ΟΙ ΚΟΛΑΣΜΕΝΟΙ ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΕΣ ΣΕ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ

Οι κολασμένοι είναι καταδικασμένοι αμαρτωλοί που βρίσκονται στην κόλαση. Οι σκηνές που απεικονίζουν τα βασανιστήρια των κολασμένων, είναι ένα μέρος της δεύτερης παρουσίας του Χριστού που ζωγραφιζόταν πάντα στο δυτικό κλιτός της Εκκλησίας. 
Κυρίαρχο ρόλο στην απεικόνιση της δεύτερης παρουσίας έχει ο Χριστος με όλο του το μεγαλείο. Να κάθεται σε ένα ολόχρυσο θρόνο και να περιστοιχίζεται από χιλιάδες αγγέλους και Αγίους. Από τη θέση αυτή απονέμει την Θεία δίκη τους ανθρώπους. Αυτούς που καταδίκασε σαν αμαρτωλούς βρίσκονται στην κόλαση. Οι κολασμένοι είναι ανάμεσα σε φωτιές, είναι κρεμασμένοι από τσιγκέλια και είναι δεμένοι από χέρια και από πόδια σαν κρέατα. Πολλές φορές είναι ζωσμένοι από τεράστια φίδια που δαγκώνουν τα επίμαχα σημεία του σώματός τους που με αυτά αμάρτησαν. Τεράστια φίδια δαγκώνουν τα γεννητικά όργανα του πόρνου και της πόρνης επίσης δαγκώνουν το στήθος και γυναίκας που δεν

θηλάζει τα νήπια. Οι κολασμένοι φέρουν πάνω τους βασανιστικά τα αντικείμενα που χρησιμοποιούσαν για να αδικούν τους συνανθρώπους τους. Ο Μυλωνάς που έκλεβε έχει μια τεράστια μυλόπετρα να του λιώνει το κεφάλι .Ο ράφτης του έκλεβε τα υφάσματα έχει περασμένο στο λαιμό του ένα τεράστιο ψαλίδι. Αυτός που έκλεβε το χωράφι του διπλανού του με το αλέτρι του οργώματος οι δαίμονες στην κόλαση του βάζουν το αλέτρι στον κώλο του. Ο κατσικοκλέφτης έχει δύο κατσίκες πάνω του, την μια έχει στην πλάτη κι άλλη στο λαιμό του. Εκτός όμως από τις φωτιές, τα τσιγκέλια, τα αντικείμενα που τρυπούν η βασανίζουν τους κολασμένους, είναι και οι απαίσιοι δαίμονες ζωγραφισμένοι μαύροι με φτερά σαν νυχτερίδες, με τεράστια νύχια, και κέρατα, βασανίζουν χωρίς οίκτο τους κολασμένους. Αυτό όμως που προκαλεί εύλογη σκέψη είναι ότι υπάρχουν μερικοί κολασμένοι των οποίων τα έργα και οι ενέργειες τους δεν έβλαψαν ποτέ κανένα άλλο συνάνθρωπό τους. Και το ερώτημα είναι γιατί αυτοί να βρίσκονται στην κόλαση. Σε μια εικόνα που φαίνονται ένα αντρόγυνο να κοιμάται στο κρεβάτι του και από επάνω να γραφεί ότι είναι κολασμένοι διότι κοιμούνται την Κυριακή. Και ακριβώς πάνω τους έχει καβαλήσει ένας απαίσιος δαίμονας. Σε μια άλλη αντίστοιχη εικόνα ο δαίμονας τους προσφέρει φωτιά με κάρβουνα, να ζεσταθούν και να μην πάνε στην Εκκλησία. Σε άλλη εικόνα δείχνει μια γυναίκα να ζυμώνει ψωμί και έγραφε ότι είναι κολασμένη διότι ζυμώνει και δεν προσφέρει στην Εκκλησία ένα μικρό ψωμί. 
Αυτό όμως που δεν έχει καμία λογική είναι μια εικόνα που παρουσιάζει σαν κολασμένη την γυναίκα που υφαίνει την "ανυφαντού"
Η γυναίκα που υφαίνει γνωρίζει την τέχνη να φτιάχνει υφάσματα, αλλά και περίτεχνα σχέδια. Συνήθως όταν καθόταν στο αργαλειό τραγουδούσε, και η γυναίκα αυτή με το ρυθμικό κτύπημα του αργαλειού " τικ..τακ...τικ...τακ..."και το τραγούδι της, γινόταν άθελα της ο κρυφός πόθος όλων των αντρών. Ίσως επειδή σκανδάλιζε από απόσταση με την τέχνη της και το τραγούδι της τους άνδρες, αυτοί απέδιδαν το ερωτικό κάλεσμά της στις επιρροές των δαιμόνων. Μπορεί να είναι αυτός ο μόνος λόγος να την θεωρούν κολασμένη. Οι σκηνές αυτές των κολασμένων ήταν φτιαγμένες στο δυτικό κλίτος των εκκλησιών ώστε να τις βλέπουν οι πιστοί την ώρα που εξέρχονταν από την Εκκλησία. Κι έτσι να

παραδειγματίζονται για ότι τους περιμένει εάν αμαρτήσουν. Οι εικόνες αυτές είχαν ένα αποτρεπτικό ρόλο ώστε να μη πέφτουν σε αδικήματα να βλάπτουν τους συνανθρώπους τους δημιουργώντας μικρές και μεγάλες διενέξεις, που πολλές φορές γινόταν ανεξέλεγκτες κατέληγαν σε αυτοδικίες φόνους και σε ξεκλήρισμα ολόκληρων χωριών Καθ ότι στα ορεινά χωριά της Κρήτης δεν υπήρχαν δικαστήρια κι για να επιβληθεί η τάξη επέτρεπε να περπατούν αστυνομικοί η οι στρατιώτες δύο με τρεις ημέρες στα βουνά πράγμα εντελώς αδύνατο. Έτσι τα δικαστήρια που υπήρχαν και οι δικηγόροι και το κτηματολόγιο ήταν για τους πλούσιους και τους ευγενείς στις μεγάλες πόλεις . Οι αγρότες έπρεπε να κρατούν τις λεπτές ισορροπίες βάσει του κώδικα τιμής και τη συμβολή του παπά και της Εκκλησίας. Και την ενεργό δύναμη της εικόνας των τοιχογραφιών που υπήρχαν σχεδόν σε όλες τις εκκλησίες της Κρήτης. 
ΧΑΝΙΑ 31-05-2017
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΝΙΘΑΚΗΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ

Το παραπάνω κείμενο είναι ένα μικρό απόσπασμα της έρευνας του Βασίλη Κνιθάκη που δημοσιεύτηκε στο μεγαλύτερο αρχαιολογικό περιοδικό της Ολλανδίας και έχει σαν τίτλο VENETUAANSE FRESCO'S Op paradijselijk Kreta, "Φρικτές εικόνες στον παράδεισο της Κρήτης"