ΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΟΥ ΔΕΝ ΠΑΡΕΧΕΙ .....

.....ούτε παιδεία, ούτε αγωγή!
Γράφει η Δεσποτάκη Ευτυχία
 Ανάμεσα στα σημερινά συντρίμμια της χώρας μας είναι και τα συντρίμμια της  εκπαίδευσης. Με πόνο ψυχής  παλιότεροι εκπαιδευτικοί βλέπομε το αδιέξοδο της παιδείας. Μιας παιδείας που δόθηκε στον ελληνικό λαό και που κατά τινά τρόπο είναι και η αιτία  μέρους της σημερινής κρίσης. 
Μια ιστορική αναδρομή  αξίζει τον κόπο. Το 1964-65 έχομε στη Ελλάδα την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που φέρει το όνομα ενός από τους εισηγητές της του Ευάγγελου Παπανούτσου,τότε προέδρου του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου επί πρωθυπουργίας Γ. Παπανδρέου. Αξίζει να σημειωθεί ότι η μεταρρύθμιση σχετίσθηκε με το όνομα ειδικών παιδαγωγών και όχι υπουργού ή κόμματος! Μέρος της μεταρρύθμισης αυτής ήταν το Ακαδημαϊκό απολυτήριο το οποίο έδιδε τη δυνατότητα στον τελειόφοιτο του Λυκείου κατόπιν πανελληνίων εξετάσεων να εισαχθεί στα Α.Ε.Ι. Ο νέος που τελείωνε το τριετές Λύκειο, εάν ήθελε έπαιρνε μέρος σε Πανελλήνιες  εξετάσεις τον Σεπτεμβρίου (1-7), που διεξαγόταν στο πλησιέστερο προς το σχολείο του εξεταστικό κέντρο, συνήθως στην πρωτεύουσα του νομού. Το Ακαδημαϊκό απολυτήριο ήταν Α τύπου και περιελάμβανε όλες τις θεωρητικές σχολές (Θεολογικές, Νομικές, Φιλοσοφικές και παιδαγωγικά τμήματα όλων των τότε πανεπιστημίων τα οποία ήταν σε τρεις πόλεις: Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Γιάννενα). Οι υποψήφιοι εξεταζόταν στα αρχαία Ελληνικά, στην Έκθεση, στα Νέα Ελληνικά κείμενα, στην Ιστορία στα Λατινικά, στα Θρησκευτικά (τις ενότητες περί Απ. Παύλου), στην Άλγεβρα, Γεωμετρία, Φυσική και Χημεία. Οι συντελεστές στα μαθήματα ειδικότητας ήταν υψηλοί σε σχέση με τα πρακτικής κατεύθυνσης που ήταν χαμηλότεροι.
Το απολυτήριο τύπου Β΄περιελάμβανε τις πολυτεχνικές σχολές,τις ιατρικές,τις φυσικομαθηματικές και τα παιδαγωγικά επίσης. Τα μαθήματα που εξεταζόταν οι υποψήφιοι ήταν  μαθηματικά, φυσική χημεία, βιολογία με υψηλό συντελεστή και Αρχαία Ελληνικά, Νέα Ελληνικά, έκθεση και ιστορία με χαμηλότερο συντελεστή
Στα παραπάνω προσετίθετο ο βαθμός της Β΄τάξης και του απολυτηρίου
Αξίζει να σημειωθεί ότι εξεταστέα ύλη ήταν η ύλη και των τριών τάξεων του Λυκείου στα εξεταζόμενα μαθήματα διδαγμένη και αδίδακτη. Επίσης αξίζει να σημειωθεί ότι το κείμενο στα Αρχαία ελληνικά, άγνωστο, διδόταν καθ’ υπαγόρευση.
Φροντιστήρια οι μαθητές έκαναν μόνο στην τελευταία τάξη του Λυκείου και της Θεωρητικής κατεύθυνσης μόνο το καλοκαίρι προ των εξετάσεων
Η μεγάλη καινοτομία ήταν ότι για πρώτη φορά τα θέματα ήταν .....
......ενιαία για όλους τους υποψήφιους και για πρώτη φορά τα αποτελέσματα θα έβγαιναν με Η/Υ πράγμα που εξασφάλιζε και το αδιάβλητο. Έτσι για πρώτη φορά δινόταν η ευκαιρία στις λαϊκές τάξεις να αποκτήσουν ευκολότερα πρόσβαση στα Α.Ε.Ι προστιθεμένου και της δωρεάν παιδείας που καθιερώνεται τότε.  
