Ελάχιστα πράγματα γνωρίζουμε για το πραγματικό σκηνικό που εκτυλίσσεται τα τελευταία χρόνια στο Βόρειο Ιράκ, έναν τόπο μοναδικό, πλούσιο σε πετρέλαιο, προκλήσεις, αλλά και ιστορία χιλιετιών. Γι αυτό και είναι περιζήτητος, τόσο από ξένες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην περιοχή -η οποία βιώνει μία πολύ ραγδαία οικονομική ανάπτυξη- όσο και από αρχαιολογικές αποστολές, που αναζητούν τους κρυμμένους θησαυρούς του.
Τα μέλη ομάδας επιστημόνων από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, έπειτα από συμφωνίες που υπογράφηκαν τόσο με τις κουρδικές αρχές όσο και με τις αντίστοιχες της κεντρικής κυβέρνησης της Βαγδάτης, ταξίδεψαν μέχρι το Έρμπιλ, πρωτεύουσα της Κουρδικής Περιφέρειας στο Βόρειο Ιράκ, για να ερευνήσουν μία από τις σημαντικότερες, από ιστορική άποψη, περιοχές στον κόσμο: τη Μεσοποταμία, το μέρος όπου «γεννήθηκαν» η γεωργία, η γραφή, τα αστικά κέντρα, με άλλα λόγια ο πολιτισμός.
Το ΑΠΕ-ΜΠΕ συνάντησε τον επικεφαλής της αρχαιολογικής ομάδας, λέκτορα του Πανεπιστημίου Αθηνών με ειδίκευση στην αρχαιολογία στην Εγγύς Ανατολής, Κωνσταντίνο Κοπανιά, και μίλησε μαζί του για τη σημασία των ερευνών αυτών τόσο για την Ελλάδα όσο και για την επιστήμη της αρχαιολογίας εν γένει.
«Το Βόρειο Ιράκ, που είναι ουσιαστικά η Βορειοανατολική Μεσοποταμία, βρίσκεται εντός της λεγόμενης εύφορης ημισελήνου, όπου το ετήσιο επίπεδο βροχοπτώσεων επαρκούσε για να καλλιεργηθούν σιτηρά και δημητριακά χωρίς τη βοήθεια αρδευτικών έργων. Γι αυτό και εικάζεται ότι εδώ αναπτύχθηκε για πρώτη φορά η γεωργία. Ένας τόπος που για μας τους αρχαιολόγους έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον», εξηγεί ο κ. Κοπανιάς.
Η τοποθεσία Τελ Νάντερ βρίσκεται ....
........ουσιαστικά εντός των ορίων της πόλης του Έρμπιλ. Έχει διάμετρο 100 μ. και ύψος 5 μ. περίπου, είναι δηλαδή μία θέση μεσαίου μεγέθους. «Η σημασία της δεν έγκειται στο μέγεθός της, αλλά στην αρχαιότητα των ευρημάτων της. Γι αυτό και την επιλέξαμε. Είναι μία από τις αρχαιότερες γνωστές θέσεις σε όλη τη ΒΑ Μεσοποταμία, καθώς τα παλαιότερα μέχρι τώρα ευρήματα ανήκουν στην 6η χιλιετία. Η χρήση της πρέπει να συνεχίστηκε έως την πρώιμη 1η χιλιετία. Δηλαδή, έχουμε μία μεγάλη περίοδο χρήσης του χώρου και ελπίζουμε ότι η θέση αυτή θα μας προσφέρει μία αδιατάρακτη στρωματογραφία», διευκρινίζει και προσθέτει: «Η στρωματογραφία της ανασκαφής θα επιτρέψει την ασφαλή χρονολόγηση των ευρημάτων και θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για μελλοντικές ανασκαφές, αλλά και για παλαιότερες που δεν είχαν γίνει με ανάλογο συστηματικό τρόπο».
Η ανασκαφή βρίσκεται ακόμα σε αρχικό στάδιο, ωστόσο τα έως τώρα αποτελέσματα κεντρίζουν το ενδιαφέρον. Μία από τις τρεις πήλινες κυκλικές κατασκευές είναι ένα από αυτά τα ευρήματα. Αρχικά ήταν φούρνος, στη συνέχεια όμως χρησιμοποιήθηκε για την ταφή μίας γυναίκας, ο σκελετός της οποίας προβλημάτισε ιδιαίτερα την αποστολή. «Βρέθηκε σε συνεσταλμένη στάση, όπως συνηθιζόταν, αλλά ο άνω κορμός και το πρόσωπό της ήταν στραμμένα προς το χώμα. Στην αρχή νομίζαμε ότι το σώμα πήρε αυτήν την παράξενη στάση κατά την αποσύνθεσή του, ωστόσο η ανθρωπολόγος, Δρ. Σέρι Φοξ, που μελέτησε τον σκελετό, βεβαιώνει ότι τοποθετήθηκε έτσι εκούσια», τονίζει ο κ. Κοπανιάς.
Οι ανασκαφές, που ξεκίνησαν τον περασμένο Απρίλιο, έγιναν σε συνεργασία με ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα, όπως την Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σχολών στην Αθήνα, τα Πανεπιστήμια της Χάλε στη Γερμανία, του Σέφιλντ, της Οξφόρδης, του Εδιμβούργου, του Ντάραμ στη Βρετανία. Οι περισσότεροι ερευνητές ήταν Έλληνες.
Η αποστολή έχει πάρει άδεια και για άλλη μία ανασκαφή, που βρίσκεται περίπου 28 χλμ. νοτιοδυτικά του Έρμπιλ, στο Τελ Μπάκρτα, μία πολύ μεγάλη θέση, που ξεπερνά σε διάμετρο τα 220 μ. και σε ύψος τα 20 μ. «Πρόκειται ουσιαστικά για μικρή πόλη. Είναι θέση πολύ πλούσια σε ευρήματα, γεμάτη κεραμική. Τα επιφανειακά ευρήματα δείχνουν ότι έχει κατοικηθεί από τη χαλκολιθική περίοδο, τουλάχιστον από την 5η χιλιετία έως και την ισλαμική περίοδο, με περίοδο ακμής μάλλον τα νεοασσυριακά χρόνια, δηλαδή τον 10ο με 7ο αιώνα π. Χ.. Προφανώς αποτέλεσε σημαντικό εμπορικό κέντρο και στρατιωτικό σταθμό, γιατί βρίσκεται πάνω σε κομβικό δρόμο που ενώνει τα 'Αρβηλα, πρωτεύουσα της περιοχής, με την κεντρική και νότια Μεσοποταμία. Ακόμα και σήμερα από εκεί περνάει ο δρόμος», εξηγεί ο κ. Κοπανιάς.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
Το ΑΠΕ-ΜΠΕ συνάντησε τον επικεφαλής της αρχαιολογικής ομάδας, λέκτορα του Πανεπιστημίου Αθηνών με ειδίκευση στην αρχαιολογία στην Εγγύς Ανατολής, Κωνσταντίνο Κοπανιά, και μίλησε μαζί του για τη σημασία των ερευνών αυτών τόσο για την Ελλάδα όσο και για την επιστήμη της αρχαιολογίας εν γένει.
«Το Βόρειο Ιράκ, που είναι ουσιαστικά η Βορειοανατολική Μεσοποταμία, βρίσκεται εντός της λεγόμενης εύφορης ημισελήνου, όπου το ετήσιο επίπεδο βροχοπτώσεων επαρκούσε για να καλλιεργηθούν σιτηρά και δημητριακά χωρίς τη βοήθεια αρδευτικών έργων. Γι αυτό και εικάζεται ότι εδώ αναπτύχθηκε για πρώτη φορά η γεωργία. Ένας τόπος που για μας τους αρχαιολόγους έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον», εξηγεί ο κ. Κοπανιάς.
Η τοποθεσία Τελ Νάντερ βρίσκεται ....
........ουσιαστικά εντός των ορίων της πόλης του Έρμπιλ. Έχει διάμετρο 100 μ. και ύψος 5 μ. περίπου, είναι δηλαδή μία θέση μεσαίου μεγέθους. «Η σημασία της δεν έγκειται στο μέγεθός της, αλλά στην αρχαιότητα των ευρημάτων της. Γι αυτό και την επιλέξαμε. Είναι μία από τις αρχαιότερες γνωστές θέσεις σε όλη τη ΒΑ Μεσοποταμία, καθώς τα παλαιότερα μέχρι τώρα ευρήματα ανήκουν στην 6η χιλιετία. Η χρήση της πρέπει να συνεχίστηκε έως την πρώιμη 1η χιλιετία. Δηλαδή, έχουμε μία μεγάλη περίοδο χρήσης του χώρου και ελπίζουμε ότι η θέση αυτή θα μας προσφέρει μία αδιατάρακτη στρωματογραφία», διευκρινίζει και προσθέτει: «Η στρωματογραφία της ανασκαφής θα επιτρέψει την ασφαλή χρονολόγηση των ευρημάτων και θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για μελλοντικές ανασκαφές, αλλά και για παλαιότερες που δεν είχαν γίνει με ανάλογο συστηματικό τρόπο».
Η ανασκαφή βρίσκεται ακόμα σε αρχικό στάδιο, ωστόσο τα έως τώρα αποτελέσματα κεντρίζουν το ενδιαφέρον. Μία από τις τρεις πήλινες κυκλικές κατασκευές είναι ένα από αυτά τα ευρήματα. Αρχικά ήταν φούρνος, στη συνέχεια όμως χρησιμοποιήθηκε για την ταφή μίας γυναίκας, ο σκελετός της οποίας προβλημάτισε ιδιαίτερα την αποστολή. «Βρέθηκε σε συνεσταλμένη στάση, όπως συνηθιζόταν, αλλά ο άνω κορμός και το πρόσωπό της ήταν στραμμένα προς το χώμα. Στην αρχή νομίζαμε ότι το σώμα πήρε αυτήν την παράξενη στάση κατά την αποσύνθεσή του, ωστόσο η ανθρωπολόγος, Δρ. Σέρι Φοξ, που μελέτησε τον σκελετό, βεβαιώνει ότι τοποθετήθηκε έτσι εκούσια», τονίζει ο κ. Κοπανιάς.
Οι ανασκαφές, που ξεκίνησαν τον περασμένο Απρίλιο, έγιναν σε συνεργασία με ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα, όπως την Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σχολών στην Αθήνα, τα Πανεπιστήμια της Χάλε στη Γερμανία, του Σέφιλντ, της Οξφόρδης, του Εδιμβούργου, του Ντάραμ στη Βρετανία. Οι περισσότεροι ερευνητές ήταν Έλληνες.
Η αποστολή έχει πάρει άδεια και για άλλη μία ανασκαφή, που βρίσκεται περίπου 28 χλμ. νοτιοδυτικά του Έρμπιλ, στο Τελ Μπάκρτα, μία πολύ μεγάλη θέση, που ξεπερνά σε διάμετρο τα 220 μ. και σε ύψος τα 20 μ. «Πρόκειται ουσιαστικά για μικρή πόλη. Είναι θέση πολύ πλούσια σε ευρήματα, γεμάτη κεραμική. Τα επιφανειακά ευρήματα δείχνουν ότι έχει κατοικηθεί από τη χαλκολιθική περίοδο, τουλάχιστον από την 5η χιλιετία έως και την ισλαμική περίοδο, με περίοδο ακμής μάλλον τα νεοασσυριακά χρόνια, δηλαδή τον 10ο με 7ο αιώνα π. Χ.. Προφανώς αποτέλεσε σημαντικό εμπορικό κέντρο και στρατιωτικό σταθμό, γιατί βρίσκεται πάνω σε κομβικό δρόμο που ενώνει τα 'Αρβηλα, πρωτεύουσα της περιοχής, με την κεντρική και νότια Μεσοποταμία. Ακόμα και σήμερα από εκεί περνάει ο δρόμος», εξηγεί ο κ. Κοπανιάς.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου