ΟΙ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΕΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

Πολλοί είναι οι νεομάρτυρες της Κρήτης, η μνήμη των οποίων τιμάται από την εκκλησία. Όλοι όσοι μαρτύρησαν στην Κρήτη κατά τα έτη 1821-22 τιμώνται από την εκκλησία της Κρήτης στις 23 Ιουνίου μαζί με την μνήμη του Γεράσιμου Αρχιεπισκόπου Κρήτης ενώ η εκκλησία τιμά και την μνήμη όσων έπεσαν κατά τη σφαγή του Ηρακλείου στις 25 Αυγούστου 1898 που αποτέλεσε το ιστορικό γεγονός το οποίο επιτάχυνε τις εξελίξεις οι οποίες οδήγησαν στην απελευθέρωση της Κρήτης. Από τους Αγίους νεομάρτυρες η μνήμη των οποίων τιμάται ξεχωριστά είναι ο Άγιος Μεθόδιος ο νέος Ιερομάρτυρας ο οποίος κατάγονταν από το χωριό Βυζάρι Αμαρίου. Ο Άγιος Μεθόδιος, κατά κόσμον Σιλιγάρδος, κατάγονταν από τη Νύβρητο. Ήταν ηγούμενος της Μονής Ασωμάτων ενώ ακολούθως έγινε Επίσκοπος Λάμπης. Αντιτάχθηκε στους Τούρκους και για τον λόγο αυτό συνελήφθη και βασανίστηκε φρικτά. Πέθανε στις 9 Ιουλίου 1793. Η μνήμη του τιμάται στις 25 Ιουνίου.
Νεομάρτυρας ήταν και ο Άγιος Ιωάννης από τα Σφακιά. Ο Ιωάννης ήταν αγρότης και πολύ αγαπητός από τους συγχωριανούς του. Σε ένα πανηγύρι του Τιμίου Προδρόμου, τον Αύγουστο του 1811, οι δυο συμπατριώτες του, με τους οποίους διασκέδαζε, διαπληκτίστηκαν με τους Τούρκους που ζητούσαν να τους καταβληθούν οι φόροι. Οι δύο ξέφυγαν και οι Τούρκοι συνέλαβαν τον Ιωάννη τον οποίο βασάνισαν και καταδίκασαν σε θάνατο λέγοντας του ότι θα του χάριζαν τη ζωή μόνο αν δέχονταν να εξισλαμιστεί. Ο Άγιος αρνήθηκε να προδώσει την πίστη του και απαγχονίστηκε από τους Τούρκους στις 15 Σεπτεμβρίου 1811. Η μνήμη του «Ιωάννου, του εν νέα Εφέσω Κρητός νεομάρτυρος» γιορτάζεται στις 15 Σεπτεμβρίου.
Από το Ηράκλειο κατάγονταν ο Άγιος Ιλαρίων, ο νέος Οσιομάρτυρας Κρήτης. Το κατά κόσμον όνομα του ήταν Ιωάννης. Ασχολήθηκε με το εμπόριο και ανέλαβε με κάποιον άλλο χριστιανό τη διαχείριση της εμπορικής δραστηριότητας ενός Χιώτη. Όταν όμως αυτός διαπίστωσε έλλειμμα στην επιχείρηση του έσπευσε να κατηγορήσει τον Ιωάννη, ο οποίος μέσα στην απόγνωση του ζήτησε τη βοήθεια της μητέρας του Σουλτάνου και ενός Αιθίοπα ονόματι Μας Αγά με το τίμημα να εξισλαμιστεί. Όταν όμως αντιλήφθηκε τι είχε κάνει, έφυγε και πήγε στην Κριμαία όπου έζησε δέκα μήνες και ακολούθως στην Κωνσταντινούπολη. Από εκεί με προτροπή ενός Ιερέα πήγε στο Άγιο Όρος όπου έγινε μοναχός στην σκήτη της Αγίας Άννας παίρνοντας το όνομα Ιλαρίωνας. Από εκεί επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη παρουσιάστηκε στον Αιθίοπα Αγά και ομολόγησε την πίστη του στο Χριστό. Βασανίστηκε φρικτά και θανατώθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 1804 με αποκεφαλισμό. Η εκκλησία τιμά τη μνήμη του την ημέρα του μαρτυρίου του, στις 20 Σεπτεμβρίου.
Από το χωριό Μέλαμπες Ρεθύμνου κατάγονταν οι Άγιοι νεομάρτυρες Αγγελής, Μανουήλ, Γεώργιος και Νικόλαος, γνωστοί ειδικά στο Ρέθυμνο σαν οι τέσσερις μάρτυρες. Ήταν συγγενείς που στην επανάσταση του 1821 πολέμησαν τους Τούρκους. Όταν επέστρεψαν στην γενέτειρα τους καταγγέλθηκαν στον Μεχμέτ Πασά του Ρεθύμνου σαν αποστάτες μουσουλμάνοι, καθώς οι οικογένειες τους υποκρίνονταν τους μουσουλμάνους, για να έχουν τα προνόμια που κάτι τέτοιο συνεπάγονταν. Οι τέσσερις μάρτυρες συνελήφθησαν και μεταφέρθηκαν δεμένοι στο Ρέθυμνο. Αρνήθηκαν να υποκύψουν στις πιέσεις να απαρνηθούν την πίστη τους, βασανίστηκαν και αποκεφαλίστηκαν μπροστά από την Μεγάλη Πόρτα του Ρεθύμνου στις 28 Οκτωβρίου 1824. Η εκκλησία τιμά τη μνήμη τους, την ημέρα του μαρτυρίου τους, στις 28 Οκτωβρίου, ενώ οι κάρες των τριών από τους τέσσερις μάρτυρες φυλάσσονται στον ομώνυμο ναό του Ρεθύμνου.
Από το χωριό Αλικιανός της Κυδωνίας κατάγονταν ο νεομάρτυρας Άγιος Γεώργιος ο Κρητικός ο οποίος γεννήθηκε στις 24 Μαΐου 1846. Ήταν γιος του Νικολάου Δεβολή και της Αικατερίνας. Ο Άγιος κατά την επανάσταση της Κρήτης το 1866 συνελήφθη μαζί με άλλους επαναστάτες από τους Τούρκους οι οποίοι προσπάθησαν να τον αναγκάσουν να αλλαξοπιστήσει. Όμως ο Άγιος αρνήθηκε να προδώσει την πίστη του για να σώσει τη ζωή του. Βασανίστηκε από τους Τούρκους και θανατώθηκε με αποκεφαλισμό στα 1867. Η εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 7 Φεβρουαρίου.
Σφακιανός ήταν ο Άγιος Εμμανουήλ, ο οποίος εξισλαμίστηκε βίαια από τους Τούρκους. Κατάφερε όμως να δραπετεύσει και να πάει στη Μύκονο όπου ξεκίνησε μια νέα ζωή. Παντρεύτηκε απέκτησε έξι παιδιά και συνέχισε να ζει σαν Χριστιανός. Όμως η γυναίκα του τον πρόδωσε και αυτός έφυγε με τα παιδιά του. Ο αδερφός της γυναίκας του θέλοντας να τον εκδικηθεί τον πρόδωσε στον Τούρκο πλοίαρχο του νησιού, ότι αν και εξισλαμισμένος επέστρεψε στη Χριστιανική πίστη. Ο Τούρκος ηγεμόνας τον καταδίκασε σε θάνατο και όρισε να τον εκτελέσουν σε μια τοποθεσία που ονομάζονταν Παλιά Βρύση. Ο δήμιος αρνήθηκε να εκτελέσει την καταδίκη και τότε ένας άλλος αξιωματικός θανάτωσε τον Άγιο με αποκεφαλισμό στις 15 Μαρτίου 1792. Οι Τούρκοι έδεσαν το λείψανο του με πέτρες και το έριξαν στη θάλασσα. Η μνήμη του εορτάζεται τη μέρα του μαρτυρίου του, στις 15 Μαρτίου.
Φρικτά βασανίστηκε στη Σμύρνη και ο Άγιος Μάρκος ο Νεομάρτυρας, ο οποίος κατάγονταν από την Κρήτη. Εξισλαμίστηκε βίαια από τους Τούρκους όμως κατάφερε να δραπετεύσει και να πάει στη Σμύρνη και ακολούθως στην Κωνσταντινούπολη. Κήρυξε το Ευαγγέλιο και ενδυναμωμένος από τον δάσκαλο του Μελέτιο Συρίγο επέστρεψε στη Σμύρνη. Οι Τούρκοι τον συνέλαβαν και τον βασάνισαν ζητώντας του να απαρνηθεί την πίστη του. Όμως ο Άγιος Μάρκος αρνήθηκε και αποκεφαλίστηκε στις 14 Μαΐου 1643. Το λείψανο του παρέλαβαν Χριστιανοί της Σμύρνης και το έθαψαν στο ναό της Αγίας Φωτεινής της πόλης. Η μνήμη του γιορτάζεται στις 14 Μαΐου.
Αναδημοσίευση από το Περιοδικό Στιγμές