ΕΝΑ ΣΠΑΝΙΟ ΕΓΓΡΑΦΟ

"Η Διοικητική Επιτροπή της Κρήτης.
Προς τον κον Εμμανουήλ Βερνάρδον.
Σας πέμπομεν αντίγραφον διαμαρτυρήσεως των υποσημειουμένων πατριωτών εναντίον σας περί της ανόμου, ως λέγουν, πωλήσεως του μεριδίου σας την γολέτας εις άλλο πρόσωπον χωρίς.... να τους ειδοποιήσετε κατά τους θαλάσσιους Νόμους, το οποίον από έλλειψιν πλοίων εμπόρων δεν σας εστάλη, ήδη παρακαλείσθε να δώσετε την απόκρισιν τούτου διότι κατά την.... των άλλων αγοραστών δεν δέχονται ως παρανόμως πωλούμενον παρά της ευγενείας σας.
Γραμπούσα την 2 Νοεμβρίου 1826
Εκ της Επιτροπής Κ(αλίνικος) Κριτοβουλίδης.
Δια την Γραμματείαν Ιωάννης Μιχαήλ.

Σε μετάφραση Μιχάλη Ανδριανάκη αυτό το σπουδαίο έγγραφο που βρίσκεται στα χέρια του Εμμ. Κουτσουνάκη από την ελεύθερη τότε Γραμβούσα λέει:
Ο Ε.Βερνάρδος πουλά το μερίδιό του σε ένα πλοίο και οι συνιδιοκτήτες δεν συμφωνούν, αφού δεν ερωτήθηκαν κατά τους "θαλάσσιους Νόμους". Λέει πως η αναφορά δεν έφτασε στα χέρια του, αφού δεν υπήρχαν εμπορικά πλοία και του ζητά να απαντήσει. Η Επιτροπή εδρεύει στη Γραμβούσα και εκ μέρους της υπογράφει ο Κλίνικος Κριτοβουλίδης, μια σημαντική προσωπικότητα (και ιστορικός) από τους Αρμένους.
Για την ιστορία η Γραμβούσα τα χρόνια ανάμεσα στο 1825 και 1828 ήταν το φόβητρο των πλοίων που περνούσαν από εκεί κοντά.

ΝΑΥΑΡΧΟΣ ΚΟΧΡΑΝ

Οι πειρατές δεν ήταν μόνο Έλληνες και λήστευαν κάθε πλοίο. Για τον λόγο αυτό η ελληνική κυβέρνηση έστειλε στη Γραμβούσα τον ναύαρχο Κόχραν επιβαίνων της φρεγάτας Ελλάς. Όταν ο Κόχραν έφτασε εκεί, αντί να καταδιώξει τους πειρατές και να αιχμαλωτίσει τα πλοία, προέβη απλώς σε συστάσεις, οι οποίες όμως δεν τους αποθάρρυναν. Όταν η βρετανική φρεγάτα «Sibylla» δοκίμασε να τους καταδιώξει, αναγκάσθηκε να αποχωρήσει με 40 νεκρούς και τραυματίες.
Το 1828, μετά την συμφωνία του Καποδίστρια με τον Κόρδιγκτον, στάλθηκε στη Γραμβούσα μοίρα υπό τον Βρετανό υποναύαρχο Στέινς που επέβαινε στη φρεγάτα «Isis». Η μοίρα περιλάμβανε ακόμα την βρετανική φρεγάτα «Cambrian» του Χάμιλτον, στην οποία επέβαινε και ο Μαυροκορδάτος ως επίτροπος της ελληνικής κυβέρνησης, λόχο του ελληνικού στρατού υπό τον Σκοτσέζο φιλέλληνα ταγματάρχη Έρκχαρτ, τη γαλλική φρεγάτα «Pomone» υπό τον πλοίαρχο Δε Ρεβενσώ και μερικά ακόμα πλοία.

Ωστόσο το ορμητήριο των πειρατών, ήταν συγχρόνως και ορμητήριο των αγωνιστών που πολεμούσαν για την ελευθερία. Για τον λόγο αυτό, όταν η αγγλογαλλική δύναμη εμφανίστηκε έξω από τη Γραμβούσα, ο Βρετανός μοίραρχος έγραψε στην επιτροπή των Κρητικών που βρίσκονταν στο φρούριο, ότι είχε πάει εκεί για να εξαφανίσει την πειρατεία και όχι για να εμποδίσει τους αγώνες του νησιού για την ελευθερία. Έτσι απαίτησε τη παράδοση των 12 πειρατών, όλων των πειρατικών πλοίων και τη παράδοση του φρουρίου στην ελληνική κυβέρνηση.