Η ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΤΩΝ ΧΑΝΙΩΝ

Του Μιχάλη Ανδριανάκη

Το Καστέλι σε λεπτομέρεια απεικόνισης του H. Nanni (1613)

Η αιτία της αρχικής οικοδόμησης της πόλης από τα Νεολιθικά χρόνια ήταν η ύπαρξη του οχυρού λόφου Καστέλι, δίπλα σε ένα σχετικά ασφαλές φυσικό λιμάνι. Εδώ υπήρξε το σημαντικό μινωϊκό κέντρο Ku-do-ni-ja, το οποίο διαδέχτηκε η μεγαλούπολη Κυδωνία, Στα ελληνιστικά χρόνια οχυρώθηκε ο λόφος για πρώτη φορά και αποτέλεσε την ακρόπολή της Κυδωνίας. Ο οχυρωματικός περίβολος ανακατασκευάστηκε σε μεγάλη έκταση κατά τον 7ο μ.Χ αιώνα για να προστατέψει, χωρίς αποτέλεσμα, την πόλη από τους Άραβες. Το 1252 η πόλη, με το όνομα πλέον Canea και Χανιά ανακατασκευάστηκε και τα τείχη επισκευάστηκαν από τους Βενετούς εποίκους. Από το 14ο αιώνα αχρηστεύτηκε σταδιακά και οικοδομήθηκε νέα οχύρωση, που δεν σώθηκε, ενώ κατά τον 16ο αιώνα κατασκευάστηκαν τα νέα τείχη από τον Michele Sanmichielli. Το Καστέλι εξακολούθησε να είναι το κέντρο της πόλης και στα χρόνια της Τουρκοκρατίας και της Κρητικής Πολιτείας. Το 1941 βομβαρδίστηκε από τα γερμανικά αεροπλάνα και έχασε ένα μεγάλο αριθμό από τα σημαντικά μνημεία που διέσωζε μέχρι τότε. Στα κενά οικόπεδα που δημιουργήθηκαν οι εκτεταμένες ανασκαφές της ΚΕ΄ ΕΠΚΑ έφεραν στο φως σημαντικότατα στοιχεία, όπως το μινωϊκό ανάκτορο στη θέση του βενετσιάνικου καθεδρικού ναού. Το πολύ σημαντικό πρωτοβυζαντινό τείχος των χανιών αναδεικνύεται τα τελευταία χρόνια από την Επιστημονική επιτροπή Ανάδειξης Οχυρώσεων Κρήτης, Για το θέμα θα επανέλθουμε.