ΕΔΩ το 1ο και 2ο μέρος
Πρώτος ορθόδοξος επίσκοπος εγκαθίσταται ο Πατελάρος. Ωστόσο οι διώξεις και οι εξευτελισμοί που υφίστανται οι χριστιανοί από τους Οθωμανούς και ιδίως από του γενιτσάρους είναι σκληροί και απηνείς. Να σημειωθεί ότι στην εποχή για την οποία μιλούμε, ο πληθυσμός της Κισάμου, φτάνει πολλές φορές να είναι κατά τι λιγότερος από τον Οθωμανικό. Αν διατηρήθηκε η χριστιανική πίστη ύστερα από τόσους διωγμούς οφείλεται κατά τον καθηγητή Βυζαντινολόγο Τωμαδάκη στο θεσμό της εξαρχίας του Πατριαρχείου, όπου στέλλει χειροτονημένους επισκόπους και ιερείς και εγκαθιστά σε επισκοπές. Έτσι διατηρείται το ορθόδοξο δόγμα ανά τους αιώνες.
Το 1856 εκδίδεται το Χάτι Χουμαγιούμ, τουρκικό διάταγμα, το οποίο, ύστερα από πίεση των μεγάλων δυνάμεων παραχωρεί ελευθερίες στους χριστιανούς κυρίως θρησκευτικές και για την εκπαίδευση.
Μετά το Χάτι Χουμαγιούμ παρατηρείται κατά τόπους να κτίζονται ναοί, αλλά και να ανοικοδομούνται παλαιότεροι, όπως και να λειτουργούν σχολεία. Εδώ χρονικά γύρω στο 1865 θα πρέπει να τοποθετηθεί και η ανοικοδόμηση της Μεταμόρφωσης του Χριστού, που προαναφέραμε σε μεγαλύτερο ναό.
Επίσκοπος στην Κίσαμο από το 1859 -1868 στέλλεται ο Γεράσιμος Στρατηγάκης, εξέχουσα εκκλησιαστική μορφή καταγόμενος από το Συρικάρι, όπου η τοποθέτηση του εγκρίνεται με υπογραφή του Σουλτάνου. Είχε διαδεχθεί τον Κάλλιστο Φυντικάκη από τα Τοπόλια 1846-1848.
Ο επίσκοπος σε συνεργασία με τους προεστούς του τόπου ένας από τους οποίους και ο Κυριάκος Δαρατσιανός, γείτονας με την εκκλησία παίρνουν άδεια από τις τουρκικές αρχές και, ο ναός του Χριστού στην αρχή της παλιάς αγοράς της σημερινής οδού Καμπούρη αριστερό στο πρώτο στενό, ανοικοδομείται. Μεγάλη ήταν η προθυμία και η συμμετοχή των πιστών στην ανέγερση, πράγμα που κάνει εντύπωση στον περιηγητή Λίχερ που είναι περαστικός από την Κίσαμο εκείνο το διάστημα και το αναφέρει στις περιηγήσεις του. Ο ναός τώρα διαμορφώνεται σε μια βασιλική με τρία κλίτη όπου το μεσαίο κλίτος είναι αφιερωμένο στο Χριστό και συγκεκριμένα στη μεταμόρφωση του Σωτήρος με βάση τον προυπάρχοντα ναό. Το αριστερό κλίτος αφιερώνεται στον Άγιο Σπυρίδωνα, στον οποίο ανατίθεται και η προστασία της μικρής τότε κωμόπολης και γίνεται ο πολιούχος άγιος.
Το δεξιό κλίτος αφιερώθηκε στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Τα κλίτη χωρίζουν μεταξύ τους τέσσερις μαρμάρινες κολώνες, που ανήκαν σε ρωμαϊκό θέατρο της ρωμαϊκής Κισάμου, το οποίο τοποθετείται στο κέντρο της σημερινής πόλεως και πάνω από την πλατεία Βενιζέλου.
Τον επίσκοπο Γεράσιμο Στρατηγάκη διαδέχεται το 1868 ο Μισαήλ Οικονόμου από την Κάλυμνο, αποσταλείς απευθείας από το πατριαρχείο με βάση την (πολιτική της εξαρχίας, που προαναφέραμε), ο επονομαζόμενος Καλύμνιος λόγω καταγωγής.
Ο Μισαήλ, κατασκευάζει το μεγαλοπρεπές καμπαναριό στη νοτιοδυτική πλευρά, του ναού, αφού έφερε μαστόρους από την Κάλυμνο. Το κτίσμα είναι αιγαιοπελαγίτικης αρχιτεκτονικής με πέτρες από το πετροκοπιό Αγίου Βασιλείου Λουσακιών. Τεχνίτης πελεκητής ήταν ο Καστελλιανός Σαψάκης. Οι πέτρες είναι τόσο τεχνικά προσαρμοσμένες μεταξύ τους, που καθιστούν το κτίριο μεγάλης αντοχής, αλλά και κόσμημα αρχιτεκτονικό. Το καμπαναριό πανύψηλο διακρίνεται από όλη την πόλη. Περιέχει μέχρι σήμερα πέντε μελωδικότατες καμπάνες. Η πιο μεγάλη καμπάνα βάρους περίπου ενός τόνου, ρωσικής προέλευσης είναι προσφορά χριστιανού, ονόματι Ιωάννου Χουδαλάκη.
Τους ίδιους Καλύμνιους μαστόρους χρησιμοποιεί ο Μισαήλ και για το καινούριο επισκοπείο που ήταν όπου σήμερα η κατοικία του Γ. Ανυφαντάκη, κτίσμα επίσης αιγαιοπελαγίτικης αρχιτεκτονικής.
Εξ άλλου η έδρα της επισκοπής Κισάμου έχει επανέλθει στην Κίσαμο. Το 1880 το πατριαρχείο στέλνει επίσης επίσκοπο τον Πανάρετο για τον οποίο πολύ ολίγα γνωρίζομε.
Μετά το 1880 ενθρονίζονται πλέον όλοι οι νέοι επίσκοποι στον καινούριο ναό αυτό, και σιγά σιγά καθιερώνεται στις συνειδήσεις ο άγιος Σπυρίδωνας ο προστάτης της πόλης.
Το 1906 με πρωτοβουλία του επισκόπου Άνθιμου Λελεδάκη, επίσης μεγάλης εκκλησιαστικής προσωπικότητας κτίζεται ο πρόναος και πάνω από τον πρόναο ο γυναικωνίτης κατά ιδεώδη τρόπο εναρμονισμένα εξωτερικά και εσωτερικά με το παλαιό κτίσμα. Στον γυναικωνίτη εισέρχεται κάποιος και μέσα από το ναό, αλλά και απ έξω από την είσοδο του καμπαναριού.
Έτσι συνολικά ο ναός αποκτά εμβαδόν περί τα 200 τ.μ. και ύψος 13 μέτρα. Διαθέτει τέσσερις εισόδου την κύρια, δυτική την βόρεια, τη νότια και την βοηθητική του ιερού νότια. Σε μαρμάρινη αναμνηστική πλάκα αναγράφονται οι κτήτορες και δωρητές: Ι. Χουδαλάκης, Μιχαήλ Τζανακάκης, Αικατερίνη Γεωργακάκη και Μαρία Λυμπινάκη.
Η κυρία είσοδος του ναού ήταν πάντα από δυσμάς όπου εισερχόμενοι εις τον πρόναο, αριστερά ήταν το παγκάρι με τέσσερα στασίδια των επιτρόπων. Δεξιά ξυλόγλυπτο επιχρυσωμένο εικονοστάσι με την εικόνα της μεταμόρφωσης και αριστερά επίσης μεγαλοπρεπές ξυλόγλυπτο εικονοστάσι όπου η ασημοσκέπαστη εικόνα του Αγίου Σπυρίδωνος .
Είναι γεγονός, ότι όλη την περίοδο της Τουρκοκρατίας στην Κρήτη έλαβαν σειρά επαναστάσεις κατά των Τούρκων μέχρι την απελευθέρωση και την ένωση με τη μητέρα Ελλάδα. Κάθε φορά που γινόταν ξεσηκωμός πολλές ήταν οι καταστροφές που γινόταν στις εκκλησίες.
Έτσι κατά την επανάσταση του 1866 όλες οι προαναφερθείσες εκκλησίες στην Κίσαμο υφίστανται κατεδαφίσεις και πυρπολήσεις. Κατεδαφίζεται ο Τίμιος Σταυρός στο παλιό τελωνείο, της Αγίας Σοφίας νότια του φρουρίου, πυρπολείται ο Άγιος Νικόλαος στα Μπιλαλιανά. Ό Άη –Γιώργης στον Πύργο λεηλατείται. Κατά την επανάσταση του 1889 οι Τούρκοι διατάσσουν και πάλι κατεδαφίσεις και εμπρησμούς εκκλησιών. Θα πρέπει να πούμε ότι κάποιοι Άγιοι της ορθοδοξίας υπάρχουν και στο εορτολόγιο του Ισλάμ, όπως ο Άγιος Γεώργιος, ο Αρχάγγελος Μιχαήλ τον οποίο αποκαλούν τζαναλιτζή, ψυχοβγάλτη, ο Άγιος Νικόλαος, ο Αγ. Χαράλαμπος. Γι΄αυτούς τους αγίους οι Τούρκοι έτρεφαν ένα φόβο και σεβασμό και αυτό βοήθησε ότι κάποιες καταστροφές να μην είναι ολοσχερείς. Αυτό συνέβη και με τον Μιχαήλ Αρχάγγελο μέσα στον Καλέ, ο οποίος διασώζεται μεν, αλλά μετατρέπεται σε μπακάλικο, που το διατηρούσε ο Τούρκος Αχμέτ Ζαραούλ. Εν τούτοις ο Αχμετ, είχε χωρίσει την εκκλησία μπακάλικο από το ιερό και πλήρωνε ένα ρωμιό για να ανάβει κάθε μέρα το καντήλι μέσα στο ιερό. Ο Αχμέτ έφυγε το 22 με την ανταλλαγή των πληθυσμών. Το συγκινητικό είναι ότι κάθε χρόνο στην εορτή του Μιχαήλ Αρχαγγέλλου, έστελνε χρήματα για τη χάρη του Αγίου. Για τον Άγιο Σπυρίδωνα επίσης ο φρούραρχος είναι διστακτικός να τον κατεδαφίσει. Αποφασίζει να τον κάνει στάβλο, αφού προηγουμένως λεηλατείται. Στην προσπάθεια τους οι Τούρκοι να αποκαθηλώσουν την ασημένια εικόνα του Αγίου Σπυρίδωνος αδυνατούν. Ο Τούρκος φρούραρχος υπόσχεται αμνηστία στον οπλαρχηγό Καμπούρη για να την αποκαθηλώσει. Ενημερώνεται ο οπλαρχηγός Χατζη –Μιχάλης Γιάνναρης, για την πρόταση, αλλά επειδή θεωρείται παγίδα, η όλη υπόθεση, ο Καμπούρης δεν προσέρχεται. Την εικόνα τελικά κατεβάζει πεντακοσίαρχος Κατσικανδαράκης με πολύ άνεση αφού πρώτα έκανε το σταυρό του και ευλαβικά προσκύνησε την εικόνα.
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου