ΚΡΗΤΗ -ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ ...ΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ

Ο αρχαιολόγος και ιστορικός Γεώργιος Σταϊνχάουερ στο βιβλίο του «Ιστορική Γεωγραφία του Αρχαίου Κόσμου» μας δίνει πληροφορίες που παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον, μιας και υπάρχουν πολλές και σημαντικές αναφορές για την Κρήτη.
Οι σημερινοί φόβοι των κλιματικών αλλαγών έγιναν πραγματικότητα τουλάχιστον δύο φορές στο παρελθόν! Προτού η στάθμη της θάλασσας ανεβεί κατά 120 μέτρα, οι Κυκλάδες ήταν ένα νησί και ο Κορινθιακός λίμνη! Συγκεκριμένα:
Την παλαιολιθική περίοδο, η στάθμη της θάλασσας, που ακολούθησε την τήξη των πάγων, ανέβηκε κατά τουλάχιστον 120 μέτρα. Προτού συμβεί αυτό, υπολογίζεται ότι η Κέρκυρα και η Λευκάδα στο Ιόνιο, η Σαλαμίνα και η Αίγινα στον Σαρωνικό, ήταν ακόμη μέρος της ξηράς. Κάτι που σημαίνει ότι τα βαθύτερα σημεία του Κορινθιακού και του Σαρωνικού ήταν απλώς λίμνες.
Την ιστορική περίοδο η στάθμη της θάλασσας ανέβηκε κατά 2 - 2,5 μέτρα. Αυτό δείχνουν ερείπια αρχαίων λιμανιών με εγκαταστάσεις βυθισμένες στη θάλασσα ή και ολόκληρες πόλεις όπως το Παυλοπέτρι κοντά στην Ελαφόνησο.
Στην Ανατολική Κρήτη βυθίστηκαν λιμενικές εγκαταστάσεις, ενώ αντίθετα στη Δυτική υπήρξε ανύψωση, λόγω τοπικών γεωλογικών φαινομένων και το λιμάνι της Φαλάσαρνας βρίσκεται μερικά μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.

Ο συγγραφέας εξηγεί ότι, για τους γεωγράφους, τα όρια του μεσογειακού κόσμου είναι κλιματικά. Στον Βορρά ταυτίζονται με το βόρειο όριο της καλλιέργειας της ελιάς και στον Νότο με το βόρειο όριο του συμπαγούς φοινικοδάσους. Οι συμπαγείς φοινικοφυτείες είναι μια αδιάκοπη γραμμή που συνδέει τον Ινδικό με τον Ατλαντικό περνώντας από Ιράκ, Συρία, Κάτω Αίγυπτο, Κυρηναϊκή και Άτλαντα.
Η Κρήτη βίωσε με ένταση τις σφοδρές αλλαγές του χώρου και της ζωής τα τελευταία 17 εκατ. χρόνια. Αρχικά ως μικρό κομμάτι γης μιας ενιαίας ξηράς, στη συνέχεια ως βυθός θάλασσας και μετά είτε ως ηπειρωτικό  τμήμα είτε ως τμήμα του μεγάλου ή μικρού νησιού. Σε αυτή τη γη περπάτησαν πριν από 8-11 εκατ. χρόνια, γιγαντιαία προβοσκιδωτά, απολιθώματα των οποίων έχουν βρεθεί στην επαρχία της Σητείας. Έμοιαζαν με τους σημερινούς ελέφαντες αλλά οι χονδροί χαυλιόδοντές τους ήταν στραμμένοι προς τα κάτω. Εξαπλώθηκαν σε όλη την Ευρώπη αλλά εξαφανίστηκαν από προσώπου γης πριν από 1,5 εκατ. χρόνια.
Οι δραματικές αλλαγές στην Κρήτη συνεχίστηκαν ακόμα και τα τελευταία 2 εκατ. χρόνια. Όλη αυτή η περίοδος χαρακτηριζόταν από έντονα τεκτονικά συμβάντα και σε έντονες κλιματικές αλλαγές. Την περίοδο αυτή η Κρήτη ανυψώθηκε περίπου 800 μέτρα. Πολύ πιο πρόσφατα, τα τελευταία 1 εκατ. χρόνια και όταν η Κρήτη ήταν πλέον νησί, στην περιοχή αποδεδειγμένα ζούσαν νάνοι ιπποπόταμοι αλλά και ελάφια, απολιθώματα των οποίων βρέθηκαν σε τέσσερα σπήλαια κοντά στη Μίλατο.
Επίσης βέβαιο θεωρείται ότι στην περιοχή υπήρξε και το μεγαλύτερο από τα δυο είδη ελεφάντων που έζησαν στην Κρήτη, απολιθώματα του οποίου βρέθηκαν στο οροπέδιο του Καθαρού. Τα ζώα αυτά εποίκησαν την Κρήτη κολυμπώντας και ελλείψει θηρευτών ανέπτυξαν μεγάλους πληθυσμούς.