Η ομιλία του Μιχάλη Μ. Μουντάκη για την συνολική προσφορά του Εννιαχωριανού λογοτέχνη, ιστορικού, ερευνητή και συγγραφέα Μανώλη Κογχυλάκη.
Αποδέχτηκα την πρόταση και για άλλους λόγους ,πέρα από τη συναδελφική μας σχέση και την Εννιαχωριανή μας καταγωγή με το Μανώλη Κογχυλάκη. Οι λόγοι είναι καθαρά προσωπικοί και τους εκμυστηρεύομαι σε σας.
Ο Μανώλης Κογχυλάκης, σε τρεις σημαντικούς σταθμούς της ζωής μου, βρέθηκε δίπλα μου και ένιωσα τη σιγουριά της παρουσίας του.
Σταθμός πρώτος: Στην Ακαδημία Ηρακλείου Οκτώβριος του 1967, την πρώτη μέρα της εγγραφής μου, άγνωστος σε μένα μέχρι τότε ο Μανόλης, μου έσφιξε το χέρι και δήλωσε ότι είναι Κουνενιότης, Εννιαχωριανός και εγώ αισθάνθηκα ότι βρέθηκα, αν και άγνωστος μεταξύ αγνώστων, σ' ένα περιβάλλον οικείο και υποστηρικτικό. «Οι Χανιώτες εδώ είναι δυνατή ομάδα. Μου είπε χαρακτηριστικά.»
Σταθμός δεύτερος. Στο στρατό. Μια παγωμένη μέρα. Γενάρης του 1970 στο Πολύκαστρο Κιλκίς. Νέος στρατιώτης εγώ, με βρήκε στην 6η ΕΜΑ, ο Μανώλης, αφού έμαθε ότι στην διπλανή μονάδα, από τη δική του, ήρθε δάσκαλος από τα Χανιά. Μου έσφιξε και πάλι το χέρι με τη φράση «γεια σου πατρίδα» και μου έδωσε κουράγιο αισιοδοξίας σε μια εποχή δύσκολη πολιτικά αλλά και με συνθήκες στο στράτευμα όχι και τις καλύτερες για τους φαντάρους, αφού η Χούντα των Συνταγματαρχών, καλά κρατούσε ακόμη.
Σταθμός Τρίτος: Οκτώβρης του 1974. Εγώ νεοδιόριστος δάσκαλος στο 1/θ. στο Δημοτικό Σχολείο Αμυγδαλοκεφαλίου και ο Μανόλης, αρχαιότερος στο 1/θ. Αγίου Αθανασίου. Θεωρώ, ότι αν και σε διαφορετικά σχολεία, στην πράξη συνυπηρετήσαμε, αφού μας έδενε στενά η Γεωγραφία, του τόπου, η προγενέστερη φιλία, και η από κοινού αντιμετώπιση προβλημάτων παιδαγωγικής και διοικητικής φύσεως και βέβαια, η χαρά για τη δημοκρατία στην Ελλάδα, που μόλις άνοιγε τα φτερά της λαβωμένη βέβαια, ύστερα από την επτάχρονη τυραννία και την τραγωδία της Κύπρου.
Για όλα τα παραπάνω, Τιμή μου και χαρά μου να μιλήσω απόψε για το Μανώλη Κογχυλάκη!!!
Ο Μανώλης ξεκίνησε την πορεία του στη ζωή στου Κούνενι, μετέπειτα Βάθη των Εννιά Χωριών.
Ο αέρας του Αι Δίκιου και η αλμύρα του Στόμιου και του Λαφονησιού διαμόρφωσαν τον χαρακτήρα του και την προσωπικότητα του με σκέψη καθαρή, ματιά ερευνητική, με ευφυΐα και φιλομάθεια ώστε να γίνει άνθρωπος καλός και δάσκαλος καλός. Και ακόμη, λάτρης της φύσης, στεριάς και θάλασσας, με άριστη γνώση της Πανίδας και της Χλωρίδας του τόπου μας.
Ο Μανώλης Κογχυλάκης, γεννήθηκε από γονείς αγρότες. Πατέρας του ο Κυριάκος Κογχυλάκης και μητέρα του η Αθανασία Κογχυλάκη, το γένος Στεφανάκη.
Τελείωσε το Δημοτικό σχολείο Αγ. Αθανασίου, και στη συνέχεια, το 1ο Γυμνάσιο Χανίων. Τέλειωσε την Παιδαγωγική Ακαδημία Ηρακλείου. Υπηρέτησε ως δάσκαλος, πρώτα στο Ιδιωτικό Σχολείο Κοντάκη Μαυροματάκη στα Χανιά και πρωτοδιορίστηκε στο 1/Θ. Δημοτικό Σχολείο Λίμνης Κισάμου. Μετά στο Δημοτικό Σχολείο Αγ. Αθανασίου- μαθητής και δάσκαλος στο ίδιο σχολείο-- και στη συνέχεια μετεκπαιδεύτηκε στη ΣΕΛΔΕ στην Αθήνα, Σχολή Επιμόρφωσης Λειτουργών Δημοτικής Εκπαίδευσης και ήταν ο μοναδικός που αποφοίτησε με άριστα.
Στη συνέχεια, υπηρέτησε σε σχολεία της Αθήνας και ω υποδ/ντης στο 91 Δημοτ. Σχολείο Αθηνών και ως Δ/ντης για πολλά χρόνια στο 126 σχολείο Αθηνών. Για 4 χρόνια ήταν αναπληρωτής προϊστάμενος στο 2ο Γραφείο Π.Ε. Στην Περιοχή Αθήνας.
Έκανε οικογένεια με τη σύζυγο του Αφροδίτη Κογχυλάκη, το γένος. Θεοδωράκη και έχουν δυο παιδιά τον Κυριάκο και την Όλγα.
ΜΑΝΩΛΗΣ ΚΟΓΧΥΛΑΚΗΣ Ο ΔΑΣΚΑΛΟΣ
Αυτή, την εκπαιδευτική πλευρά της ζωής του Μανώλη Κογχυλάκη, τη δασκαλική, θα παρουσιάσουμε πρώτα.. Το έργο του δασκάλου που στάθηκε 40 χρόνια στο πλευρό χιλιάδων μαθητών, δίνοντάς τους τα εφόδια να κατακτήσουν τη γνώση και να ανοίξουν φτερά για καινούρια πετάγματα. Η συμβολή του υπήρξε καθοριστική στη διαμόρφωση ισορροπημένης προσωπικότητας, των μαθητών του, με αυτοπεποίθηση, στόχους, αξίες και πάθος για ζωή.
Ο Μανώλης ήταν, είναι, χαρισματικός δάσκαλος αφού συνήθιζε να δίνει στους μαθητές του, κάθε μέρα, και κάτι ακόμα να πάρουν στο σπίτι ,πέραν από τις σχολικές εργασίες.
Στη διδακτική πράξη, δεν ρωτούσε μόνο ο ίδιος. Ενθάρρυνε τους μαθητές να διατυπώσουν και τις δικές τους ερωτήσεις. Και, μάλιστα, εκείνες που δεν παίρνουν εύκολα απάντηση.
Πίστευε στον κάθε ένα μαθητή του ξεχωριστά, πίστευε όμως και στη δυναμική της ομάδας και ήθελε όλοι οι μαθητές του να αναδείξουν τον καλύτερο τους εαυτό, ανεξάρτητα από το οικογενειακό και το κοινωνικό τους υπόβαθρο.
Ακόμη ο Μανώλης είχε το ταλέντο να ακούει. Τεχνίτης της ενσυναίσθησης, μπορούσε να διαισθανθεί τις κρυφές ενέργειες της τάξης, τα προβλήματα που δεν βρίσκουν τα λόγια να διατυπωθούν, τα συναισθήματα που καταπιέζονται, και κατάφερνε να κάνει τα παιδιά να ανοιχτούν, να νιώσουν ότι τα συναισθήματά τους μετράνε όσο και η σχολική τους απόδοση. Σε τέτοιο έδαφος, η διαδικασία της μάθησης δεν έχει παρά να ανθίσει.
Δεν δίσταζε να παραδεχτεί ότι η γνώση είναι ατελείωτη και γι αυτό συχνά παρότρυνε τους μαθητές του με τη φράση: Να ψάξουμε να το βρούμε, και την άλλη μέρα έφταναν οι πληροφορίες από τους μαθητές που είχαν μετατραπεί σε ερευνητές, με κύρια πηγή τα βιβλία και τελευταία με το διαδίκτυο.
Ήξερε ο Μανώλης, να λέει ιστορίες από τις περιηγήσεις και τις εμπειρίες του σε θάλασσα και στεριά, με τους μαθητές να κρέμονται απ’ τα χείλη του..
Ο Μανώλης, ήταν δάσκαλος ευρηματικός. Αυτοσχεδίαζε. Μεταμόρφωνε τα προβλήματα σε ευκαιρίες, τα άχρηστα αντικείμενα σε δημιουργικές συνθέσεις, τις σκόρπιες λέξεις σε προτάσεις που εμπνέουν, τα λάθη σε μαθήματα ζωής.
Καθόταν συχνά δίπλα στα παιδιά. Όχι απέναντί τους. Και κάθε μέρα μάθαινε και κάτι καινούριο από εκείνα.
Ακόμη είχε χιούμορ γιατί γνώριζε ότι τίποτα δεν ξεκουράζει καλύτερα έναν κουρασμένο μαθητή από ένα καλό αστείο!
Ο Μανώλης ανήκε στους χαρισματικούς δασκάλους που λατρεύουν αυτό που κάνουν. Και στους δασκάλους που δεν διδάσκουν αλλά εμπνέουν.
Και για να θυμηθούμε το μεγάλο Γάλλο εκπαιδευτικό και μεταρρυθμιστή, Σελλεστέν Φρενέ, Ο Μανώλης ήταν ο δάσκαλος που άφηνε τους μαθητές του να ονειρεύονται.
Ώρες ολόκληρες θα μπορούσα να σας μιλώ για το Μανώλη τον Κογχυλάκη και τα δασκαλικά του προσόντα. Επιθυμώ όμως να δανειστώ, ένα μικρό απόσπασμα, από το βιβλίο, Τα ψηλά βουνά του Ζαχαρία Παπαντωνίου, γραμμένο για ένα άλλο δάσκαλο, που όμως ταιριάζει απόλυτα στο Μανώλη, ειδικά όταν υπηρετούσε στα 1/Θ. Σχολεία, και να του το αφιερώσουμε. Το απόσπασμα αναφέρεται σε ένα δάσκαλο, που μεγαλωμένος από μικρός μέσα στη φύση, και στη ζωή, έγινε αγαπητός ξεχωριστός από τους μαθητές του γιατί:
-Ἔπαιρνε τὰ παιδιὰ καὶ τὰ δίδασκε κάτω ἀπὸ τὰ δέντρα.
-Ὅταν δὲν ἦταν βαρυχειμωνιά, εἶχαν γιὰ σχολεῖο πότε ἕνα πεῦκο, πότε ἕναν πλάτανο.
-Ἔπαιρναν τὸ βιβλίο τους καὶ διάβαζαν μαζί του ἀπάνω στοὺς λόφους, στὸν ἥλιο καὶ στὸν ἀέρα.
-Ἀπὸ κεῖ τοὺς ἔδειχνε τοὺς γύρω τόπους, τὴ γῆ, τὸν οὐρανό, τὰ πλάσματα ὅλα. Τοὺς πήγαινε κοντὰ στα κοπάδια και στα ζωντανά για να μάθουν πῶς ζοῦνε.
-Τοὺς μάθαινε ακόμη τὴ ζωὴ τῶν δέντρων, τῶν πουλιῶν καὶ τῶν ἐντόμων.
-Ὅταν ἦταν καθαρὴ ἀστροφεγγιά, τοὺς ἔδειχνε ἀπὸ ἕνα ὕψωμα καὶ τοὺς ὠνόμαζε τ’ ἄστρα.
-Τοὺς μάθαινε νὰ γράφουν ὅσα ἔβλεπαν στὸν κόσμο κι ὅσα εἶχαν στὸ νοῦ καὶ στὴν ψυχή τους.
Χρησιμοποιήσαμε απόσπασμα από το πρωτότυπο κείμενο της έκδοσης, γραμμένο με το πολυτονικό σύστημα. Δεν το διόρθωσα. Για να θυμηθούμε οι παλιότεροι. Η γλώσσα μας, από την αρχαία εποχή, είναι μια ενιαία και αδιαίρετη.
Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ - ΜΑΝΩΛΗΣ ΚΟΓΧΥΛΑΚΗΣ
Ο Μανώλης Κογχυλάκης είναι συγγραφέας έξι βιβλίων από τα οποία τα τέσσερα αναφέρονται στην Κίσαμο, ενώ τα άλλα δυο έχουν διαφορετικό περιεχόμενο..
Ο τίτλοι τους είναι:
1. Το μαντίλι της Ινώς και το Ιναχώριο.
2. Παναγία η Χρυσοσκαλίτισα.
3. Λαφονήσι – Μουσαγόρες.
4. Γεώργιος Σκαλιδης ο Ελευθερόπτης.
5. Ολυμπιακοί αγώνες και ο έκτος κύκλος.
6. Αλέξη και κάθε Αλέξη εκπαιδευόμενε.
Αντιλαμβάνεστε πιστεύω όλοι, την αντικειμενική δυσκολία που έχω ως ομιλητής. Για κάθε βιβλίο, μια ξεχωριστή παρουσίαση έπρεπε να κάνουμε. Αναγκαστικά μια γρήγορη ματιά θα ρίξουμε και μια γεύση μόνο θα πάρουμε και γι αυτό Μανώλη ζητώ την κατανόησή σου..
ΠΡΩΤΟ ΒΙΒΛΙΟ, ΤΟ ΜΑΝΤΗΛΙ ΤΗΣ ΙΝΩΣ ΚΑΙ ΤΟ ΙΝΑΧΩΡΙΟ.
Ξεφυλλίζοντας τις σελίδες.......
....... του βιβλίου, ο αναγνώστης διαπιστώνει τη μεγάλη αγάπη του συγγραφέα για τη γενέθλια γη. Αυτή ακριβώς η αγάπη ,οδηγούσε τη γραφίδα του, ώστε να καταγράψει τα μικρά και τα μεγάλα θέματα των Εννιά Χωριών. Μορφές ηρώων , τη ζωή των ανθρώπων, την ποίηση και τα τραγούδια. Τα σημαντικά γεγονότα του 19 αιώνα, Τον Α και Β Παγκόσμιο πόλεμο, σκηνές από την καθημερινότητα και τέλος ένα πολύ πλούσιο φωτογραφικό υλικό με πολύ κατατοπιστικές λεζάντες..
Περιδιαβαίνει ο Μανώλης τα χωριά του Ιναχωρίου με πρώτο το Κούνενι , τη Βάθη, τη γενέθλια γη, το χωριό που γεννήθηκε και μεγάλωσε. Η προσπάθεια του Μανώλη ,αποτελεί τεράστια συμβολή στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης, αφού η σημερινή εικόνα του πολιτισμού μας δεν ξεκίνησε στις μέρες μας αλλά έφτασε ως εδώ μέσα από μια συνέχεια.
Με τρεις ηρωικές μορφές εννιαχωριανές ξεκινά ο Μανώλης την παρουσίαση του βιβλίου του: Τρεις μορφές –τρεις κορυφές: Σκαλίδης -Καθεκλας –Περίδης. Για το Σκαλίδη θα αναφερθούμε στη συνέχεια σε άλλο βιβλίο που έγραψε ειδικά γι αυτόν.
Ο Μιχάλης Καθεκλάς ,υπήρξε δια βίου αγωνιστής κατά των Τούρκων.
Ο Παρθένιος Περιδης.Ο μοναχός, ο αγωνιστής από τη Ρογδιά ,Κισάμου.
Συνεχίζουμε την περιήγηση στο Βιβλίο. Από το κεφάλαιο: Η Γερμανική Κατοχή διαβάζουμε ένα μικρό απόσπασμα από το Λαϊκό ποίημα της Κοχυλοδημητραινας με τίτλο το κάψιμο του Κούνενι 13-8-44, και το παπουτσόσυκο.
Ακολουθεί το τελευταίο κεφάλαιο με τίτλο: Εννιαχωριανά Φωτοβλέματα. η παρουσίαση των φωτογραφιών .
Κλείνοντας ο Μανώλης το βιβλίο του, αφήνει τον αναγνώστη να βγάλει τα συμπεράσματά του και καταλήγει με τα λόγια του Καζαντζάκη: Θωρώ τα βουνά της Κρήτης, το χώμα που έπλασε το σώμα μου, τον αέρα που δημιούργησε την ψυχή μου και αισθάνομαι τόσο ενωμένος μ αυτή όπως το λουλούδι με τις ρίζες του.
«Έτσι αισθάνομαι τη σχέση μου με την Κρήτη, με τις ρίζες που μ έθρεψαν στα Εννιά χωριά. Στα Εννιά Χωριά που αγάπησα και αγαπώ. Στα Εννιά χωριά που βρέθηκαν γίγαντες , που έβαλαν τον μπέτη τους για να στηρίξουν και να στεριώσουν τη ζωή, την τιμή και το κατόρθωσαν . Γιατί και σπίτια και εκκλησίες έκτισαν και δρόμους με τον γκασμά άνοιξαν και κατακτητές έδιωξαν και τη ζωή τους τίμια και επάξια ξόδεψαν, γι αυτό θα αναπαύεται γαλήνια η ψυχή τους».
ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΙΒΛΙΟ: ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΧΡΥΣΟΣΚΑΛΙΤΙΣΣΑ
Σε όλα τα γνωστά ονόματα που έχουν δοθεί στην Παναγία, Μαρία, Θεοτόκος, Θεομήτωρ, Παντάνασσα, Γλυκοφιλούσα, Χρυσοσπηλιώτισα, Χελιδονού, Μυρτιδιώτισσα, Μεγαλόχαρη, Κυρά, έρχεται να προστεθεί άλλο ένα : το Χρυσοσκαλίτισσα που δημιουργήθηκε σ ένα ξέχωρο και μοναδικό σε ομορφιά και χάρη ακρόγιαλο της Ν.Δ. Κρήτης.
Έτσι ξεκινά τον πρόλογο του βιβλίου του: Η Μονή της Χρυσοσκαλίτισσας, ο Μανώλης Κογχυλακης, που εξέδωσε το 1989 στην Αθήνα από τις εκδόσεις Σμυρνιωτάκη. Το βιβλίο, μεταφράστηκε και κυκλοφορεί σε αγγλική έκδοση μαζί με το επόμενο βιβλίο που θα παρουσιάσουμε Λαφονήσι-Μουσαγόρες.
Αναφερόμενος στο βιβλίο του, ο Μανώλης ,επισημαίνει ότι η συγγραφή του βιβλίου γίνεται, για να περισωθεί ότι υπάρχει από γραπτές πηγές και παράδοση , να γίνει κάποια αρχή μια αφορμή για περισσότερη ιστορική αναζήτηση ,με την ευχή και την ελπίδα ότι στο μέλλον θα χυθεί το απαιτούμενο ιστορικό φως, όχι μόνο στην ιερή Ακρόπολη που λέγεται Χρυσοσκαλίτισσα αλλά σε συσχετισμό μ αυτήν και τον ευρύτερο χώρο της Ν. Δ. Κρήτης.
Με τη μορφή οδοιπορικού ξεκινά η παρουσίαση και η δομή του βιβλίου και η ξενάγηση του αναγνώστη .
Πρώτος σταθμός το Στόμιο , με του Στόμιου το μεγάλο βράχο, το Βόλακα, που δεν υπάρχει πια γιατί τον αφάνισε η καταστροφική μανία ή η απερισκεψία και μικροψυχία των ανθρώπων, γράφει χαρακτηριστικά.
.Λεπτομερής είναι η ιστορική παρουσίαση για τη Χρυσοσκαλίτισα .Πότε κτίστηκε και ολοκληρώθηκε η Μονή και τα στάδια που πέρασε μέχρι τη σημερινή της μορφή. Το αυτό συμβαίνει και με τους μοναχούς και της μοναχές από το 1820 μέχρι σήμερα, Που διακόνησαν τη Μονή. Το σήμερα , αναφέρεται στο έτος συγγραφής του βιβλίου το 1989.
Κινητήρια δύναμη για τη συγγραφή του βιβλίου αυτού, η αγάπη του συγγραφέα για την γενέθλια γη και η ανάγκη που αισθάνεται να διασώσει όσο μπορεί την ιστορική μνήμη για μια περιοχή τόσο σημαντική αλλά δυσανάλογα προβεβλημένη.
Στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου, ο συγγραφέας, μας παραδίδει ονομαστικό πίνακα με τους Αρχιμανδρίτες, από συστάσεως της Μονής μέχρι σήμερα, Και βέβαια ένα πλούσιο φωτογραφικό υλικό με πρόσωπα και εικόνες μοναδικές.
Να δούμε στο σημείο αυτό ένα μικρό απόσπασμα από την ξενάγηση, για τη Χρυσοσκαλίτισα που κάνει ο Μανώλης στο γνωστό δημοσιογράφο Γιάννη Κακανο.
http://www.haniotika-nea.gr/127315-apo-tin-i-m-panagias-tis-xrusoskalitissas-sto-istoriko-elafonisi-video/
ΤΟ ΛΑΦΟΝΗΣΙ.-ΜΟΥΣΑΓΟΡΕΣ
Η ανάδειξη της ιστορικής πλευράς του Λαφονησιού, στάθηκε για το συγγραφέα Μανώλη Κογχυλάκη η κινητήρια δύναμη για τη συγγραφή του βιβλίου του, Λαφονήσι Μουσαγόρες.
Σήμερα , αναφέρει στον πρόλογο του βιβλίου του, το έπιασε ο φακός της τουριστικής δημοσιότητας. Συζητιέται παντού για τη σπάνια ομορφιά του, την πολύχρωμη άμμο του, τους κέδρους, τη θάλασσα, το νόστιμο ψάρι. Όλα καλά μέχρις εδώ αλλά με μια παράλειψη μελανή που χρονίζει και πάει να γίνει κληρονομική ντροπή. Το ξέχασμα του τόπου ιστορικά. και γεννιέται εύλογα το ερώτημα. Τι είναι το Λαφονήσι πέρα από την ομορφιά την αμμουδιά και το μαγευτικό ηλιοβασίλεμα;
Πέρα από την όψη της εικόνας των δυο διαστάσεων , υπάρχει και η τρίτη διάσταση, του βάθους.
Αυτή, συνεχίζει ο συγγραφέας, δεν φαίνεται εύκολα, και για να την αντιληφτούμε πρέπει να τη φωτίσουμε και να τη δούμε από ειδική οπτική γωνία. Η τρίτη διάσταση του Λαφονησιού είναι άγνωστη στο ευρύ κοινό και από μερικούς κατά καιρούς μνηστήρες , πονηρά αμφισβητημένη.
Η ιστορία του Λαφονησιού δεν είναι χθεσινή αλλά μετριέται σε κάμποσες χιλιάδες χρόνια. Γιατί πάνω σ αυτό το γραφικό νησάκι τις Μουσαγόρες των αρχαίων, που ύπήρχε και ιερό αφιερωμένο στο Μουσαγέτη Απόλλωνα, των προστάτη των Θαλασσινών, πέρασε η ιστορία και άφησε μεγάλα σημάδια, μεγάλες σφραγίδες που δεν πρέπει να πάνε στη λησμονιά.
Στις 24 Απριλίου του 1824, έγινε η σφαγή του Λαφονησιού. 600 γυναικόπαιδα και 42 πολεμιστές βρήκαν φρικτό θάνατο. 150 γυναικόπαιδα πουλήθηκαν στα σκλαβοπάζαρα της Αιγύπτου και της Ανατολής. Από το αίμα κοκκίνισε η άμμος και έτρεξε αυλάκι στη θάλασσα, Το σημείο ονομάστηκε Τουρκαύλακο. Η μαρμάρινη πλάκα που έχει στηθεί πάνω στο νησί μαρτυρά και θυμίζει στο επισκέπτη το μέγεθος της θυσίας..
'ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΤΟΥ ΛΑΦΟΝΗΣΙΟΥ 1824. ΗΡΩΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ 40 ΠΟΛΕΜΙΣΤΩΝ ΘΥΣΙΑ 600 ΓΥΝΑΙΚΟΠΑΙΔΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΑΙΜΑ ΣΑΣ ΤΟΥ ΛΥΤΡΩΜΟΥ Η ΧΑΡΑΥΓΗ ΡΟΔΙΖΕΙ''
ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΣΚΑΛΙΔΗΣ
«Πολύ βαρύ το φορτίο για την παρουσίαση μιας ιστορικής μορφής όπως του Αναγνώστη Σκαλίδη».
Με τη φράση ξεκινά ο συγγραφέας ,Μανώλης Κογχυλάκης ,την πορεία του για τη συγγραφή του βιβλίου για τον Αναγνώστη Σκαλίδη και συνεχίζει. Οι πλάτες της ταπεινότητάς μου αδύναμες για ένα τέτοιο εγχείρημα, γιατί δεν είμαι ειδικός. Όμως από χρέος απέναντι στους μεγάλους δημιουργούς της λευτεριάς μας, οφείλουμε να προσπαθήσουμε και ο Θεός βοηθός σ ‘ αυτή την προσπάθεια. Στο όνομα του θεού και της Παναγίας και του δίκιου της Κρήτης όπως έλεγε και ο μεγάλος του τόπου μας αρχηγός.
Βέβαια, και η επίκληση της θείας βοήθειας, αλλά και η ικανότητα του συγγραφέα έφεραν αποτέλεσμα αφού το βιβλίο ξεκίνησε, γράφτηκε και έγινε πραγματικότητα . Η ιστορική μνήμη για το Σκαλίδη όχι μόνο διασώζεται αλλά γίνεται ευρύτερα γνωστή και μεταλαμπαδεύεται στις επόμενες γενιές..
Πατέρας του Αναγνώστη. Σκαλίδη ήταν ο Γεώργιος Σκυλούρης. Οι Τούρκοι σκότωσαν τον πατέρα του και το παιδί έμεινε ορφανό σε μικρή ηλικία. Η χήρα η μάνα του έμεινε με το άνομα Ελένη Σκαλιδοπούλα .Αυτό το επίθετο της μάνας του ,επέλεξε αργότερα ο Αναγνώστης Σκαλίδης. Ο Μανόλης Γεωργίου Σκυλούρης ονομάστηκε Μανόλης Γ. Σκαλίδης.
Μια γρήγορη ματιά στις σελίδες του βιβλίου., με αρχή την πολεμική δράση του Σκαλίδη εντελώς επιγραμματικά .Τον βρίσκουμε να παίρνει μέρος στην επανάσταση του 1841,σε μάχες στον Αποκόρωνα και στην Κίσαμο. Στην επανάσταση του 1858, στην επανάσταση του 1866. Στην πολιορκία εδώ στο Καστέλλι, το Νοέμβρη του 1866. Στην επανάσταση του 1889 και στον πόλεμο του 1897.
Από το βιβλίο πληροφορούμαστε ότι ο Σκαλίδης ήταν λεβέντης και κοινωνικός. Έκανε στο χορό 4 βήματα σε κατακόρυφο τοίχο και με το τέταρτο κάρφωνε στο χώμα το μαχαίρι χωρίς να χάσει τα βήματα του χορού.
Ακόμα χόρευε κάτω από κληματαριές με σταφύλια στα 3 μέτρα ύψος, στηριζόταν στο χέρι του συγχορευτή του και έκοβε τα σταφύλια χωρίς να χάσει το βήμα. Και πολλά πολλά άλλα καταγράφονται στο βιβλίο αλλά ο χρόνος είναι λίγος.
Όλα αυτά τα εξιστορεί ο συγγραφέας στο Α΄ μέρος του βιβλίου, ενώ στο Β δεύτερο μέρος, περιλαμβάνονται χειρόγραφα σε φωτοτυπημένα αντίγραφα από τα πρωτότυπα , κατά κατηγορίες: εκθέσεις μαχών, Διακηρύξεις, έγγραφα, επιστολές, και κατάλογοι αγωνιστών. Στο τελευταίο μέρος , παρουσιάζονται φωτογραφίες του Σκαλίδη κυρίως από την ζωή του και την πολεμική του δράση αλλά και μετά το θάνατό του , από τις εκδηλώσεις στη μνήμη του και τα αποκαλυπτήρια της προτομής του .
Με το βίβλο αυτό, ο Μανώλης Κογχυλάκης, κατατάσσεται επάξια στους ιστορικούς ερευνητές αφού μέσα από πηγές γραπτές μα και προφορικές , φέρνει στο φως στοιχεία άγνωστα και σημαντικά.
Μια προσωπική επιστολή του Σκαλιδη, ιδιόχειρη, η μοναδική που έχει σωθεί περιλαμβάνεται στο βιβλίο και σας την παρουσιάζουμε.
Εν Κανδανο την 26 φεβρουαριου 97
Εν στρατοπεδο.
Ο επέφερον το παρον μου, οπλαρχηγός μου Αντώνιος Πορτακούλης, εσταλη παρ εμού και παρακαλο να του δοθουν 200 οπλα και αναλόγος και πολεμοφόδια να μας τα φέρει εις το στρατόπεδο.
Ο Αρχηγός Α. Σκαλιδης
Από την ανάγνωση της επιστολής, παίρνουμε μια ιδέα για τις γραμματικές γνώσεις του Σκαλίδη. Με τα ορθογραφικά λάθη και τη σύνταξη. Εδώ επαληθεύεται πλήρως η φράση που λέγεται σε ανάλογες περιπτώσεις: «Όταν γράφουμε ιστορία δεν χρειάζεται η ορθογραφία.
Επιγραμματικά μιλούσε ο Σκαλίδης. Μπορεί να μην ήταν τεχνίτης του λόγου, η καρδιά του όμως το έλεγε.
Μερικές από τις φράσεις που συνήθιζε να λέει και περιλαμβάνονται στο βιβλίο με τίτλο:
ΛΕΧΘΕΝΤΑ ΣΚΑΛΙΔΗ
Κλείνουμε αυτή την αναφορά στο Βιβλίο του Μανώλη Κογχυλάκη ,Αναγνώστης Σκαλίδης ο Ελευθερόπτης, με 4 στίχους που έγραψε ο ίδιος ως επίλογο του βιβλίου.
«Η δόξα και η Λευτεριά
Για τις πολλές σου μάχες !
Σκαλίδη γράφουν στις κορφές!
Σκαλιδη και στις Ράχες.!!»
Μ.Κ.Κ.
ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΚΑΙ 6ΟΣ ΚΥΚΛΟΣ
ΤΟ βιβλίο του Μανώλη Κογχυλάκη, Ολυμπιακοί Αγώνες και ο 6ο ς κύκλος, ξεκίνησε σαν ιδέα από ένα βαθύ στοχαστή και εκφραστή των Ολυμπιακών Ιδεωδών , τον αείμνηστο Αθανάσιο Πασαλή ο οποίος υπήρξε φίλος του Μανώλη Κογχυλάκη, ένθερμος υποστηρικτής της μόνιμης τέλεσης των Ολυμπιακών Αγώνων στην Ολυμπία .
Ο 6ος κύκλος συμβολίζει την κατάκτηση της σελήνης από τον άνθρωπο και κατά τους οραματισμούς του Πασαλή θα αποτελέσει κάποτε την έκτη Ήπειρο της γης, ώστε να μεταλαμπαδευτεί εκεί και το Ολυμπιακό πνεύμα.
.Κάποιος πρέπει να φωνάξει ,έλεγε στο Συγγραφέα μας ο Πασαλής. Έλα να γράψουμε κάτι. Και ο Μανώλης έγραψε , ύστερα από το ταξίδι του στη Γαλλία και τη συμφωνία του με τον Πασαλή για την έκδοση του βιβλίου.
Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου του, ο συγγραφέας διαπιστώνει αυτό που διαπιστώνουμε όλοι μας, ότι δηλαδή, στους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες δεν κυριαρχεί το αθλητικό ιδεώδες αλλά η δύναμη του χρήματος, του πλούτου, στις αγορές, στις υποδομές, στις επιδόσεις και στα ρεκόρ.. Στα αναβολικά και στο ντόπινγκ..
Μόνη λύση, η επάνοδος των Ο. Α. στην Ολυμπία όχι βέβαια σαν μια αλλαγή του χώρου αλλά με ριζικές αλλαγές στον τρόπο τέλεσης των αγώνων, στη νοοτροπία και στην ιδεολογική τους βάση.
Ο Μανώλης , λάτρης αυτής της ιδέας, δραστηριοποιείται και σε Συλλόγους με συναφή σχέση .Έτσι μαθαίνουμε, ότι είναι Γραμματέας του Συμβουλίου Αρχαίων Ολυμπιακών Αθλημάτων. Και Γραμματέας της Ομοσπονδίας Αρχαίων Ολυμπιακών Αθλημάτων . Και επίσης είναι από τα ιδρυτικά μέλη του Συλλόγου Ολυμπιακή Ιδέα και μέλος του Συλλόγου.
Ακόμη, το βιβλίο που παρουσιάζουμε σήμερα, ξεπέρασε τα ελληνικά σύνορα, και μπήκε στην διεθνή έκθεση βιβλίου στο Στρασβούργο, καθώς επίσης και στο Πανεπιστήμιο της Φλώριδα στην Αμερική, και στη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας , με συγχαρητήρια στο συγγραφέα.
Και να ολοκληρώσουμε την παρουσίαση του βιβλίου, με 4 στίχους από το ποίημα που έγραψε ο συγγραφέας με τίτλο: «Απ’ Ολυμπίαν ες Όλυμπον» που βρίσκεται στην τελευταία σελίδα
Δεν υπάρχει ψηλότερη κορφή απ τον Όλυμπο.
Εκεί όποιος βγει γίνεται ομοτράπεζος των θεών.
Στην Ολυμπία κατεβαίνουν οι θεοί και παίρνουν
Στεφανωμένους τους νικητές, μαζί τους, στον Όλυμπο.
ΣΥΓΓΝΩΜΗ ΚΑΘΕ ΑΛΕΞΗ (ΕΚ)ΠΑΙΔΕΥΟΜΕΝΕ.( Το τελευταίο βιβλίο)
Το όνομα Αλέξης, μπορεί να μην είναι πολύ συνηθισμένο στην ελληνική ονοματολογία. Όταν όμως με το ίδιο όνομα έχουμε τρεις τραγικές περιπτώσεις θανάτων και μάλιστα όχι τυχαίων αλλά βίαιων που ισοδυναμούν με ισάριθμες εγκληματικές ενέργειες, τότε δεν μπορείς να μην σταματήσεις, να σκεφτείς και να προβληματιστείς.
Με αυτά τα τραγικά περιστατικά , σαν ερέθισμα ξεκινά ο συγγραφέας τον πρόλογο του βιβλίου, την εξαφάνιση του μικρού ΄Αλεξ στη Βέροια, το θάνατο του Αλέξη στα Εξάρχεια από σφαίρα αστυνομικού και βέβαια προϋπήρχε ο χαμός του τρίτου Αλέξη που βρήκε τραγικό θάνατο στο Αγρίνιο με άλλους κυνηγούς .
