ΙΕΡΟ ΚΟΡΦΗΣ ΣΤΑ ΚΥΘΗΡΑ

Μια σπουδαία ανασκαφή, αυτή στη θέση «Άγιος Γεώργιος στο Βουνό» Κυθήρων, πρόκειται να επαναληφθεί, μετά από απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ), που συνεδρίασε την Τρίτη 5 Απριλίου.
Το αίτημα, που ήρθε από το Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, εγκρίθηκε ομόφωνα από τα μέλη του Συμβουλίου, καθώς αφορά ένα από τα σημαντικότερα μινωϊκά ιερά κορυφής, το μοναδικό που έχει βρεθεί εκτός Κρήτης.
Πρόκειται στην ουσία για τη συνέχιση της ανασκαφής του αείμνηστου Γιάννη Σακελλαράκη, που είχε πραγματοποιηθεί μεταξύ 1992 και 1994 και η οποία έφερε στην επιφάνεια πολλά σπάνια ευρήματα.
"Στο ιερό κορυφής των Κυθήρων, πέρα από τα συνήθη σε ιερά κορυφής ευρήματα της κεραμικής και των ανθρώπινων και ζωόμορφων ειδωλίων, βρέθηκε και ένας πολύ μεγάλος αριθμός (86) χάλκινων ειδωλίων λατρευτών, εξαιρετικά σπάνιων σε άλλες θέσεις εν γένει", δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Αιμιλία Μπάνου, επίκουρη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, υπό τη διεύθυνση της οποίας θα γίνουν οι ανασκαφές.
"Τα χάλκινα ειδώλια λατρευτών υποδεικνύουν την ιδιαίτερη κοινωνική θέση των αναθετών και πιθανώς την ιδιότητά τους ως εμπλεκομένων στην εκμετάλλευση και διακίνηση των μετάλλων, για την οποία τα Κύθηρα αποτελούσαν σταθμό λόγω της γεωγραφικής τους θέσης", συνέχισε η κ. Μπάνου, τονίζοντας την προφανή στρατηγική θέση του νησιού όσον αφορά τον έλεγχο των θαλάσσιων δρόμων αλλά και της ίδιας της θέσης του ιερού ως σημείου κατόπτευσης αλλά και αναφοράς των ταξιδιωτών.
Στην ίδια θέση έχουν, επίσης, βρεθεί ένας σημαντικός αριθμός θραυσμάτων ομοιωμάτων αρχιτεκτονημάτων, πήλινα ειδώλια και ένα χάλκινο ειδώλιο σκορπιού (μοναδικά στο είδος τους), καθώς και θραύσματα λίθινων αγγείων, τραπεζών προσφορών - λίθινων και πήλινων - και κοχλιαρίων.

Το ιερό βρίσκεται στα νοτιοανατολικά του νησιού, πάνω σε ύψωμα περίπου 350 μ. Στην κορυφή του υπάρχουν δύο βυζαντινοί ναοί, ο ένας εκ των οποίων είναι ο ’γιος Γεώργιος, που έδωσε και την ονομασία. Πρόκειται για μια ανακάλυψη που επικύρωσε την ύπαρξη της αποικίας των Μινωιτών στο Καστρί, η οποία βρίσκεται κοντά στο ύψωμα, μια θέση γνωστή ήδη από την ανασκαφή των Κόλντστριμ (Coldstream) και Χάξλεϊ (Huxley) τη δεκαετία του '60. Η κ. Μπάνου δεν είναι η πρώτη φορά που θα ανασκάψει τον χώρο. Συμμετείχε στις ανασκαφές της δεκαετίας του ΄90 ως συνεργάτιδα του Γιάννη Σακελλαράκη, του οποίου υπήρξε και φοιτήτρια. Αδράξαμε την ευκαιρία και τη ρωτήσαμε για τον σπουδαίο άνθρωπο και επιστήμονα, που διακρίθηκε για τις αρχαιολογικές ανακαλύψεις του στην Κρήτη.
"Είχα την εξαιρετική τύχη να έχω υπάρξει φοιτήτριά του στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Από τις παραδόσεις του τόσο στις αίθουσες του Πανεπιστημίου όσο και στην αίθουσα της μυκηναϊκής συλλογής του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, αλλά και από τη μετέπειτα συνεργασία μας στα Κύθηρα, διατηρώ ιδιαίτερα ζωντανές στη μνήμη μου την οξυδέρκεια και την ευρύτητα του πνεύματός του, την ενάργεια της σκέψης και του λόγου του και την ευθυκρισία του", μας είπε.
Η ανασκαφή που έγινε τότε είχε καλύψει μέρος της νότιας πλευράς του υψώματος και είχε διακοπεί προκειμένου να μελετηθεί το σχετικό υλικό. Πρόθεση και επιθυμία του Γιάννη Σακελλαράκη ήταν να συνεχιστεί και να ολοκληρωθεί η ανασκαφή, αυτή τη φορά υπό την αιγίδα του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.
Το πρόγραμμα των ανασκαφών θα είναι πενταετές, διαιρεμένο σε τρία στάδια. Το καλοκαίρι του 2011 θα πραγματοποιηθεί επιφανειακή έρευνα σε ορισμένη ακτίνα γύρω από την κορυφή του λόφου, ενώ θα συνεχιστεί και η ανασκαφή στις παλαιότερες τομές. Το δεύτερο στάδιο θα περιλαμβάνει τρεις ανασκαφικές περιόδους (καλοκαίρια 2012-2014) και στο τρίτο στάδιο, πιθανότατα το καλοκαίρι του 2015, προβλέπεται να μελετηθούν και να δημοσιευτούν τα αποτελέσματα των ανασκαφών, ενώ θα γίνουν και έργα στερέωσης και ανάδειξης του αρχαιολογικού χώρου.
Το έργο, κόστους περίπου 16.300 ευρώ, θα χρηματοδοτηθεί από την Εταιρεία Κυθηραϊκών Μελετών, το Ιδρυμα Ψύχα, το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, το Τριφύλλειο Ιδρυμα και τον Δήμο Κυθηρίων, που προθυμοποιήθηκε να καλύψει μέρος της διαμονής της ερευνητικής ομάδας καθώς και τη μετακίνηση.
Επιπλέον, εντός των προσεχών μηνών, αναμένεται η δημοσίευση των αποτελεσμάτων της ανασκαφής του 1992-1994, υπό την εποπτεία της δρ. Έφης Σαπουνά-Σακελλαράκη. Η έκδοση θα είναι τρίτομη και θα περιλαμβάνει μελέτες διαφόρων συνεργατών ανά ειδικότητα. Η συμβολή της κ. Μπάνου θα αφορά τη μελέτη των αντικειμένων από πηλό, λίθο και πολύτιμες ύλες που ήλθαν στο φως κατά τη διάρκεια των πρώτων αυτών ανασκαφών.