ΕΠΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΤΥΛΙΦΟΥ (παρατηρήσεις στην ερμηνεία της Επιγραφής)

Μια από τις σημαντικότερες επιγραφές της Κρήτης που ήλθαν στο φως τα τελευταία χρόνια είναι ένα αντίγραφο της συνθήκης ειρήνης και συμμαχίας μεταξύ Φαλάσαρνας και Πολυρρηνίας, με την οποία οι δύο γειτονικές πόλεις, μάλλον μετά από μια περίοδο έντασης στις σχέσεις τους, αναγνωρίζουν τα υφιστάμενα σύνορά τους, συμφωνούν για θέματα εξωτερικών σχέσεων και στρατιωτικής συνεργασίας, για τη δυνατότητα αμοιβαίας πρόσβασης και χρήσης των εδαφών των επικρατειών τους και άλλα συναφή θέματα. Άλλο αντίγραφο της ίδιας συνθήκης είχε βρεθεί παλιά στο Δικτυνναίο ιερό στη θέση Μένιες του ακρωτηρίου Σπάθα. Το νέο αντίγραφο (Φωτ. 1) βρέθηκε τυχαία το 1991 κατά την διάρκεια εργασιών διαμόρφωσης του χώρου γύρω από την βυζαντινή εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (άλλοτε Καθολικό Μονής), στη θέση Τύλιφος (ή Κύλιφος, με ακουστική ορθογραφία), ΒΑ της Φαλάσαρνας, στο μέσο του λαιμού του ακρωτηρίου της Γραμβούσας, περί τα 2 χλμ. από το χωριό Αζογυράς.

Αρχικά κατατέθηκε στο Μουσείο Χανιών (αρ. ευρ. Ε 191), ενώ σήμερα εκτίθεται στο Μουσείο Κισάμου. Το αμάρτυρο μέχρι τώρα τοπωνύμιο Τύλιφος φαίνεται να είναι αρχαίο. Αναφέρεται ως κύριον όνομα ενός Αρκάδα βοσκού, που βρήκε στη φωλιά μιας λύκαινας και διέσωσε τα βρέφη Λύκαστον και Παρράσιον, δίδυμους γιους του Άρη από την ένωσή του με την ηρωίδα Φυλονόμη και μετέπειτα βασιλείς των Αρκάδων.

Πρόκειται για στήλη από πορώδη ασβεστόλιθο, με αέτωμα που φέρει επίτιτλο ανάγλυφο, σύμφυτο με την κυρίως στήλη που διασώζει 24 στίχους από την αρχή της επιγραφής, το κείμενο της οποίας πρέπει να συνεχιζόταν σε άλλον εφαπτόμενο προς τα κάτω λίθο. Είναι σχετικά καλής διατήρησης και ευανάγνωστη, εκτός από τους δύο τελευταίους στίχους που έχουν υποστεί φθορές. 

Χρονολογικά εντάσσεται στην περίοδο μεταξύ 304 και 275 π.Χ., με προτίμηση την β' δεκαετία του 3ου αι. Η κ. Μαρκουλάκη πιστεύει ότι η στήλη είχε τοποθετηθεί από τους Φαλασαρνίους σε αρχαίο ιερό άγνωστης ανδρικής θεότητας που βρισκόταν στην Τύλιφο και υπαγόταν στην Φαλάσαρνα, κατ’αντιστοιχία προς το άλλο αντίγραφο που πρέπει να ιδρύθηκε από τους Πολυρρηνίους στο ιερό της Δίκτυννας στις Μένιες, που τότε υπαγόταν στην επικράτειά τους. Η ύπαρξη αρχαίων ερειπίων στην Τύλιφο, όπου σημειωτέο άλλοτε ανέβλυζε πλούσια πηγή νερού, και η συνέχιση της λατρείας στα χριστιανικά χρόνια καθιστούν σχεδόν βέβαιη την ύπαρξη αρχαίου ιερού σε αυτή την θέση. Μάλιστα το γεγονός ότι η πρόσθια επιφάνεια της στήλης καθώς και μια ταινία κατά στην ακμή των τριών πλευρών της (εκτός της κάτω) είναι καλά λειασμένες, ενώ οι υπόλοιπες επιφάνειες έχουν αδρή λάξευση, οδήγησε στο συμπέρασμα ότι η στήλη ήταν εντοιχισμένη στην πρόσοψη αρχαίου ναού. Πιθανώς σε ναό αφιερωμένος στο θεό Αιακό, χθόνια θεότητα, που όμως βρίσκει αντιρρήσεις στην επιστημονική κοινότητα μιας και δεν υπάρχει άλλη αναφορά του θεού αυτού στην Δυτική Κρήτη.

Οι Πολυρρήνιοι και οι Φαλασαρνοί υπέγραψαν την ακόλουθη συμφωνία παρουσία του Κλεονύμου και των άλλων Λακεδαιμονίων που στάλθηκαν από την πόλη τους - Ισόδαμος, Κερκίδας και Αναδάς

Η επιγραφή γράφει

Θα έχουμε τους ίδιους φίλους και εχθρούς, από την πρώτη μέρα και τώρα και για όλη την ώρα στην Κρήτη, ο καθένας κρατά τη δική του πόλη και το έδαφος σύμφωνα με την αρχαία συνήθεια και ο καθένας χρησιμοποιεί τους δικούς του νόμους. Σε σχέση με αυτό που συλλαμβάνουμε, εάν οι Πολυρρήνοι καλούν βοήθεια και έως και είκοσι άντρες είναι παρόντες, οι Φαλασαρνοί θα λάβουν το ένα τέταρτο των λεηλασιών και των χρημάτων. και οι Πολυρρήνοι θα διατηρήσουν το παραδοσιακό μέρος για το θεό. Εάν οι Φαλάσαρνοι καλέσουν τους Πολυρρήνους και έως και σαράντα άνδρες είναι παρόντες, οι Πολυρρήνοι θα λάβουν το ένα τέταρτο των λεηλασιών και τα χρήματα. και οι Φαλάσαρνοι θα διατηρήσουν το παραδοσιακό μέρος για τον θεό. Οι Πολυρρήνοι θα παρέχουν προμήθειες στους Φαλάσαρνους στο έδαφος του Πολύρχεν, και οι Φαλάσαρνοι θα παρέχουν στους Πολυρρήνους στο έδαφος της Φαλάσαρνα. αλλά αν κάνουν αποστολή σε ξένη επικράτεια, ο καθένας θα παρέχει τις δικές του προμήθειες. Οι Πολυρρήνοι θα ηγούνται εκστρατειών χερσαίας, και οι Φαλασαρνοί θα ηγούνται εκστρατείες δια θαλάσσης. Αν κάποιος ξεκινήσει πόλεμο εναντίον των Φαλασαρνών, οι Πολυρρήνοι θα βοηθήσουν όσο το δυνατόν περισσότερο, και οι Φαλασαρνοί θα βοηθήσουν τους Πολυρρήνους με τον ίδιο τρόπο. Οι Φαλασαρνοί δεν θα στείλουν πρεσβεία για τον πόλεμο και την ειρήνη στην Κρήτη χωρίς τους Πολυρρήνους, ούτε θα στείλουν οι Πολυρρήνοι πρεσβεία χωρίς τους Φαλασαρνούς. Το έδαφος του Πολύρχεν θα. . . στο Πολύρχεν, και το έδαφος της Φαλασάρνας θα. . . στη Φαλάσαρνα. Ένας Φαλασαρνός θα μπορεί να αγοράζει γη στην περιοχή του Πολύρχεν. Όποιος επιθυμεί να το κάνει αυτό, θα δουλέψει τη γη στο έδαφος του Πολύρχεν και θα καταβάλει τέλη στο Πολύρχεν. . . και θα χρησιμοποιήσει το κυνήγι. .

Με τα νέα δεδομένα οι τελευταίοι στίχοι της επιγραφής και βάση της άποψης του επιγραφολόγου κ. Χ. Κριτζά δεν αναφέρονται σε ιερό και θεό, αλλά η λέξη που αναγράφεται και οδήγησε λαθεμένα στην Θεότητα, δεν ειναι ΑΙΑΚΟΝ αλλά ΑΡΑΚΟΝ που ειναι το αρχαίο όνομα του βίκου, που ακόμα και σήμερα οι γεωργοί σπέρνουν στην Κισαμίτικη γη.

Έτσι σιγά σιγά με την έρευνα αλλάζουν πολλά δεδομένα εκτός βέβαια απο το νόμισμα της Κισάμου που εδώ και 50 χρόνια προσπαθούμε να το βρούμε με αναφορές οτι κάποιοι το είδαν και οτι υπάρχει..που δεν υπάρχει!! Όλες τις παρατηρήσεις του κ. Κριτζά για την επιγραφή της ΤΥΛΙΦΟΥ αλλά και για άλλες 3 της περιοχής μας, μπορείτε να τις διαβάσετε ΕΔΩ.

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΚΙΣΑΜΟΣ

ΑΝΑΣΚΑΦΗ ΣΤΑ ΤΣΟΥΡΟΥΝΙΑΝΑ ΚΙΣΑΜΟΥ

Γράφει ο Νεκτάριος Πατεράκης*  
Η ανασκαφή στα Τσουρουνιανά Κισάμου διενεργήθηκε το 2018 στα πλαίσια της εκτέλεσης εργασιών του υποέργου με τίτλο ''Αρχαιολογικές Έρευνες και Εργασίες'' της πράξης «Οδικός άξονας Καλουδιανά-Τοπόλια-Μύλοι-Έλος-Βάθη-Χρυσοσκαλίτισσα» απολογιστικά και με αυτεπιστασία από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων. Η πράξη στο Επιχειρησιακού Προγράμματος 2014-2020 αφορά την παράκαμψη του οικισμού, της σήραγγας και του φαραγγιού των Τοπολίων στον οδικό άξονα Καλουδιανά-Χρυσοσκαλίτισσα.
 Η θέση βρίσκεται 300μ. βόρεια του ενεργού οικισμού σε υψόμετρο 370 μ. από την θάλασσα περίπου 8χλμ σε ευθεία νότια της Κισάμου και δυτικά 2χλμ των Τοπολίων. Το 1988 από τον τεχνίτη της Υπηρεσίας μας Μπιτσάκη Γιάννη είχαν εντοπιστεί στα πρανή του κεντρικού δρόμου κιβωτιόσχημοι τάφοι και διακρίνονταν κατά τόπους κεραμική, λιγοστά κομμάτια κεραμίδων και εργασμένες πέτρες.
 Τον Φλεβάρη και τον Μάρτη του 2018 το προσωπικό της Εφορείας στην Κίσαμο εργάστηκε στις δοκιμαστικές τομές στο μήκος του άξονα του δρόμου από Ν προς Β. Συγχρόνως παρακολουθήσαμε την αποχωμάτωση με μηχάνημα του εργολάβου σ’ όλο σχεδόν το μήκος και πλάτος του δρόμου, καθώς πάνω από τις ταφές κατά τόπους υπήρχαν προσχώσεις από τον παρακείμενο λόφο στα ανατολικά πάνω από 1,5 μέτρο στα δυτικά. Από τον Απρίλη έως τα μέσα Νοεμβρίου οι εργασίες συνεχίζονται εντατικά με το προσωπικό της Εφορείας.
 Στο νότιο τμήμα (τομέας 1), όπου πρόκειται να γίνει η διακλάδωση προς τον οικισμό Τσουρουνιανά από την αρχή της ανασκαφής εντοπίστηκαν οικοδομικά λείψανα με προσανατολισμό Δ-Α και κατασκευασμένα με λασπόκτιστους τοίχους με ανομοιογενές δομικό υλικό – κατά τόπους ογκόλιθους και αργολιθοδομή. Η κεραμική ήταν σχεδόν ανύπαρκτη, με εξαίρεση ελάχιστα αβαφή όστρακα, καθώς επίσης και τα κινητά ευρήματα που θα βοηθούσαν στην ακριβή χρονολόγηση των αρχαίων οικοδομικών λειψάνων. Δεν διαπιστώθηκε ίχνος από πεσμένη κεραμοσκεπή- στο στρώμα καταστροφής υπήρχαν μικροί λίθοι και χώμα. Στους κατώτερους δόμους των τοίχων είχαν χρησιμοποιηθεί εκτός από αδρά λαξευμένους λίθους και αρκετοί ογκόλιθοι. Αναγνωρίστηκαν συνολικά 3 τετράγωνοι χώροι-δωμάτια με δάπεδα επιμελώς κατασκευασμένα από χτυπητή γη και κατά τόπους έντονο κάψιμο. Η είσοδος βρισκόταν στα δυτικά και υπήρχε επικοινωνία με μικρότερα εσωτερικά θυραία ανοίγματα. Στα ανατολικά και ψηλότερα από τα δάπεδα διασώθηκε κυκλική εστία σε μη στεγασμένο χώρο. Η κακή κατάσταση δεν επιτρέπει ασφαλή συμπεράσματα για την χρήση ή την τυπολογία του κτιρίου. Από τη τοιχοποιία μπορούμε με επιφύλαξη να υποθέσουμε ότι πρόκειται για κάποια αγροικία των ύστερων χρόνων της αρχαιότητας ή εγκατάσταση αγροτικού τύπου λίγο μεταγενέστερη.
 Βορειότερα και σε απόσταση περίπου 50μ. (τομέας 2) και δυτικά του εγκαταλειμμένου πετρόχτιστου οικοδομήματος ήλθε στο φως κοιμητήριο των μέσων βυζαντινών χρόνων. Ανασκάφηκαν σε μήκος περίπου 100 μ. του υπό διάνοιξη δρόμου και ανατολικά του υφιστάμενου ασφαλτοστρωμένου δρόμου προς τον οικισμό Τσουρουνιανά Τοπολίων συνολικά 156 κιβωτιόσχημοι τάφοι.
 Υποψιαζόμαστε ότι παλιότερα κατά τη διάνοιξη του δρόμου προς τον οικισμό πιθανό να είχαν καταστραφεί τουλάχιστον δυο συστάδες τάφων, καθώς το έδαφος ήταν πιο ομαλό.
 Οι περισσότεροι ήταν κατασκευασμένοι μέσα σε λάκκους στο μαλακό ιζηματογενές πέτρωμα ή στον ασβεστολιθικό βράχο κατά κανόνα από λίθους κάθετα τοποθετημένους περιμετρικά του λάκκου. Κατά προσέγγιση πρόκειται για ορθογώνιες κατασκευές και ελάχιστοι σε σχήμα τραπεζίου. Εδώ πρέπει να αναφέρουμε ότι ο φυσικός βράχος της περιοχής είναι ιδανικός για την εξόρυξη και την λάξευση πλακών καλυπτήριων των τάφων –ίσως ένας λόγος παραπάνω που επιλέχτηκε ο χώρος για την οργάνωση του κοιμητηρίου. Η παρουσία σε ορισμένα σημεία του βράχου, καθώς και το επικλινές του εδάφους εμπόδισαν στην οργάνωση του κοιμητηρίου σε συστάδες, αν και στο μέσο περίπου είναι φανερή η προσπάθεια τοποθέτησης σε τρεις έως τέσσερις σειρές τάφων. Επίσης, στο μέσο περίπου του κοιμητηρίου τουλάχιστον σε τρία σημεία διαπιστώθηκε η παρουσία τμημάτων πρόχειρου πλακόστρωτου δαπέδου πάνω από παλιότερους τάφους Όλοι οι τάφοι είχαν τοποθετηθεί με άξονα Α-Δ και είχαν κάλυψη από ανισομεγέθεις ασβεστολιθικές πλάκες (συνήθως 3-4, μόνον οι ΤΦ 128 και 135  με μια μεγάλη πλάκα) και στο νότιο τμήμα απ’ όπου φαίνεται το πιθανότερο να ξεκίνησε η χρήση του κοιμητηρίου τα τοιχώματά τους ήταν από όρθια τοποθετημένες πλάκες μιμούμενοι κεραμοσκεπείς τάφους, ενώ βορειότερα πληθαίνουν οι τάφοι με τοιχώματα από αργολιθοδομή. Χρήση κονιάματος ως συνδετική ύλη δεν διαπιστώθηκε σε κανέναν τάφο, μονάχα σε δυο τάφους στο μέσο περίπου του κοιμητηρίου (ΤΦ 60 και 80) και περίπου 20 εκ. πάνω από τις καλυπτήριες διασώθηκε ίχνος κονιάματος σε σαμαρωτή κάλυψη. Οι περισσότερες ταφές ήταν μονόσωμες, ελάχιστες δίσωμες, όλες με το κεφάλι στα δυτικά και τα χέρια σταυρωτά στην κοιλιακή ή στη βουβωνική χώρα.
 Στο μέσο περίπου του ανεσκαμμένου χώρου παρατηρείται μεγαλύτερη πυκνότητα τάφων σε αντίθεση από τα βόρεια των δίδυμων τάφων 119-120, όπου δεν γίνεται οικονομία του χώρου όσο νοτιότερα. Επίσης, στο μέσο παρατηρείται και η μεγαλύτερη πυκνότητα βρεφικών και παιδικών ταφών..
  Από την ανασκαφή απουσιάζουν τα νομίσματα, οι επιγραφές, ενώ η κεραμική είναι ελάχιστη και αυτή από τις προσχώσεις των τάφων. Από τους τάφους περισυλλέχτηκαν συνολικά 126 μικροευρήματα, κυρίως χάλκινα δακτυλίδια, χάλκινα ενώτια και περικάρπια και πάνω από 200 γυάλινες χάνδρες από περιδέραια. Από αυτά τα ευρήματα μπορούμε να χρονολογήσουμε τους τάφους στον 11και12ο αιώνες.
  Κρίνοντας από τα συνοδά αντικείμενα φαίνεται ότι ήταν τουλάχιστον 34 γυναικείες ταφές. Στον τάφο 68 δίπλα στο κρανίο βρέθηκε σιδερένια λόγχη-ίσως η μοναδική ανδρική ταφή με αντικείμενο -συνήθως οι σλάβοι θάβονταν με τα όπλα . Εντύπωση προκαλεί ο αριθμός των βρεφικών και παιδικών ταφών που φτάνουν τους 31. Επίσης, επτά ανακομιδές στο σύνολο των τάφων από τις οποίες οι 6 με δυο νεκρούς και μια με τρεις Σε τρεις σκελετούς τα κρανία βρέθηκαν τοποθετημένα στο ύψος του θώρακα στοιχείο που μαρτυρά ότι οι νεκροί είχαν αποκεφαλιστεί. Πρέπει να αναφέρουμε ότι στα ανατολικά τεσσάρων τάφων υπήρχαν όρθια τοποθετημένες πλάκες με χαραγμένους σχετικά πρόχειρα σταυρούς. (Ίσως ιερωμένοι;)
 Προς το παρόν ίχνη παρουσίας πλησίον κοιμητηριακού ναού δεν υπάρχουν. Κάτοικοι του χωριού αναφέρουν ότι βρίσκεται ανατολικότερα και ήταν αφιερωμένος στην Αγία Βαρβάρα. Βέβαια πρέπει να αναφέρουμε ότι σε απόσταση περίπου 160 μ. νότια των οικοδομικών λειψάνων βρίσκεται ο Ι.Ν. Αγίου Γεωργίου στον οποίο διατηρείται το εικονογραφικό πρόγραμμα (1324) του Οσίου Ιωάννου του Ξένου. Κοντά στον οικισμό σε νεώτερο διμάρτυρο ναό φυλάσσεται η κάρα του Οσίου, ο οποίος φαίνεται ότι έζησε και έδρασε στη Δυτική Κρήτη το α μισό του 11 αι. αμέσως μετά την κατάκτηση της Κρήτης από το Νικηφόρο Φωκά. Παλιότερα ο οικισμός Τσουρουνιανά ονομαζόταν Πάνω Αϊ κυρ Γιάννης, δυτικά και χαμηλότερα του κοιμητηρίου βρίσκεται ο οικισμός που φέρει ακόμη το όνομα του Οσίου Αϊ Κυρ Γιάννη. Τα δε τοπωνύμια Τοπόλια, Βουλγάρω (όπου και ο ναός της Αγίας Βαρβάρας στα Λατζιανά) και Άρμενο Χωριό πλησίον του κοιμητηρίου που ήρθε στο φως μαρτυρούν την πύκνωση του πληθυσμού στην ευρύτερη περιοχή μετά την εκδίωξη των Αράβων. Η παρούσα θέση δεν αποκλείεται να εντάσσεται κατά τη β΄ βυζαντινή περίοδο σε μια γραμμή οχυρώσεων από τη Μαλάθυρο προς τον ανενεργό οικισμό Νησί (στην ανατολική είσοδο του Τοπολιανού φαραγγιού, όπου πρόσφατα εντοπίστηκε ) έως και την Πολυρρήνια.. Πάντως στο ύψωμα που δεσπόζει ανατολικά του κοιμητηρίου αν και πρόκειται για φυσική οχυρή θέση δεν διακρίνονται ίχνη τεχνιτής οχύρωσης.
Σαφώς πρόκειται για ένα καλά οργανωμένο κοιμητήριο τυπικού αγροτικού οικισμού της δεύτερης βυζαντινής περιόδου σημαντικό και μεγάλο σε έκταση όχι μόνον για το νησί της Κρήτης, αλλά και για όλο τον ελλαδικό χώρο. Παρόμοια αλλά όχι με τόσο μεγάλο αριθμό τάφων έχουν ανασκαφεί στον Πλαταμώνα, στο Αερινό της Νέας Αγχιάλου, στο Άζερο της Ελασσόνας, στην Βοιωτία, στη Θάσο και σε πολλά άλλα μέρη της βόρειας κυρίως Ελλάδας. Στο νομό Χανίων σύγχρονες ταφές έχουν εντοπιστεί σε κοιμητηριακούς ναούς στον Στύλο Αποκορώνου και στον Αλικιανό.
Το σκελετικό υλικό που διατηρήθηκε σε αρκετά καλή κατάσταση και τα μικροευρήματα-κοσμήματα, κυρίως προϊόντα μικροτεχνίας προσφέρονται για περαιτέρω μελέτη.
Από την Εφορεία μας ζητήθηκε η διερεύνηση δυνατότητας μετακίνησης της μηκοτομής του προτεινόμενου δρόμου ψηλότερα ώστε να διασωθούν σε κατάχωση τα οικοδομικά λείψανα στον τομέα 1, καθώς και δυο τουλάχιστον συστάδων τάφων ή και περισσότερων προς την άσφαλτο. 
*Αρχαιολόγος της ΕΦΑ Χανίων και υπεύθυνος της ανασκαφής
Το βιντεάκι μαζί με αρκετές φώτο είναι του Φοίβου (Στελιος Αποστολάκης) που τον ευχαριστούμε για την βοήθεια.

ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΣΤΙΣ ΕΚΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Του Εμμανουήλ Μαρινάκη 
Διδάκτορα Κλασικής Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης.
Με αφορμή τις επικείμενες εκλογές, που θα πραγματοποιηθούν φέτος διαδοχικά, θα ήταν χρήσιμο να αναφερθούμε συνοπτικά στο ζήτημα των αρχαιρεσιών στην αρχαία Ελλάδα, ώστε να κατανοήσουμε την ιστορική εξέλιξη του θεσμού. 

Ήδη από την Ομηρική εποχή διεξάγονταν συνελεύσεις αριστοκρατών για τη λήψη συλλογικών αποφάσεων. Σοφοί ρήτορες, όπως ο Νέστορας στην Ιλιάδα, συμβούλευαν ψύχραιμα τους νεότερους βασιλείς-πολεμιστές, ώστε να κρίνουν πώς έπρεπε να ενεργήσουν ανά περίπτωση. Η λήψη αποφάσεων λαμβανόταν μάλλον προφορικά (δια βοής). Οι παλαιότερες εικονογραφικές παραστάσεις ψηφοφοριών σώζονται σε ερυθρόμορφα αττικά αγγεία των αρχών του 5ου αι. π.Χ., που έχουν ως θέμα την μυθική διεκδίκηση των όπλων του Αχιλλέα, ανάμεσα στον Οδυσσέα και τον Αίαντα (κρίσις όπλων), παρουσία της θεάς Αθηνάς. Επρόκειτο για μια φανερή διαδικασία, καθώς οι συμμετέχοντες άφηναν ένα σφαιρικό λιθαράκι στην πλευρά του ήρωα που προτιμούσαν (εικ.1). Πιστεύεται ότι αντίστοιχες ψηφοφορίες διεξάγονταν στην Αθήνα των κλασικών χρόνων και ότι από αυτές εμπνεύστηκαν οι αγγειογράφοι, κάνοντας αναχρονισμό. Ο Αισχύλος στις Ευμενίδες αναφέρει τη δίκη του Ορέστη και τις ψήφους των δικαστών του Αρείου Πάγου. 
Η ψήφος σήμαινε αρχικά λείο πετραδάκι ή βότσαλο (εξ ου και η λέξη ψηφίδα). Προέρχεται από το ρήμα ψάω, που σημαίνει λειαίνω δια της τριβής. Ο όρος ψήφος γενικεύτηκε, σημαίνοντας μέχρι και σήμερα την έκφραση προτίμησης ή γνώμης, ανεξάρτητα αν η διαδικασία γινόταν με βότσαλα ή όχι. Έτσι και ο όρος ψήφισμα επικράτησε να σημαίνει απόφαση ή διάταγμα της Πολιτείας. Επίσης, ο όρος ψηφίο αναφερόταν αρχικά στις χάντρες του αριθμητηρίου. 
Οι περισσότερες πληροφορίες για τις εκλογές .....

ΣΤΟ ΦΑΛΗΡΟ

Η έφορος αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής, Πειραιώς και Νήσων Στέλλα Χρυσουλάκη δίνει την ερμηνεία για το εύρημά της. Το πολυάνδριο (ομαδικές ταφές ανδρών που έπεσαν όλοι μαζί) ήρθε στο φως τις τελευταίες 20 μέρες, στο Φάληρο, μόλις μισό μέτρο κάτω από το αρχαίο έδαφος. Έχει εξεταστεί μακροσκοπικά το 50% των σκελετών και ανήκουν όλοι σε άνδρες. Είναι καλοζωισμένοι, έχουν άριστη οδοντοφυϊα, και, εκ πρώτης όψεως, δεν φέρουν κατάγματα σε οστά. Ένας μόνο, είχε αιχμή βέλους καρφωμένη στον ώμο και η εξήγηση είναι πως ίσως είχε αιχμαλωτιστεί.  Η πρώτη σκέψη  για τον τρόπο θανάτου τους, είναι πως ίσως κατεσφάγησαν.
Το εκπληκτικό είναι πως όλοι έχουν σιδερένια δεσμά στα χέρια, .......

ΣΑΝ ΤΑΙΝΙΑ.....

Το 1938 έγινε μια κλοπή στο Μουσείο Ηρακλείου τόσο τέλεια στην οργάνωση και εκτέλεση που εξέπληξε τους πάντες. Στη συνέχεια ήρθαν στο φως στοιχεία που συσχέτιζαν την αρχαιοκαπηλία με παραγωγή κίβδηλων αντικειμένων.
Τα στοιχεία αυτά, που διατηρήθηκαν στο αρχείο Σπυρίδωνος Μαρινάτου,  παρουσιαστηκαν για πρώτη φορά φέτος από την Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Illinois, Νανώ Μαρινάτου, σε ομιλία της στο κτίριο του Ιστορικού Αρχείου της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.

 "Η κλοπή ανακαλύφθηκε από τον Νικόλαο Πλάτωνα ο οποίος έλυσε το μυστήριο σε συνεργασία με τον Μαρινάτο (ο οποίος τότε κατοικούσε στην Αθήνα) και την αστυνομία. Τα αρχαία βρέθηκαν σχεδόν όλα αλλά χάθηκε ένα χρυσό ελάφι (δορκάς)."
Πέρα από το ενδιαφέρον που παρουσιάζει η ιστορία για την τύχη των αρχαίων την εποχή του μεσοπολέμου, η σχεδόν διαβολική συνωμοσία πολλών ειδικών ρίχνει φως στη φύση της τοπικής κοινωνίας του Ηρακλείου. Μερικοί χρησιμοποίησαν την κλοπή για να κατηγορήσουν τους αρχαιολόγους και να τους κάνουν τον βίο αβίωτο, ενώ άλλοι υπέφεραν για να τους υποστηρίξουν. Άκρως θετικό ρόλο έπαιξε ο γιατρός και συλλέκτης αρχαίων Στυλιανός Γιαμαλάκης, προσωπικός φίλος του Μαρινάτου και ο Ζαχαρίας Κανάκης, συντηρητής και πιστός συνεργάτης του Μαρινάτου. Και οι δύο τού μετέφεραν τακτικά τα νέα για την υπόθεση καθώς εξελισσόταν στο Ηράκλειο.

Ο ΠΑΝΑΣ

Ο Πάνας* όπως βρέθηκε πριν 10 χρόνια στα Λουτρά (βόρεια οικίας Ανουσάκη ζωγράφου).....μετά από τον καταστρεπτικό σεισμό του 365 μ.Χ. Σήμερα βρίσκεται στην τρίτη αίθουσα του ισογείου, στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κισάμου!!!
* Η εμφάνιση του Πάνα στην Ελληνική Μυθολογία φαίνεται ν΄ανάγεται στον 7ο αιώνα π.Χ.. Σύμφωνα με τις επικρατέστερες παραδόσεις γεννήθηκε στο όρος Λύκαιον της Αρκαδίας. Μόλις όμως τον....

ΑΓΙΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΡΑΒΔΟΥΧΑ

Κρίμα!!!

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΙ ΣΕ ΔΡΑΣΗ

Ἕνα νέο μινωϊκὸ παλάτι ἦρθε στὸ φῶς!
Ο ανασκαφέας του λόφου Μπούφος, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο UCL της Λουβέν και διευθυντής της Βελγικής Σχολής Αθηνών, Γιάν Ντρίσεν, έδωσε διάλεξη την Πέμπτη (18-4-2013) στο Μουσείο Ακρόπολης με θέμα «Στη σκιά του Μινώταυρου: Νέες αρχαιολογικές ανακαλύψεις στο Σίσι»
Είναι το μεγαλύτερο (22.000 τ.μ.) και πιο λαμπρό παλάτι της μινωικής Κρήτης. Στους λαβυρινθώδεις διαδρόμους του κρυβόταν ο μυθικός Μινώταυρος. Πέρα όμως από τον διάσημο τούτο κάτοικο του περίφημου παλατιού της Κνωσού – που ακόμη δεν έχει καταφέρει να ενταχθεί στη λίστα των μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO – ποίοι έμεναν στα δεκάδες δωμάτια του και ποίοι κάθισαν στο θρόνο του;

....

ΡΟΚΚΑ

Η Ρόκκα είναι ένα ημιορεινό χωριό της επαρχίας μας χτισμένο εν μέρει πάνω στα λείψανα αρχαίας πόλης, στη νότια πλαγιά ενός εντυπωσιακού ψηλού βράχου που δεσπόζει το γύρω τοπίο. Στις παρυφές του βράχου διακρίνονται τα οικιστικά λείψανα της αρχαίας θέσης, λαξευτές οικίες στο ασβεστολιθικό πέτρωμα, λαξευτές δεξαμενές, κλίμακες, δρόμοι, πλατεία και αγωγοί για την συλλογή των όμβριων υδάτων. Στην κορυφή του λόφου που ονομάζεται «Τρουλλί» και είναι φυσική ακρόπολη, σώζονται κτιστοί αναληματικοί τοίχοι και ατραποί της ρωμαϊκής περιόδου που βοηθούν στην ανάβαση, επίσης δεξαμενές, μια λαξευτή και τρεις τουλάχιστον κτιστές.Το πρόβλημα της ταύτισης της αρχαίας αυτής θέσης με μια από τις επώνυμες πόλεις της Κρήτης, του κοινού των Μοδαίων, της Κεραίας ή της Ρόκκας απασχόλησε πολλούς μελετητές και περιηγητές.
ΔΕΙΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ...

ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ

Η Μεγάλη Σφίγγα της Γκίζας
 Η Μεγάλη Σφίγγα της Γκίζας είναι ένα άγαλμα το οποίο απεικονίζει μια σφίγγα (μυθολογικό πλάσμα με σώμα λιονταριού και κεφάλι ανθρώπου) σε καθήμενη στάση. Το άγαλμα αυτό βρίσκεται στο οροπέδιο της Γκίζα στην Αίγυπτο και μέσα στη διάσημη Νεκρόπολη της.
Με μήκος 73,5 μέτρα, πλάτος 6 και ύψος 20.22 μέτρα, αποτελεί το μεγαλύτερο μονολιθικό άγαλμα στον κόσμο. Είναι επίσης το αρχαιότερο γνωστό άγαλμα μνημειακού τύπου, και θεωρείται ότι κτίστηκε από τους αρχαίους Αιγύπτιους του Παλαιού Βασιλείου, κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Φαραώ Χεφρήνου (2558 – 2532 π.Χ.
Το μυστήριο
Παρά τη φήμη του ως ένα από τα πιο διάσημα μνημεία της αρχαιότητας, λίγα πράγματα έχουν γίνει ως σήμερα γνωστά για τη Μεγάλη Σφίγγα της Γκίζας. Οι Αιγυπτιολόγοι μπορεί να γνωρίζουν κάποια πράγματα για τον λόγο για τον οποίο χτίστηκε το άγαλμα αλλά το πότε και από ποιον παραμένει ένα μυστήριο.
Σύμφωνα με την επίσημη σκοπιά των σύγχρονων Αιγυπτιολόγων, η Σφίγγα χτίστηκε γύρω στο 2500 π.Χ. από τον φαραώ Χεφρήνο, στον οποίο πιστώνεται επίσης και η δεύτερη μεγάλη πυραμίδα. Ορισμένοι Αιγυπτιολόγοι και γεωλόγοι όμως έχουν κατά καιρούς διαφωνήσει με την πεπατημένη θεωρία κατασκευής και ταυτοποίησης της Σφίγγας. Οι πρώτοι Αιγυπτιολόγοι και εκσκαφείς του συγκροτήματος της Γκίζα πίστευαν ότι τόσο η Σφίγγα όσο και τα υπόλοιπα οικοδομήματα στη περιφέρειά της, ήταν προγενέστερα της θεωρούμενης χρονολογίας κατασκευής τους ενώ ο ιδρυτής του Αρχαιολογικού Μουσείου του Καΐρου, Αύγουστος Μαριέτ, το 1857 έφερε στο φως μια στήλη απογραφής εμπορευμάτων. Ανάμεσα στα υπόλοιπα, αναφέρεται ότι ο Φαραώ Χέοπας βρήκε τυχαία το άγαλμα το οποίο ήταν ήδη μισοθαμένο στην άμμο.
Η θεωρία της ύπαρξης της Σφίγγας πριν από τον Φαραώ Χεφρήνο μπορεί να έχει λίγους σύγχρονους οπαδούς, αλλά αν αληθεύει αυτό θα σημαίνει ότι η Μεγάλη Σφίγγα της Γκίζας είναι ακόμα πιο μυστηριώδης από ότι πίστευαν παλαιότερα.

ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ ΚΑΙ ΚΙΣΑΜΟΣ

Θεός της ιατρικής και της υγείας των αρχαίων Ελλήνων. Ήταν γιος του Απόλλωνα και της Κορωνίδας. Η μητέρα του, ενώ ήταν έγκυος, απίστησε προς τον Απόλλωνα και για να την εκδικηθεί ο θεός ζήτησε από την αδερφή του Άρτεμη να τη σκοτώσει με τα βέλη της. Ενώ όμως επρόκειτο να καεί το πτώμα της, ο Απόλλωνας απέσπασε από τα σπλάχνα της το βρέφος και το παρέδωσε στο σοφό Κένταυρο Χείρωνα, για να το αναθρέψει και να το μορφώσει. Ο Ασκληπιός διδάχτηκε από το Χείρωνα την ιατρική, αλλά ξεπέρασε το δάσκαλό του.

Νόμισμα της Αρχαίας πόλης Κωρυκός που πιστεύεται ότι ήταν κάπου στο ακρωτήρι της Γραμβούσας

Ο Ασκληπιός εξελίχτηκε σε μεγάλο γιατρό ....

ΗΛΙΑΚΟ ΡΟΛΟΙ

Ένα από τα λιγοστά παγκοσμίως ηλιακά ρολόγια των ελληνορωμαϊκών χρόνων που έχουν εντοπιστεί άθικτα ανασύρθηκε από την αρχαιολογική σκαπάνη στο Πολύχρονο Χαλκιδικής. Το εύρημα αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία, καθώς τα ηλιακά ρολόγια κατασκευάζονταν για συγκεκριμένο γεωγραφικό πλάτος, δηλαδή ήταν ακριβή μόνο για τον τόπο στον οποίο συνήθως κατασκευάζονταν. Το ρολόι του Πολύχρονου έχει κατασκευαστεί έτσι που μπορεί να δείχνει τη σωστή ώρα της κάθε μέρας τόσο στη Χαλκιδική όσο και στη Ρώμη, τη Γαλλία ή την Κίνα.
Η αρχαιολόγος της 16ης Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Μπετίνα Τσιγαρίδα, η οποία έχει αφιερώσει την πολύχρονη επαγγελματική της δραστηριότητα στην περιοχή της Χαλκιδικής και ειδικότερα της αρχαίας Κασσάνδρειας, ανταμείφθηκε με το συγκεκριμένο εύρημα αλλά και με μοναδικά στοιχεία για την αμπελουργία και τη μελισσοκομία στη Χερσόνησο της Χαλκιδικής κατά τους αρχαίους χρόνους.

Το ρολόι εντοπίστηκε σε κτίριο της ύστερης αρχαιότητας στο Πολύχρονο και τα στοιχεία που δίνει είναι εντυπωσιακής σαφήνειας. «Το ρολόι αποτελείται από ημισφαιρική επιφάνεια, στην οποία υπάρχουν χαραγμένες έντεκα γραμμές που τη χωρίζουν σε δώδεκα τμήματα, τα οποία αντιστοιχούν στις ώρες της ημέρας. Κάθετες σε αυτές είναι τρεις άλλες εγχάρακτες γραμμές που αντιστοιχούν στο χειμερινό ηλιοστάσιο, την ισημερία και το θερινό ηλιοστάσιο. Στη μέση της
ημισφαιρικής επιφάνειας είναι στερεωμένος ένας χάλκινος γνώμονας, ο οποίος ρίχνει τη σκιά του στο ημισφαίριο και ανάλογα με τη θέση της στα δώδεκα τμήματα φανερώνει την ώρα της ημέρας. Η σκιά του ρολογιού έχει ίδιο μήκος όλες τις ώρες της ημέρας, αλλάζει όμως μήκος ανάλογα με την εποχή του χρόνου. Το μικρότερο μήκος παρατηρείται όταν είναι στο χειμερινό ηλιοστάσιο και σταδιακά αυξάνεται μέχρι το ανώτατό του κατά το θερινό ηλιοστάσιο. 
Έτσι οι ιδιοκτήτες του ρολογιού είχαν τη δυνατότητα να υπολογίζουν όχι μόνο τις ώρες της ημέρας, αλλά και την ημερομηνία», δήλωσε η κ. Τσιγαρίδα 

Το άλλο άθικτο ηλιακό ρολόι, βρίσκεται στην μεγάλη αίθουσα του Μουσείου Κισάμου, στον 1ο όροφο!!

ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΕΝΟΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΥ

http://www.academia.edu/2363897/_

ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗΣ

Mustapha Khasnadar
Της Βάλιας Παπαναστασοπούλου
Κατά έναν περίεργο τρόπο η ιστορία της Χίου της Οθωμανικής περιόδου συνδέεται με εκείνη της Τυνησίας της ίδιας περιόδου. Κοινός παρονομαστής των δύο χωρών αποτελεί ένα πρόσωπο. Πρόκειται για τον Mustafa Khaznadar ή αλλιώς Γεώργιο Χαλκιά-Στραβελάκη.
Η πρώτη μου επαφή με το πρόσωπο του Mustafa Haznadar υπήρξε τυχαία και εντελώς ανυποψίαστη. Μία επιχρωματισμένη φωτογραφία του στα υπόγεια της Ιστορικής Βιβλιοθήκης «Κοραής» στη Χίο και μία επιγραφή στα ελληνικά που βρίσκεται στο πνευματικό κέντρο του ελληνορθόδοξου ναού του αγίου Γεωργίου της Τύνιδας στάθηκαν ικανά να πυροδοτήσουν την έναρξη μίας έρευνας γύρω από το πρόσωπο του Γεωργίου Στραβελάκη.
Τα πρώιμα χρόνια
Η μοίρα του Γεωργίου Στραβελάκη ή Χαλκιά....

ΜΑΓΙΑΣ ΚΑΙ ΜΙΝΩΙΤΕΣ

Επιμέλεια: Γιώργος Εχέδωρος
Διαβάζοντας το άρθρο του Jοην Νoble Wilford –που μου έστειλε ο Βισάλτης μαζί με το φωτογραφικό υλικό- για την εξερεύνηση και τη χαρτογράφηση της μεγαλύτερης πόλης των Μάγιας στην Κεντρική Αμερική, εκτός από την εντυπωσιακή τρισδιάστατη εικόνα του αρχαιολογικού χώρου της πόλης Καρακόλ, στο Μελίζε, με τη μέθοδο των κατευθυνόμενων παλμών λέϊζερ, εντύπωση μου έκαναν οι εικόνες που ήταν ζωγραφισμένες στο πήλινο αγγείο των Μάγιας.
Πριν, όμως φθάσουμε εκεί, ας δούμε πως περιγράφει ο αρθρογράφος την εξερεύνηση στην μεγάλη πόλη των Μάγιας.
 « Ένα ζευγάρι αρχαιολόγων , οι Αρλεν και Νταϊάνα Τσέιζ, δοκίμασαν μια νέα μέθοδο, χρησιμοποιώντας την ατμόσφαιρα για να στείλουν παλμούς λέιζερ που διείσ­δυαν στην πυκνή ζούγκλα και αντα­νακλούσαν στο έδαφος. Με αυτό τον τρόπο κατάφεραν να αποκτήσουν τρισδιάστατες εικόνες του αρχαιολο­γικού χώρου της πόλης Καρακόλ», γράφει ο συντάκτης και θα προσθέσει:
Σε τέσσερις μόλις μέρες, ένα δικι­νητήριο αεροπλάνο, εξοπλισμένο με μια προηγμένη εκδοχή του lidar (ανί­χνευση και κύμανση φωτός), πέταξε αρκετές φορές πάνω από τη ζούγκλα ...

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΙ ΣΕ ΔΡΑΣΗ

Εξιχνιάστηκε μυστήριο μετά από... 3.000 χρόνια
Σύμφωνα με τα στοιχεία, ο φαραώ Ραμσής Γ΄, δολοφονήθηκε στο πλαίσιο μιας σκευωρίας για τη διαδοχή του και οι δράστες του έκοψαν το λαιμό. Συγκεκριμένα, οι αξονικές τομογραφίες αποκάλυψαν μια βαθιά και πλατιά τομή κρυμμένη από τους επιδέσμους που κάλυπταν το λαιμό του μουμιοποιημένου φαραώ.

«Τελικά, με την έρευνα αυτή, λύσαμε ένα σημαντικό μυστήριο στην ιστορία της αρχαίας Αιγύπτου», δήλωσε ο Άμπερτ Ζινκ, παλαιοπαθολόγος στο Ινστιτούτο των Βαλσαμωμένων Πτωμάτων και του Ανθρώπου των Πάγων, στην Ιταλία.
Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της έρευνας, οι επιστήμονες ανακάλυψαν και ένα μικροσκοπικό φυλαχτό που είχε τοποθετηθεί μέσα στην πληγή του φαραώ. Όπως εξήγησε ο Ζινκ, πιθανότατα το έβαλαν οι βαλσαμωτές πιστεύοντας ότι θα βοηθούσε να γιατρευτεί η πληγή στην επόμενη ζωή του Ραμσή Γ΄.
Ο «τελευταίος μεγάλος φαραώ», όπως ονομάζεται ο Ραμσής Γ' βασίλεψε στην Αίγυπτο από το 1186 έως το 1155 π.Χ. Περίπου και οι ιστορικοί διαφωνούσαν μεταξύ τους, διατυπώνοντας πολλές αντικρουόμενες θεωρίες για τα ακριβή αίτια του θανάτου του.
Σύμφωνα με παπύρους που φυλάσσονται στο Αιγυπτιακό Μουσείο του Τορίνου περιγράφουν ότι η Τίγιε, μια από τις συζύγους του, συνωμότησε για να ανεβάσει στο θρόνο τον γιο της, τον Πεντάβερ, σχέδιο που όμως αποκαλύφθηκε.
Για το λόγο αυτό, οι ερευνητές εξέτασαν γενετικά και μια μούμια που μέχρι σήμερα δεν γνώριζαν σε ποιον ανήκε και η οποία είχε βρεθεί στον ίδιο ταφικό θάλαμο με τον Ραμσή Γ΄. Όπως αποκαλύφθηκε οι δύο άνδρες ήταν συγγενείς και οι ιστορικοί πιθανολογούν ότι πρόκειται για τον Πενταβέρ, ο οποίος απαγχονίστηκε.
ΠΗΓΗ

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΙ ΣΕ ΔΡΑΣΗ

Είναι η μεγαλύτερη απόδειξη ότι η Ελληνική γραφή ΔΕΝ προέρχεται από τους Φοίνικες, έτσι όπως πιστεύεται μέχρι σήμερα.
Πρώτοι (Σε όλον τον κόσμο) οι Έλληνες ανακάλυψαν και διέδωσαν την γραφή (γραμμική) 
Η ανακάλυψη αυτή έγινε στην λίμνη των Ιωαννίνων από τον καθηγητής αρχαιολογίας κ. Χουρμουζιάδη και χρονολογήθηκε στα 7,254 χρόνια από σήμερα, γραμμένο δύο χιλιάδες χρόνια πριν από τα γραπτά ευρήματα των Σουμερίων και τέσσερις χιλιάδες χρόνια πριν από τις Κρήτο - Μυκηναϊκές πήλινες πινακίδες της γραμμικής γραφής.
Να λοιπόν που για έναν ακόμα λόγο πρέπει να γράφουμε Ελληνικά ακόμα κι αν κάνουμε ορθογραφικά λάθη.

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΙ ΣΕ ΔΡΑΣΗ

Λύθηκε το μυστήριο του μηχανισμού των Αντικυθήρων; 
Την ελλειπτική τροχιά της Γης γύρω από τον Ήλιο φαίνεται ότι γνώριζαν οι αρχαίοι Έλληνες, και όχι μόνον αυτό: Η γνώση τους είχε βρει εφαρμογή στον περίφημο Μηχανισμό των Αντικυθήρων.

Το μυστηριώδες αρχαίο όργανο υπολογισμού της θέσης των ουράνιων σωμάτων, το οποίο χρονολογείται στον 1ο π.Χ. αιώνα και όπως είναι γνωστό είχε ανασυρθεί από ναυάγιο που εντοπίσθηκε στα ανοιχτά των Αντικυθήρων το 1900-1901, έχει αποτελέσει συχνά αντικείμενο έρευνας, η τελευταία από τις οποίες έρχεται τώρα από τις Ηνωμένες Πολιτείες. 
Η έρευνα αυτή μάς πληροφορεί ότι ο μηχανισμός ήταν ειδικά κατασκευασμένος ώστε να είναι σε θέση να υπερπηδήσει την ανακρίβεια, που θα δημιουργούσε στους υπολογισμούς μια μικρή διαφορά στο χρόνο. 
Πώς γινόταν αυτό; Οι δύο κύκλοι του μηχανισμού, που αντιστοιχούν σε δύο ημερολογιακά συστήματα -το ζωδιακό και το αιγυπτιακό- διέφεραν τόσο μεταξύ τους ώστε κάθε φορά να αντιπροσωπεύεται αυτό, που θα αντιλαμβάνονταν τότε ως μη - κανονική κίνηση σε διάφορες περιόδους του έτους. 
Ο εφευρέτης της κατασκευής ......

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΙ ΣΕ ΔΡΑΣΗ

Ο Σπυρίδων Μαρινάτος* στην Κρήτη του Μεσοπολέμου: από τον σεισμό του 1926 στο νεωτερικό Μουσείο του Π. Καραντινού.

Ο Σπυρίδων Μαρινάτος τοποθετήθηκε στην Κρήτη το 1924 και μέχρι το 1925 εξελίχθηκε στη θέση του Εφόρου Αρχαιοτήτων. Στην πόλη του Ηρακλείου, στην ίδια θέση που βρίσκεται και σήμερα, λειτουργούσε ήδη το Αρχαιολογικό Μουσείο, τη διεύθυνση του οποίου ανέλαβε ο Μαρινάτος το 1928, ύστερα από τον ξαφνικό  θάνατο του Ξανθουδίδη. 
Επρόκειτο για ένα κτηριακό συγκρότημα, του οποίου ο αρχικός πυρήνας είχε χτιστεί το 1905 σε σχέδια του αρχιτέκτονα Δ. Κυριακού και επεκτάθηκε δύο φορές, το 1915 και στις αρχές της δεκαετίας του ’30. 
Τα χρόνια της παρουσίας του στην Κρήτη ο Μαρινάτος είχε την ατυχία να βιώσει και τους τρεις μεγάλους σεισμούς που έπληξαν το Ηράκλειο και το Μουσείο του, το 1926, το 1930 και το 1935. Από την χαρακτηριστικά γλαφυρή υπηρεσιακή αλληλογραφία αλλά και τις αντίστοιχες παρεμβάσεις του Μαρινάτου στον τοπικό και αθηναϊκό τύπο, αναδεικνύεται το μέγεθος των επιπτώσεων των σεισμών στις αρχαιότητες και στο ίδιο το Μουσείο, καθώς και οι αγωνιώδεις προσπάθειες που κατέβαλλε κάθε φορά, για την αποκατάστασή τους, σε συνδυασμό με τη μέριμνα που λάμβανε για την πρόληψη περαιτέρω καταστροφών στους θησαυρούς, που στέγαζε το εξαρχής προβληματικό, αλλά και πολύπαθο κτήριο του Μουσείου Ηρακλείου. 
Διαπιστώνεται με τον πλέον ευδιάκριτο τρόπο πως, ήδη από τον σεισμό του 1926, ο Μαρινάτος είχε πεισθεί για την ακαταλληλότητα του παλιού ....

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΙ ΣΕ ΔΡΑΣΗ

Δεν τους διέλυσε το ηφαίστειο της Σαντορίνης, δεν τους νίκησαν οι Μυκηναίοι. Οι Μινωίτες μπήκαν στο στόχαστρο του Ελ Νίνιο και ηττήθηκαν από την ξηρασία…
Πολλοί πολιτισμοί έχουν ανθήσει και ύστερα έχουν μαραθεί στην τόσο μεγάλη ιστορία της Γης αφήνοντας πίσω τους τα ίχνη της παλιάς τους δόξας. Στις περισσότερες περιπτώσεις ξέρουμε τι ήταν εκείνο που προκάλεσε την παρακμή τους, η πτώση ορισμένων όμως εξακολουθεί να καλύπτεται από μυστήριο. Από αυτές τις μυστηριώδεις «εξαφανίσεις» καμία ίσως δεν έχει εξάψει τη φαντασία και την περιέργεια όσο εκείνη του Μινωικού Πολιτισμού ο οποίος «έσβησε» ολοσχερώς από τον χάρτη γύρω στο 1200 π.Χ.. Και αυτό όχι μόνο εδώ, στην Ελλάδα, που υπήρξε ο φυσικός του χώρος, αλλά και σε διεθνές επίπεδο.
Κάποιες θεωρίες έχουν διατυπωθεί από έλληνες και άλλες από ξένους ερευνητές, καμία όμως δεν έχει κατορθώσει - τουλάχιστον προς το παρόν - να επικρατήσει. Μια από τις τελευταίες προτάσεις μάς έρχεται μεν «απ’ έξω», από αμερικανικά πανεπιστήμια, έχει όμως ελληνική υπογραφή. Υποστηρίζει - και με καλά τεκμηριωμένα στοιχεία - ότι ο αφανισμός των Μινωιτών δεν ήρθε από τη «γειτονιά» της Κρήτης, από το ηφαίστειο της Σαντορίνης ή από τους επεκτατικούς Μυκηναίους όπως θέλουν οι επικρατέστερες εκδοχές, αλλά ότι προκλήθηκε από έναν απρόσμενο εχθρό που έφθασε από πολύ μακριά, από τον Ειρηνικό Ωκεανό: το φαινόμενο που σήμερα ονομάζουμε Ελ Νίνιο.
Αν αυτό ακούγεται υπερβολικό, ο Αναστάσιος Τσώνης, καθηγητής στο τμήμα Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο ......