ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΚΡΗΤΗ

Γράφει ο Γιάννης Χαριτάκης οικονομολόγος

Σε καιρούς όπου υπάρχει μεγάλη αύξηση στους ρυθμούς της αστικοποίησης, οι αγροτικές περιοχές χάνουν συνεχώς μόνιμους κατοίκους, αλλά κερδίζουν επισκέπτες. Οι κάτοικοι των πόλεων επιθυμούν να επισκεφτούν την εξοχή για διάφορους λόγους όπως η επανασύνδεση με τις ξεχασμένες ρίζες τους, ή για να μπορέσουν τα παιδιά τους να έρθουν κοντά στη φύση και να μάθουν για τον αγροτικό τρόπο ζωής, δημιουργώντας έτσι μια ζήτηση για αγροτουριστική επιχειρηματικότητα.

Ορισμός του αγροτουρισμού
Ο αγροτουρισμός ορίζεται, ως τουριστικές δραστηριότητες που διεκπεραιώνονται σε μη αστικές περιοχές, από άτομα που εργάζονται στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα παραγωγής. Στην Ελλάδα ο όρος «αγροτουρισμός» χρησιμοποιείται για τον τουρισμό σε φάρμες ή τουριστικά καταλύματα. Έτσι, ο πράσινος τουρισμός, ο γαστρονομικός τουρισμός, η ιππασία, το κυνήγι, κ.α. μπορούν να θεωρηθούν ως υποκατηγορίες του αγροτουρισμού. Τα κύρια χαρακτηριστικά του αγροτουρισμού περιλαμβάνουν την προσωπική επαφή των καλεσμένων με το φυσικό και ανθρώπινο περιβάλλον της εξοχής και τη δυνατότητά τους να λάβουν μέρος στις δραστηριότητες, τις παραδόσεις και τον τρόπο ζωής των οικοδεσποτών τους. Γι’ αυτό το λόγο ....

.....ο αγροτουρισμός περιλαμβάνει και ισχυρά επιμορφωτικά στοιχεία.
Γι αυτό εάν θέλετε να ηρεμήσετε ακούγοντας τους ήχους της φύσης ,να έρθετε σε επαφή με τον παραδοσιακό τρόπο ζωής των κατοίκων των χωριών συμμετέχοντας ακόμα και σε αγροτικές εργασίες ,να γνωρίσετε την αυθεντική κρητική κουζίνα τoτε οι αγροτουριστικές και οικοτουριστικές μονάδες αποτελούν την καταλληλότερη λύση.
Ο αριθμός των παραδοσιακών καταλυμάτων στην Κρητη αυξάνεται συνεχώς.
Σε αρκετές περιοχές του νησιού υπάρχουν ξενοδοχεία προσαρμοσμένα στο φυσικό περιβάλλον και την παραδοσιακή αρχιτεκτονική της κρητικής υπαίθρου.
Η διαμονή σε παραδοσιακά κτίσματα από πέτρα και ξύλο δινουν άλλη διάσταση στις διακοπές .
Και δύνεται έτσι η δυνατότητα να γνωρίσει κανεις από κοντά την γνήσια κρητική φιλοξενία όπως οι κάτοικοι στα χωριά της Κρήτης ξέρουν να την παρέχουν.

Στην Ελλάδα, η αξιόλογη γεωφυσική ποικιλομορφία, οι ανεξάντλητοι φυσικοί πόροι, τα ιδιαίτερα τοπικά χαρακτηριστικά και η παράδοση, συνθέτουν ένα σπάνιο μωσαϊκό παραστάσεων, εικόνων και εμπειριών δημιουργώντας έναν τόπο ευλογημένο. Εδώ, οι λάτρεις του αυθεντικού, του ανεξερεύνητου, του ανεπιτήδευτου τουρισμού μπορούν να απολαύσουν ό,τι απλόχερα προσφέρει η φύση.
Αγροψυχαγωγία
Οι Ευρωπαίοι αγρότες εδώ και αρκετό καιρό αγκάλιασαν την αγροψυχαγωγία. Για παράδειγμα Ιταλικά και Γαλλικά οινοποιία ενθάρρυναν τους τουρίστες να παίρνουν μέρος στο πάτημα των σταφυλιών, ή στην εκμάθηση εκλεκτής κουζίνας στα οινοποιία. Οι Αμερικάνοι αγρότες προσπαθούν να ακολουθήσουν και αυτοί αυτή την επιτυχημένη και παγκόσμια τάση. Οι Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ξόδεψαν πάνω από $2 δις τη δεκαετία του 1990 βοηθώντας τους αγρότες να αγκαλιάσουν την αγροψυγαγωγία, προσδοκώντας την διατήρηση της φυσικής αγροτικής εμπειρίας, συμπεριλαμβάνοντας προσπάθειες εκμοντερνισμού των εγκαταστάσεων υποδοχής των αγροκτημάτων (π.χ. υπνοδωμάτια).
Οι παγκοσμίως ανταγωνιστικές αγορές, καθώς και η αυξανόμενη γεωργική αποτελεσματικότητα, η ανάπτυξη των μεθόδων καταπάτησης και οι εποχιακές ξηρασίες, οδήγησαν τους αγρότες στην εκπόνηση νέων μεθόδων ανεύρεσης χρημάτων για τη συντήρηση των εργασιών τους. Πράγματι, οι αγροτικές επεκτάσεις μπορούν να επιτρέψουν στους αγρότες να παραμείνουν στον τόπο τους και να διατηρήσουν τον τρόπο ζωής τους. Νέες αγροψυχαγωγικές προσφορές που εισήχθησαν από επιχειρηματίες αγρότες με σκοπό την ανάκαμψη των εισοδημάτων τους περιλαμβάνουν τις εξής:
*  Μαθήματα μαγειρικής
*  Θερμοκήπια
*  Αντίσκηνα για πικνίκ
*  Παιδότοπους με θέμα τη φάρμα
*  Ψάρεμα σε λιμνούλες
*  Ιππασία
*  Στοιχειωμένα δάση κ.α.
Οικονομικά κίνητρα
Τι είναι αυτό που κάνει τους αγρότες να ξεκινούν τουριστικές επιχειρήσεις; Οι κυβερνήσεις βλέπουν το αγροτουρισμό ως μια οικονομική φλέβα για τις αγροτικές κοινωνίες. Η βιομηχανία του τουρισμού το βλέπει ως ένα τρόπο για να απομακρύνει τους επισκέπτες από τις μεγάλες πόλεις. Μα πως το βλέπουν οι αγρότες; Προηγούμενες μελέτες διαφωνούν πάνω στη σχετική σημασία του εισοδήματος και των κοινωνικών ευκαιριών. Οι περισσότερες αγροτουριστικές επιχειρήσεις είναι οικογενειακές επιχειρήσεις σε οικογενειακά αγροκτήματα. Στις οικογενειακές επιχειρήσεις οι αποφάσεις παίρνονται με βάση τις οικογενειακές σχέσεις, του τρόπου ζωής, της ιδιοκτησίας καθώς και με βάση των οικονομικών μεγεθών της ανάπτυξης και του κέρδους .
Ο αγροτουρισμός παρέχει στου γαιοκτήμονες που αντιμετωπίζουν οικονομικές πιέσεις ένα διαφορετικό τρόπο απόκτησης επιπλέον εισοδήματος. Πολλές ιδιοκτησίες δεν είναι πλέον κατάλληλες για αποκλειστική γεωργική παραγωγή. Οι αγρότες προσαρμόστηκαν σε αυτό το γεγονός, επεκτείνοντας την καλλιεργήσιμη γη τους, κάνοντας εντονότερη παραγωγή, εξειδικεύοντας τα σπαρτά ή τα ζώα τους, πουλώντας γη, δουλεύοντας σε μη αγροτικές εργασίες ή διαφοροποιώντας το εισόδημα του αγροκτήματός τους .
Ο τουρισμός αποτελεί μια τέτοια στρατηγική διαφοροποίησης του εισοδήματος . Μερικές αγροτουριστικές επιχειρήσεις διευθύνονται από μετανάστες οι οποίοι τις δημιούργησαν με σκοπό να εγκατασταθούν στη χώρα. Οι νέοι αυτοί μετανάστες μεταβάλουν το χρόνο μίσθωσης της γης, τη χρήση της καθώς και τις κοινωνικές δομές σε πολλά κράτη. Ιδιαίτερα στην Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική ο αγροτουρισμός χρησιμοποιείται ως τακτική για την αναζωογόνηση των τοπικών οικονομιών και τη διατήρηση των αγροτικών κοινωνιών και τοποθεσιών.
Στρατηγικές ανάπτυξης
Η επιτυχία ή η αποτυχία ενός επιχειρηματία στον αγροτουρισμό είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ικανότητά του να ικανοποιεί τις ανάγκες των πελατών του, καθώς οι ικανοποιημένοι πελάτες θα αποτελέσουν σημαντική πηγή εσόδων στο μέλλον. Σύμφωνα με έρευνα , αναγνωρίζονται τρεις σημαντικοί παράγοντες αναγκών που πρέπει να ικανοποιηθούν.
  Δραστηριότητες και ψώνια
  Εγκαταστάσεις, υπηρεσίες και τοποθεσία
  Αξιοθέατα και περιβάλλον
Για να μπορέσουν οι επιχειρηματίες να καλύψουν τις παραπάνω ανάγκες θα πρέπει καταρχην να έχουν κάποιες βασικές γνώσεις μάρκετινγκ. Μετά θα πρέπει να υλοποιήσουν δραστηριότητες διοίκησης πελατειακών σχέσεων, ώστε να μπορέσουν να κρατήσουν τους ήδη υπάρχοντες πελάτες και να τους πείσουν να ξαναγοράσουν υπηρεσίες αγροτουρισμού στο μέλλον. Επιπλέον οι επιχειρηματίες πρέπει να υλοποιήσουν διάφορες δραστηριότητες μάρκετινγκ με σκοπό να προσελκύσουν νέους πελάτες. Παρόλα αυτά η ανάπτυξη και προώθηση του αγροτουρισμού δεν θα πρέπει να επικεντρώνεται μόνο στα οικονομικά μεγέθη δηλαδή στην κάλυψη των αναγκών των πελατών. Οι επιχειρηματίες θα πρέπει να ισορροπήσουν την ικανοποίηση των πελατών τους με την ευμάρεια και τον τρόπο ζωής της κοινότητας τους, καθώς η βιωσιμότητα του τουρισμού επιβάλει τη διαχείριση περιβαλλοντικών και κοινωνικοοικονομικών προβλημάτων. Επιπλέον οι επιχειρηματίες πρέπει να καταφέρουν να ελαχιστοποιήσουν τις αρνητικές επιπτώσεις των επισκεπτών στο περιβάλλον και την πολιτισμική ταυτότητα της τοπικής τους κοινωνίας, όπως η μόλυνση του περιβάλλοντος, τα σκουπίδια και η υπερκατανάλωση των τοπικών πόρων. Με άλλα λόγια ο στόχος των επιχειρηματιών είναι να καταφέρουν να λανσάρουν προσφορές που καλύπτουν τις ανάγκες των καταναλωτών αλλά και της τοπικής κοινωνίας, ενώ ταυτόχρονα προστατεύουν και βοηθούν την εμφάνιση νέων μελλοντικών ευκαιριών