Η ΟΜΟΡΦΗ ΚΙΣΑΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΟΜΟΡΦΟ ΠΕΙΡΑΜΑ

Είναι πράγματι εντυπωσιακή η διείσδυση μιας νέας, πολλά υποσχόμενης, τεχνολογίας στη ζωή του ανθρώπου. Το βλέπει κανείς αυτό καθαρά στο ραδιόφωνο, την τηλεόραση, το αυτοκίνητο, τις οικιακές συσκευές, τα κομπιούτερ κτλ. και πρόσφατα στις ασύρματες τηλεπικοινωνιακές συσκευές, όπως τα κινητά. Η διείσδυση μιας «χρήσιμης» τεχνολογίας φαίνεται ότι κατορθώνει άνετα να παγιωθεί στο περιβάλλον, φυσικό και κοινωνικό. Ο προβληματισμός αυτός δεν είναι καινούργιος. Το άρθρο αυτό θα ήθελε απλά να προσθέσει μια επιπλέον θεώρηση του θέματος συνδέοντάς το με το γεγονός των κεραιών στην Κίσαμο τις τελευταίες μέρες, οι οποίες, ως γνωστόν, έπαψαν όλες να λειτουργούν ύστερα από δικαστική απόφαση.
Η τεχνολογία πολλές φορές επιβάλλεται από μόνη της καθώς όλοι θεωρούν ότι διαθέτει το στοιχείο της προόδου. Δεν αμφισβητείται από κανέναν η χρησιμότητά της και το τελικό αποτέλεσμα είναι ο πλήρης μετασχηματισμός του φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντος σε μορφή τέτοια που να εξυπηρετεί αυτό το τεχνολογικό κατασκεύασμα, για κάποιους «τερατούργημα». Οι άνθρωποι ασχολούνται τώρα περισσότερο με τις νέες τεχνολογίες, είτε επαγγελματικά, είτε στο σπίτι. Αλλά και η φύση δίνει τις πρώτες ύλες της προς εξυπηρέτηση και αναδημιουργία των τεχνολογικών κατασκευών. Ένας πρώτος προβληματισμός αναδύεται καθώς αντιλαμβάνεται ο καθένας ότι η ευκολία που προσφέρουν οι τεχνολογικές κατασκευές, τελικά ακρωτηριάζουν βιολογικές λειτουργίες του ανθρώπου. Για παράδειγμα έχοντας αυτοκίνητο περιορίζεται δραματικά η κίνηση, έχοντας κομπιουτεράκι για υπολογισμούς περιορίζεται η ικανότητα του αριθμητικού συλλογισμού, έχοντας μνήμη υπολογιστή περιορίζεται η μνημονική ικανότητα, έχοντας κινητό περιορίζεται η ανάγκη για μετακινήσεις, κτλ. Δηλαδή, ενώ υποτίθεται ότι οι τεχνολογίες διευκολύνουν τον άνθρωπο, ταυτοχρόνως από την άλλη τον ακινητοποιούν σε διάφορες βιολογικές λειτουργίες του. Αυτό, ο Δαρβίνος θα το σχολίαζε πολύ κριτικά! Γενικότερα θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι ο Homo Habilis (ο άνθρωπος με το εργαλείο), ο οποίος τελευταία μετασχηματίζεται σε έναν Homo Technologicus (άνθρωπος με σύγχρονα τεχνολογικά εργαλεία), εν τέλη σκάβει το λάκκο του! Ακούγεται ίσως βαρύ, όμως αν συνεχιστεί ο συλλογισμός θα ακουστούν ακόμα «βαρύτερα» λόγια!
Μια δεύτερη διάσταση του θέματος πέρα από τον βιολογικό ακρωτηριασμό έχει να κάνει με τη θεώρηση της ανθρώπινης ύπαρξης ως συνδεδεμένης με την τεχνολογία σε ένα ενιαίο φυσικό και χρονικό πλαίσιο. Έστω ότι μπορεί κανείς να φανταστεί τις τέσσερις διαστάσεις. Τότε θα διαπίστωνε ότι τα μεν ζωικά είδη και το ανθρώπινο είδος αποτελούν δέντρα. Ο Αδάμ π.χ. θα ήταν στη ρίζα και όλοι εμείς οι άνθρωποι στοιχεία των κλαδιών. Ίσως είναι δύσκολο να παρακολουθήσει κανείς το συλλογισμό, όμως αξίζει το κόπο. Οι δε τεχνολογικές κατασκευές θα φαίνονταν επίσης ως φυτά μικρότερου μεγέθους λόγω μικρότερης ιστορικής παρουσίας τους. Για παράδειγμα το σύνολο των κατασκευασμένων αυτοκινήτων για ένα συγκεκριμένο μοντέλο κάποιου εργοστασίου, φανταζόμενο στις τέσσερις διαστάσεις δημιουργεί κάτι σαν πολύκλωνο φυτό! Η αλληλεπίδραση όλων αυτών των τετραδιάστατων φυτών (ανθρώπινου, ζωικών, φυτικών και τεχνολογικών), φανταζόμενη, μας δίνει με απλά λόγια μια τετραδιάστατη ζούγκλα, όπου ενώ έως προσφάτως υπερίσχυε το ανθρώπινο δέντρο, τώρα αυτό τείνει να πνιγεί και να ακινητοποιηθεί από νέα, δυναμικά τεχνολογικά φυτά σε πλήρη οργασμό βλάστησης και κίνησης σ’ έναν περίεργο εναγκαλισμό. Διαφαίνεται μεν ακόμα ένας έλεγχος του ανθρώπινου δέντρου επί αυτών των αναρριχητικών φυτών (βλέπε π.χ. κινητά), όμως συνεχώς ξεφυτρώνουν νέοι «τεχνολογικοί κισσοί», κάποιοι από τους οποίους τείνουν να γίνονται πολύ επικίνδυνοι!
Τελειώνοντας προς το παρόν τους συλλογισμούς αυτούς, αναρωτιέμαι μήπως τελικά θα πρέπει κανείς να παρακολουθεί με απόλυτα θετικό μάτι τις εξελίξεις στην Κίσαμο. Ας αφήσουμε λίγο την πόλη αυτή να κάνει το δικό της όμορφο πείραμα. Είναι μια παραδεισένια πόλη που βρίσκεται κυριολεκτικά στην αγκαλιά της φύσης. Πιστεύω ότι ο προβληματισμός που αναπτύσσεται εκεί, ο οποίος αφορά τεχνικά, νομικά, οικολογικά και ηθικά ζητήματα, είναι προς το συμφέρον όλων.
Ψαράκης Γιώργος