Η επίσκεψη στην Κίσαμο είναι μοναδική εμπειρία. Η γνωριμία με την επαρχία δεν έχει να κάνει μονάχα με το ζεστό και φωτεινό ήλιο, την κρυστάλλινη θάλασσα, τα φαράγγια, την παρθένα γη, την μεγάλη χρονική διάρκεια διακοπών σας στην περιοχή. Η γνωριμία με την επαρχία Κισάμου είναι ταυτόχρονα κι ένα ταξίδι στην μακραίωνη ιστορία της, τον πολιτισμό, την παράδοση, τα ήθη και έθιμα, την φιλόξενη ψυχή των ανθρώπων της....Όσοι δεν μπορείτε να το ζήσετε... απλά κάντε μια βόλτα στο ιστολόγιο αυτό και αφήστε την φαντασία σας να σας πάει εκεί που πρέπει...μην φοβάστε έχετε οδηγό.... τις ανεπανάληπτες φωτογραφίες του καταπληκτικού Ανυφαντή.






Τρίτη 15 Ιουλίου 2025

ΟΛΩΣ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΩΣ / ΜΝΗΜΗ: ΑΡΧΗ ΣΟΦΙΑΣ ΚΑΙ ΑΡΕΤΗΣ ΤΩΝ ΛΑΩΝ ΙΙΙ (ΟΙ ΒΑΣΙΛΙΑΔΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΒΑΣΑΝΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ)

  Γράφει ο Μανώλης Κουφάκης*
                      «Ως απόλοιτο και άλλος ότις τοιαύτα γε ρέζοι»
                       (Έτσι ας χαθεί και όποιος άλλος παρόμοια πράξει) 
                       ΟΔΥΣΣΕΙΑ, α47 
Η Βασιλεία, σαν πολίτευμα στην Ελλάδα, αποτέλεσε πάντοτε ένα όπλο στη φαρέτρα της άρχουσας τάξης και ένα καλό αγωγό της θέλησης του ξένου παράγοντα. Αν και έχουν περάσει πενήντα χρόνια από το δημοψήφισμα της 8ης Δεκεμβρίου 1974, τίποτα δεν πρέπει να μας πείθει ότι οι παραπάνω έχουν διαγράψει από το οπλοστάσιό τους ένα τόσο βαρύ όπλο. Κάποιες πρόσφατες κινήσεις και γεγονότα μάλιστα, ίσως θα έπρεπε να μας βάζουν σε σκέψεις. Χρήσιμο, νομίζω, λοιπόν θα ήταν ένα γρήγορο flash back για να δούμε τι αλήθεια έχουν  προσφέρει στον τόπο οι βασιλιάδες του.  Τα έργα και τις ημέρες, στην μικρής διάρκειας  (1964 -1967) βασιλεία, του τελευταίου  βασιλιά Κωνσταντίνου Β’, τα είδαμε στα δύο προηγούμενα άρθρα. 
 Αν στη διάρκεια της βασιλείας του Κωνσταντίνου η παρουσία της μητέρας του Φρειδερίκης ήταν παντού αισθητή, στη διάρκεια της βασιλείας  του συζύγου της Παύλου Α’ (1947 - 1964) η εμπλοκή της στα πολιτικά πράγματα της Ελλάδας, ως μη όφειλε (εκ του ρόλου της), ήταν καθολική και έντονη. Βασική επιδίωξη ήταν το παλάτι να ελέγχει απόλυτα το στρατό. Μέσα στο μετεμφυλιακό τοπίο, το απόλυτα ελεγχόμενο πολιτικό παιχνίδι έδινε κυβερνήσεις δεξιές έως ακροδεξιές και μόνον, ενώ για κάθε άλλη περίπτωση υπήρχε έτοιμο σχέδιο για αποτροπή αυτού που το παλάτι έβλεπε σαν θανάσιμο κίνδυνο, να εκλεγεί δηλαδή δημοκρατική κυβέρνηση. Όμως και αυτό δεν ήταν αρκετό για το παλάτι και ειδικά τη βασίλισσα Φρειδερίκη.  Ήθελε και επεδίωκε να δημιουργούνται αδύναμες κυβερνήσεις με αδύναμες προσωπικότητες επικεφαλής, ώστε να μπορεί να ελέγχει απόλυτα την κατάσταση. Η απαίτηση αυτή την έφερε 
αντιμέτωπη με τους Αμερικανούς, παρά την άριστη συνεργασία που είχε η Φρειδερίκη με την Αμερικανική πρεσβεία και τη CIA. Έτσι αναγκάστηκε να δεχθεί ισχυρές προσωπικότητες όπως ο Παπάγος και ο Καραμανλής για πρωθυπουργούς, με τους οποίους βέβαια συγκρούστηκε στη συνέχεια, σε βαθμό μάλιστα που ο Καραμανλής αναφώνησε το περίφημο «ποιος κυβερνά επιτέλους αυτόν τον τόπο;» και φοβούμενος για τη ζωή του, έφυγε το 1963 στο εξωτερικό με άλλο επώνυμο. Γενικά, η ανασφάλεια των ανακτόρων για το μέλλον του Θρόνου κρατούσε, σε όλη αυτή την περίοδο, προ οφθαλμών το σενάριο του πραξικοπήματος και την επιβολή δικτατορίας. Αυτό έδωσε τη δυνατότητα δράσης, εν γνώσει και υπό την σκέπη των ανακτόρων, σε πολυάριθμες συνωμοτικές ομάδες (με προεξάρχουσα τον ΙΔΕΑ) και επίδοξους δικτάτορες, με τη γνωστή τραγική συνέχεια και συνέπεια, όπως την περιγράψαμε στα προηγούμενα 
άρθρα μας. Βέβαια, η τακτική αυτή των ανακτόρων και ιδιαίτερα της Φρειδερίκης, απέβη μπούμερανγκ (όπως εκ των υστέρων γνωρίζουμε) για τη δυναστεία και σήμανε το τέλος της. 
Ο Γεώργιος Β’ διαδέχθηκε τον πατέρα του Κωνσταντίνο Α’, ο οποίος εξαναγκάστηκε σε παραίτηση μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922. Ένα χρόνο μετά αναγκάστηκε από την Επαναστατική Κυβέρνηση να εγκαταλείψει την Ελλάδα, όπου κηρύχθηκαν αυτός και ολόκληρη η δυναστεία έκπτωτοι. Η Αβασίλευτη Δημοκρατία καταργήθηκε και ο Γεώργιος Β’ αποκαταστάθηκε στο θρόνο του από τη Δικτατορία του Γ. Κονδύλη, η οποία διενήργησε το νόθο Δημοψήφισμα της 3ης Νοεμβρίου 1935. Επανερχόμενος ο Γεώργιος μας «χάρισε» τη Δικτατορία του Ι. Μεταξά (4-8-1936), τον οποίο διευκόλυνε να καταλάβει την εξουσία και στη συνέχεια ανέχθηκε και κάλυψε όλες τις διώξεις του φασιστικού καθεστώτος της 4ης Αυγούστου εναντίον των ελευθεριών του τόπου. Κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο παρέμεινε στο εξωτερικό. Το μεγάλο Ελληνικό αντιστασιακό κίνημα κατά της Κατοχής ήταν έντονα αντιμοναρχικό και δεν υπήρχε φυσιολογικά περίπτωση επανάκαμψης της μοναρχίας. Χρειάστηκε να γίνουν τα Δεκεμβριανά, να φθάσουμε στον Εμφύλιο, και προς επίρρωση αυτών που είπα στην αρχή για την άρχουσα τάξη και τους πολιτικούς εκπροσώπους της, να έρθει μετά τη νίκη του στις εκλογές της 31ης Μαρτίου 1946, το φιλοβασιλικό Λαϊκό Κόμμα, το οποίο εν μέσω έντονης τρομοκρατίας στην ύπαιθρο, με το διαβλητό δημοψήφισμα της 1ης Σεπτεμβρίου 1946 επανέφερε τον Γεώργιο και τη Βασιλεία στην Ελλάδα. Γενικά, ο Γεώργιος Β’ υπήρξε μια θαμπή προσωπικότητα και η παρουσία του στην Ελλάδα συνοδεύτηκε πάντοτε από αντιδημοκρατικές εκτροπές και δεινά για τους Έλληνες. 
Στον Κωνσταντίνο τον Α’ δόθηκε η ευκαιρία να ενσαρκώσει τον θρίαμβο που ονειρεύτηκε κάθε βασιλιάς και πόθησε κάθε Έλληνας. Να μεγαλώσει την Ελλάδα, να πατήσει στη Μικρά Ασία, να μπει στην Κωνσταντινούπολη. Αντί αυτού «Αφήκε οπίσω του ερείπια και γόους», όπως έγραψε το «Ελεύθερον Βήμα» την επομένη της φυγής του από την Ελλάδα, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Και ο λόγος; Η βαθιά του πεποίθηση ότι είναι θεόσταλτος και ότι βασιλεύει «ελέω Θεού». Η απέχθεια προς τη Δημοκρατία και η περιφρόνηση του Συντάγματος και των θεσμών του. Η κουφόνοια και ο εκρηκτικός του χαρακτήρας. Με δυό λόγια, ήταν ανεπαρκής και ξεροκέφαλος για τη θέση που κατείχε. Και απέβη μοιραίος για τον ίδιο (μικρό το κακό), αλλά και για τη χώρα. Ο Βενιζέλος του έδωσε τη λαμπρή ευκαιρία να ξεπλύνει την ντροπή και την 
ευθύνη του, σαν αρχηγός του Στρατού, της ήττας του 1897 και να γίνει ο Στρατηλάτης των νικηφόρων Βαλκανικών πολέμων, που η διπλωματική ευφυία του Βενιζέλου έφερε σε αίσιο πέρας. Όμως, στη συνέχεια, για τους λόγους που προανέφερα, αλλά και λόγω της εμμονικής του προσκόλλησης και του επηρεασμού του από τη σύζυγό του Σοφία και τον αδελφό της Γουλιέλμο Β’ Αυτοκράτορα της Γερμανίας και Πρωσίας, έφθασε σε ακραίες ενέργειες και προφανώς αντεθνικές αποφάσεις. Θα αναφέρω λίγες περιπτώσεις για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος της ζημίας που επέφερε στην Ελλάδα. 
Ενώ, ως γνωστόν, ο Βενιζέλος υποστήριζε την συμπαράταξή μας με την Αντάντ, ο Κωνσταντίνος προχωρούσε μυστικά σε συνεννοήσεις με το άλλο στρατόπεδο και διέρρεε κρατικές πληροφορίες προς Γερμανούς, Αυστριακούς, Βούλγαρους και Ρώσους. Το 1915, μέσα σε οκτώ μήνες ανάγκασε δύο φορές τον πρωθυπουργό Βενιζέλο να παραιτηθεί. Τον Απρίλιο του 1915, οι Σύμμαχοι πρόσφεραν στην Ελλάδα την Σμύρνη και την ενδοχώρα της, αν έβγαινε μαζί τους στον πόλεμο. Αλλά ο βασιλικός πρωθυπουργός Δ. Γούναρης απέρριψε την προσφορά… Τον Οκτώβρη, η Αγγλία πρόσφερε την Κύπρο. Αλλά ο βασιλικός πρωθυπουργός Αλ. Ζαΐμης απέρριψε την προσφορά… Και το αποκορύφωμα: το φοβερό 1916, το «έτος των εξευτελισμών και του διχασμού», όπως γράφει ο Μάριος Πλωρίτης, με βασιλική συγκατάθεση παραδόθηκε η Ανατολική Μακεδονία στους Βουλγάρους και ολόκληρο το Δ’ Σώμα Στρατού παραδόθηκε άκαπνο στους Γερμανούς.  
Ο πατέρας του Κωνσταντίνου Α’ και γενάρχης της δυναστείας των Γλύξμπουργκ, Γεώργιος Α’, δεν εστερείτο των ελαττωμάτων του υιού του, τα διαχειρίστηκε όμως πιο έξυπνα και μπόρεσε να βασιλέψει για πενήντα χρόνια. Θα αναφερθούμε στα γραπτά δύο ανεπίληπτων κριτών, φίλων της βασιλείας. Γράφει στο προσωπικό του ημερολόγιο, ο ανθυπολοχαγός Ιωάννης Μεταξάς, στις 24-9-1896 (λίγους μήνες δηλαδή πριν την ήττα του 1897): «Είναι καιρός να πάψει η συναλλαγή· και ο Βασιληάς δεν είναι αμέτοχος σ’ αυτό το βρωμερό παιχνίδι, αλλά θα φάη το κεφάλι του έτσι!». Ακόμα, γράφει ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος στην εφημερίδα «Ακρόπολίς» στις 15-7-1935 (εν όψει του δημοψηφίσματος για την επάνοδο στο θρόνο του Γεωργίου Β’): «Όπως γνωρίζουν οι ολίγοι, οι οποίοι έχουν διαβάσει ιστορίαν, ο Γεώργιος Α’, κατά τας πρώτας δεκαετίας της βασιλείας του (εφ’ όσον δηλαδή εγνώριζεν ότι, στηριζόμενος επί της προστασίας των ξένων, δεν διέτρεχε κινδύνους), ανεμίχθη επανειλημμένως και δη 
ολεθρίως εις την εξέλιξιν της πολιτικής μας ζωής. Εις την ολεθρίαν ανάμιξίν του οφείλεται το γεγονός ότι δεν κατώρθωσεν ο Χαρίλαος Τρικούπης, πραγματοποιών το πρόγραμμά του, να δημιουργήση σταθεράς της πολιτικής μας ζωής βάσεις. (…) Αι επεμβάσεις του Γεωργίου Α’ εσταμάτησαν όταν, μετά την συμφοράν κυρίως του 1897, εκλονίσθη εσωτερικώς και εξωτερικώς η θέσις του και περιωρίσθη ούτος εις την εκτέλεσιν των τυπικών καθηκόντων του…». Γνωρίζουμε από μαρτυρία του φιλικότατου προς την Αυλή Αυστριακού πρεσβευτή φον Μπράουν, ότι κατά την Επανάσταση του 1909 στου Γουδή, που σήμανε την αναγέννηση του Ελληνικού κράτους, έκανε προς στιγμήν σκέψεις για οργάνωση αντεπανάστασης ή επέμβαση ξένων δυνάμεων. 
Φαίνεται όμως ότι τα 45 χρόνια βασιλικής πείρας τον οδήγησαν σε πιο ψύχραιμες αποφάσεις, αφού ένα χρόνο μετά (στις 23-9-1910) τον βρίσκουμε να δηλώνει: «Εις την Ελλάδα είναι αδύνατον να επιβληθή κάτι με την βίαν. Η βία είναι σαν ένα ελαστικό τόπι που, όταν το ρίχνουν εις τον τοίχον, επιστρέφει πίσω και κτυπά εκείνον που το έρριξε». 
Για τον Όθωνα, τον πρώτο βασιλιά μας, που υπέγραφε ως «Όθων, ελέω Θεού Βασιλεύς της Ελλάδος», αντί άλλης δικής μου άποψης ή πληροφορίας θα δώσω την άποψη της εφημερίδας «Αιών» στις 8-9-1843, πέντε δηλαδή ημέρες μετά την Επανάσταση της 3ης του Σεπτέμβρη: «Ανένδοτος ο εγωισμός μέχρι παραλογισμού, επίμονον το ξενικό πνεύμα υπό την απάτην ιδεών ολεθρίων, επέμενε σφετεριζόμενον δύναμην ουδέποτε εις αυτό παραχωρηθείσαν εκ συνθήκης παρά του Έθνους, ενέπαιζε δι’ αναβολών, δι’ απάτης και σοφισμάτων τους Έλληνας και τους Προστάτας Συμμάχους, και εθεώρει την Ελλάδα Βαυαρικήν αποικίαν, τον Έλληνα δούλον και κτήμα». Στη συνέχεια η πολιτεία του Όθωνα, ως γνωστόν, υπήρξε ακόμα χειρότερη και οδήγησε στην έξωσή του το 1862.  
Διατρέξαμε στα παραπάνω, 150 χρόνων ελληνική ιστορία και δύο μοναρχικές δυναστείες. Μετά από αυτά λοιπόν, πιστεύω συν Έλληνες ότι προκύπτει καθήκον μας να διατελούμε εν εγρηγόρσει και όχι καθεύδοντες υπό το εκθαμβωτικό φως του glamorous come back της οικογένειας.    
*Δρ. Μηχανικός 
π. Δ/ντής ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε. 


Δεν υπάρχουν σχόλια: