Τα βιβλία της ιστορίας, αλλά και των πολλών περιηγητών, Ζοζέφ Πιτόν ντε Τουρνεφόρ 1656- 1708 & Βιτόριο Σιμονέλλι 1860-1929, γράφουν για τις επιδημίες που έπεφταν στις πόλεις τις Κρήτης κατά την Βενετοκρατία, ανάμεσα δε σε αυτές τις πόλεις ήταν και η Κίσαμος.
Στα αρχεία της Βενετίας είναι καταγεγραμμένες 22 επιδημίες πανώλης που κτύπησαν την Κρήτη, με χιλιάδες θύματα. Η μεγαλύτερη καταγεγραμμένη επιδημία εκδηλώθηκε το 1592 και κράτησε ως το 1595 που άφησε 8.600 νεκρούς στον Χάνδακα σε σύνολο πληθυσμού 17.000. 60 χωριά ερήμωσαν και 5.500 άτομα πέθαναν δίχως να λογαριάζουν τα παιδιά κάτω των 8 χρόνων.
Μάλιστα σε χρονικό σημείωμα που υπάρχει στην μονή Απεζανών, περιγράφεται η βιβλική καταστροφή.
"Εις τους αφηβ' χρόνος κατηραμένος, εγένετο μεγάλο θανατικόν, από πανόκλα και από καρμπά, πράγμα όπου δεν εφάνη ποτέ στην Κρήτην. Απέθανε πλήθος πολύ. Η συμφορά αύτη γέγονε εις το κάστρον και εις τα καμπήσια χωριά. Τα Χανιά και το Ρέθεμνος έμειναν άγευστα του κακού τούτου. Εποθένασι την ημέραν διακόσιοι και περισσότεροι. Ερρίχνασι τους νεκρούς άψαλτους και ατίμως ώσπερ τους κύνας. Εποθένασι τότε και ν' (50) ιερείς. "
Μετά την λήξη αυτής της φοβερής επιδημίας οι κάτοικοι του Χάνδακα έκτισαν με εισφορές την εκκλησία του Αγίου Ρόκκου που, κατά την δυτική παράδοση, ήταν ο άγιος προστάτης της πανώλης, όπως ήταν για την ανατολική εκκλησία ο Άγιος Χαράλαμπος.
Άλλες επιδημίες είχαμε στην Κρήτη το 1611, το 1630 και το 1646, η καταγεγραμμένη τελευταία ήταν το 1655-1661.
Μάλιστα ο ανώνυμος ποιητής έγραψε για αυτήν:
Και αρρώστησ' όλος ο λαός κι οι άρχοντες εκείνοι
σχεδόν ότι εκινδύνευσε κανείς μην απομείνη.
Τόσον πολλοί απέθάνασι, που καν δεν τους εχώναν
πράγμα που δεν εγίνηκε ποτέ εις τον αιώνα.
Ωσάν το λεν δεν έφτανεν ένας από τον άλλο
τον θάνατον ετρόμαξαν εκείνον τον μεγάλον.
Παπάς και δεν τους έφτανε καν να τους κοινωνήση
και όποιος αρρώστ' αδύνατον ήτον για να γλύση.
Κοντολογιά εγίκηκε μεγάλη καταδίκη
ο Χάρος εβουλήθηκε τινά να μην αφήκη.
Ότι δεν απεθάνασι σαράντα την ημέραν
αμή καθ' ώραν έβγαιναν τριάντα με την τσιβιέραν...
Στην Κίσαμο ομαδικοί τάφοι δεν έχουν βρεθεί τα τελευταία χρόνια που η αρχαιολογική σκαπάνη "ψαχουλεύει" το απέραντο νεκροταφείο της πόλης, εντούτοις υπάρχουν δυο μαρτυρίες η πρώτη αναφέρει την άρνηση του Γαλλικού προξένου να αφήσει τον Γουλιέλμο Λιθγκό 1609-1610 Σκωτσέζο περιηγητή να επισκεφτεί την Κίσαμο λόγω επιδημίας που είχε ξεσπάσει στην περιοχή και η δεύτερη από τον Pashley, που στο βιβλίο του αναφέρει ότι φιλοξενήθηκε από τον υπάλληλο του λοιμοκαθαρτηρίου, που το σπίτι του βρισκόταν στον κάτω Δραπανιά, τον Απρίλιο του 1834. ...και εύλογα καταλαβαίνουμε ότι όπου υπάρχει λοιμοκαθαρτήριο υπάρχει και επιδημία!
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Τουρνεφόρ- Pashley- Θ. Δετοράκης.
Στα αρχεία της Βενετίας είναι καταγεγραμμένες 22 επιδημίες πανώλης που κτύπησαν την Κρήτη, με χιλιάδες θύματα. Η μεγαλύτερη καταγεγραμμένη επιδημία εκδηλώθηκε το 1592 και κράτησε ως το 1595 που άφησε 8.600 νεκρούς στον Χάνδακα σε σύνολο πληθυσμού 17.000. 60 χωριά ερήμωσαν και 5.500 άτομα πέθαναν δίχως να λογαριάζουν τα παιδιά κάτω των 8 χρόνων.
Μάλιστα σε χρονικό σημείωμα που υπάρχει στην μονή Απεζανών, περιγράφεται η βιβλική καταστροφή.
"Εις τους αφηβ' χρόνος κατηραμένος, εγένετο μεγάλο θανατικόν, από πανόκλα και από καρμπά, πράγμα όπου δεν εφάνη ποτέ στην Κρήτην. Απέθανε πλήθος πολύ. Η συμφορά αύτη γέγονε εις το κάστρον και εις τα καμπήσια χωριά. Τα Χανιά και το Ρέθεμνος έμειναν άγευστα του κακού τούτου. Εποθένασι την ημέραν διακόσιοι και περισσότεροι. Ερρίχνασι τους νεκρούς άψαλτους και ατίμως ώσπερ τους κύνας. Εποθένασι τότε και ν' (50) ιερείς. "
Μετά την λήξη αυτής της φοβερής επιδημίας οι κάτοικοι του Χάνδακα έκτισαν με εισφορές την εκκλησία του Αγίου Ρόκκου που, κατά την δυτική παράδοση, ήταν ο άγιος προστάτης της πανώλης, όπως ήταν για την ανατολική εκκλησία ο Άγιος Χαράλαμπος.
Άλλες επιδημίες είχαμε στην Κρήτη το 1611, το 1630 και το 1646, η καταγεγραμμένη τελευταία ήταν το 1655-1661.
Μάλιστα ο ανώνυμος ποιητής έγραψε για αυτήν:
Και αρρώστησ' όλος ο λαός κι οι άρχοντες εκείνοι
σχεδόν ότι εκινδύνευσε κανείς μην απομείνη.
Τόσον πολλοί απέθάνασι, που καν δεν τους εχώναν
πράγμα που δεν εγίνηκε ποτέ εις τον αιώνα.
Ωσάν το λεν δεν έφτανεν ένας από τον άλλο
τον θάνατον ετρόμαξαν εκείνον τον μεγάλον.
Παπάς και δεν τους έφτανε καν να τους κοινωνήση
και όποιος αρρώστ' αδύνατον ήτον για να γλύση.
Κοντολογιά εγίκηκε μεγάλη καταδίκη
ο Χάρος εβουλήθηκε τινά να μην αφήκη.
Ότι δεν απεθάνασι σαράντα την ημέραν
αμή καθ' ώραν έβγαιναν τριάντα με την τσιβιέραν...
Στην Κίσαμο ομαδικοί τάφοι δεν έχουν βρεθεί τα τελευταία χρόνια που η αρχαιολογική σκαπάνη "ψαχουλεύει" το απέραντο νεκροταφείο της πόλης, εντούτοις υπάρχουν δυο μαρτυρίες η πρώτη αναφέρει την άρνηση του Γαλλικού προξένου να αφήσει τον Γουλιέλμο Λιθγκό 1609-1610 Σκωτσέζο περιηγητή να επισκεφτεί την Κίσαμο λόγω επιδημίας που είχε ξεσπάσει στην περιοχή και η δεύτερη από τον Pashley, που στο βιβλίο του αναφέρει ότι φιλοξενήθηκε από τον υπάλληλο του λοιμοκαθαρτηρίου, που το σπίτι του βρισκόταν στον κάτω Δραπανιά, τον Απρίλιο του 1834. ...και εύλογα καταλαβαίνουμε ότι όπου υπάρχει λοιμοκαθαρτήριο υπάρχει και επιδημία!
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Τουρνεφόρ- Pashley- Θ. Δετοράκης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου