ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

Πριν από 10 εκατ. χρόνια, αυτό που σήμερα ονομάζουμε Κρήτη δεν ήταν παρά ένα αρχιπέλαγος. Το νησί της Κρήτης αποτελεί μια παγκοσμίου ενδιαφέροντος θέση πάνω στα συγκλίνοντα όρια της Ευρασιατικής με την Αφρικανική πλάκα και εμφανίζει όλα τα σύνολα της σύγκλισης γεωδυναμικά φαινόμενα σε εξαιρετικό βαθμό. Αν θέλει κανείς να πάρει το νήμα της Ιστορίας της Κρήτης (αλλά και της ευρύτερης περιοχής του ελληνικού και μικρασιατικού χώρου) πραγματικά από την αρχή, θα πρέπει να πάει πίσω κατά 300 εκατ. χρόνια. Τότε ο Ωκεανός της Τηθύος χώριζε την Ευρασία (ενιαίος ηπειρωτικός χώρος Ευρώπης και Ασίας) από την Γκοντβάνα, την ενιαία ήπειρο που περιελάμβανε την Αφρική, την Ινδία και την Αυστραλία. Από την Γκοντβάνα αποσπάστηκαν μεγάλα τεμάχια δημιουργώντας την Κιμμερική Ηπειρο, η κίνηση της οποίας ....
..(πριν από 300-180 εκατ. χρόνια) δημιούργησε τον ωκεάνιο χώρο της Νέας Τηθύος. Η σημερινή Μεσόγειος Θάλασσα αποτελεί το τελευταίο υπόλειμμα της Νέας Τηθύος η οποία υπέστη πλήθος αλλαγών στη διάρκεια αυτών των εκατομμυρίων ετών. Τα τελευταία δεκάδες εκατ. χρόνια το Ελληνικό Τόξο εξελίσσεται στο νότιο περιθώριο της Ευρωπαϊκής πλάκας μεταναστεύοντας προ τον Νότο. Παράλληλα ο νοτιότερος κλάδος-υπόλειμμα του Ωκεανού της Τηθύος στη σημερινή Μεσόγειο Θάλασσα, που ανήκει στο βόρειο άκρο της Αφρικανικής πλάκας, εξαφανίζεται βυθιζόμενος κάτω από το τόξο, με σημερινή ταχύτητα σύγκλισης των δύο πλακών 40 χιλιοστά ανά έτος. Έτσι η απόσταση ανάμεσα στην Κρήτη, που βρίσκεται στο νοτιότερο τμήμα του τόξου και στην Κυρηναϊκή χερσόνησο στο βόρειο άκρο της Βορειοανατολικής Αφρικής έχει σταδιακά μειωθεί σχεδόν στο 1/4 τα τελευταία 34 εκατ. έτη. Οι αφρικανικές ακτές της Λιβύης παραμένουν σταθερές, σε γενικές γραμμές, με μικρού εύρους ανοδικές και καθοδικές μεταβολές στη στάθμη της θάλασσας. Σε αντίθεση, το Ελληνικό Τόξο συνεχώς μετασχηματίζεται με τη δημιουργία νέων νησιών και ορεινών αλυσίδων. Η Κρητική Λεκάνη άρχισε να διαμορφώνεται σταδιακά από το Μέσο Μειόκαινο.
Η προς βορρά μετακίνηση της Αφρικανικής πλάκας εξηγεί τη σημερινή ηφαιστειακή δραστηριότητα στη Σαντορίνη και στη Μήλο. Παράλληλα προδιαγράφει τη μελλοντική σύγκρουση της Αφρικανικής Ηπείρου με την Κρήτη. Τα τελευταία εκατομμύρια χρόνια το πλησίασμα του Ελληνικού Τόξου με την Αφρική δημιουργεί στα νότια της Κρήτης την υποθαλάσσια οροσειρά της Ανατολικής Μεσογείου, η οποία αναμένεται να αναδυθεί στα αμέσως επόμενα εκατομμύρια χρόνια, πριν από την τελική σύγκρουση του Ελληνικού Τόξου με την Αφρική!
 ΤΟ ΒΗΜΑ