Μέχρι τότε οι εξετάσεις διδόταν χωριστά σε κάθε σχολή, και σε κάθε πόλη με χωριστά θέματα. Ο υποψήφιος μπορούσε να πάει να δώσει εξετάσεις και στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη και όλα εξαρτώταν από τους καθηγητές, μηδέ φιλοδωρήματος εξαιρουμένου, κάποιες φορές, για την εισαγωγή.
Η μεταρρύθμιση αυτή εφαρμόστηκε. Η γενιά μας ήταν η πρώτη που εξετάσθηκε με αυτό το σύστημα.
  Αντιδράσεις και διαμαρτυρίες τύπου σημερινών δεν υπήρξαν ούτε από γονείς ούτε από μαθητές βγήκαν΄αυτές, άλλωστε δεν υπήρχαν τηλεοράσεις για να βγαίνουν μαθητές, μαθητοπατέρες και γονείς να διαμαρτύρονται. Φαντάζομαι ότι κάποιοι και τότε θα διατύπωσαν τις επιφυλάξεις τους. Από τους τριανταπέντε απόφοιτους, τριάντα μπήκαμε σε Ανώτατα ιδρύματα. Κατακτήσαμε τα πανεπιστήμιο. Φοιτητές πλέον, δε λέω, ότι βρήκαμε αυτό που ονειρευόμαστε, στον πανεπιστημιακό χώρο. Γέμιζε το αμφιθέατρο σε καθηγητές με ενδιαφέρον, λιγοστοί οι ακροατές  στις ανιαρές παραδόσεις. Υπήρχε μια αυστηρότητα, σοβαρότητα και απόσταση. Οι καθηγητές μας προσφωνούσαν κυρίους και κυρίες. Νιώθαμε όμως ότι ήμασταν κάποιοι. Οι αίθουσες καθαρές, λιγοστές ανακοινώσεις στους τοίχους.
  Οι εξεταστικές περίοδοι ήταν τρεις και μπορούσες να μεταφέρεις ένα μάθημα στο επόμενο έτος, πολύ εύκολα το έτος χανόταν.
Μέσα από την Ε.Φ.Ε.Ε, οι φοιτητές διεκδικούσαν μια καλύτερη παιδεία με το σύνθημα ψωμί, παιδεία ελευθερία, συνέχεια του «προίκα στην παιδεία και όχι προίκα στη Σοφία». Σαν γενιά ονειρευτήκαμε κάτι καλύτερο και ευτυχίσαμε να το πραγματοποιήσουμε  μέσα σε μια Ελλάδα που και αυτή αγωνιζόταν να σταθεί στα πόδια της. Το τότε Πανεπιστήμιο δούλεψε για την Ελλάδα σαν κοινωνικός εξισωτής: Εξίσωσε τις διαφορές που δημιουργεί η οικονομική και κοινωνική θέση των γονέων.
Τα χρόνια πέρασαν, ήρθε η δικτατορία, το Πολυτεχνείο, ύστερα η μεταπολίτευση και ύστερα η μεγάλη αλλαγή με τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό. Οι αλλαγές στην εκπαίδευση διαδέχονταν η μία την άλλη και τα σχολεία εξελίχθηκαν σε μια βιομηχανία απολυτηρίων και τα πανεπιστήμια που γέμισαν όλη την επικράτεια,σε μια βιομηχανία πτυχίων χωρίς αντίκρυσμα προς δόξα και της εξαφάνισης της βιομηχανικής παραγωγής μας, αλλά και της εγκατάλειψης της ελληνικής υπαίθρου. Κάθε ανθρωπιστικός σκοπός της εκπαίδευσης και της παιδείας περαιτέρω πέρασε σε δεύτερη μοίρα. Μαθαίνω αυτά που θα μου ζητηθούν στις εξετάσεις για να μπω στο Πανεπιστήμιο και να διοριστώ, τίποτε περισσότερο. Ο καθηγητής στο Λύκειο που ήθελε να επεκταθεί περισσότερο στη διδασκαλία του ήταν αδύνατο να πείσει κανένα. Και το χειρότερο από όλα η εκπαίδευση πέρασε στα φροντιστήρια. Σκοπός ένας: Πώς θα μάθομε τις 100 σελίδες όλες, όλες ή τα 40 κείμενα εξεταστέας ύλης να τα γράψουμε ακριβώς στις εξετάσεις όπως το βιβλίο.Αυτές οι 100  σελίδες  π.χ. διδάσκονται στο σχολείο,διδάσκονται στο φροντιστήριο, γράφονται διαγώνισμα στο ιδιαίτερο, επί τούτων γράφονται διαγωνίσματα στο σχολείο, διαγωνίσματα στο φροντιστήριο τουλάχιστον επί διετία, ακριβοπληρωμένες για να μπούμε σε μια σχολή για στείρα και μίζερη μάθηση, και ταλαιπωρία. Αποτέλεσμα στα ύψη οι βάσεις εισαγωγής για σχολές πρώτης προτίμησης. Χιλιάδες οι πτυχιούχοι σήμερα με μεταπτυχιακά, με διδακτορικά με μεταδιδακτορικά, από υποβαθμισμένα Πανεπιστήμια. 
Παράλληλα μετά τη μεταπολίτευση και στα πλαίσια του εκδημοκρατισμού της κοινωνίας έπρεπε να εκδημοκρατιστεί και η εκπαίδευση Να σημειωθεί ότι μέσα από την εκπαίδευση κάθε πολιτεία διαπλάθει τους πολίτες που θέλει μέσα από τους θεσμούς της, αλλά και τους εκπροσώπους της. Όμως εκεί που έπρεπε να χαλαρώσουν τα γκέμια χάθηκε κάθε μέτρο στην αγωγή. Τα πρότυπα καταργήθηκαν, οι άριστοι ντρεπόταν να είναι άριστοι καμία αξιολόγηση για τίποτε και για κανένα και όλοι συρθήκαμε προς τα κάτω αντί οι καλύτεροι να σύρουν προς τα πάνω. ’Ολοι ίσοι μεγαλύτεροι και μικρότεροι, διδάσκοντες και διδασκόμενοι, ανώτεροι και κατώτεροι. Στην ιστορία της Γ΄Λυκείου στις τότε δέσμες  κύρια ύλη είναι ο Γαλλικός Διαφωτισμός, ο οποίος διδάσκεται το μισό σχολικό  έτος-όχι ότι δεν έπρεπε να διδαχθεί-αλλά το μήνυμα της αμφισβήτησης περνά στο πετσί της νέας γενιάς τόσο στείρα. Αμφισβήτηση, κάθε αυθεντίας, θεσμού, κανόνα, αμφισβήτηση για την αμφισβήτηση, κατάργηση του παλιού κατεστημένου χωρίς πρόταση για αντικατάσταση με κάτι καινούριο. Ο κομματικός συνδικαλισμός και οι παρατάξεις θεοποιήθηκαν. Μπήκαν και εγκαταστάθηκαν ηγεμονικά στα Πανεπιστήμια.
Μετά τη μεταπολίτευση βρέθηκα φθινόπωρο στη Αθήνα. Εκπαιδευτικός, διορισμένη πλέον στην επαρχία. Περνώντας από τη Σόλωνος νοσταλγικά θέλησα να ανέβω στη Νομική Σχολή και στο δεύτερο όροφο που ήταν το αμφιθέατρο της Φιλοσοφικής σχολής. Κάποιοι φοιτητές ήταν μέσα και έγραφαν εξετάσεις, καπνίζοντας αρκετοί από αυτούς,αλλά αυτό που με τρόμαξε ήταν η  πολύχρωμη κουρελαρία των πανό που ήταν κρεμασμένα στους τοίχους. Προφανώς όλα προασπιζόταν την ελευθερία και τη δημοκρατία. Ένοιωσα να ανακατεύομαι. Αλλά διερωτήθηκα πόσο ελεύθερα διακινούσαν τη γνώση οι διδάσκοντες  εκεί μέσα.
Τα ίδια ακριβώς ένιωσα και, όταν σαν εκπαιδευτικός συνόδευσα μαθητές για μια επίσκεψη στο πανεπιστήμιο του Ρεθύμνου. Και εδώ πως να εξηγούσες στα παιδιά για την τόση μπογιά και τα συνθήματα μέσα στις αίθουσες όταν στους στόχους τους ήταν να φτάσουν σε αυτή την πόρτα της γνώσης; 
Με αφορμή τον εορτασμό του Πολυτεχνείου υιοθετείται πλέον και ο θεσμός της κατάληψης, πρώτα στο πανεπιστήμιο και ύστερα δυστυχώς φτάνει μέχρι το Γυμνάσιο. Πολλοί βλέπουν τα λάθη, αδυνατούν να μιλήσουν, θα περάσουν στη χλεύη. Η ελληνική κοινωνία βγήκε από τη δικτατορία τόσο ενοχοποιημένη ώστε με τη μεταπολίτευση ταυτίζονται όλοι φανταστικά με το Πολυτεχνείο και με την αντίσταση. Η εθνική μας αντιπροσωπεία επί σειρά ετών κολακεύει φοιτητές και μαθητές  με συνεχείς εκπτώσεις και παραχωρήσεις στο όνομα μιας επίπλαστης δημοκρατίας. Πόσο δημοκρατικό πια είναι  η κατάληψη δημόσιου χώρου και η καταστροφή δημόσιας περιουσίας, που καλούνται φορολογούμενοι πολίτες να πληρώσουν; Αλήθεια αναρωτηθήκαμε γιατί οι καταλήψεις, κάθε χρόνο αρχίζουν την ίδια εποχή και μάλιστα με τις εκλογές των μαθητικών κοινοτήτων; Με απαξιωμένο το δημόσιο Λύκειο από τους μαθητές, η κατάληψη  βολεύει μια χαρά τους μαθητές να παρακολουθούν τα φροντιστηριακά  ακριβοπληρωμένα μαθήματα τους ενώ η πολιτεία πληρώνει ανθρώπους που δεν εργάζονται στη διάρκεια των καταλήψεων. Ή να πιστέψουμε ότι δωδεκάχρονα παιδιά του Γυμνασίου είναι τόσο ώριμα για να οργανώνουν και να συντονίζουν καταλήψεις.  
Και τέλος πάντων μήπως ένα μέτριο σχολείο με την προοπτική να το βελτιώσουμε είναι καλύτερο από ένα κλειστό σχολείο;
Και μήπως το σιγοντάρισμα των κομμάτων σε αυτό σπρώχνει πραγματικά στο σκοτάδι τα παιδιά του λαού; Γιατί τα άλλα των μεγαλοαστών θα βρουν το δρόμο τους
 Οι μεταρρυθμίσεις, όπως και η πρόσφατη τολμηρή, θα έλεγα της κ. Διαμαντοπούλου, διαδέχονται η μία την άλλη, καμία δε γίνεται αποδεκτή και οι άνθρωποι που καλούνται να τις στηρίξουν, έχοντας μέσα τους συσσωρευμένες πικρίες είναι από αδιάφορα, έως εχθρικά διακείμενοι, χωρίς πρόταση και κάνουν γούστο τους καταληψίες.  
Οι ραγδαίες όμως, κοινωνικοοικονομικές εξελίξεις δείχνουν ότι η εκπαίδευση δεν μπορεί πια να  ακολουθεί το στείρο δρόμο των καταλήψεων. Εγκληματούν οι εμπλεκόμενοι φορείς των διαφόρων εξουσιών, που νόμιμα πρέπει να επέμβουν και δεν επεμβαίνουν. Ούτε επίσης μπορεί να συνεχίσει αυτό το μοντέλο της παραγωγής άχρηστων πτυχίων που αχρηστεύουν στην ουσία τους νέους  ικανούς ανθρώπους που μπορούν όντως να παράγουν. Δυστυχώς η χώρα μας δεν αξιοποιεί μυαλά, και δεξιότητες ανθρώπων. Μέχρι τώρα μάζευε βιογραφικά  για φωτογραφημένες θέσεις. Η Αμερική που μαζεύει εγκεφάλους σε ρωτά «τί ξέρεις να κάνεις» και σε αξιοποιεί, ανεξαρτήτως καταγωγής, φύλου, φυλής. Δεν έχομε παρά να διαβάσουμε τη βιογραφία του πρόσφατα θανόντος Στήβ Τζόμπ, αλλά και ο Ομπάμα δεν είναι μικρό παράδειγμα, και ο δικός μας Γ.Παπανικολάου στην Αμερική είχε την ευκαιρία να πραγματοποιήσει τη μεγάλη ανακάλυψη του
Τέλος και στην ταλαίπωρη πατρίδα μας υπάρχει καιρός για ανασυγκρότηση και μη ξεχνούμε: πάντα υπάρχουν δάσκαλοι με μεράκι στα σχολεία  που μόνο ένα μολύβι και ένα χαρτί να έχουν μπορούν να δώσουν γνώση  στα παιδιά. Πάντως οι τελευταίοι αίτιοι είναι οι μαθητές