Όλα αυτά, λέει ο συγγραφέας, με απασχόλησαν αρκετά και με ώθησαν να κοινοποιήσω τους προβληματισμούς μου και τις ανησυχίες μου γράφοντας.
Φτάνει πια.. Όχι άλλο αίμα. Λιγότερε πάθη και λιγότερα λάθη.
Παραδείγματα πολλά, βίαιων συμπεριφορών, τραγικών πολλές φορές, και στη μαθητική κοινότητα, και στο στρατό και στην κοινωνία.
Το βιβλίο, θα πρέπει να διαβαστεί από τους γονείς , τους εκπαιδευτικούς, και τους κοινωνικούς φορείς, ώστε όλοι να ενεργούν εγκαίρως και να προλαβαίνουν. Να μην αφήνουν απαρατήρητα και ασχολίαστα τέτοια περιστατικά. Οι εκπαιδευτικοί μας, έχουν να μας δηγηθούν πολλά τέτοια περιστατικά στην υπηρεσιακή τους διαδρομή, που με τις κατάλληλες κινήσεις, είχαν θετική κατάληξη.
Συγγνώμη λοιπόν Αλέξη και κάθε Αλέξη, κάθε Δήμητρα Μαρία, Σωκράτη Χρήστο, Αρετή για τα χτυπήματα του όπλου μας ή της γνώμης μας. Συγγνώμη για τη σταύρωσή σας. Συγγνώμη που υποθηκεύσαμε το μέλλον σας οικονομικά και ηθικά. Και όμως η λύση βρίσκεται στους νέους στα παιδιά στη νέα γενιά που μπορεί να φτιάξει τον κόσμο μας καλύτερο. Σ’ αυτά τα παιδιά, στηρίζει και ο συγγραφέας τις ελπίδες του και με το ποίημα ΠΑΙΔΙΑ κλείνει και το βιβλίο.
ΠΑΙΔΙΑ
Μον ο παράδεισος εχει αγγελούδια
Γιατί έχει γίνει από παιδιά
Δεν έχει η κόλαση λουλούδια
Γιατί της λείπουν τα παιδιά.
Χαρά σε τούτο τον πλανήτη
Αν τον διαφέντευαν παιδιά.
Θα γέμιζε η πλάση όλη με κρίνα
Κι οι μάχες όλες με φιλιά
Κάτω τα μίση, πάνω η αγάπη
Παιδιά φωνάζουνε παντού
Φωνή θεού, Χριστού Αγίων
Από τα ύψη τ' ουρανού.
ΔΙΑΦΟΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ.
-Απλός ο Μανόλης και σεμνός.. Δεν επιζητεί την προβολή και αντιμετωπίζει με χιούμορ και αυτά ακόμη που τον κάνουν ξεχωριστό. Δ/ντης στο 126 Δ.Σ. της Αθήνας και του τηλεφωνούν από το Γραφείο του Προϊσταμένου. Κ. Κογχυλάκη ήρθε στο Γραφείο μια εγκύκλιος από το Υπουργείο. Έχει σχέση με τους Ολυμπιακούς αγώνες και την Ολυμπιακή Παιδεία και αναφέρει μέσα ένα Σύλλογο « Ολυμπιακή Ιδέα» στο Δ.Σ. είναι και ένα όνομα Κογχυλάκης. Ποιος είναι. Το μικρό του όνομα ρωτά;;; Μανόλης η απάντηση του υπαλλήλου. Πρέπει να είμαι εγώ απαντά ο Μανόλης. Και το λέτε έτσι απλά; Έχει μέσα μεγάλα ονόματα. Απλό είναι ..απλά το λέω..Πως θέλετε να το πω; Τραγουδώντας ή χορεύοντας; Ήταν η απάντηση του Μανώλη.
-Στο περιοδικό ΔΑΦΝΗ, που αποτελεί έκδοση του πνευματικού Ομίλου Ναυπακταίων- Δωριέων στο 44 τεύχος, Ο Μανώλης, γράφει ένα κείμενο στο , οποίο τεκμηριώνει και απαντά σε όλους τους κακόβουλους ανθέλληνες και μυθοπλάστες που αμφισβητούν την καταγωγή μας ότι: Ναι είμαστε Έλληνες και Γραικοί και Πελασγοί και Αιολείς και Ίωνες και Δωριείς και Μινωίτες και Μυκηναΐοι με την ίδια γλώσσα , θρησκεία και την ευθύνη για όλους τους παραπάνω προσδιορισμούς. ΕΣΕΙΣ μπορείτε;;
-Συχνά με επιστολές του, στην εφημερίδα , Χανιώτικα Νέα, δημοσιοποιεί τις απόψεις του για θέματα των Εννιά Χωριών,. Από την τελευταία του δημοσίευση 26-6-2019 διαβάζουμε ένα μικρό απόσπασμα
Πάνω από 40 χρόνια ασχολούμαι με το Λαφονήσι ιστορικά, ετυμολογικά, ιδεολογικά, ποιητικά, συγγραφικά και πάνω από 60 αλιευτικά. Γύρω στο 1955 Β’ ή Γ’ τάξη δημοτικού μ’ ένα καλαμάκι που μου αρμάτωσε ο πατέρας μου, έπιασα το πρώτο μου ψαράκι (σκορπίδι) σε μια κολύμπα του Λαφονησιού. Ήταν τόση η χαρά μου, πιστεύω η μεγαλύτερη, γιατί πηδούσα χωρίς παπούτσια στα τσουγκρόβραχα φωνάζοντας: έπιασα! έπιασα!
Και συνεχίζει, την επιστολή στην εφημερίδα για την προέλευση των ονομάτων Λαφονήσι Μουσαγόρες.
-Ακόμη, Μανώλης, είναι συνεργάτης στην ελληνόφωνη εφημερίδα, « Η φωνή του Κανάρη»
που εκδίδεται στο Παρίσι
-Και είναι μέλος της Παγκρήτιας Δημοσιογραφικής Ένωσης και μέλος του Δ.Σ. για τα Χανιά..
-Βιβλία του, έχουν παρουσιαστεί σε εκθέσεις Κρητών συγγραφέων.
Στην Κρητική Εστία και στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων. Έχει πραγματοποιήσει πολλές ομιλίες στα Λαφονήσια ,στα Γραμβούσια. Στο Π. Μουσείο της Αθήνας, στη Θεσσαλονίκη και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας.
Έχει λάβει ευχαριστήριο επιστολή από τη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας για τη δωρεά του σ αυτήν. «Αγαπητέ κύριε Κογχυλακη. εξ ονόματος της βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, θα ήθελα να εκφράσω την ειλικρινή μου εκτίμηση και ευγνωμοσύνη για τη γενναιόδωρη δωρεά σας από πέντε βιβλία και μια φωτογραφία. Το δώρο σας θα χρησιμεύσει ως ένα πολύτιμο εργαλείο»..
- Ακόμη, έχει δημοσιεύσει πολλά θέματα και άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά , με περιεχόμενο, παιδαγωγικό , εκπαιδευτικό και ιστορικό, γλωσσολογικό, και βέβαια θέματα που αναφέρονται στην Κίσαμο, στα Εννιά Χωριά καθώς και στον Σύλλογο Εννιαχωριανών Αττικής.. Παναγία η Χρυσοσκαλίτισσα., όπου υπήρξε και πρόεδρος.
Έχει βραβευτεί από το Δήμο Αθηναίων για τη συμμετοχή του στη διοργάνωση «Ο Γύρος της Αθήνας». Επίσης από την Πνευματική Εστία Παπάγου. Καθώς και στο Διαγωνισμό Κρητικής Ποίησης έλαβε το Α΄Βραβείο για το ποίημα το « Βοσκαρούδικο»
ΚΥΝΗΓΟΣ ΚΑΙ ΨΑΡΑΣ
Θα ήταν, νομίζω ,μεγάλη παράλειψη εκ μέρους, μου εάν μέναμε μόνο σ αυτά που είπαμε και είδατε και στις εικόνες. Ίσως, δίναμε την εντύπωση και την εικόνα ότι, ο Μανώλης ο Κογχυλάκης είναι άνθρωπος των βιβλίων και μόνο. Δεν ισχύει αυτό. Ο Μανώλης , άνθρωπος του τόπου μας, ζυμωμένος με τη ζωή, και την παράδοση , γνωρίζει τα δάση, τα χειμαδιά, και τα καματερά χωράφια .Έχει φιλους και θεωρεί ξεχωριστή τη στιγμή που πίνει μαζί τους ένα ποτήρι κρασί.. Ακόμη, νοιάζεται για την πατρική περιουσία και είναι άριστος κλαδευτής στ’ αμπέλια και στα λιόφυτα . Γνώστης της χλωρίδας και της Πανίδας του τόπου μας και βέβαια άριστος κυνηγός και ψαράς
Με μια παρατήρηση και μια διαφορά. Οικολόγος κυνηγός και οικολόγος ψαράς. Με τήρηση των νόμων των ανθρώπινων αλλά και της ίδιας της φύσης. Πάντα ο σωστός κυνηγός και ψαράς ήταν ένα κομμάτι μέσα στην αλυσίδα της φύσης . Δεν θα μπορούσε να γίνει και διαφορετικά αφού τα πρώτα μαθήματα μέσα στην οικογένεια τα διδάχτηκε..
Και ψαράς μανιώδης ο Μανόλης. Γνωρίζει που κουνεί χαλίκι και μέσα στη θάλασσα.
Τα καλοκαίρια , πρέπει να επισκεφτεί τη θάλασσα. Τα σύνεργα τα έχει. παλιά και σύγχρονα. Και ακόμη ο Μανώλης είναι ψαράς της ανοιχτής θάλασσας. άριστος βουτηχτής και ψαροντουφεκάς. Το καλάμι είναι για τους μεγαλύτερους.
Ο ΜΑΝΩΛΗΣ ΕΤΟΙΜΑΖΕΙ ΓΕΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΝΟΣΤΙΜΙΕΣ
Από την εκπομπή του Γιάννη Κάκανου: Γεύσεις Κρητών, πληροφορούμαστε ότι ο Μανόλης πρωτοπορεί και στον τομέα αυτό. Λέει λοιπόν στο σχετικό ρεπορτάζ του Γνωστού δημοσιογράφου:
Για μένα , το να ετοιμάσεις ένα φαγητό για την οικογένειά σου για το φίλο σου, είναι ιεροτελεστία. Μάλιστα στην Ανατολή όταν έβραζαν το τσάι έπρεπε πρώτα να κάνουν μπάνιο να προσευχηθούν .Το φαγητό, δηλαδή είναι θειο δώρο και πρέπει να το κάνεις σαν να προσεύχεσαι. Το φαγητό που μαγείρεψε ο Μανόλης δεν είναι γνωστό στους πολλούς. Από τη θάλασσα προέρχονται οι κοχύλοι. Κοχύλιοι με πατάτες το φαγητό που μας ετοίμασε. Ίσως και το επίθετο , Κογχυλάκης, να έχει σχέση με την παράδοση της οικογένειας, σ’ αυτές τις θαλασσινές, νοστιμιές. Σίγουρα θα το έχει ερευνήσει ο Μανώλης και γλωσσολογικά.
Πολλά ακούσαμε και είδαμε γραμμένα δια χειρός του Μανώλη Κογχυλάκη. Και ο ίδιος ώρες και μέρες θα μπορούσε να μας μιλεί για το έργο του ,γιατί έχει το χάρισμα του λόγου, γραπτού και προφορικού.
Να τελειώσουμε την αποψινή παρουσίαση, με τους στίχους του Κορνάρου από τον Ερωτόκριτο . Νομίζω του ταιριάζουν απόλυτα.
Aπ' ό,τι κάλλη έχει άνθρωπος,/ τα λόγια έχουν τη χάρη / να κάνουσι κάθε καρδιά /παρηγοριά να πάρει / κι όπου κατέχει και μιλέι /, Απου κατεχει και γράφει και μιλεί / με γνώση και με τρόπο / κάνει και κλαίσι και γελούν τα μάτια των ανθρώπω" .
Σας Ευχαριστώ πολύ που με ακούσατε!!
Ο Μανώλης Κογχυλάκης, σε τρεις σημαντικούς σταθμούς της ζωής μου, βρέθηκε δίπλα μου και ένιωσα τη σιγουριά της παρουσίας του.
Σταθμός πρώτος: Στην Ακαδημία Ηρακλείου Οκτώβριος του 1967, την πρώτη μέρα της εγγραφής μου, άγνωστος σε μένα μέχρι τότε ο Μανόλης, μου έσφιξε το χέρι και δήλωσε ότι είναι Κουνενιότης, Εννιαχωριανός και εγώ αισθάνθηκα ότι βρέθηκα, αν και άγνωστος μεταξύ αγνώστων, σ' ένα περιβάλλον οικείο και υποστηρικτικό. «Οι Χανιώτες εδώ είναι δυνατή ομάδα. Μου είπε χαρακτηριστικά.»
Σταθμός δεύτερος. Στο στρατό. Μια παγωμένη μέρα. Γενάρης του 1970 στο Πολύκαστρο Κιλκίς. Νέος στρατιώτης εγώ, με βρήκε στην 6η ΕΜΑ, ο Μανώλης, αφού έμαθε ότι στην διπλανή μονάδα, από τη δική του, ήρθε δάσκαλος από τα Χανιά. Μου έσφιξε και πάλι το χέρι με τη φράση «γεια σου πατρίδα» και μου έδωσε κουράγιο αισιοδοξίας σε μια εποχή δύσκολη πολιτικά αλλά και με συνθήκες στο στράτευμα όχι και τις καλύτερες για τους φαντάρους, αφού η Χούντα των Συνταγματαρχών, καλά κρατούσε ακόμη.
Σταθμός Τρίτος: Οκτώβρης του 1974. Εγώ νεοδιόριστος δάσκαλος στο 1/θ. στο Δημοτικό Σχολείο Αμυγδαλοκεφαλίου και ο Μανόλης, αρχαιότερος στο 1/θ. Αγίου Αθανασίου. Θεωρώ, ότι αν και σε διαφορετικά σχολεία, στην πράξη συνυπηρετήσαμε, αφού μας έδενε στενά η Γεωγραφία, του τόπου, η προγενέστερη φιλία, και η από κοινού αντιμετώπιση προβλημάτων παιδαγωγικής και διοικητικής φύσεως και βέβαια, η χαρά για τη δημοκρατία στην Ελλάδα, που μόλις άνοιγε τα φτερά της λαβωμένη βέβαια, ύστερα από την επτάχρονη τυραννία και την τραγωδία της Κύπρου.
Για όλα τα παραπάνω, Τιμή μου και χαρά μου να μιλήσω απόψε για το Μανώλη Κογχυλάκη!!!
Ο Μανώλης ξεκίνησε την πορεία του στη ζωή στου Κούνενι, μετέπειτα Βάθη των Εννιά Χωριών.
Ο αέρας του Αι Δίκιου και η αλμύρα του Στόμιου και του Λαφονησιού διαμόρφωσαν τον χαρακτήρα του και την προσωπικότητα του με σκέψη καθαρή, ματιά ερευνητική, με ευφυΐα και φιλομάθεια ώστε να γίνει άνθρωπος καλός και δάσκαλος καλός. Και ακόμη, λάτρης της φύσης, στεριάς και θάλασσας, με άριστη γνώση της Πανίδας και της Χλωρίδας του τόπου μας.
Ο Μανώλης Κογχυλάκης, γεννήθηκε από γονείς αγρότες. Πατέρας του ο Κυριάκος Κογχυλάκης και μητέρα του η Αθανασία Κογχυλάκη, το γένος Στεφανάκη.
Τελείωσε το Δημοτικό σχολείο Αγ. Αθανασίου, και στη συνέχεια, το 1ο Γυμνάσιο Χανίων. Τέλειωσε την Παιδαγωγική Ακαδημία Ηρακλείου. Υπηρέτησε ως δάσκαλος, πρώτα στο Ιδιωτικό Σχολείο Κοντάκη Μαυροματάκη στα Χανιά και πρωτοδιορίστηκε στο 1/Θ. Δημοτικό Σχολείο Λίμνης Κισάμου. Μετά στο Δημοτικό Σχολείο Αγ. Αθανασίου- μαθητής και δάσκαλος στο ίδιο σχολείο-- και στη συνέχεια μετεκπαιδεύτηκε στη ΣΕΛΔΕ στην Αθήνα, Σχολή Επιμόρφωσης Λειτουργών Δημοτικής Εκπαίδευσης και ήταν ο μοναδικός που αποφοίτησε με άριστα.
Στη συνέχεια, υπηρέτησε σε σχολεία της Αθήνας και ω υποδ/ντης στο 91 Δημοτ. Σχολείο Αθηνών και ως Δ/ντης για πολλά χρόνια στο 126 σχολείο Αθηνών. Για 4 χρόνια ήταν αναπληρωτής προϊστάμενος στο 2ο Γραφείο Π.Ε. Στην Περιοχή Αθήνας.
Έκανε οικογένεια με τη σύζυγο του Αφροδίτη Κογχυλάκη, το γένος. Θεοδωράκη και έχουν δυο παιδιά τον Κυριάκο και την Όλγα.
ΜΑΝΩΛΗΣ ΚΟΓΧΥΛΑΚΗΣ Ο ΔΑΣΚΑΛΟΣ
Αυτή, την εκπαιδευτική πλευρά της ζωής του Μανώλη Κογχυλάκη, τη δασκαλική, θα παρουσιάσουμε πρώτα.. Το έργο του δασκάλου που στάθηκε 40 χρόνια στο πλευρό χιλιάδων μαθητών, δίνοντάς τους τα εφόδια να κατακτήσουν τη γνώση και να ανοίξουν φτερά για καινούρια πετάγματα. Η συμβολή του υπήρξε καθοριστική στη διαμόρφωση ισορροπημένης προσωπικότητας, των μαθητών του, με αυτοπεποίθηση, στόχους, αξίες και πάθος για ζωή.
Ο Μανώλης ήταν, είναι, χαρισματικός δάσκαλος αφού συνήθιζε να δίνει στους μαθητές του, κάθε μέρα, και κάτι ακόμα να πάρουν στο σπίτι ,πέραν από τις σχολικές εργασίες.
Στη διδακτική πράξη, δεν ρωτούσε μόνο ο ίδιος. Ενθάρρυνε τους μαθητές να διατυπώσουν και τις δικές τους ερωτήσεις. Και, μάλιστα, εκείνες που δεν παίρνουν εύκολα απάντηση.
Πίστευε στον κάθε ένα μαθητή του ξεχωριστά, πίστευε όμως και στη δυναμική της ομάδας και ήθελε όλοι οι μαθητές του να αναδείξουν τον καλύτερο τους εαυτό, ανεξάρτητα από το οικογενειακό και το κοινωνικό τους υπόβαθρο.
Ακόμη ο Μανώλης είχε το ταλέντο να ακούει. Τεχνίτης της ενσυναίσθησης, μπορούσε να διαισθανθεί τις κρυφές ενέργειες της τάξης, τα προβλήματα που δεν βρίσκουν τα λόγια να διατυπωθούν, τα συναισθήματα που καταπιέζονται, και κατάφερνε να κάνει τα παιδιά να ανοιχτούν, να νιώσουν ότι τα συναισθήματά τους μετράνε όσο και η σχολική τους απόδοση. Σε τέτοιο έδαφος, η διαδικασία της μάθησης δεν έχει παρά να ανθίσει.
Δεν δίσταζε να παραδεχτεί ότι η γνώση είναι ατελείωτη και γι αυτό συχνά παρότρυνε τους μαθητές του με τη φράση: Να ψάξουμε να το βρούμε, και την άλλη μέρα έφταναν οι πληροφορίες από τους μαθητές που είχαν μετατραπεί σε ερευνητές, με κύρια πηγή τα βιβλία και τελευταία με το διαδίκτυο.
Ήξερε ο Μανώλης, να λέει ιστορίες από τις περιηγήσεις και τις εμπειρίες του σε θάλασσα και στεριά, με τους μαθητές να κρέμονται απ’ τα χείλη του..
Ο Μανώλης, ήταν δάσκαλος ευρηματικός. Αυτοσχεδίαζε. Μεταμόρφωνε τα προβλήματα σε ευκαιρίες, τα άχρηστα αντικείμενα σε δημιουργικές συνθέσεις, τις σκόρπιες λέξεις σε προτάσεις που εμπνέουν, τα λάθη σε μαθήματα ζωής.
Καθόταν συχνά δίπλα στα παιδιά. Όχι απέναντί τους. Και κάθε μέρα μάθαινε και κάτι καινούριο από εκείνα.
Ακόμη είχε χιούμορ γιατί γνώριζε ότι τίποτα δεν ξεκουράζει καλύτερα έναν κουρασμένο μαθητή από ένα καλό αστείο!
Ο Μανώλης ανήκε στους χαρισματικούς δασκάλους που λατρεύουν αυτό που κάνουν. Και στους δασκάλους που δεν διδάσκουν αλλά εμπνέουν.
Και για να θυμηθούμε το μεγάλο Γάλλο εκπαιδευτικό και μεταρρυθμιστή, Σελλεστέν Φρενέ, Ο Μανώλης ήταν ο δάσκαλος που άφηνε τους μαθητές του να ονειρεύονται.
Ώρες ολόκληρες θα μπορούσα να σας μιλώ για το Μανώλη τον Κογχυλάκη και τα δασκαλικά του προσόντα. Επιθυμώ όμως να δανειστώ, ένα μικρό απόσπασμα, από το βιβλίο, Τα ψηλά βουνά του Ζαχαρία Παπαντωνίου, γραμμένο για ένα άλλο δάσκαλο, που όμως ταιριάζει απόλυτα στο Μανώλη, ειδικά όταν υπηρετούσε στα 1/Θ. Σχολεία, και να του το αφιερώσουμε. Το απόσπασμα αναφέρεται σε ένα δάσκαλο, που μεγαλωμένος από μικρός μέσα στη φύση, και στη ζωή, έγινε αγαπητός ξεχωριστός από τους μαθητές του γιατί:
-Ἔπαιρνε τὰ παιδιὰ καὶ τὰ δίδασκε κάτω ἀπὸ τὰ δέντρα.
-Ὅταν δὲν ἦταν βαρυχειμωνιά, εἶχαν γιὰ σχολεῖο πότε ἕνα πεῦκο, πότε ἕναν πλάτανο.
-Ἔπαιρναν τὸ βιβλίο τους καὶ διάβαζαν μαζί του ἀπάνω στοὺς λόφους, στὸν ἥλιο καὶ στὸν ἀέρα.
-Ἀπὸ κεῖ τοὺς ἔδειχνε τοὺς γύρω τόπους, τὴ γῆ, τὸν οὐρανό, τὰ πλάσματα ὅλα. Τοὺς πήγαινε κοντὰ στα κοπάδια και στα ζωντανά για να μάθουν πῶς ζοῦνε.
-Τοὺς μάθαινε ακόμη τὴ ζωὴ τῶν δέντρων, τῶν πουλιῶν καὶ τῶν ἐντόμων.
-Ὅταν ἦταν καθαρὴ ἀστροφεγγιά, τοὺς ἔδειχνε ἀπὸ ἕνα ὕψωμα καὶ τοὺς ὠνόμαζε τ’ ἄστρα.
-Τοὺς μάθαινε νὰ γράφουν ὅσα ἔβλεπαν στὸν κόσμο κι ὅσα εἶχαν στὸ νοῦ καὶ στὴν ψυχή τους.
Χρησιμοποιήσαμε απόσπασμα από το πρωτότυπο κείμενο της έκδοσης, γραμμένο με το πολυτονικό σύστημα. Δεν το διόρθωσα. Για να θυμηθούμε οι παλιότεροι. Η γλώσσα μας, από την αρχαία εποχή, είναι μια ενιαία και αδιαίρετη.
Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ - ΜΑΝΩΛΗΣ ΚΟΓΧΥΛΑΚΗΣ
Ο Μανώλης Κογχυλάκης είναι συγγραφέας έξι βιβλίων από τα οποία τα τέσσερα αναφέρονται στην Κίσαμο, ενώ τα άλλα δυο έχουν διαφορετικό περιεχόμενο..
Ο τίτλοι τους είναι:
1. Το μαντίλι της Ινώς και το Ιναχώριο.
2. Παναγία η Χρυσοσκαλίτισα.
3. Λαφονήσι – Μουσαγόρες.
4. Γεώργιος Σκαλιδης ο Ελευθερόπτης.
5. Ολυμπιακοί αγώνες και ο έκτος κύκλος.
6. Αλέξη και κάθε Αλέξη εκπαιδευόμενε.
Αντιλαμβάνεστε πιστεύω όλοι, την αντικειμενική δυσκολία που έχω ως ομιλητής. Για κάθε βιβλίο, μια ξεχωριστή παρουσίαση έπρεπε να κάνουμε. Αναγκαστικά μια γρήγορη ματιά θα ρίξουμε και μια γεύση μόνο θα πάρουμε και γι αυτό Μανώλη ζητώ την κατανόησή σου..
ΠΡΩΤΟ ΒΙΒΛΙΟ, ΤΟ ΜΑΝΤΗΛΙ ΤΗΣ ΙΝΩΣ ΚΑΙ ΤΟ ΙΝΑΧΩΡΙΟ.
Ξεφυλλίζοντας τις σελίδες.......
....... του βιβλίου, ο αναγνώστης διαπιστώνει τη μεγάλη αγάπη του συγγραφέα για τη γενέθλια γη. Αυτή ακριβώς η αγάπη ,οδηγούσε τη γραφίδα του, ώστε να καταγράψει τα μικρά και τα μεγάλα θέματα των Εννιά Χωριών. Μορφές ηρώων , τη ζωή των ανθρώπων, την ποίηση και τα τραγούδια. Τα σημαντικά γεγονότα του 19 αιώνα, Τον Α και Β Παγκόσμιο πόλεμο, σκηνές από την καθημερινότητα και τέλος ένα πολύ πλούσιο φωτογραφικό υλικό με πολύ κατατοπιστικές λεζάντες..
Περιδιαβαίνει ο Μανώλης τα χωριά του Ιναχωρίου με πρώτο το Κούνενι , τη Βάθη, τη γενέθλια γη, το χωριό που γεννήθηκε και μεγάλωσε. Η προσπάθεια του Μανώλη ,αποτελεί τεράστια συμβολή στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης, αφού η σημερινή εικόνα του πολιτισμού μας δεν ξεκίνησε στις μέρες μας αλλά έφτασε ως εδώ μέσα από μια συνέχεια.
Με τρεις ηρωικές μορφές εννιαχωριανές ξεκινά ο Μανώλης την παρουσίαση του βιβλίου του: Τρεις μορφές –τρεις κορυφές: Σκαλίδης -Καθεκλας –Περίδης. Για το Σκαλίδη θα αναφερθούμε στη συνέχεια σε άλλο βιβλίο που έγραψε ειδικά γι αυτόν.
Ο Μιχάλης Καθεκλάς ,υπήρξε δια βίου αγωνιστής κατά των Τούρκων.
Ο Παρθένιος Περιδης.Ο μοναχός, ο αγωνιστής από τη Ρογδιά ,Κισάμου.
Συνεχίζουμε την περιήγηση στο Βιβλίο. Από το κεφάλαιο: Η Γερμανική Κατοχή διαβάζουμε ένα μικρό απόσπασμα από το Λαϊκό ποίημα της Κοχυλοδημητραινας με τίτλο το κάψιμο του Κούνενι 13-8-44, και το παπουτσόσυκο.
Ακολουθεί το τελευταίο κεφάλαιο με τίτλο: Εννιαχωριανά Φωτοβλέματα. η παρουσίαση των φωτογραφιών .
Κλείνοντας ο Μανώλης το βιβλίο του, αφήνει τον αναγνώστη να βγάλει τα συμπεράσματά του και καταλήγει με τα λόγια του Καζαντζάκη: Θωρώ τα βουνά της Κρήτης, το χώμα που έπλασε το σώμα μου, τον αέρα που δημιούργησε την ψυχή μου και αισθάνομαι τόσο ενωμένος μ αυτή όπως το λουλούδι με τις ρίζες του.
«Έτσι αισθάνομαι τη σχέση μου με την Κρήτη, με τις ρίζες που μ έθρεψαν στα Εννιά χωριά. Στα Εννιά Χωριά που αγάπησα και αγαπώ. Στα Εννιά χωριά που βρέθηκαν γίγαντες , που έβαλαν τον μπέτη τους για να στηρίξουν και να στεριώσουν τη ζωή, την τιμή και το κατόρθωσαν . Γιατί και σπίτια και εκκλησίες έκτισαν και δρόμους με τον γκασμά άνοιξαν και κατακτητές έδιωξαν και τη ζωή τους τίμια και επάξια ξόδεψαν, γι αυτό θα αναπαύεται γαλήνια η ψυχή τους».
ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΙΒΛΙΟ: ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΧΡΥΣΟΣΚΑΛΙΤΙΣΣΑ
Σε όλα τα γνωστά ονόματα που έχουν δοθεί στην Παναγία, Μαρία, Θεοτόκος, Θεομήτωρ, Παντάνασσα, Γλυκοφιλούσα, Χρυσοσπηλιώτισα, Χελιδονού, Μυρτιδιώτισσα, Μεγαλόχαρη, Κυρά, έρχεται να προστεθεί άλλο ένα : το Χρυσοσκαλίτισσα που δημιουργήθηκε σ ένα ξέχωρο και μοναδικό σε ομορφιά και χάρη ακρόγιαλο της Ν.Δ. Κρήτης.
Έτσι ξεκινά τον πρόλογο του βιβλίου του: Η Μονή της Χρυσοσκαλίτισσας, ο Μανώλης Κογχυλακης, που εξέδωσε το 1989 στην Αθήνα από τις εκδόσεις Σμυρνιωτάκη. Το βιβλίο, μεταφράστηκε και κυκλοφορεί σε αγγλική έκδοση μαζί με το επόμενο βιβλίο που θα παρουσιάσουμε Λαφονήσι-Μουσαγόρες.
Αναφερόμενος στο βιβλίο του, ο Μανώλης ,επισημαίνει ότι η συγγραφή του βιβλίου γίνεται, για να περισωθεί ότι υπάρχει από γραπτές πηγές και παράδοση , να γίνει κάποια αρχή μια αφορμή για περισσότερη ιστορική αναζήτηση ,με την ευχή και την ελπίδα ότι στο μέλλον θα χυθεί το απαιτούμενο ιστορικό φως, όχι μόνο στην ιερή Ακρόπολη που λέγεται Χρυσοσκαλίτισσα αλλά σε συσχετισμό μ αυτήν και τον ευρύτερο χώρο της Ν. Δ. Κρήτης.
Με τη μορφή οδοιπορικού ξεκινά η παρουσίαση και η δομή του βιβλίου και η ξενάγηση του αναγνώστη .
Πρώτος σταθμός το Στόμιο , με του Στόμιου το μεγάλο βράχο, το Βόλακα, που δεν υπάρχει πια γιατί τον αφάνισε η καταστροφική μανία ή η απερισκεψία και μικροψυχία των ανθρώπων, γράφει χαρακτηριστικά.
.Λεπτομερής είναι η ιστορική παρουσίαση για τη Χρυσοσκαλίτισα .Πότε κτίστηκε και ολοκληρώθηκε η Μονή και τα στάδια που πέρασε μέχρι τη σημερινή της μορφή. Το αυτό συμβαίνει και με τους μοναχούς και της μοναχές από το 1820 μέχρι σήμερα, Που διακόνησαν τη Μονή. Το σήμερα , αναφέρεται στο έτος συγγραφής του βιβλίου το 1989.
Κινητήρια δύναμη για τη συγγραφή του βιβλίου αυτού, η αγάπη του συγγραφέα για την γενέθλια γη και η ανάγκη που αισθάνεται να διασώσει όσο μπορεί την ιστορική μνήμη για μια περιοχή τόσο σημαντική αλλά δυσανάλογα προβεβλημένη.
Στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου, ο συγγραφέας, μας παραδίδει ονομαστικό πίνακα με τους Αρχιμανδρίτες, από συστάσεως της Μονής μέχρι σήμερα, Και βέβαια ένα πλούσιο φωτογραφικό υλικό με πρόσωπα και εικόνες μοναδικές.
Να δούμε στο σημείο αυτό ένα μικρό απόσπασμα από την ξενάγηση, για τη Χρυσοσκαλίτισα που κάνει ο Μανώλης στο γνωστό δημοσιογράφο Γιάννη Κακανο.
http://www.haniotika-nea.gr/127315-apo-tin-i-m-panagias-tis-xrusoskalitissas-sto-istoriko-elafonisi-video/
ΤΟ ΛΑΦΟΝΗΣΙ.-ΜΟΥΣΑΓΟΡΕΣ
Η ανάδειξη της ιστορικής πλευράς του Λαφονησιού, στάθηκε για το συγγραφέα Μανώλη Κογχυλάκη η κινητήρια δύναμη για τη συγγραφή του βιβλίου του, Λαφονήσι Μουσαγόρες.
Σήμερα , αναφέρει στον πρόλογο του βιβλίου του, το έπιασε ο φακός της τουριστικής δημοσιότητας. Συζητιέται παντού για τη σπάνια ομορφιά του, την πολύχρωμη άμμο του, τους κέδρους, τη θάλασσα, το νόστιμο ψάρι. Όλα καλά μέχρις εδώ αλλά με μια παράλειψη μελανή που χρονίζει και πάει να γίνει κληρονομική ντροπή. Το ξέχασμα του τόπου ιστορικά. και γεννιέται εύλογα το ερώτημα. Τι είναι το Λαφονήσι πέρα από την ομορφιά την αμμουδιά και το μαγευτικό ηλιοβασίλεμα;
Πέρα από την όψη της εικόνας των δυο διαστάσεων , υπάρχει και η τρίτη διάσταση, του βάθους.
Αυτή, συνεχίζει ο συγγραφέας, δεν φαίνεται εύκολα, και για να την αντιληφτούμε πρέπει να τη φωτίσουμε και να τη δούμε από ειδική οπτική γωνία. Η τρίτη διάσταση του Λαφονησιού είναι άγνωστη στο ευρύ κοινό και από μερικούς κατά καιρούς μνηστήρες , πονηρά αμφισβητημένη.
Η ιστορία του Λαφονησιού δεν είναι χθεσινή αλλά μετριέται σε κάμποσες χιλιάδες χρόνια. Γιατί πάνω σ αυτό το γραφικό νησάκι τις Μουσαγόρες των αρχαίων, που ύπήρχε και ιερό αφιερωμένο στο Μουσαγέτη Απόλλωνα, των προστάτη των Θαλασσινών, πέρασε η ιστορία και άφησε μεγάλα σημάδια, μεγάλες σφραγίδες που δεν πρέπει να πάνε στη λησμονιά.
Στις 24 Απριλίου του 1824, έγινε η σφαγή του Λαφονησιού. 600 γυναικόπαιδα και 42 πολεμιστές βρήκαν φρικτό θάνατο. 150 γυναικόπαιδα πουλήθηκαν στα σκλαβοπάζαρα της Αιγύπτου και της Ανατολής. Από το αίμα κοκκίνισε η άμμος και έτρεξε αυλάκι στη θάλασσα, Το σημείο ονομάστηκε Τουρκαύλακο. Η μαρμάρινη πλάκα που έχει στηθεί πάνω στο νησί μαρτυρά και θυμίζει στο επισκέπτη το μέγεθος της θυσίας..
'ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΤΟΥ ΛΑΦΟΝΗΣΙΟΥ 1824. ΗΡΩΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ 40 ΠΟΛΕΜΙΣΤΩΝ ΘΥΣΙΑ 600 ΓΥΝΑΙΚΟΠΑΙΔΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΑΙΜΑ ΣΑΣ ΤΟΥ ΛΥΤΡΩΜΟΥ Η ΧΑΡΑΥΓΗ ΡΟΔΙΖΕΙ''
ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΣΚΑΛΙΔΗΣ
«Πολύ βαρύ το φορτίο για την παρουσίαση μιας ιστορικής μορφής όπως του Αναγνώστη Σκαλίδη».
Με τη φράση ξεκινά ο συγγραφέας ,Μανώλης Κογχυλάκης ,την πορεία του για τη συγγραφή του βιβλίου για τον Αναγνώστη Σκαλίδη και συνεχίζει. Οι πλάτες της ταπεινότητάς μου αδύναμες για ένα τέτοιο εγχείρημα, γιατί δεν είμαι ειδικός. Όμως από χρέος απέναντι στους μεγάλους δημιουργούς της λευτεριάς μας, οφείλουμε να προσπαθήσουμε και ο Θεός βοηθός σ ‘ αυτή την προσπάθεια. Στο όνομα του θεού και της Παναγίας και του δίκιου της Κρήτης όπως έλεγε και ο μεγάλος του τόπου μας αρχηγός.
Βέβαια, και η επίκληση της θείας βοήθειας, αλλά και η ικανότητα του συγγραφέα έφεραν αποτέλεσμα αφού το βιβλίο ξεκίνησε, γράφτηκε και έγινε πραγματικότητα . Η ιστορική μνήμη για το Σκαλίδη όχι μόνο διασώζεται αλλά γίνεται ευρύτερα γνωστή και μεταλαμπαδεύεται στις επόμενες γενιές..
Πατέρας του Αναγνώστη. Σκαλίδη ήταν ο Γεώργιος Σκυλούρης. Οι Τούρκοι σκότωσαν τον πατέρα του και το παιδί έμεινε ορφανό σε μικρή ηλικία. Η χήρα η μάνα του έμεινε με το άνομα Ελένη Σκαλιδοπούλα .Αυτό το επίθετο της μάνας του ,επέλεξε αργότερα ο Αναγνώστης Σκαλίδης. Ο Μανόλης Γεωργίου Σκυλούρης ονομάστηκε Μανόλης Γ. Σκαλίδης.
Μια γρήγορη ματιά στις σελίδες του βιβλίου., με αρχή την πολεμική δράση του Σκαλίδη εντελώς επιγραμματικά .Τον βρίσκουμε να παίρνει μέρος στην επανάσταση του 1841,σε μάχες στον Αποκόρωνα και στην Κίσαμο. Στην επανάσταση του 1858, στην επανάσταση του 1866. Στην πολιορκία εδώ στο Καστέλλι, το Νοέμβρη του 1866. Στην επανάσταση του 1889 και στον πόλεμο του 1897.
Από το βιβλίο πληροφορούμαστε ότι ο Σκαλίδης ήταν λεβέντης και κοινωνικός. Έκανε στο χορό 4 βήματα σε κατακόρυφο τοίχο και με το τέταρτο κάρφωνε στο χώμα το μαχαίρι χωρίς να χάσει τα βήματα του χορού.
Ακόμα χόρευε κάτω από κληματαριές με σταφύλια στα 3 μέτρα ύψος, στηριζόταν στο χέρι του συγχορευτή του και έκοβε τα σταφύλια χωρίς να χάσει το βήμα. Και πολλά πολλά άλλα καταγράφονται στο βιβλίο αλλά ο χρόνος είναι λίγος.
Όλα αυτά τα εξιστορεί ο συγγραφέας στο Α΄ μέρος του βιβλίου, ενώ στο Β δεύτερο μέρος, περιλαμβάνονται χειρόγραφα σε φωτοτυπημένα αντίγραφα από τα πρωτότυπα , κατά κατηγορίες: εκθέσεις μαχών, Διακηρύξεις, έγγραφα, επιστολές, και κατάλογοι αγωνιστών. Στο τελευταίο μέρος , παρουσιάζονται φωτογραφίες του Σκαλίδη κυρίως από την ζωή του και την πολεμική του δράση αλλά και μετά το θάνατό του , από τις εκδηλώσεις στη μνήμη του και τα αποκαλυπτήρια της προτομής του .
Με το βίβλο αυτό, ο Μανώλης Κογχυλάκης, κατατάσσεται επάξια στους ιστορικούς ερευνητές αφού μέσα από πηγές γραπτές μα και προφορικές , φέρνει στο φως στοιχεία άγνωστα και σημαντικά.
Μια προσωπική επιστολή του Σκαλιδη, ιδιόχειρη, η μοναδική που έχει σωθεί περιλαμβάνεται στο βιβλίο και σας την παρουσιάζουμε.
Εν Κανδανο την 26 φεβρουαριου 97
Εν στρατοπεδο.
Ο επέφερον το παρον μου, οπλαρχηγός μου Αντώνιος Πορτακούλης, εσταλη παρ εμού και παρακαλο να του δοθουν 200 οπλα και αναλόγος και πολεμοφόδια να μας τα φέρει εις το στρατόπεδο.
Ο Αρχηγός Α. Σκαλιδης
Από την ανάγνωση της επιστολής, παίρνουμε μια ιδέα για τις γραμματικές γνώσεις του Σκαλίδη. Με τα ορθογραφικά λάθη και τη σύνταξη. Εδώ επαληθεύεται πλήρως η φράση που λέγεται σε ανάλογες περιπτώσεις: «Όταν γράφουμε ιστορία δεν χρειάζεται η ορθογραφία.
Επιγραμματικά μιλούσε ο Σκαλίδης. Μπορεί να μην ήταν τεχνίτης του λόγου, η καρδιά του όμως το έλεγε.
Μερικές από τις φράσεις που συνήθιζε να λέει και περιλαμβάνονται στο βιβλίο με τίτλο:
ΛΕΧΘΕΝΤΑ ΣΚΑΛΙΔΗ
Κλείνουμε αυτή την αναφορά στο Βιβλίο του Μανώλη Κογχυλάκη ,Αναγνώστης Σκαλίδης ο Ελευθερόπτης, με 4 στίχους που έγραψε ο ίδιος ως επίλογο του βιβλίου.
«Η δόξα και η Λευτεριά
Για τις πολλές σου μάχες !
Σκαλίδη γράφουν στις κορφές!
Σκαλιδη και στις Ράχες.!!»
Μ.Κ.Κ.
ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΚΑΙ 6ΟΣ ΚΥΚΛΟΣ
ΤΟ βιβλίο του Μανώλη Κογχυλάκη, Ολυμπιακοί Αγώνες και ο 6ο ς κύκλος, ξεκίνησε σαν ιδέα από ένα βαθύ στοχαστή και εκφραστή των Ολυμπιακών Ιδεωδών , τον αείμνηστο Αθανάσιο Πασαλή ο οποίος υπήρξε φίλος του Μανώλη Κογχυλάκη, ένθερμος υποστηρικτής της μόνιμης τέλεσης των Ολυμπιακών Αγώνων στην Ολυμπία .
Ο 6ος κύκλος συμβολίζει την κατάκτηση της σελήνης από τον άνθρωπο και κατά τους οραματισμούς του Πασαλή θα αποτελέσει κάποτε την έκτη Ήπειρο της γης, ώστε να μεταλαμπαδευτεί εκεί και το Ολυμπιακό πνεύμα.
.Κάποιος πρέπει να φωνάξει ,έλεγε στο Συγγραφέα μας ο Πασαλής. Έλα να γράψουμε κάτι. Και ο Μανώλης έγραψε , ύστερα από το ταξίδι του στη Γαλλία και τη συμφωνία του με τον Πασαλή για την έκδοση του βιβλίου.
Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου του, ο συγγραφέας διαπιστώνει αυτό που διαπιστώνουμε όλοι μας, ότι δηλαδή, στους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες δεν κυριαρχεί το αθλητικό ιδεώδες αλλά η δύναμη του χρήματος, του πλούτου, στις αγορές, στις υποδομές, στις επιδόσεις και στα ρεκόρ.. Στα αναβολικά και στο ντόπινγκ..
Μόνη λύση, η επάνοδος των Ο. Α. στην Ολυμπία όχι βέβαια σαν μια αλλαγή του χώρου αλλά με ριζικές αλλαγές στον τρόπο τέλεσης των αγώνων, στη νοοτροπία και στην ιδεολογική τους βάση.
Ο Μανώλης , λάτρης αυτής της ιδέας, δραστηριοποιείται και σε Συλλόγους με συναφή σχέση .Έτσι μαθαίνουμε, ότι είναι Γραμματέας του Συμβουλίου Αρχαίων Ολυμπιακών Αθλημάτων. Και Γραμματέας της Ομοσπονδίας Αρχαίων Ολυμπιακών Αθλημάτων . Και επίσης είναι από τα ιδρυτικά μέλη του Συλλόγου Ολυμπιακή Ιδέα και μέλος του Συλλόγου.
Ακόμη, το βιβλίο που παρουσιάζουμε σήμερα, ξεπέρασε τα ελληνικά σύνορα, και μπήκε στην διεθνή έκθεση βιβλίου στο Στρασβούργο, καθώς επίσης και στο Πανεπιστήμιο της Φλώριδα στην Αμερική, και στη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας , με συγχαρητήρια στο συγγραφέα.
Και να ολοκληρώσουμε την παρουσίαση του βιβλίου, με 4 στίχους από το ποίημα που έγραψε ο συγγραφέας με τίτλο: «Απ’ Ολυμπίαν ες Όλυμπον» που βρίσκεται στην τελευταία σελίδα
Δεν υπάρχει ψηλότερη κορφή απ τον Όλυμπο.
Εκεί όποιος βγει γίνεται ομοτράπεζος των θεών.
Στην Ολυμπία κατεβαίνουν οι θεοί και παίρνουν
Στεφανωμένους τους νικητές, μαζί τους, στον Όλυμπο.
ΣΥΓΓΝΩΜΗ ΚΑΘΕ ΑΛΕΞΗ (ΕΚ)ΠΑΙΔΕΥΟΜΕΝΕ.( Το τελευταίο βιβλίο)
Το όνομα Αλέξης, μπορεί να μην είναι πολύ συνηθισμένο στην ελληνική ονοματολογία. Όταν όμως με το ίδιο όνομα έχουμε τρεις τραγικές περιπτώσεις θανάτων και μάλιστα όχι τυχαίων αλλά βίαιων που ισοδυναμούν με ισάριθμες εγκληματικές ενέργειες, τότε δεν μπορείς να μην σταματήσεις, να σκεφτείς και να προβληματιστείς.
Με αυτά τα τραγικά περιστατικά , σαν ερέθισμα ξεκινά ο συγγραφέας τον πρόλογο του βιβλίου, την εξαφάνιση του μικρού ΄Αλεξ στη Βέροια, το θάνατο του Αλέξη στα Εξάρχεια από σφαίρα αστυνομικού και βέβαια προϋπήρχε ο χαμός του τρίτου Αλέξη που βρήκε τραγικό θάνατο στο Αγρίνιο με άλλους κυνηγούς .
Όλα αυτά, λέει ο συγγραφέας, με απασχόλησαν αρκετά και με ώθησαν να κοινοποιήσω τους προβληματισμούς μου και τις ανησυχίες μου γράφοντας.
Φτάνει πια.. Όχι άλλο αίμα. Λιγότερε πάθη και λιγότερα λάθη.
Παραδείγματα πολλά, βίαιων συμπεριφορών, τραγικών πολλές φορές, και στη μαθητική κοινότητα, και στο στρατό και στην κοινωνία.
Το βιβλίο, θα πρέπει να διαβαστεί από τους γονείς , τους εκπαιδευτικούς, και τους κοινωνικούς φορείς, ώστε όλοι να ενεργούν εγκαίρως και να προλαβαίνουν. Να μην αφήνουν απαρατήρητα και ασχολίαστα τέτοια περιστατικά. Οι εκπαιδευτικοί μας, έχουν να μας δηγηθούν πολλά τέτοια περιστατικά στην υπηρεσιακή τους διαδρομή, που με τις κατάλληλες κινήσεις, είχαν θετική κατάληξη.
Συγγνώμη λοιπόν Αλέξη και κάθε Αλέξη, κάθε Δήμητρα Μαρία, Σωκράτη Χρήστο, Αρετή για τα χτυπήματα του όπλου μας ή της γνώμης μας. Συγγνώμη για τη σταύρωσή σας. Συγγνώμη που υποθηκεύσαμε το μέλλον σας οικονομικά και ηθικά. Και όμως η λύση βρίσκεται στους νέους στα παιδιά στη νέα γενιά που μπορεί να φτιάξει τον κόσμο μας καλύτερο. Σ’ αυτά τα παιδιά, στηρίζει και ο συγγραφέας τις ελπίδες του και με το ποίημα ΠΑΙΔΙΑ κλείνει και το βιβλίο.
ΠΑΙΔΙΑ
Μον ο παράδεισος εχει αγγελούδια
Γιατί έχει γίνει από παιδιά
Δεν έχει η κόλαση λουλούδια
Γιατί της λείπουν τα παιδιά.
Χαρά σε τούτο τον πλανήτη
Αν τον διαφέντευαν παιδιά.
Θα γέμιζε η πλάση όλη με κρίνα
Κι οι μάχες όλες με φιλιά
Κάτω τα μίση, πάνω η αγάπη
Παιδιά φωνάζουνε παντού
Φωνή θεού, Χριστού Αγίων
Από τα ύψη τ' ουρανού.
ΔΙΑΦΟΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ.
-Απλός ο Μανόλης και σεμνός.. Δεν επιζητεί την προβολή και αντιμετωπίζει με χιούμορ και αυτά ακόμη που τον κάνουν ξεχωριστό. Δ/ντης στο 126 Δ.Σ. της Αθήνας και του τηλεφωνούν από το Γραφείο του Προϊσταμένου. Κ. Κογχυλάκη ήρθε στο Γραφείο μια εγκύκλιος από το Υπουργείο. Έχει σχέση με τους Ολυμπιακούς αγώνες και την Ολυμπιακή Παιδεία και αναφέρει μέσα ένα Σύλλογο « Ολυμπιακή Ιδέα» στο Δ.Σ. είναι και ένα όνομα Κογχυλάκης. Ποιος είναι. Το μικρό του όνομα ρωτά;;; Μανόλης η απάντηση του υπαλλήλου. Πρέπει να είμαι εγώ απαντά ο Μανόλης. Και το λέτε έτσι απλά; Έχει μέσα μεγάλα ονόματα. Απλό είναι ..απλά το λέω..Πως θέλετε να το πω; Τραγουδώντας ή χορεύοντας; Ήταν η απάντηση του Μανώλη.
-Στο περιοδικό ΔΑΦΝΗ, που αποτελεί έκδοση του πνευματικού Ομίλου Ναυπακταίων- Δωριέων στο 44 τεύχος, Ο Μανώλης, γράφει ένα κείμενο στο , οποίο τεκμηριώνει και απαντά σε όλους τους κακόβουλους ανθέλληνες και μυθοπλάστες που αμφισβητούν την καταγωγή μας ότι: Ναι είμαστε Έλληνες και Γραικοί και Πελασγοί και Αιολείς και Ίωνες και Δωριείς και Μινωίτες και Μυκηναΐοι με την ίδια γλώσσα , θρησκεία και την ευθύνη για όλους τους παραπάνω προσδιορισμούς. ΕΣΕΙΣ μπορείτε;;
-Συχνά με επιστολές του, στην εφημερίδα , Χανιώτικα Νέα, δημοσιοποιεί τις απόψεις του για θέματα των Εννιά Χωριών,. Από την τελευταία του δημοσίευση 26-6-2019 διαβάζουμε ένα μικρό απόσπασμα
Πάνω από 40 χρόνια ασχολούμαι με το Λαφονήσι ιστορικά, ετυμολογικά, ιδεολογικά, ποιητικά, συγγραφικά και πάνω από 60 αλιευτικά. Γύρω στο 1955 Β’ ή Γ’ τάξη δημοτικού μ’ ένα καλαμάκι που μου αρμάτωσε ο πατέρας μου, έπιασα το πρώτο μου ψαράκι (σκορπίδι) σε μια κολύμπα του Λαφονησιού. Ήταν τόση η χαρά μου, πιστεύω η μεγαλύτερη, γιατί πηδούσα χωρίς παπούτσια στα τσουγκρόβραχα φωνάζοντας: έπιασα! έπιασα!
Και συνεχίζει, την επιστολή στην εφημερίδα για την προέλευση των ονομάτων Λαφονήσι Μουσαγόρες.
-Ακόμη, Μανώλης, είναι συνεργάτης στην ελληνόφωνη εφημερίδα, « Η φωνή του Κανάρη»
που εκδίδεται στο Παρίσι
-Και είναι μέλος της Παγκρήτιας Δημοσιογραφικής Ένωσης και μέλος του Δ.Σ. για τα Χανιά..
-Βιβλία του, έχουν παρουσιαστεί σε εκθέσεις Κρητών συγγραφέων.
Στην Κρητική Εστία και στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων. Έχει πραγματοποιήσει πολλές ομιλίες στα Λαφονήσια ,στα Γραμβούσια. Στο Π. Μουσείο της Αθήνας, στη Θεσσαλονίκη και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας.
Έχει λάβει ευχαριστήριο επιστολή από τη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας για τη δωρεά του σ αυτήν. «Αγαπητέ κύριε Κογχυλακη. εξ ονόματος της βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, θα ήθελα να εκφράσω την ειλικρινή μου εκτίμηση και ευγνωμοσύνη για τη γενναιόδωρη δωρεά σας από πέντε βιβλία και μια φωτογραφία. Το δώρο σας θα χρησιμεύσει ως ένα πολύτιμο εργαλείο»..
- Ακόμη, έχει δημοσιεύσει πολλά θέματα και άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά , με περιεχόμενο, παιδαγωγικό , εκπαιδευτικό και ιστορικό, γλωσσολογικό, και βέβαια θέματα που αναφέρονται στην Κίσαμο, στα Εννιά Χωριά καθώς και στον Σύλλογο Εννιαχωριανών Αττικής.. Παναγία η Χρυσοσκαλίτισσα., όπου υπήρξε και πρόεδρος.
Έχει βραβευτεί από το Δήμο Αθηναίων για τη συμμετοχή του στη διοργάνωση «Ο Γύρος της Αθήνας». Επίσης από την Πνευματική Εστία Παπάγου. Καθώς και στο Διαγωνισμό Κρητικής Ποίησης έλαβε το Α΄Βραβείο για το ποίημα το « Βοσκαρούδικο»
ΚΥΝΗΓΟΣ ΚΑΙ ΨΑΡΑΣ
Θα ήταν, νομίζω ,μεγάλη παράλειψη εκ μέρους, μου εάν μέναμε μόνο σ αυτά που είπαμε και είδατε και στις εικόνες. Ίσως, δίναμε την εντύπωση και την εικόνα ότι, ο Μανώλης ο Κογχυλάκης είναι άνθρωπος των βιβλίων και μόνο. Δεν ισχύει αυτό. Ο Μανώλης , άνθρωπος του τόπου μας, ζυμωμένος με τη ζωή, και την παράδοση , γνωρίζει τα δάση, τα χειμαδιά, και τα καματερά χωράφια .Έχει φιλους και θεωρεί ξεχωριστή τη στιγμή που πίνει μαζί τους ένα ποτήρι κρασί.. Ακόμη, νοιάζεται για την πατρική περιουσία και είναι άριστος κλαδευτής στ’ αμπέλια και στα λιόφυτα . Γνώστης της χλωρίδας και της Πανίδας του τόπου μας και βέβαια άριστος κυνηγός και ψαράς
Με μια παρατήρηση και μια διαφορά. Οικολόγος κυνηγός και οικολόγος ψαράς. Με τήρηση των νόμων των ανθρώπινων αλλά και της ίδιας της φύσης. Πάντα ο σωστός κυνηγός και ψαράς ήταν ένα κομμάτι μέσα στην αλυσίδα της φύσης . Δεν θα μπορούσε να γίνει και διαφορετικά αφού τα πρώτα μαθήματα μέσα στην οικογένεια τα διδάχτηκε..
Και ψαράς μανιώδης ο Μανόλης. Γνωρίζει που κουνεί χαλίκι και μέσα στη θάλασσα.
Τα καλοκαίρια , πρέπει να επισκεφτεί τη θάλασσα. Τα σύνεργα τα έχει. παλιά και σύγχρονα. Και ακόμη ο Μανώλης είναι ψαράς της ανοιχτής θάλασσας. άριστος βουτηχτής και ψαροντουφεκάς. Το καλάμι είναι για τους μεγαλύτερους.
Ο ΜΑΝΩΛΗΣ ΕΤΟΙΜΑΖΕΙ ΓΕΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΝΟΣΤΙΜΙΕΣ
Από την εκπομπή του Γιάννη Κάκανου: Γεύσεις Κρητών, πληροφορούμαστε ότι ο Μανόλης πρωτοπορεί και στον τομέα αυτό. Λέει λοιπόν στο σχετικό ρεπορτάζ του Γνωστού δημοσιογράφου:
Για μένα , το να ετοιμάσεις ένα φαγητό για την οικογένειά σου για το φίλο σου, είναι ιεροτελεστία. Μάλιστα στην Ανατολή όταν έβραζαν το τσάι έπρεπε πρώτα να κάνουν μπάνιο να προσευχηθούν .Το φαγητό, δηλαδή είναι θειο δώρο και πρέπει να το κάνεις σαν να προσεύχεσαι. Το φαγητό που μαγείρεψε ο Μανόλης δεν είναι γνωστό στους πολλούς. Από τη θάλασσα προέρχονται οι κοχύλοι. Κοχύλιοι με πατάτες το φαγητό που μας ετοίμασε. Ίσως και το επίθετο , Κογχυλάκης, να έχει σχέση με την παράδοση της οικογένειας, σ’ αυτές τις θαλασσινές, νοστιμιές. Σίγουρα θα το έχει ερευνήσει ο Μανώλης και γλωσσολογικά.
Πολλά ακούσαμε και είδαμε γραμμένα δια χειρός του Μανώλη Κογχυλάκη. Και ο ίδιος ώρες και μέρες θα μπορούσε να μας μιλεί για το έργο του ,γιατί έχει το χάρισμα του λόγου, γραπτού και προφορικού.
Να τελειώσουμε την αποψινή παρουσίαση, με τους στίχους του Κορνάρου από τον Ερωτόκριτο . Νομίζω του ταιριάζουν απόλυτα.
Aπ' ό,τι κάλλη έχει άνθρωπος,/ τα λόγια έχουν τη χάρη / να κάνουσι κάθε καρδιά /παρηγοριά να πάρει / κι όπου κατέχει και μιλέι /, Απου κατεχει και γράφει και μιλεί / με γνώση και με τρόπο / κάνει και κλαίσι και γελούν τα μάτια των ανθρώπω" .
Σας Ευχαριστώ πολύ που με ακούσατε!!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου