Σε μαρτυρία του 6ου αιώνα γίνεται η πρώτη αναφορά για τις επισκοπές της Κρήτης μεταξύ αυτών των επισκοπών που ιδρύθηκαν από τον Τίτο ήταν και οι επισκοπές Κισάμου και Κανδάνου. Βέβαια η μαρτυρία είναι με επιφύλαξη, μιας και ο Θάνατος του Τίτου χρονολογείται γύρω στο 105 μ.Χ.
Κατά τον Τουρνεφόρντ (1700) η δωδέκατη επισκοπή που ιδρύθηκε στην Κρήτη ήταν η επισκοπή Κισάμου. Πρώτη μνεία επισκόπου Κισάμου είναι του Ευκίσσου που παραβρέθηκε εις την Σαρδική σύνοδο (343). Ο Lequien (II, 272) δίνει ακόμη δύο Έλληνες επισκόπους, Θεόπεμπτος ο ανάξιος που παραβρέθηκε στην Πενθέκτη (691/692) και ο Λέων το 787;
Κατά την πρώτη βυζαντινή περίοδο η επισκοπή Κισάμου, όπως και αυτή της Κανδάνου, παραβρέθηκαν στην Ζ΄οικουμενική σύνοδο 787 μ.Χ με επικεφαλής τον αρχιεπίσκοπο Ηλία τον Α. Η δραστηριότητα της επισκοπής διακόπηκε κατά την περίοδο της αραβοκρατίας στην Κρήτη (826-961), ίσως τότε να καταστράφηκε και η πρώτη Βασιλική στην Κίσαμο και μεταφέρθηκε η επισκοπή στο ομώνυμο χωριό μακριά από κουρσάρικα μάτια.
Στην δεύτερη βυζαντινή περίοδος η επισκοπή Κισάμου αναφέρεται στο Τακτικό του Βασιλείου Β΄του Βουλγαροκτόνου (980 μ.Χ) όχι όμως και αυτή της Κανδάνου.
Σήμερα από τα αρχεία της Βενετίας μπορούμε να δούμε για την λατινική επισκοπή της Κισάμου, που αναφέρεται σαν Cisamus, κατά τίτλο επισκοπή της Κρήτης
Έτσι τα πρώτα χρόνια της Ενετοκρατίας η επισκοπή Κισάμου έγινε καθολική, με τοποτηρητή από την Κάντια. Κατά την διάρκεια της ολικής κατάληψης του νησιού από τους Βενετούς, τοποθετήθηκε Λατίνος επίσκοπος υποτελής στην Γόρτυνα και στην Κάντια. Δέκα επίσκοποι αναφέρονται από τον Lequien (III, 927-930) από 1346 έως 1589; Είκοσι από τον Eubel (I, 192, II, 142) από το 1305 έως το 1498 όλοι Λατίνοι. Ο Angelo Barbadigo (μεγάλος καρδινάλιος, δίπλα στον αντίπαπα Νικόλαο τον 5ον) που παραβρέθηκε στην Ρώμη στην σύνοδο (1328) επί αυτοκράτορας του Λούη IV, έγινε πρώτα Επίσκοπος Κισάμου και μετέπειτα της Βερόνας.
Στα μέσα του 16ου αιώνα επίσκοπος Κισάμου έγινε ο Γεράσιμος Παλαιοκάπας (1551) ουνίτης ευγενής από τα Χανιά, ο μόνος ορθόδοξος σε ολόκληρη την Κρήτη.
Την περίοδο της Τουρκοκρατίας (1645-1898) μια από τις πολιτικές πράξεις των Τούρκων ήταν η ανασύσταση των ορθόδοξων επισκοπών που πραγματοποιήθηκε το 1653 και η επισκοπή Κισάμου μαζί με άλλες 11 αναφέρονται σε χειρόγραφο του 1659. Πρώτος ορθόδοξος μητροπολίτης ο Νεόφυτος Πατελλάρος. Βέβαια γνωρίζομε ότι η συνέχεια δεν ήταν η ίδια με αποκορύφωμα τους διωγμούς την περίοδο 1821-1898 και τον απαγχονισμό στις 15 Ιουνίου 1821 του επισκόπου Κισάμου Μελχισεδέκ Δεσποτάκη. Η επισκοπή Κισάμου μετά το 1831- ενώθηκε με την επισκοπή Κυδωνίας- ως το 1862 που ξανάγινε επισκοπή Κισάμου και Σελίνου. Μέχρι σήμερα η πρώτη παλαιοχριστιανική βασιλική της Κισάμου δυστυχώς δεν έχει βρεθεί, και μόνο υποθέσεις μπορεί να κάνει κάποιος για το που ήταν κτισμένη. Οι μαρτυρίες των διαφόρων περιηγητών, δεν μας δίνουν ακριβή στοιχεία για το που θα μπορούσε να υπήρχε.
Μια από τις πιο παλιές επισκοπικές οικίες (Λατινική) ήταν οι σημερινές οικίες Σκουνάκη & Ανυφαντάκη. Σίγουρα κάποτε η αρχαιολογική σκαπάνη θα φέρει στο φως και την πρώτη βασιλική της επισκοπής Κισάμου. (υποψίες νοτιοανατολικά της σημερινής Μητροπολιτικής κατοικίας)
Από το βιβλίο της Στ. Μαρινάκη οι επίσκοποι κατά την Βενετοκρατία στην Κίσαμο είναι:
Βαλέτος 1346 Αντ. Σαββίνας 1496
Γ. Μαυρακούκης 1347 Δομίνικος Ντσαλέπο 1514
Γ. Εμεργάβης 1362 Δομίνικος Ζώνος 1522
Ν. Φουσκαρίνος 1366 Μιχαήλ Ζώνος 1544
Συμεών 1367 Αυγουστίνος Τεύκος 1550
Μάρκος Μαρκέλλος 1371 Πρ. Πουμπλικόλας 1589
Άγγελος Μπαρμπαρίγος 1387 Ιερώνυμος Ραγανσώνος 1592
Φ. Ούρσος 1427
Εμμανουήλ 1470
Θωμάς Ντεκασίνης 1486
Ανατολικά του Α γυμνασίου και στο οικόπεδο του κ. Ραισάκη βρέθηκε παλαιοχριστιανικό νεκροταφείο του 5ου αιώνα με θαυμάσιες επιγραφές, ως και σήμερα δεν έχει γίνει καμία προσπάθεια μελέτης αυτών των επιγραφών. Πιστεύετε ότι σίγουρα κάπου κοντά θα υπήρχε και κάποιος ναός που σίγουρα οικοδομήθηκε στα θεμέλια Ρωμαϊκού βάσει τις ως και σήμερα ανασκαφές.
Κατά την πρώτη βυζαντινή περίοδο η επισκοπή Κισάμου, όπως και αυτή της Κανδάνου, παραβρέθηκαν στην Ζ΄οικουμενική σύνοδο 787 μ.Χ με επικεφαλής τον αρχιεπίσκοπο Ηλία τον Α. Η δραστηριότητα της επισκοπής διακόπηκε κατά την περίοδο της αραβοκρατίας στην Κρήτη (826-961), ίσως τότε να καταστράφηκε και η πρώτη Βασιλική στην Κίσαμο και μεταφέρθηκε η επισκοπή στο ομώνυμο χωριό μακριά από κουρσάρικα μάτια.
Στην δεύτερη βυζαντινή περίοδος η επισκοπή Κισάμου αναφέρεται στο Τακτικό του Βασιλείου Β΄του Βουλγαροκτόνου (980 μ.Χ) όχι όμως και αυτή της Κανδάνου.
Σήμερα από τα αρχεία της Βενετίας μπορούμε να δούμε για την λατινική επισκοπή της Κισάμου, που αναφέρεται σαν Cisamus, κατά τίτλο επισκοπή της Κρήτης
Έτσι τα πρώτα χρόνια της Ενετοκρατίας η επισκοπή Κισάμου έγινε καθολική, με τοποτηρητή από την Κάντια. Κατά την διάρκεια της ολικής κατάληψης του νησιού από τους Βενετούς, τοποθετήθηκε Λατίνος επίσκοπος υποτελής στην Γόρτυνα και στην Κάντια. Δέκα επίσκοποι αναφέρονται από τον Lequien (III, 927-930) από 1346 έως 1589; Είκοσι από τον Eubel (I, 192, II, 142) από το 1305 έως το 1498 όλοι Λατίνοι. Ο Angelo Barbadigo (μεγάλος καρδινάλιος, δίπλα στον αντίπαπα Νικόλαο τον 5ον) που παραβρέθηκε στην Ρώμη στην σύνοδο (1328) επί αυτοκράτορας του Λούη IV, έγινε πρώτα Επίσκοπος Κισάμου και μετέπειτα της Βερόνας.
Την περίοδο της Τουρκοκρατίας (1645-1898) μια από τις πολιτικές πράξεις των Τούρκων ήταν η ανασύσταση των ορθόδοξων επισκοπών που πραγματοποιήθηκε το 1653 και η επισκοπή Κισάμου μαζί με άλλες 11 αναφέρονται σε χειρόγραφο του 1659. Πρώτος ορθόδοξος μητροπολίτης ο Νεόφυτος Πατελλάρος. Βέβαια γνωρίζομε ότι η συνέχεια δεν ήταν η ίδια με αποκορύφωμα τους διωγμούς την περίοδο 1821-1898 και τον απαγχονισμό στις 15 Ιουνίου 1821 του επισκόπου Κισάμου Μελχισεδέκ Δεσποτάκη. Η επισκοπή Κισάμου μετά το 1831- ενώθηκε με την επισκοπή Κυδωνίας- ως το 1862 που ξανάγινε επισκοπή Κισάμου και Σελίνου. Μέχρι σήμερα η πρώτη παλαιοχριστιανική βασιλική της Κισάμου δυστυχώς δεν έχει βρεθεί, και μόνο υποθέσεις μπορεί να κάνει κάποιος για το που ήταν κτισμένη. Οι μαρτυρίες των διαφόρων περιηγητών, δεν μας δίνουν ακριβή στοιχεία για το που θα μπορούσε να υπήρχε.
Μια από τις πιο παλιές επισκοπικές οικίες (Λατινική) ήταν οι σημερινές οικίες Σκουνάκη & Ανυφαντάκη. Σίγουρα κάποτε η αρχαιολογική σκαπάνη θα φέρει στο φως και την πρώτη βασιλική της επισκοπής Κισάμου. (υποψίες νοτιοανατολικά της σημερινής Μητροπολιτικής κατοικίας)
Από το βιβλίο της Στ. Μαρινάκη οι επίσκοποι κατά την Βενετοκρατία στην Κίσαμο είναι:
Βαλέτος 1346 Αντ. Σαββίνας 1496
Γ. Μαυρακούκης 1347 Δομίνικος Ντσαλέπο 1514
Γ. Εμεργάβης 1362 Δομίνικος Ζώνος 1522
Ν. Φουσκαρίνος 1366 Μιχαήλ Ζώνος 1544
Συμεών 1367 Αυγουστίνος Τεύκος 1550
Μάρκος Μαρκέλλος 1371 Πρ. Πουμπλικόλας 1589
Άγγελος Μπαρμπαρίγος 1387 Ιερώνυμος Ραγανσώνος 1592
Φ. Ούρσος 1427
Εμμανουήλ 1470
Θωμάς Ντεκασίνης 1486
Ανατολικά του Α γυμνασίου και στο οικόπεδο του κ. Ραισάκη βρέθηκε παλαιοχριστιανικό νεκροταφείο του 5ου αιώνα με θαυμάσιες επιγραφές, ως και σήμερα δεν έχει γίνει καμία προσπάθεια μελέτης αυτών των επιγραφών. Πιστεύετε ότι σίγουρα κάπου κοντά θα υπήρχε και κάποιος ναός που σίγουρα οικοδομήθηκε στα θεμέλια Ρωμαϊκού βάσει τις ως και σήμερα ανασκαφές.
Βιβλιογραφία : Ι.Μ.Κισάμου, Στ.Σπανάκης, Τουρνεφόρ, Μπουοντελμόντι, αρχεία Βατικανού Καθολική Εκκλησία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου