει τους ανθρώπους του σε όλη τη δεκαετία του 60.΄Θυμάμαι στη επίσκεψη ....

..ενός  υπουργού, την προσφώνηση και την παράκληση του: «Κύριε Υπουργέ επειδή είμαστε στη Δύση μη μας αφήσετε να δύσομε».
Όταν ήθελε να υλοποιήσει μια καινούρια ιδέα καλούσε τους ανθρώπους της τοπικής κοινωνίας όλους στο ενοριακό κέντρο άρχοντες και μη, εξέθετε τη γνώμη άκουγε απόψεις και ζητούσε  βοήθεια για την υλοποίηση της καινούριας ιδέας. Πάντα καλούσε και τους φοιτητές και τα παιδιά των δύο μεγαλύτερων τάξεων του Λυκείου. Το ίδιο συνέβαινε και όταν κάτι άσχημο συνέβαινε στην κοινωνία μας, έπρεπε να συζητηθεί, γιατί υποτίθεται όλοι έχουν ευθύνη σε ένα τόπο.
Έτσι θυμάμαι σε μια τέτοια συγκέντρωση μας είπε: «Ξέρετε  σε άλλα μέρη στην Ελλάδα και στην Ευρώπη διοργανώνουν μια φορά το χρόνο μια σειρά εορτών, κάτι σαν φεστιβάλ με πνευματικές και ψυχαγωγικές εκδηλώσεις. Θα μπορούσαμε κι εμείς εδώ στην Κίσαμο να οργανώσουμε τέτοιες εκδηλώσεις, να αναδείξομε την τοπική μας ιστορία και παράδοση, τα προϊόντα μας».
«Παιδιά μου κάθε εκδήλωση, όμως πρέπει να έχει και πνευματικό και ψυχαγωγικό μέρος. Οι άνθρωποι πρέπει να ακονίζουν και το μυαλό τους όχι μόνο τα δόντια στο φαΐ και τα πόδια στο χορό»
Ήταν η ιδέα για να θεσπιστούν τα Γραμβούσια και να αναδειχθεί η τοπική ιστορία. Ξεκινούσαν με ένα βυζαντινό εσπερινό με ιερείς όλης της επαρχίας στην πλατεία του Μιχαήλ Αρχαγγέλου, ακολουθούσαν αναπαραστάσεις ιστορικές, φιλοξενία συνεδρίων και τελείωναν με τη γιορτή του κρασιού. Ιδιαίτερα κάλεσε τις γυναίκες των τοπικών συλλόγων για συμμετοχή.
«Ξέρω ότι φτιάχνετε όμορφα πράγματα με το βελόνι και τον αργαλειό σας γιατί να μην τα δείξετε στον κόσμο και στους ξένους μας» και υλοποιείται η ιδέα και καθιερώνεται η έκθεση εργόχειρων. και θαύμασαν οι Ευρωπαίοι επισκέπτες και του είπαν αυτό που συχνά επαναλάμβανε «ξέραμε ότι έχετε σπουδαίους άνδρες αλλά τώρα βλέπομε ότι έχετε και σπουδαίες γυναίκες».
 Βρέθηκα καλεσμένη στη βάφτιση  μιας μικρής  που το μυστήριο τελέσθηκε από το Δεσπότη Ειρηναίο. Στο τέλος την πήρε τη σήκωσε ψηλά ύστερα την έβαλε στο ιερό. Κάποιοι ψιθύρισαν ότι είναι κορίτσι. Και απάντησε. «Γι αυτό ακριβώς την έβαλα κι εγώ στο ιερό, γιατί έχει μεγάλο και σπουδαίο ρόλο μπροστά της. Άποψη και πιστεύω του πάντα κάθε γυναίκα μητέρα είναι παρθένα καθαγιασμένη
Αξίζει να αναφερθεί ο τρόπος που σε άλλη συγκέντρωση της τοπικής κοινωνίας παρουσίασε την απόφαση να στηρίξει τους ανθρώπους που είχαν την πρωτοβουλία για την  Α.Ν.Ε.Κ.
Θυμάμαι ξεκίνησε έτσι :
«Κάποια μέρα ο πατέρας μου ήθελε να πουλήσει ένα  γουρουνάκι για σφάξιμο και έπρεπε να πάει από το χωριό μας στα Χανιά. Ένας χωριανός του όμως του λέει «Γιωργάκη απου πουλεί στην πόρτα του πουλεί  στη Βενετία.» Θα βρούμε εδώ στο χωριό μας πελάτες πρώτα και θα το σφάξομε εδώ και έτσι και έγινε» Και σκέφτηκα και εγώ. Γιατί να ζητούμε από άλλους πλοία και να μην αποκτήσομε όλοι μαζί βοηθώντας  τα δικά μας. Να ήταν συμβολική η παροιμία Ο στόλος της ΑΝΕΚ αρμενίζει ως τη Βενετία.
Κάθε καλοκαίρι κυρίως τον Αύγουστο, κατασκηνώσεις με παιδιά από όλο τον κόσμο φιλοξενούνταν στα Οικοτροφεία της Μητροπόλεως. Ο Δεσπότης καλούσε και εμάς τα ντόπια παιδιά για να γνωριζόμαστε  με τα ξένα και να εξασκούμαστε στη γλώσσα. Ένα Αύγουστο μήνα μας συγκεντρώνει  όλα τα παιδιά και μας λέει «ο άνθρωπος από όπου περνά πρέπει κάτι να αφήνει καλό για να τον θυμούνται, γι αυτό και εσείς όλα τα παιδιά από αύριο  θα βοηθάτε τον κύριο Θεοχάρη που μας έχει κτίσει όλα εδώ γύρω να κτίσετε ένα εκκλησάκι εδώ στην αυλή του οικοτροφείου και επειδή είστε παιδιά από όλη την οικουμένη θα το αφιερώσομε στον Άγιο Οικουμένιο». Έτσι κάθε μέρα όλοι κατασκηνωτές και μη κουβαλώντας πέτρες νερό βοηθώντας και βασανίζοντας τον μακαριστό κ.Θεοχάρη τον Πατεράκη κτίσαμε τον Αγιο Οικουμένιο με παιδιά από όλη τη οικουμένη.
Πάντα μεγάλη η έγνοια του για τα παιδιά και το μέλλον τους. Αξέχαστο παραμένει για τους εκάστοτε  τελειόφοιτους μαθητές του Λυκείου, το Δείπνο που παρέθετε προς τιμή τους την τελευταία μέρα των εξετάσεων, συνήθως κάτω από την κληματαριά της αυλής του. Προσκεκλημένοι Λυκειάρχης και καθηγητές επίσης. Μας αποκαλούσε ακαδημαικούς πολίτες πλέον, έδιδε την ευχή του και τις υποθήκες του για την πορεία της ζωής μας. Ένας από τους τελειόφοιτους με σύντομη ομιλία του ευχαριστούσε και υπέσχετο τα καλύτερα. Νιώθαμε τόσο σπουδαίοι.
Μια μέρα λέει στον πατέρα μου  καθώς κουβέντιαζαν σα γείτονες στον περίβολο:
Γείτονα κ. Ευθυμάκη επειδή το δρομάκι που οδηγεί στο οικοτροφείο είναι πολύ στενό θα μου κάνεις τη χάρη να μετακινήσεις τον τοίχο σου, ένα μέτρο παρά μέσα να φαρδύνει λίγο η είσοδος του οικοτροφείου: Και πως μπορούσε να το αρνηθεί ο γείτονας. Κατά την εξόδιο ακολουθία του πατέρα τον  ευχαρίστησε δημόσια, τον κατέταξε στους πρώτους αφανείς δωρητές της Μητρόπολης και του έργου του και αναφέρθηκε στη σημασία της καλής γειτονίας.
Είχε πάντα τον τρόπο  της αγιοσύνης να πείθει, όπως έπεισε και τον Δωρητή Ανουσάκη να μη ντύσει με χρυσό τον Άγιο Σπυρίδωνα:
«Έχει φόρεμα ο Άγιος καλό και ασημένιο, με τα χρήματα που θα δωρήσεις θα φτιάξομε γηροκομείο, να ζεστάνομε τους γέροντες μας»
Ο Δεσπότης Ειρηναίος έσκαβε συχνά τον κήπο του και μάλιστα αναγνωρίζαμε τις σκαπετιές του, αραιές  με παράξενο ήχο και συνήθως νωρίς το απόγευμα. Όταν μάζευε τα κηπικά του μας έλεγε «όταν το κόβεις από τη μάνα είναι σα να το παίρνεις από το χέρι του Θεού. Όταν το παίρνεις από τη σακκούλα του μανάβη δε λέει τίποτε. Οδηγείτε πάντα τα παιδιά σας στους κήπους να μαθαίνουν τη φύση.» Και την κληματαριά του φρόντιζε, όμως πάντα παράγγελνε να του αφήνομε ένα κλήμα από τη δική μας κληματαριά να φτάνει μέχρι τη δική του γιατί είχε πιο νόστιμα φύλλα: «για τα ντολμαδάκια παιδί μου, Γιώργο που φτιάχνει η Ασπασία και άρέσουν σε όλους και στους μουσαφίρηδες μας
Ο Γέρων Ειρηναίος παραιτήθηκε το 2005, ήταν φυσικό, αλλά όχι εύκολο. Μετά την παραίτηση του, παραβρέθηκε σε πολλές εκδηλώσεις στην Κίσαμο. Σε μια απ άυτές έτυχε να καθόμαστε κοντά του  μια συντροφιά, κουβεντιάζαμε μας ρωτούσε διάφορα κάποια στιγμή με το χιούμορ που τον διέκρινε άρχισε να διηγείται: «Μια φορά, που λέτε ήταν ένας βοσκός και επούλησε τα πρόβατα του ύστερα τα αναζητούσε και πήγαινε κάθε μέρα στην απέναντι πλαγιά και γροίκα τα κουδούνια τονε…….» έπεσε λίγη σιωπή.
Με την ευκαιρία της εορτής αναλαμπές από το παρελθόν φώτισαν το παρόν σπόροι που έχουν ανθίσει φωτίστηκαν.
Εξαιρετική η απόφαση του νυν επισκόπου μας κ.Αμφιλοχίου  και χαιρετίζεται ιδιαίτερα  για την μετασκευή του οικοτροφείου θηλέων σε χώρο που θα κατοικεί η ιδέα Ειρηναίος πλάι εκεί στον Άγιο Οικουμένιο!