Εκτός του ΕΣΠΑ το επόμενο διάστημα και ιδιαίτερα εκτός του ΕΣΠΑ ΙΙ, μετά το 2014, κινδυνεύει να μείνει και η περιφέρεια της Κρήτης …λόγω πλούτου!
Εάν δεν αλλάξουν οι κανονισμοί, βάσει των οποίων διανέμεται εδώ και δεκαετίες το κοινοτικό χρήμα, την προσεχή περίοδο θα είναι «επιλέξιμες» μόνο 3 από τις 13 περιφέρειες της Ελλάδας: η Ήπειρος, η Δυτική Μακεδονία και η Ανατολική Μακεδονία και η Θράκη.
Τουλάχιστον 3 περιφέρειες (Αττική, Στερεά Ελλάδα και Νότιο Αιγαίο) αποβάλλονται οριστικά. Οι υπόλοιπες επτά είναι βέβαιο ότι θα πάρουν λίγα λεφτά (επενδύσεις νέας τεχνολογίας και ανταγωνιστικότητα), ενώ κάποιες από αυτές υπάρχει μεγάλο ενδεχόμενο να μπουν στην ίδια λίστα των... εκτός (ειδικά η Κρήτη και το Νότιο Αιγαίο). Η εξέλιξη αυτή θα κάνει οξύτερη την ήδη μεγάλη ανεπάρκεια των 20,46 δισ. ευρώ που διασφαλίστηκαν προς διανομή την περίοδο 2007-2013 (ΕΣΠΑ). Ήδη δεν επαρκούν για να τονώσουν την ελληνική αγορά της αρνητικής ρευστότητας και του συνεχούς πετσοκόμματος των δημοσίων επενδύσεων (ως εύκολη λύση για να καλυφθούν άλλες «τρύπες» του προϋπολογισμού). Το πρόβλημα θα γίνει πολύ οξύτερο από το 2014 (ΕΣΠΑ ΙΙ), αν δεν αποσοβηθεί αυτή η νέα πηγή κινδύνου έλλειψης χρημάτων προς ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες και εταιρείες τα χρόνια «Μνημονίου» που θα έρθουν έως το 2020.
Το ειρωνικό της κατάστασης είναι ότι το πρόβλημα προέκυψε λόγω «απογραφής» στο περιφερειακό ΑΕΠ που διενήργησε η ΕΛΣΤΑΤ, η ανεξάρτητη πλέον στατιστική αρχή. Επανεξέτασε τα έτη 2000-2008 και αποφάνθηκε (τα στοιχεία ανακοινώθηκαν και επισήμως από την Ε.Ε.) ότι η Αττική είναι πιο φτωχή απ' ό,τι πιστεύαμε και πολλές άλλες περιφέρειες πρέπει να λάβουν τον «πλούτο» της στον υπολογισμό του ΑΕΠ, του κριτηρίου διανομής των κονδυλίων της Ε.Ε. Ορόσημο είναι το 75% του μέσου όρου της Ε.Ε. Όποια περιφέρεια έχει χαμηλότερο εισόδημα, επιδοτείται. Οι πιο εύρωστες «εξαιρούνται», ενώ οι «ενδιάμεσες» μπαίνουν σε μεταβατικό στάδιο. Ενώ, λοιπόν, προ αναθεώρησης η Αττική ήταν με μεγάλη διαφορά η πιο πλούσια περιφέρεια της Ελλάδας με κατά κεφαλήν ΑΕΠ στο 128% του κοινοτικού μέσου όρου, τώρα υπολογίζεται στο 113%, όσο και το Νότιο Αιγαίο (προηγουμένως στο 96% μέσου όρου Ε.Ε.) και ακολουθείται από τη Στερεά Ελλάδα (100% σήμερα και 84% προηγουμένως). Η Κρήτη έχει σήμερα εισόδημα ίσο με το 94% του μέσου κοινοτικού (84% προηγουμένως).
"Πλούτισαν" αναδρομικά
Με τα παραπάνω δεδομένα, η ελληνική κυβέρνηση είχε ξεκινήσει διαπραγμάτευση προτείνοντας την αύξηση του «πλαφόν» πάνω από το όριο του 75% ή εναλλακτικά τη χρήση νεότερων μετρήσεων (μετά το 2009 που βάσει κοινοτικών κανονισμών λαμβάνονται υπόψιν για όλα τα κράτη) που να δείχνουν τη μεγάλη ύφεση με την οποία ουσιαστικά γίνεται και πάλι φτωχή η ελληνική περιφέρεια.Τα νεότερα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ ήταν αυτά που ανέτρεψαν τον προγραμματισμό: Επαναϋπολογίσθηκε η αξία της παραγωγής κάθε περιοχής (προστιθέμενη αξία). Έτσι, φτώχυνε η Αττική, αναδρομικά από το 2000 έως το 2008. Καθώς όμως το εισόδημα της Αττικής είναι πολύ μεγάλο (το ένα τρίτο του εθνικού) και αυτό μοιράστηκε στις υπόλοιπες περιφέρειες, αυτές «πλούτισαν» επίσης αναδρομικά από την περίοδο 2000-2008 και «συνέκλιναν» με την Ε.Ε.
Είναι χαρακτηριστικό ότι πλέον το Νότιο Αιγαίο με 25.491 ευρώ ανά κάτοικο (στοιχεία για το 2008) θεωρείται η πιο εύρωστη ελληνική περιφέρεια. Έπεται η Αττική με 25.359 ευρώ ανά κάτοικο ετησίως, η Στερεά Ελλάδα με 22.587 ευρώ, και η Κρήτη με 21.157 ευρώ.
Ποιες περιφέρειες έχουν τις πιο πολλές πιθανότητες να λάβουν λεφτά από το ΕΣΠΑ ΙΙ; Η πιο «φτωχή» περιφέρεια είναι η Ανατολική Μακεδονία και η Θράκη με 14.925 ευρώ ανά κάτοικο, η Δυτική Ελλάδα με 16.370 ευρώ και η Ήπειρος με 16.484 ευρώ ανά κάτοικο.
Η διαπραγμάτευση για το νέο ΕΣΠΑ έχει και άλλα «αγκάθια». Οι χώρες της βόρειας Ευρώπης ζητούν το «πάγωμα» των κονδυλίων για το σύνολο της Ε.Ε. στα επίπεδα που αποφασίστηκαν το 2005 για το σημερινό πακέτο, δηλαδή στην πράξη να μειωθούν λόγω πληθωρισμού. Επίσης οι υπό διαμόρφωση νέοι δημοσιονομικοί κανόνες ενδεχομένως να έχουν ρήτρες περικοπής ή και επιστροφής κονδυλίων για τα κράτη με ελλείμματα.ΠΗΓΗ
