SUB SPECIAE ETERNITATIS=(υπό το φως της αιωνιότητας)
Γράφει η Ευτυχία Δεσποτάκη
«Εύχομαι να ευλογεί ο θεός το διδαχτικό και παιδαγωγικό σας έργο, εντός και εκτός σχολείου και να το εντάσσει στο Μέγα Πρόγραμμα της Σωτηρίας του Ανθρώπου, διότι αυτός επί τέλους είναι και αυτός και πρέπει να είναι ο έσχατος στόχος κάθε αγωγής και αληθινής παιδείας. Χωρίς να παραβλέπει την πραγματικότητα της στιγμής, η αληθινή παιδεία, στη χριστιανική της θεώρηση, δεν μπορεί να αγνοεί αυτή τη μακρινή προοπτική της, ότι δηλαδή πρέπει να κάνει το έργο της sub speciae eternitatis. Διότι μόνο υπό το φως της αιωνιότητας φωτίζεται η εφήμερη ύπαρξη του ανθρώπου και καταυγάζονται αι ημέραι και τα έργα της ζωής μας».
Με αυτά λόγια ο μακαριστός πλέον από Κισάμου επίσκοπος Ειρηναίος ευχήθηκε και ευχαρίστησε με επιστολή του τους φιλολόγους, που σε τιμητική εκδήλωση από το « Σύνδεσμο Φιλολόγων» αφιερωμένη στο πρόσωπο του, παρουσίασαν το κοινωνικό και συγγραφικό του έργο.
Σαράντα μέρες από την εκδημία του και πλησιάζοντας προς την ανάληψη του συνεχίζομε το μικρό αφιέρωμα στη μνήμη του, όχι για να επαναλάβομε χιλιοειπωμένα, αλλά να τεκμηριώσομε ....
... με αυτή την αναφορά, πώς το προσωπικό δράμα, η δυσκολία, το πρόβλημα που έφτανε στο αυτί του Δεσπότη, γινόταν η απαρχή ενός μεγάλου κοινωνικού έργου για τους ανθρώπους των δύο επαρχιών Κισάμου και Σελίνου και όχι μόνο ,όπου και αν αυτοί βρισκόταν από το, 1958 και μετά. Ο Ειρηναίος ο από Κισάμου επίσκοπος, ιδέα πλέον, φως, λόγος, όπως και εν ζωή ήταν, μόνο που εν ζωή τότε την ιδέα συνόδευε η πράξη.
Όλες οι πράξεις του ενταγμένες στο πρόγραμμα σωτηρίας του ανθρώπου, αντίληψη βαθύτατα χριστιανική - γιατί το βαθύτερο νόημα του χριστιανισμού είναι η θυσία -ο αγώνας ενός ή και ολίγων για τη σωτηρία πολλών. «Η επιταγή του πάντα: «Κάτι πρέπει να κάνομε, έχομε ευθύνη όλοι μας, ο άνθρωπος πρέπει να γίνεται καλύτερος γιατί έτσι πλησιάζει το θεό».
Έτσι, λοιπόν, η επίσκεψη του κάποιο βράδυ στα παιδιά, που νοίκιαζαν μια κάμερα κοντά στο επισκοπείο και έμεναν για να πηγαίνουν στο γυμνάσιο, την ώρα που η γκαζιέρα τους άρπαξε, καθώς μαγείρευαν, κι έμειναν νηστικά, στάθηκε η αφορμή για να φτιαχτεί το πρώτο οικοτροφείο, για τα παιδιά από τα μακρινά χωριά για να βρίσκουν ένα πιάτο φαγητό άμα γυρίζουν από το σχολειό.
Και τα κορίτσια που δεν τα κατάφερναν στα γράμματα; Θα μάθαιναν κέντημα μαγειρική, αργαλειό, στην Οικοκυρική σχολή που φτιάχτηκε γι αυτά πλάι στο οικοτροφείο.
Και ύστερα ακολούθησαν κι άλλα οικοτροφεία, όπου ήταν Γυμνάσιο και στην Αθήνα για τους φοιτητές. Αφανείς ήρωες και ηρωίδες οι συνεργάτες που στελέχωναν εθελοντικά το έργο του. Λύσεις πάντα βρισκόταν. Ακόμη και όταν έπρεπε να βρεθεί μαγείρισσα για το οικοτροφείο στην Αθήνα, όσο το δυνατόν οικονομικότερα, ο Δεσπότης, βρήκε τη λύση. Κατέφυγε στο μοναστήρι του Παρθενώνα και απευθύνθηκε στη μοναχή Μηνοδώρα. «Γερόντισσα ετοιμάσου αύριο να πάεις στην Αθήνα, εκεί θα καθίσεις και θα μαγειρεύεις των κοπελιώ που μπήκαν στο Πανεπιστήμιο, η Παναγία εδώ δε θα σε παρεξηγήσει που θα την αφήσεις για λίγο» … Και είχε πολλά να διηγείται η Γερόντισσα από την θητεία της αυτή στην Αθήνα.
Μια μέρα έφτασε στην μητρόπολη μια γυναίκα με ένα παιδάκι κωφό. «Δεσπότη μου δεν έχω που να το πάω, στο σχολείο δε μου το κρατάνε και ο δάσκαλος μου πε να το φέρω σε σένα». Ο δεσπότης αφού φρόντισε για μια προσωρινή λύση σε ειδικό σχολείο στην Αθήνα, την απόγνωση της μάνας την κάνει αφορμή για να γίνει η σχολή κωφών στο Καστέλι που μέχρι να αποκτηθεί στέγη φιλοξενείται στο μοναστήρι του Παρθενώνα.
Η τραγωδία της Φαλκονέρας προβλημάτισε μια ομάδα φωτισμένων ανθρώπων του τόπου μας για μια λύση στην ακτοπλοία της Κρήτης και τους οδήγησε στην αυλή του δεσπότη για υποστήριξη .Ο Δεσπότης αφού τους υπενθύμισε πως ο μινωικός πολιτισμός στηρίχτηκε στα πλοία, συμφώνησε με την ιδέα τους και μπήκε μπροστάρης για τη δημιουργία δικής μας εταιρείας και συχνά έλεγε ευχαριστημένος πως «καραβοκύρηδες κι εμείς σήμερα φτάνομε στη Βενετία» ,όπως οι
Μινωίτες ταξίδευαν
Η μοναξιά και η εγκατάλειψη πολλών γερόντων στα χωριά που όλο και ερήμωναν προβλημάτιζε. «Δεν μπορούμε να πετούμε τους γέρους μας». Και όταν ο μεγάλος δωρητής Ανουσάκης πρότεινε να χρυσώσει την εικόνα του Αγίου μας Σπυρίδωνα, ο Δεσπότης είπε ότι θεωρεί ότι «ο Άγιος έχει ωραίο ασημένιο ένδυμα και του είναι αρκετό», πρότεινε καλύτερα να σπιτώσομε τους μοναχικούς και ανήμπορους γέροντες. Ο σπόρος για το Ανουσάκειο γηροκομείο-θεραπευτήριο έπεσε και καρποφόρησε.
Η θέα του Γερμανικού κοιμητηρίου στο Μάλεμε απέναντι από Κολυμπάρι, γεννά την απορία και τον προβληματισμό. «Γιατί να σκοτώνονται οι λαοί γιατί να μη διαλέγονται ειρηνικά και να μη πραγματοποιούν έργα καλά; Γιατί η Εκκλησία και η διανόηση στην Ελλάδα να είναι τόσο μακριά;»
Έτσι γεννήθηκε η ιδέα για διαλόγους καταλλαγής της διανόησης των λαών μέσα στην Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης, όπου η περιοχή μας από τότε γνώριζε το διαφορετικό. Και ποιοι δεν πέρασαν και ποιους δεν ακούσαμε μέσα σε αυτό το ίδρυμα!
Και τα αγόρια που δεν τα καταφέρνουν στα πολλά γράμματα; Τι θα γίνουν αυτά και η κοινωνία μας που έχει ανάγκη από την τεχνίτες και που οι τεχνίτες πρέπει να ξέρουν και λίγα γράμματα; Ο Κλάουζ ο Γερμανός και ο Ντίκ ο Αμερικάνος, φιλοξενούμενοι στην αρχή του δεσπότη έφταναν για να διδάξουν ο ένας ηλεκτρολογικά και ο άλλος μηχανουργία. Νοικιάστηκε και ένα μαγαζί στην αγορά για την πρώτη εγκατάσταση. Η περιοχή μας απόκτησε και επαγγελματική σχολή .
«Η μουσική εξευγενίζει την ψυχή, Τα παιδιά μας πρέπει να έχουν την ευκαιρία να μάθουν και ευρωπαϊκή μα και Βυζαντινή μουσική, να έχομε και νέους στο ψαλτήρι μας»
Ο Μπιξέλ ο Ελβετός και η Αλεξάνδρα ξεκίνησαν το πρώτο μικρό ωδείο για τα παιδιά μας, εκεί στην στην αυλή του Δεσπότη, υπό τις ευλογίες του και σήμερα με άξιους μουσικούς και ψάλτες το Ωδείο μας μεγαλώνει και αποδίδει μελωδικούς καρπούς..
Μα και φιλαρμονική μπάντα έπρεπε να αποκτήσει ο μικρός μας τόπος να μην είναι οι παρελάσεις των παιδιών και οι λιτανείες μας, βουβές.
«Κύριε ναύαρχε στείλε μας ένα μουσικό να έρχεται να μάθει σε μερικά παιδιά να παίζουν κάποια όργανα που θα τους αγοράσει η μητρόπολη». Και όταν πια η μπάντα και οι μουσικοί ήταν έτοιμοι μαζί κι εκείνος κάποια βράδια πήγαιναν στα χωριά να παίξουν, για να δουν και να ακούσουν οι άνθρωποι τι είναι η φιλαρμονική που έχουν στις πόλεις. Όλοι έπρεπε να μαθαίνουν …..
Όπως τότε που ένα βράδυ έτρωγαν τα παιδιά στο οικοτροφείο. Ο Δεσπότης μόλις είχε γυρίσει από ταξίδι στη μακρινή Ρωσία. Ανοίγει η πόρτα και μπαίνει μέσα στην τραπεζαρία. Μετά την καλησπέρα του, βγάζει από την τσέπη του ένα βαζάκι και ένα κουταλάκι. Πέρασε από το κάθε παιδί και άφησε στο πιάτο του μια κουταλίτσα. Ύστερα τους εξήγησε. «Αυτό παιδιά λέγεται χαβιάρι. Είναι ένα φαγώσιμο από ψάρι πολύ ακριβό και υπάρχει συνήθως σε πλούσια τραπέζια. Σας έφερα να δοκιμάσετε λίγο για να ξέρετε κι εσείς τι είναι το χαβιάρι».
Το εργόχειρο των γυναικών και η ικανότητα τους στην οικονομία και στο νοικοκυριό αναδείχτηκαν μέσα από τους γυναικείους συλλόγους των χωριών και οι λαϊκές μας τέχνες της ξυλογλυπτικής και της κεραμικής μέσα από αντίστοιχες σχολές όπου παλιοί τεχνίτες προσκλήθηκαν από το Δεσπότη και εθελοντές προσφέρθηκαν για να μάθουν στους νεότερους.
Μα και οι αγρότες έπρεπε να μάθουν κάτι καινούριο για να μη φεύγουν από τα χωριά τους και να ερημώνει ο τόπος. Το πρότυπο αγρόκτημα Κολυμβαρίου πολλά ωφέλησε. Πάντα τόνιζε πως η πρόοδος του ανθρώπου δεν μπορεί να είναι μακριά από τη γη.
Η εργάτρια στη Γερμανία που κρύφτηκε για να μη τη δει που καθάριζε τις τουαλέτες ο Δεσπότης σε επίσκεψη του σε εργοστάσιο, στάθηκε νέα απαρχή για χώρους συνάντησης και οργάνωσης των μεταναστών μας, για να νιώθουν την Κυριακή άνθρωποι με προσωπικότητα, με αποκορύφωμα το ναό της Αγίας
Τριάδος στη Βόννη, με το σκεπτικό: «από δω πέρασαν οι Έλληνες, άρα κάτι έπρεπε να αφήσουν».
Η τοπική μας ιστορία αναδείχτηκε μέσα από τη δική του ιστορική σκέψη. Τοπικοί μας αγωνιστές και ήρωες στήθηκαν με τις προτομές τους στις πλατείες των χωριών μας για δείχνουν με τη σιωπή τους το δρόμο στους νεώτερους.
Μα βρήκε και τρόπο και έστησε και ένα τυπογραφείο στην αυλή του για να στέλνει τα νέα της Επισκοπής του κοντά και μακριά με το περιοδικό «Χριστός και Κόσμος», Πολλές φορές μας καλούσε σαν μαθητές να βοηθήσομε στο δίπλωμα του περιοδικού μετά την τύπωση του για να αποσταλεί …
Αυτή ήταν η επιταγή του Δεσπότη και αυτός ο τρόπος σκέψης «Κάτι πρέπει να κάνομε κάτι πρέπει να αφήσομε, από όπου περάσομε. Πάντα ανοιχτά ,πάντα άγρυπνα τα μάτια της ψυχής», κατά τον ποιητή. Όλο ζητούσε, όλο χτυπούσε πόρτες. Πολλοί ήταν οι εθελοντές συνεργάτες πλάι του, ποιος θα χαλούσε χατίρι. Οι πόρτες άνοιγαν διάπλατα, και κάθε γραφειοκρατία ξεπερνιόταν….
Τη δεκαετία του 60 η σκέψη και η πράξη του διασκελούσε το χρόνο κι έφτιαχνε πράγματα του σήμερα. Πράγματα μικρά και μεγάλα.
Βαθύτατος μελετητής της Ιστορίας και της Κοινωνιολογίας, αλλά και του Πλάτωνα του προχριστιανικού σπερματικού λόγου- όπως ο ίδιος έλεγε- ο οποίος πρέπει να μπολιάζει, τον εκκλησιαστικό λόγο, και συμπλήρωνε: Ένας που έχει διαβάσει Πλάτωνα δεν μπορεί να μην είναι Χριστιανός.
Μετέφρασε το λόγο του θεού με την ανθρώπινη γλώσσα. Ήταν ο χριστιανός. Άλλωστε πολλάκις τόνιζε ότι η λέξη ορθόδοξος περισσεύει. Την ορθοδοξία πάντα διευκρίνιζε πρέπει να την συνοδεύει η ορθοπραξία. «Ίσως έγινε ένα λάθος που ο θεϊκός λόγος έμεινε κλειστός στα σεντούκια της ορθοδοξίας και δεν χύθηκε σαν αγιασμένο νερό στις αυλές και τους αγρούς της ζωής μας να ποτίζει και να διαποτίζει συνειδήσεις, θεσμούς, ήθη και πολιτεύματα, ανθρώπων και λαών».
Έτσι ο Ειρηναίος έπραττε και οδηγούσε τη σκέψη μιας γενιάς «sub speciae eternitatis
Άλλοι καιροί σήμερα φάνηκε να ξεπερνιέται το έργο του, όχι η σκέψη του. Σημαντικά του έργα διέρχονται κρίση. Κτίρια που στέγασαν την ανθρώπινη χρεία είναι πια εγκαταλελειμμένα. Δείχνουν με τη σιωπή τους δρόμους. Η ανθρώπινη ανάγκη και σήμερα περισσεύει. Πολλοί είναι οι εμπερίστατοι μικροί και μεγάλοι. Ας ευχηθούμε να βρεθούν ευπατρίδες και ευγενείς δωρητές και με την τοπική κοινωνία θα εμπιστευθούν την τοπική μας εκκλησία και θα συντηρήσουν, αλλά και θα αναστηλώσουν κάποια από αυτά. Έτσι θα διαφυλάξομε το πένθος μας και την ευγνωμοσύνη μας στον Ειρηναίο. Κάτι πρέπει να κάνομε ,έχομε ευθύνη όλοι μας
Ο τρόπος σκέψης Εκείνου ας μας είναι οδηγός…
Γράφει η Ευτυχία Δεσποτάκη
«Εύχομαι να ευλογεί ο θεός το διδαχτικό και παιδαγωγικό σας έργο, εντός και εκτός σχολείου και να το εντάσσει στο Μέγα Πρόγραμμα της Σωτηρίας του Ανθρώπου, διότι αυτός επί τέλους είναι και αυτός και πρέπει να είναι ο έσχατος στόχος κάθε αγωγής και αληθινής παιδείας. Χωρίς να παραβλέπει την πραγματικότητα της στιγμής, η αληθινή παιδεία, στη χριστιανική της θεώρηση, δεν μπορεί να αγνοεί αυτή τη μακρινή προοπτική της, ότι δηλαδή πρέπει να κάνει το έργο της sub speciae eternitatis. Διότι μόνο υπό το φως της αιωνιότητας φωτίζεται η εφήμερη ύπαρξη του ανθρώπου και καταυγάζονται αι ημέραι και τα έργα της ζωής μας».
Με αυτά λόγια ο μακαριστός πλέον από Κισάμου επίσκοπος Ειρηναίος ευχήθηκε και ευχαρίστησε με επιστολή του τους φιλολόγους, που σε τιμητική εκδήλωση από το « Σύνδεσμο Φιλολόγων» αφιερωμένη στο πρόσωπο του, παρουσίασαν το κοινωνικό και συγγραφικό του έργο.
Σαράντα μέρες από την εκδημία του και πλησιάζοντας προς την ανάληψη του συνεχίζομε το μικρό αφιέρωμα στη μνήμη του, όχι για να επαναλάβομε χιλιοειπωμένα, αλλά να τεκμηριώσομε ....
... με αυτή την αναφορά, πώς το προσωπικό δράμα, η δυσκολία, το πρόβλημα που έφτανε στο αυτί του Δεσπότη, γινόταν η απαρχή ενός μεγάλου κοινωνικού έργου για τους ανθρώπους των δύο επαρχιών Κισάμου και Σελίνου και όχι μόνο ,όπου και αν αυτοί βρισκόταν από το, 1958 και μετά. Ο Ειρηναίος ο από Κισάμου επίσκοπος, ιδέα πλέον, φως, λόγος, όπως και εν ζωή ήταν, μόνο που εν ζωή τότε την ιδέα συνόδευε η πράξη.
Όλες οι πράξεις του ενταγμένες στο πρόγραμμα σωτηρίας του ανθρώπου, αντίληψη βαθύτατα χριστιανική - γιατί το βαθύτερο νόημα του χριστιανισμού είναι η θυσία -ο αγώνας ενός ή και ολίγων για τη σωτηρία πολλών. «Η επιταγή του πάντα: «Κάτι πρέπει να κάνομε, έχομε ευθύνη όλοι μας, ο άνθρωπος πρέπει να γίνεται καλύτερος γιατί έτσι πλησιάζει το θεό».
Έτσι, λοιπόν, η επίσκεψη του κάποιο βράδυ στα παιδιά, που νοίκιαζαν μια κάμερα κοντά στο επισκοπείο και έμεναν για να πηγαίνουν στο γυμνάσιο, την ώρα που η γκαζιέρα τους άρπαξε, καθώς μαγείρευαν, κι έμειναν νηστικά, στάθηκε η αφορμή για να φτιαχτεί το πρώτο οικοτροφείο, για τα παιδιά από τα μακρινά χωριά για να βρίσκουν ένα πιάτο φαγητό άμα γυρίζουν από το σχολειό.
Και τα κορίτσια που δεν τα κατάφερναν στα γράμματα; Θα μάθαιναν κέντημα μαγειρική, αργαλειό, στην Οικοκυρική σχολή που φτιάχτηκε γι αυτά πλάι στο οικοτροφείο.
Και ύστερα ακολούθησαν κι άλλα οικοτροφεία, όπου ήταν Γυμνάσιο και στην Αθήνα για τους φοιτητές. Αφανείς ήρωες και ηρωίδες οι συνεργάτες που στελέχωναν εθελοντικά το έργο του. Λύσεις πάντα βρισκόταν. Ακόμη και όταν έπρεπε να βρεθεί μαγείρισσα για το οικοτροφείο στην Αθήνα, όσο το δυνατόν οικονομικότερα, ο Δεσπότης, βρήκε τη λύση. Κατέφυγε στο μοναστήρι του Παρθενώνα και απευθύνθηκε στη μοναχή Μηνοδώρα. «Γερόντισσα ετοιμάσου αύριο να πάεις στην Αθήνα, εκεί θα καθίσεις και θα μαγειρεύεις των κοπελιώ που μπήκαν στο Πανεπιστήμιο, η Παναγία εδώ δε θα σε παρεξηγήσει που θα την αφήσεις για λίγο» … Και είχε πολλά να διηγείται η Γερόντισσα από την θητεία της αυτή στην Αθήνα.
Μια μέρα έφτασε στην μητρόπολη μια γυναίκα με ένα παιδάκι κωφό. «Δεσπότη μου δεν έχω που να το πάω, στο σχολείο δε μου το κρατάνε και ο δάσκαλος μου πε να το φέρω σε σένα». Ο δεσπότης αφού φρόντισε για μια προσωρινή λύση σε ειδικό σχολείο στην Αθήνα, την απόγνωση της μάνας την κάνει αφορμή για να γίνει η σχολή κωφών στο Καστέλι που μέχρι να αποκτηθεί στέγη φιλοξενείται στο μοναστήρι του Παρθενώνα.
Η τραγωδία της Φαλκονέρας προβλημάτισε μια ομάδα φωτισμένων ανθρώπων του τόπου μας για μια λύση στην ακτοπλοία της Κρήτης και τους οδήγησε στην αυλή του δεσπότη για υποστήριξη .Ο Δεσπότης αφού τους υπενθύμισε πως ο μινωικός πολιτισμός στηρίχτηκε στα πλοία, συμφώνησε με την ιδέα τους και μπήκε μπροστάρης για τη δημιουργία δικής μας εταιρείας και συχνά έλεγε ευχαριστημένος πως «καραβοκύρηδες κι εμείς σήμερα φτάνομε στη Βενετία» ,όπως οι
Μινωίτες ταξίδευαν
Η μοναξιά και η εγκατάλειψη πολλών γερόντων στα χωριά που όλο και ερήμωναν προβλημάτιζε. «Δεν μπορούμε να πετούμε τους γέρους μας». Και όταν ο μεγάλος δωρητής Ανουσάκης πρότεινε να χρυσώσει την εικόνα του Αγίου μας Σπυρίδωνα, ο Δεσπότης είπε ότι θεωρεί ότι «ο Άγιος έχει ωραίο ασημένιο ένδυμα και του είναι αρκετό», πρότεινε καλύτερα να σπιτώσομε τους μοναχικούς και ανήμπορους γέροντες. Ο σπόρος για το Ανουσάκειο γηροκομείο-θεραπευτήριο έπεσε και καρποφόρησε.
Η θέα του Γερμανικού κοιμητηρίου στο Μάλεμε απέναντι από Κολυμπάρι, γεννά την απορία και τον προβληματισμό. «Γιατί να σκοτώνονται οι λαοί γιατί να μη διαλέγονται ειρηνικά και να μη πραγματοποιούν έργα καλά; Γιατί η Εκκλησία και η διανόηση στην Ελλάδα να είναι τόσο μακριά;»
Έτσι γεννήθηκε η ιδέα για διαλόγους καταλλαγής της διανόησης των λαών μέσα στην Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης, όπου η περιοχή μας από τότε γνώριζε το διαφορετικό. Και ποιοι δεν πέρασαν και ποιους δεν ακούσαμε μέσα σε αυτό το ίδρυμα!
Και τα αγόρια που δεν τα καταφέρνουν στα πολλά γράμματα; Τι θα γίνουν αυτά και η κοινωνία μας που έχει ανάγκη από την τεχνίτες και που οι τεχνίτες πρέπει να ξέρουν και λίγα γράμματα; Ο Κλάουζ ο Γερμανός και ο Ντίκ ο Αμερικάνος, φιλοξενούμενοι στην αρχή του δεσπότη έφταναν για να διδάξουν ο ένας ηλεκτρολογικά και ο άλλος μηχανουργία. Νοικιάστηκε και ένα μαγαζί στην αγορά για την πρώτη εγκατάσταση. Η περιοχή μας απόκτησε και επαγγελματική σχολή .
«Η μουσική εξευγενίζει την ψυχή, Τα παιδιά μας πρέπει να έχουν την ευκαιρία να μάθουν και ευρωπαϊκή μα και Βυζαντινή μουσική, να έχομε και νέους στο ψαλτήρι μας»
Ο Μπιξέλ ο Ελβετός και η Αλεξάνδρα ξεκίνησαν το πρώτο μικρό ωδείο για τα παιδιά μας, εκεί στην στην αυλή του Δεσπότη, υπό τις ευλογίες του και σήμερα με άξιους μουσικούς και ψάλτες το Ωδείο μας μεγαλώνει και αποδίδει μελωδικούς καρπούς..
Μα και φιλαρμονική μπάντα έπρεπε να αποκτήσει ο μικρός μας τόπος να μην είναι οι παρελάσεις των παιδιών και οι λιτανείες μας, βουβές.
«Κύριε ναύαρχε στείλε μας ένα μουσικό να έρχεται να μάθει σε μερικά παιδιά να παίζουν κάποια όργανα που θα τους αγοράσει η μητρόπολη». Και όταν πια η μπάντα και οι μουσικοί ήταν έτοιμοι μαζί κι εκείνος κάποια βράδια πήγαιναν στα χωριά να παίξουν, για να δουν και να ακούσουν οι άνθρωποι τι είναι η φιλαρμονική που έχουν στις πόλεις. Όλοι έπρεπε να μαθαίνουν …..
Όπως τότε που ένα βράδυ έτρωγαν τα παιδιά στο οικοτροφείο. Ο Δεσπότης μόλις είχε γυρίσει από ταξίδι στη μακρινή Ρωσία. Ανοίγει η πόρτα και μπαίνει μέσα στην τραπεζαρία. Μετά την καλησπέρα του, βγάζει από την τσέπη του ένα βαζάκι και ένα κουταλάκι. Πέρασε από το κάθε παιδί και άφησε στο πιάτο του μια κουταλίτσα. Ύστερα τους εξήγησε. «Αυτό παιδιά λέγεται χαβιάρι. Είναι ένα φαγώσιμο από ψάρι πολύ ακριβό και υπάρχει συνήθως σε πλούσια τραπέζια. Σας έφερα να δοκιμάσετε λίγο για να ξέρετε κι εσείς τι είναι το χαβιάρι».
Το εργόχειρο των γυναικών και η ικανότητα τους στην οικονομία και στο νοικοκυριό αναδείχτηκαν μέσα από τους γυναικείους συλλόγους των χωριών και οι λαϊκές μας τέχνες της ξυλογλυπτικής και της κεραμικής μέσα από αντίστοιχες σχολές όπου παλιοί τεχνίτες προσκλήθηκαν από το Δεσπότη και εθελοντές προσφέρθηκαν για να μάθουν στους νεότερους.
Μα και οι αγρότες έπρεπε να μάθουν κάτι καινούριο για να μη φεύγουν από τα χωριά τους και να ερημώνει ο τόπος. Το πρότυπο αγρόκτημα Κολυμβαρίου πολλά ωφέλησε. Πάντα τόνιζε πως η πρόοδος του ανθρώπου δεν μπορεί να είναι μακριά από τη γη.
Η εργάτρια στη Γερμανία που κρύφτηκε για να μη τη δει που καθάριζε τις τουαλέτες ο Δεσπότης σε επίσκεψη του σε εργοστάσιο, στάθηκε νέα απαρχή για χώρους συνάντησης και οργάνωσης των μεταναστών μας, για να νιώθουν την Κυριακή άνθρωποι με προσωπικότητα, με αποκορύφωμα το ναό της Αγίας
Τριάδος στη Βόννη, με το σκεπτικό: «από δω πέρασαν οι Έλληνες, άρα κάτι έπρεπε να αφήσουν».
Η τοπική μας ιστορία αναδείχτηκε μέσα από τη δική του ιστορική σκέψη. Τοπικοί μας αγωνιστές και ήρωες στήθηκαν με τις προτομές τους στις πλατείες των χωριών μας για δείχνουν με τη σιωπή τους το δρόμο στους νεώτερους.
Μα βρήκε και τρόπο και έστησε και ένα τυπογραφείο στην αυλή του για να στέλνει τα νέα της Επισκοπής του κοντά και μακριά με το περιοδικό «Χριστός και Κόσμος», Πολλές φορές μας καλούσε σαν μαθητές να βοηθήσομε στο δίπλωμα του περιοδικού μετά την τύπωση του για να αποσταλεί …
Αυτή ήταν η επιταγή του Δεσπότη και αυτός ο τρόπος σκέψης «Κάτι πρέπει να κάνομε κάτι πρέπει να αφήσομε, από όπου περάσομε. Πάντα ανοιχτά ,πάντα άγρυπνα τα μάτια της ψυχής», κατά τον ποιητή. Όλο ζητούσε, όλο χτυπούσε πόρτες. Πολλοί ήταν οι εθελοντές συνεργάτες πλάι του, ποιος θα χαλούσε χατίρι. Οι πόρτες άνοιγαν διάπλατα, και κάθε γραφειοκρατία ξεπερνιόταν….
Τη δεκαετία του 60 η σκέψη και η πράξη του διασκελούσε το χρόνο κι έφτιαχνε πράγματα του σήμερα. Πράγματα μικρά και μεγάλα.
Βαθύτατος μελετητής της Ιστορίας και της Κοινωνιολογίας, αλλά και του Πλάτωνα του προχριστιανικού σπερματικού λόγου- όπως ο ίδιος έλεγε- ο οποίος πρέπει να μπολιάζει, τον εκκλησιαστικό λόγο, και συμπλήρωνε: Ένας που έχει διαβάσει Πλάτωνα δεν μπορεί να μην είναι Χριστιανός.
Μετέφρασε το λόγο του θεού με την ανθρώπινη γλώσσα. Ήταν ο χριστιανός. Άλλωστε πολλάκις τόνιζε ότι η λέξη ορθόδοξος περισσεύει. Την ορθοδοξία πάντα διευκρίνιζε πρέπει να την συνοδεύει η ορθοπραξία. «Ίσως έγινε ένα λάθος που ο θεϊκός λόγος έμεινε κλειστός στα σεντούκια της ορθοδοξίας και δεν χύθηκε σαν αγιασμένο νερό στις αυλές και τους αγρούς της ζωής μας να ποτίζει και να διαποτίζει συνειδήσεις, θεσμούς, ήθη και πολιτεύματα, ανθρώπων και λαών».
Έτσι ο Ειρηναίος έπραττε και οδηγούσε τη σκέψη μιας γενιάς «sub speciae eternitatis
Άλλοι καιροί σήμερα φάνηκε να ξεπερνιέται το έργο του, όχι η σκέψη του. Σημαντικά του έργα διέρχονται κρίση. Κτίρια που στέγασαν την ανθρώπινη χρεία είναι πια εγκαταλελειμμένα. Δείχνουν με τη σιωπή τους δρόμους. Η ανθρώπινη ανάγκη και σήμερα περισσεύει. Πολλοί είναι οι εμπερίστατοι μικροί και μεγάλοι. Ας ευχηθούμε να βρεθούν ευπατρίδες και ευγενείς δωρητές και με την τοπική κοινωνία θα εμπιστευθούν την τοπική μας εκκλησία και θα συντηρήσουν, αλλά και θα αναστηλώσουν κάποια από αυτά. Έτσι θα διαφυλάξομε το πένθος μας και την ευγνωμοσύνη μας στον Ειρηναίο. Κάτι πρέπει να κάνομε ,έχομε ευθύνη όλοι μας
Ο τρόπος σκέψης Εκείνου ας μας είναι οδηγός…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου