100 ΧΡΟΝΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ

Η Δημοτική Αγορά Χανίων, το τεράστιο κτίσμα των 4.000 τ.μ., σε περιβάλλοντα χώρο 17.200 τ.μ., είναι η "καρδιά» της πόλης. Kτίσμα πρωτότυπο και μελετημένο, αποτελεί όχι μόνο κέντρο μεγάλης επιχειρηματικής δραστηριότητας, αλλά και μια χειροπιαστή εικόνα της ιδέας της Αγοράς της Αρχαίας Ελλάδας.
Στις 13/6/1908 συζητείται σε ολομέλεια του Δημοτικού Συμβουλίου το θέμα ανέγερσης Δημοτικής Αγοράς. Το Δημοτικό Συμβούλιο ψηφίζει την πρόταση, που ήταν σε άμεση συνάρτηση και με άλλα .....
.. έργα ανάπλασης και εξωραϊσμού της πόλης. Στις 8/8/1908 η αρμόδια για την Αγορά επιτροπή ανακοινώνει στο Συμβούλιο το οριστικό σχέδιο του κτιρίου, τις προτάσεις για σχετικές εργασίες (κατάρριψη του φρουρίου, επιχωμάτωση της τάφρου, αποζημίωση ιδιοκτητών, κατασκευή υποστέγων, κ.λ.π.) καθώς και τον προϋπολογισμό εξόδων του έργου (320.000 δρχ.). Τον Φεβρουάριο του 1909 ο μηχανικός Κ. Δρανδάκης τελειοποιεί τα σχέδια της Αγοράς και συμπληρώνεται έτσι ο σχετικός φάκελος που είχε αρχίσει να καταρτίζει παλαιότερα ο μηχανικός Μιχ. Σαββάκης. Στις 7/12/1910 η Τράπεζα Κρήτης εγκρίνει την παροχή δανείου 300.000 δρχ. με υποθήκη το ίδιο το κτίσμα και τα μελλοντικά ενοίκια των καταστημάτων και στις 23/12/1910 γίνεται δημοπρασία για την εκτέλεση του έργου.
Η θεμελίωση πραγματοποιείται ανεπίσημα από το Δήμαρχο Εμμ. Μουντάκη την 14/8/1911 και το έργο ξεκινά άμεσα. Το δεύτερο εξάμηνο του 1913 αποπερατώνεται το κυρίως έργο, η Αγορά αρχίζει ανεπίσημα να λειτουργεί από την 1/11/1913. Τα επίσημα εγκαίνιά της έγιναν από τον τότε Πρωθυπουργό της Ελλάδας Ελ. Βενιζέλο στις 4 Δεκεμβρίου 1913, τρείς μέρες δηλαδή μετά την επίσημη τελετή της ΄Ενωσης της Κρήτης με την Ελλάδα.
Καταρτίσθηκε ο κανονισμός λειτουργίας της Αγοράς και συγκροτήθηκε ο σύλλογος "Νέα Αγορά Χανίων" από τους καταστηματάρχες. Οι χώροι εξωτερικά απαλλοτριώθηκαν επίσης και διαμορφώθηκαν διαφορετικά, έγιναν κι άλλα παραπλήσια έργα. Κατά κύριο λόγο, στο ανατολικό και δυτικό τμήμα στεγάζονταν κρεοπωλεία, στο άκρο της δυτικής στοάς, τα ιχθυοπωλεία και στο βόρειο και νότιο τα οπωρολαχανοπωλεία. Ελάχιστες μέρες πριν από τη Μάχη της Κρήτης, τον Μάϊο του 1941, αποπερατώθηκε και το αντιαεροπορικό καταφύγιο στη νοτιοανατολική πλευρά της Αγοράς. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής και παρά τη δυναμική αντίδραση του τότε Δημάρχου Ν. Σκουλά, οι Γερμανοί κατέλαβαν όλη την εγκάρσια στοά, την απομόνωσαν και τη χρησιμοποίησαν για τις ανάγκες του στρατού κατοχής.
Το 1980, η Δημοτική Αγορά Χανίων χαρακτηρίσθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού ως διατηρητέο μνημείο.
Πηγές -