ΑΠΟΨΗ

Χαράγματα σε εκκλησίες και δράσεις των πειρατών*

Του Κνιθάκη Βασίλη
.......Μεγάλη αναγραφή χαραγμάτων παρατηρούμε και σε άλλα απόμερα χωριά με ιστορικά καταγραμμένη πειρατική δραστηριότητα. 
Όπως η Σκλαβοπούλα, η Λισσός, η Κουντούρα και αρκετές άλλες μικρές εκκλησούλες διάσπαρτες σε απόμερες και άγονες περιοχές της Κρήτης. 
Ο μεγάλος αριθμός χαραγμάτων που υπάρχει σε μία Εκκλησία σήμαινε ότι επισκεπτόταν εκείνη την Εκκλησία πολλοί άνθρωποι για κάποιους συγκεκριμένους λόγους. 
Εάν η επίσκεψη γινόταν για θρησκευτικούς σκοπούς παραδείγματος χάρη για ένα πανηγύρι, τότε θα γινόταν το ίδιο και σε άλλες διπλανές Εκκλησίες, αλλά εκεί δεν παρατηρήθηκε να υπάρχει κάτι ανάλογο.
Τότε συντρέχει άλλος λόγος όχι θρησκευτικός. 
Ή αν λάβουμε υπόψη μας τις περιγραφές των διαφόρων ταξιδιωτών και τις αναφορές των Ενετών για τα τεκταινόμενα στις απόμερες αυτές περιοχές. 
Εάν λάβουμε υπόψη μας την ονομασία του χωριού Κεφάλι, τη στρατηγική του θέση, δέσποζε όλης της Δυτικής ακτής της Κρήτης, την ύπαρξη του πύργου στο χωριό, τους θρύλους που διηγούνται οι κάτοικοι. Αν λάβουμε υπόψη μας το περίτεχνο γλυπτό τόξο Γοτθικού ρυθμού που υπάρχει στο εσωτερικό του Πύργου (πιθανόν πειρατικό πλιάτσικο), αν λάβουμε υπόψη μας τις απεικονίσεις με τα καράβια τις μάχες με τα σπαθιά που υπάρχουν σαν χαράγματα στους τοίχους του Αγίου Κωνσταντίνου στο χωριό Αβδού Πεδιάδος καθώς ......
.... τη στρατηγική και γεωγραφική θέση του χωριού Καπετανιανά, αλλά πριν καταλήξουμε σε κάποιο συμπέρασμα από τα όσα έχουν αναφερθεί και για να σχηματίσουμε μια ολοκληρωμένη άποψη τη γινόταν σε μερικές σκοτεινές γωνιές της Κρήτης ας παρακολουθήσουμε μία ζωντανή αφήγηση του Αντωνίου Τριβάν (χωρίς κανένα σχολιασμό). Διαδραματίζεται σε ένα μικρό, άγονο και άσημο, χωριό του Νομού Χανίων που μόνο πέτρες είχε σε αφθονία. Περιγράφει μια περιοδεία του προβλεπτή Γεράσιμου Καπέλλου το καλοκαίρι του 1608 στα Σφακιά. 
'Ιστορικά' Οι Σφακιανοί είχαν κατηγορηθεί και μηνυθεί πολλές φορές στον Δούκα του Ηρακλείου για ανυπακοή, απείθεια και κλεψιές και πολλά άλλα αδικήματα. 
Επειδή ή φυγοδικούσαν δεν πλήρωναν φόρους και γενικά δεν λογάριαζαν την Ενετική διοίκηση. 
Αυτό θεωρήθηκε από τους Ενετούς 'στάση', μάζεψαν στρατό ναυτικό και φίλους ευγενείς και εκστρατεύσουν εναντίον των Σφακίων προς παραδειγματική τιμωρία και εξαφάνιση όλων των χωριών. 
Της εκστρατείας ηγήθηκε αρχικά ο στρατηγός Σαγρέδος. Στα Χανιά έμαθε ότι είχε αντικατασταθεί από τη Γαληνότατη με τον προβλεπτή Γεράσιμο Καπέλλο.
Ο Καπέλλος ηπιότερος από τον Σαγρέδο, καλεί τους Σφακιανούς να του πουν εάν αληθεύουν οι κατηγορίες εναντίον τους. Αυτοί αρνήθηκαν όλες τις κατηγορίες είπαν ότι είναι συκοφαντίες και τον κάλεσαν να δει ο ίδιος την κατάσταση στα Σφακιά με τα ίδια του τα μάτια.
Όταν έφτασε στα Σφακιά τον υποδέχτηκαν όλοι με ζητωκραυγές και έδωσαν όρκο πίστης και υπακοής στην Γαληνότατη Δημοκρατία και τον διαβεβαίωσαν ότι στο μέλλον δεν πρόκειται να ακουστεί απολύτως τίποτα εναντίον τους.
Αυτός τους απάλλαξε από όλες τις κατηγορίες Επισκέφθηκε πολλά χωριά και τα αρχαία της Ανώπολης.
Κατέληξε στο Λουτρό (άντρο πειρατείας), τον είχαν προσκαλέσει οι οικογένειας του Κατσούλη, του Πάτερου και του Ζάπα. 
Ο Κατσούλης σαν οικοδεσπότης έκανε το τραπέζι στον προβλεπτή και την παρέα του.
Και ο Τριβάν περιγράφει: «Ο ρηθείς Κατσούλης παρέθηκεν εις αυτόν πανηγυρικώτατον πλουσιώτατον γεύμα, κατά το οποίον δεν εχρησιμοποιούντο παρά μόνον αργυρά σκεύη, λέγεται δε ότι ήσαν 300 και περισσότεραι πιατέλλαι πολύ μεγάλαι εν σχήματι πιάτων, εκ καθαρού αργύρου, ανάλογα δε ήσαν κι όλα τα άλλα». 
Ολα αυτά μας ενισχύουν την άποψη ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να δρούσαν σε απόμερα σημεία της Κρήτης κέντρα διακίνησης δούλων και κλοπιμαίων εμπορευμάτων των πειρατών. 
Και υπάρχει μεγάλη πιθανότητα μερικά από τα χαράγματα να τα χάραξαν στους τοίχους ορισμένων Εκκλησιών.
Εκτός από τους επισκέπτες και ιερείς να άφησαν το ίχνος τους οι συναλλασσόμενοι με το πειρατικό εμπόριο και τα θύματα των πειρατών. 

Θα έλεγα ότι είναι εμπεριστατωμένο το άρθρο ..λείπουν μόνο μερικές αναφορές στους μετέπειτα κατακτητές... Ιταλούς, Γερμανούς που και αυτοί έχουν αφήσει τα αποτυπώματα τους.... ιδιαίτερα ενδιαφέρον βέβαια παρουσιάζει το γεγονός ότι σε πολλές αγιογραφημένες εκκλησίες λείπουν τα μάτια τα μάτια των Αγίων.

*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στα Χανιώτικα Νέα και εδώ μπορείτε να το βρείτε ολάκερο