Κάποιος που θα ανοίξει ένα χάρτη της Ελλάδας κλίμακας 1: 500.000, εκτός από τα ονόματα των οικισμών (χωριών και πόλεων), θα διαβάσει τα ονόματα βουνών, ποταμών, λιμνών, θαλασσών, νησιών, κόλπων και ακρωτηρίων. Αυτά είναι τα πιο γνωστά, τα “μεγάλα” τοπωνύμια.
Αν πάρει στα χέρια του ένα χάρτη 1: 50.000, θα μπορέσει επίσης να δει, τα ονόματα που έχουν οι βρύσες, τα ρέματα, οι βουνοκορφές, οι ράχες, οι λάκκες, οι κάμποι, οι λόγγοι, τα κάστρα, τα μοναστήρια, τα ξωκλήσια, οι όρμοι και οι παραλίες. Όλα αυτά θεωρούνται μικροτοπωνύμια.
Τέλος, αν ξεφυλλίσει ένα βιβλίο συλλογής μικροτοπωνυμίων μιας περιοχής, θα βρει επιπλέον ονόματα για χώματα, αμμούδες, πέτρες, βράχια, μάρμαρα, γκρεμούς, λαγκάδια, διάσελα, γούβες, πλεύρες, στενά, σπηλιές, βάλτους, καταβόθρες, φωλιές, τρύπες, λιβάδια, δέντρα, αμπέλια, χωράφια, καλύβια, αχούρια, μαντριά, αλώνια, περιβόλια, αυλάκια, κανάλια, γεφύρια, στέρνες, πηγάδια, λουτρά, πύργους, βίγλες, καμίνια, μύλους, χάνια, μνήματα, χαλάσματα, ρούγες, στράτες, διβάρια και άλλα πολλά.
Εάν υπολογίσουμε ότι σε κάθε έναν από τους 13.180 οικισμούς της χώρας (απογραφή 2001), αναλογούν από 50 έως 100 μικροτοπωνύμια, γίνεται φανερό ότι ο τοπωνυμικός θησαυρός της Ελλάδας, αριθμεί περίπου ένα εκατομμύριο λέξεις. Πρόκειται βέβαια για έναν καλά κρυμμένο θησαυρό, ........
.... που όπως θα εξηγήσουμε στη συνέχεια, το ελληνικό κράτος δεν επιθυμεί την ανακάλυψή του.
Στα τοπωνύμια ενός τόπου, υπάρχει μια χρονική διαστρωμάτωση. Άλλα δηλαδή τοπωνύμια είναι παλιά και άλλα νέα. Ορισμένα από αυτά έχουν λάβει το όνομά τους, από ανθρώπους που είναι ακόμα ζωντανοί και άλλα έχουν δοθεί από γενιές που έζησαν πριν από δεκάδες ή και εκατοντάδες χρόνια.
Η σημασία ενός τοπωνυμίου, την εποχή της ονοματοδοσίας, είναι απολύτως κατανοητή, καθώς το τοπωνύμιο παίρνει το όνομα από την ομιλούμενη γλώσσα των κατοίκων της περιοχής που βρίσκεται. Εάν η λέξη – όνομα δεν είναι ιδιωματική ή διαλεκτική, αλλά ανήκει στην ευρύτερη γλωσσική οικογένεια, τότε είναι κατανοητή και από το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της χώρας.
Με το πέρασμα του χρόνου, το τοπωνύμιο αυτό μεταφέρεται από γενιά σε γενιά. Όσο το όνομα του τοπωνυμίου αποτελεί και λέξη (ή λέξεις) του καθημερινού λεξιλογίου, της ζωντανής γλώσσας, οι υπάρχουσες γενιές κατανοούν και τη σημασία του. Από ένα σημείο και μετά όμως, το τοπωνύμιο μπορεί να χρησιμοποιείται, δίχως αυτοί που το αναφέρουν να καταλαβαίνουν πια τι εννοεί. Γίνεται έτσι ένα “παράξενο” όνομα, μια άγνωστη λέξη, που όμως οι άνθρωποι εξακολουθούν να χρησιμοποιούν, συχνά με φωνητική αλλοίωση, για να δηλώσουν τον ίδιο τόπο που δήλωναν και οι πρόγονοί τους.
Συμβαίνει επίσης συχνά, η σημασία ενός παλαιού τοπωνυμίου, να γίνεται αντιληπτή από τους ντόπιους ή τους κοντοχωριανούς, καθώς είναι όνομα – λέξη ενός ιδιωματικού λεξιλογίου, αλλά να είναι άγνωστη στο μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της χώρας, που χρησιμοποιεί την επίσημη κοινή γλώσσα.
... ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΛΙΘΟΞΟΟΥ
Αχλάδι -Αγία Παρασκευή Σητείας 1963
Ασιγωνία -Ασή Γωνία Αποκορώνου 1965
Ασιρότοι -Κρυονέριον Μυλοποτάμου 1955
Βουτουφού -Λευκοχώριον Μονοφατσίου 1955
Γενή Γκαβέ -Νέα Αξός Ρεθύμνης 1940
Γερώλακκος -Παππαδιάνοι Κυδωνίας 1955
Γιανίτσαρη Μετόχι -Πλάτανος Αποκορώνου 1957
Γιαννίτσι -Βαϊνιά Ιεράπετρας 1932
Γουρνιά -Πανόραμα Μονοφατσίου 1953
Δοιμαεργιό -Κεδροχώρι Ρεθύμνης 1933
Δουρβουτζά -Κυπάρισσος Τεμένους 1948
Ελαιών -Καμισιανά Κισσάμου 1965
Κακό Χωριό -Μεταξοχώριον Μονοφατσίου 1948
Καμάρα -Καληδονία Κισσάμου 1957
Καμισιανά -Ελαιών Κισσάμου 1957
Κανένες Άγιος Σπυρίδων Σητείας 1955
Κανλικαστέλλι -Προφήτης Ηλίας Τεμένους 1955
Καπίστρι -Σταυρός Ιεράπετρας 1955
Καρπατσουλιανά -Πλάτανος Σελίνου 1957
Καστέλι -Κίσσαμος Κισσάμου 1969
Κατούνα -Άγιος Δημήτριος Αποκορώνου 1957
Κατσιβελλιανά -Άγιος Παύλος Σελίνου 1957
Κάτω Βλυχάδα -Βλυχάδα Μυλοποτάμου 1963
Κάτω Παλαιόκαστρο -Καλλεργιανά Κισσάμου 1971
Κλεψήμια -Δοξαρόν Ρεθύμνης 1933
Κολοκάσια -Άγιος Γεώργιος Χανίων 1940
Κοπράνα- Άσπρον Αποκορώνου 1957
Κούνενι -Βάθη Κισσάμου 1957
Κουφαλωτός -Άγιος Απόστολος Σελίνου 1957
Λαρδάς -Γραμβούσα Χανίων 1940
Λουσέστι -Άγιος Ιωάννης Μιραμπέλλου 1955
Μαγκασάς- Βρυσίδιον Σητείας 1955
Μέσα Κατσαμπά -Ρέμα Τεμένους 1963
Μισιριού -Κρυονέριον Σητείας 1955
Μούλετε -Χρυσαυγή Κισσάμου 1957
Μουχτάροι -Ευαγγελισμός Πεδιάδος 1956
Μπαμπαλή -Καλλιθέα Πεδιάδος 1952
Μπαμπαλής -Άγιοι Πάντες Αποκορώνου Χανίων 1957
Μπιτζαριανό -Πηγή Πεδιάδος 1955
Μπραχίμο -Δάφνη Ρεθύμνης 1933
Μυρσιγιού -Μητάτον Σητείας 1952
Νέα Αξός -Δροσιά Μυλοποτάμου 1964
Νέος Άγιος Βασίλειος -Άγιος Βασίλειος Ρεθύμνης 1955
Νεφς Αμάριον -Αμάριον Αμαρίου 1955
Ξουζανά -Καλαμιώτης Μυλοποτάμου 1933
Παθιακιανά -Καλλιθέα Κισσάμου 1957
Παθιακιανά -Νερατζιά Κισσάμου 1957
Παλαιό Μητάτο -Μητάτον Σητείας 1952
Παπαδιανά -Δάφνη Κισσάμου 1963
Παρσάς -Μεταξοχώριον Ιεράπετρας 1955
Πασακιανά -Δρακόβρυση Σελίνου 1957
Πασαλιανά -Ελληνικόν Κυδωνίας 1957
Πεταλαριφιανά -Κρυονέριον Σελίνου 1957
Πηγαϊδούρι -Πολυθέα Πεδιάδος 1929
Ρουκάκα -Χρυσοπηγή Σητείας 1955
Σπιναλόγκα -Καλυδών Μιραμπέλλου 1954
Τουρτούλοι -Άγιος Γεώργιος Σητείας 1955
Τσαλιανά -Αγία Τριάς Σελίνου Χανίων 1961
Τσαλικάκι -Αγία Μαρίνα Μαλεβιζίου Ηρακλείου 1955
Τσιβρεμιανά - Γέφυρα Σελίνου 1957
Χαϊδέρης -Καλλιθέα Κισσάμου 1957
Χαϊδέρης -Νεραντζιά Κισσάμου 1957
Χαιρεθιανά -Πλαγιά Κισσάμου 1963
Χαρβάτα -Περιστέριον Κισσάμου 1957
Χατζανών Μετόχια -Χατζανά Πεδιάδος 1963
Χατζηβέης -Πλάτανος Σελίνου 1957
Χατζημεμεθιανά -Μηλέα Κισσάμου 1957
Χουμουσιανά -Λαγκαδάς Σελίνου 1952
Αγακιανά -Λόφος Σελίνου 1957
Αναχουρδομέτοχα -Ελεύθερνα Ρεθύμνης 1933
Άνω Παλαιόκαστρο -Πολυρρήνια Χανίων 1940
Αρκουδά -Αδριανός Μιραμπέλλου 1932
Αρκούδαινα -Αρχοντική Ρεθύμνης 1926
Δεν μου αρεσει κανενα απο τα νεα ονόματα. Προφερω πάντα τα αρχικά. Οι παλιές ονομασίες, περιέχουν την ιστορία του κάθε τόπου. Το Γενι γκαβέ ειναι Γενί Γκαβέ και του Μπαμπαλή ειναι Μπαμπαλή. Οπως και η Αλιτζανή (αλτης του Διός) ειναι Αλιτζανή. Το Τσαλικάκι ειναι Τσαλικάκι, και η Βουτουφού ειναι Βουτουφού.
ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου