Η ομιλία της φιλολόγου Πόπης Μαραθάκη στην εκδήλωση μνήμης και τιμής στους πεσόντες στο Μνημείο του Πλατάνου.
Φέτος, στην 81η επέτειο της μάχης της Κρήτης, το χωριό μας έχει τη χαρά, την τιμή και την περηφάνια να εγκαινιάζει έναν δικό του χώρο συλλογικής μνήμης, το δικό του μνημείο των πεσόντων του β’ παγκοσμίου πολέμου, μνημείο που θα μείνει ως παρακαταθήκη και σημείο αναφοράς στις επόμενες γενιές, για να μαθαίνει στους νέους ότι η μανία των ναζί κατακτητών δεν άφησε ούτε σπιθαμή κρητικής γης που να μην την είχε πατήσει και ατιμάσει, να μην είχε πράξει το κακό.
Για να συνεχίσει, όμως, ένα μνημείο να διατηρεί το σημασιολογικό του φορτίο, θα πρέπει να αφηγείται την ιστορία του. Αυτή την ιστορία θα προσπαθήσω να σας ξεδιπλώσω απόψε.
Το μνημείο μας αυτό εδώ, αφιερώνεται σε 34 δικούς μας πεσόντες του β΄ παγκοσμίου πολέμου και της μάχης της Κρήτης. Από αυτούς οι 2 κατάγονταν από το Σφηνάρι, οι 15 από την Γραμβούσα και οι 17 από το χωριό μας.
Σεπτέμβριος του 1939. Ο Χίτλερ, αφού έχει προετοιμάσει μεθοδικά την πολεμική του μηχανή, επιτίθεται και κατακτά την μία μετά την άλλη τις χώρες της Ευρώπης. Ηρωικές ήταν οι μάχες που έδωσαν οι στρατιώτες μας! Όμως, παρά τη γενναία αντίστασή τους «Οι Ναζί διαβήκαν!
Η Κρήτη μας, το νησί μας, αυτό «το θεριό που κείτεται στη θάλασσα» και αποτελεί σταυροδρόμι λαών και πολιτισμών, στρατηγικό σημείο, βρέθηκε έξω από τα σχέδια του Χίτλερ; Δεν ενδιαφερόταν ο παράφρων αυτός ναζί να την κατακτήσει και να την κάνει ορμητήριό του; Η απάντηση, εδώ, μόνο θετική αποδείχτηκε! Κατέφυγε, μάλιστα, στην πρωτότυπη απόφαση να την κατακτήσει από αέρος με τη ρίψη αλεξιπτωτιστών.
Την υπεράσπιση του νησιού είχαν αναλάβει Βρετανοί, Νεοζηλανδοί και Αυστραλοί σύμμαχοι, καθώς και 10.000 Έλληνες στρατιώτες. Από τη θάλασσα θα περιφρουρούσε το νησί ο βρετανικός στόλος.
«…Μόνο να ρθείς την άνοιξη που βάνω τα καλά μου
που βλαστοσέρνουν τα κλαδιά
κι αριδαμώνει ο τόπος
που κιτρινίζει ο ασπάλαθος
κι αθεί το κατσοπρίνι…»
Πράγματι! Μάη μήνα, όταν η φύση βρίσκεται στα καλύτερά της, τότε που η ζωή ανασταίνεται, επέλεξε ο Γερμανός κατακτητής να ’ρθει. Έτσι, την Τρίτη 20 Μαΐου 1941, ο καταγάλανος και λαμπερός ουρανός της αλλάζει χρώμα, και το έντονο γαλάζιο της γίνεται σκοτεινό, όπως σκοτεινά ήταν και τα σχέδια των κατακτητών.
Νωρίς το πρωί, στις 7, αφού προηγήθηκε ένας σφοδρός βομβαρδισμός, τα αεροπλάνα αφήνουν τους πρώτους αλεξιπτωτιστές, γύρω στους 80, εδώ δίπλα μας, στον κάμπο του Καστελλιού.
Οι 200 περίπου κάτοικοι που είχαν συγκεντρωθεί από όλη την περιοχή και δρούσαν ως ελεύθεροι σκοπευτές, μαζί με τους Έλληνες στρατιώτες περικυκλώνουν τους Γερμανούς και μέχρι το μεσημέρι τους εξουδετερώνουν. Από τους 80 αλεξιπτωτιστές ελάχιστοι επέζησαν. Η έκβαση της μάχης ήταν θετική για τους Κισαμίτες!
Μια ώρα αργότερα, στις 8, με μεγαλύτερη ένταση και έκταση, σμήνη πέφτουν οι αλεξιπτωτιστές στο Μάλεμε, το αεροδρόμιο του οποίου αποτελεί και τον κεντρικό στόχο των Γερμανών. Ενώ τα στούκας εφορμούν σαν ακρίδες προς το έδαφος, οι αλεξιπτωτιστές πέφτουν ο ένας μετά τον άλλο σε όλη την περιοχή! Στον Γαλατά δίνονται σφοδρές μάχες.
Σ’ αυτές τις μάχες του Γαλατά, παίρνει μέρος και πέφτει γενναία μαχόμενος ένα δικό μας παιδί, ο στρατιώτης
1. Γοναλάκης Ν. Στυλιανός από το Σφηνάρι.
Τις επόμενες, όμως, μέρες ο αγώνας δεν εξελίσσεται νικηφόρα στο Μάλεμε.
Η υπόλοιπη, ωστόσο, Κρήτη αντέχει και ανθίσταται πεισματικά. Στο Ρέθυμνο και στο Ηράκλειο οι μάχες συνεχίζονται άγριες…
Σ’ αυτές τις μάχες, πολέμησαν και έπεσαν ηρωικά μαχόμενοι, στις 23 Μαΐου 1941, τα αδέλφια
2. Καστανάκης Γ. Ιωάννης, ενωματάρχης, στη μάχη του Ρεθύμνου και
3. Καστανάκης Γ. Μιχάλης, χωροφύλακας, στη μάχη του Ηρακλείου καθώς και οι
4. Περράκης Χ. Γιάννης, δεκανέας και
5. Ρεβελάκης Χαράλαμπος, στρατιώτης. Και οι 4 από την περιοχή της Γραμβούσας.
Μετά από δέκα μέρες τιτάνιου και πεισματικού αγώνα λαού, στρατού και συμμάχων, το ηρωικό μας νησί δεν αντέχει άλλο. Κατακτιέται, αλλά ποτέ δεν παραδίνεται.
Από εκείνη την αποφράδα μέρα αρχίζει η φρικτή περίοδος της Κατοχής. Βασανιστήρια, εκτελέσεις, πείνα, καταστροφές αλλά και πεισματική αντίσταση των Κρητικών.
« Χίτλερ να μην το καυχηθείς πως πάτησες την Κρήτη
Ξαρμάτωτη την ηύρηκες και λείπαν τα παιδιά τση…» τραγούδησε αργότερα…
Πλάτανος. Ένα φιλήσυχο αγροτικό χωριό, φυτεμένο μαζί με το ομώνυμο δέντρο του κατά τη δύση, στα ριζά ενός λόφου, μακριά από τη θάλασσα, στους πρόποδες της απόληξης των Λευκών ορέων, στις υπώρειες του βουνού Μάννα. Άσπρα φτωχικά σπιτάκια διάσπαρτα κατά μήκος των ριζών του λόφου.
Τρίτη 20 Μαΐου 1941. Το χωριό ξυπνά, όπως κάθε μέρα, πολύ νωρίς και ετοιμάζεται για τον αγώνα της καθημερινής επιβίωσης. Νοικοκυρές με βιαστικά βήματα τρέχουν να προλάβουν τις δουλειές του σπιτιού, να ετοιμάσουν την πολυμελή οικογένειά τους και να γεμίσουν το σακούλι με το μεσημεριανό, για το χωράφι. Οι άντρες πάλι ετοιμάζουν τα ζώα τους, τις αγελάδες, τα γαϊδούρια, τα μουλάρια. Όλα μοιάζουν ήρεμα, παρά την εσωτερική ανησυχία που διαπερνά τις ψυχές όλων με τα νέα του πολέμου που καταφτάνουν, άσχημα, συνεχώς από την Αθήνα και αλλού. Η μέρα, ωστόσο, μοιάζει ότι θα κυλήσει ήρεμα…
Ξαφνικά, ένας εκκωφαντικός θόρυβος από μακριά, κατά τη μεριά της Πελοποννήσου, τους παγώνει όλους. Αμέτρητα αεροπλάνα σε σμήνη κάνουν την εμφάνιση τους, σχίζουν τον αέρα, και κατευθυνόμενα προς τον Προφήτη Ηλία εξαφανίζονται. Σε λίγο κι άλλα και μετά κι άλλα σκορπάνε τον πανικό παντού.
Οι άνθρωποι, πανικόβλητοι μαζεύουν γρήγορα- γρήγορα ό,τι πρόχειρο βρίσκουν και απομακρύνονται από τα σπίτια τους, καταφεύγοντας σε απομακρυσμένα μέρη και σε κοντινές σπηλιές για να κρυφτούν. Ο Φαραντόσπηλιος, ο Γωνόσπηλιος, οι Χάσκοντες, τα Λαγκά, το Λακοπίθι, η Λυγιά αποκτούν ξαφνικά ζωή. Επισκιασμένη από φόβο! Του άγνωστου και αβέβαιου. Το φόβο του πολέμου.
ΟΒΙΔΕΣ - ΒΟΜΒΑΡΔΙΣΜΟΙ
Τα αεροπλάνα συνεχίζουν για μέρες τον βομβαρδισμό σκορπώντας
τον θάνατο… Ρίχνουν ασταμάτητα βόμβες. Μία από αυτές πετυχαίνει τον χωριανό μας
6. Ανουσάκη Γιάννη (Κακνή) στις 26 Μαΐου 1941. Το χωριό μας μετρά το πρώτο του θύμα. Δεν είναι όμως και το τελευταίο. Ακολουθεί ο
7. Λαμπρινάκης Γεώργιος σε άγνωστη για μας χρονική στιγμή
8. ο Ανουσάκης Ανδρέας, για τον οποίο ο αείμνηστος στρατηγός Καστανάκης Σπύρος, η προτομή του οποίου βρίσκεται δίπλα μας, αναφέρει ότι σκοτώθηκε από επιχειρήσεις.
Στο μνημείο αναγράφεται και το όνομα
9. Λιγοψυχάκης Κυριάκος για τον οποίο δεν βρήκα πληροφορίες ως Κυριάκος. Βρήκα, όμως, με το όνομα Λιγοψυχάκης Κων/νος, ο οποίος σκοτώθηκε ανάμεσα στα έτη 1942-44 ή από νάρκη ή από βομβαρδισμό, καθώς και το όνομα Λιγοψυχάκης Μιχαήλ, ο οποίος έχασε τη ζωή του την πρώτη μέρα της επίθεσης, στο Καστέλλι, όταν πηγαίνοντας να αφοπλίσει έναν αλεξιπτωτιστή που τον νόμιζε νεκρό, ο ναζί τον πυροβόλησε και τον σκότωσε. Πρόκειται για ένα, δύο ή για τρία πρόσωπα;
Στο μνημείο μας περιλαμβάνεται και ο
10. Λυκάκης Βασίλειος, ο οποίος σκοτώθηκε στις 20 Μαΐου 1944, στο Καστέλλι, στο Τελωνείο, από ατυχή συμμαχικό βομβαρδισμό.
Μετά από μέρες, όταν πια η Κρήτη ολάκερη πέφτει στα χέρια των Γερμανών ναζί, σχεδόν όλοι οι κάτοικοι του χωριού μας επιστρέφουν στα σπίτια τους. Η ζωή, όμως, δεν είναι όπως πριν. Οι Γερμανοί έχουν εισβάλει ήδη στο χωριό και ελέγχουν τα πάντα.
Από την πρώτη, κιόλας μέρα, αρχίζουν τις λεηλασίες, σε μαγαζιά και σε σπίτια, οργανώνουν το στρατηγείο τους, στήνουν φυλάκια μέσα στο χωριό αλλά και στον Άγιο Κωνσταντίνο για να ελέγχουν και την παράκτια ζώνη, επιτάσσουν σπίτια, ζώα και αγαθά και μαζεύουν όλο τον κόπο των κατοίκων για τις δικές τους ανάγκες. Όλη η παραγωγή, το αλεύρι, το λάδι κ.α. επιτάσσονται εκτός από ελάχιστα που κρύβονται καλά σε κρυψώνες και αμπάρια που δεν μπορούν να τα ανακαλύψουν οι Γερμανοί κατακτητές. Η πείνα είναι το επακόλουθο όλης αυτής της λεηλασίας και της αφαίμαξης της τροφής.
ΝΑΡΚΕΣ. Πράξη βάρβαρης νοοτροπίας.
Στα θύματα του πολέμου, βεβαίως, ανήκουν και εκείνοι που έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια της Κατοχής από εκρηκτικούς μηχανισμούς, νάρκες κυρίως, τις οποίες είχαν τοποθετήσει οι Ναζί στις παράκτιες περιοχές μας, για να αποτρέψουν αποβάσεις συμμαχικών δυνάμεων από τη θάλασσα.
Από αυτές τις νάρκες, προέκυψε για τα χωριά μας η μεγαλύτερη και η πιο ανείπωτη τραγωδία. Πολλοί, κυρίως νέοι, είτε από άγνοια, είτε από περιέργεια, είτε από υπερβολική αυτοπεποίθηση, ή και από ανάγκη ακόμα, πλησίαζαν το επικίνδυνο αυτό υλικό, το έπαιρναν και πάμπολλες φορές η κατάληξη ήταν ακρωτηριασμός ή και θάνατος.
Από τέτοιους εκρηκτικούς μηχανισμούς τόσο στα χρόνια της Κατοχής όσο και αργότερα έχασαν τη ζωή τους 18 συνολικά άντρες των χωριών μας.
Από αυτούς οι 9 κατάγονταν από τα Κάτω Μεσόγεια, οι :
11. Καστανάκης Δημήτρης
12. Κοκκινάκης Εμμανουήλ
13. Μιχελιουδάκης Χαράλαμπος
14. Ντοκάκης Δημήτρης
15. Παπαδοδημητράκης Δημήτριος
16. Ρημαντωνάκης Μανόλης
17. Σταματάκης Θεόδωρος
18. Σκαράκης Σταύρος και ο
19. Τσικαλάκης Γιώργος
Στην περιοχή του Σφηναριού έχασε τη ζωή του, και αυτός από νάρκη, ο απο τον Πλάτανο καταγόμενος
20. Κουφογιαννάκης Βασίλειος.
Εδώ στο χωριό μας έχασαν τη ζωή τους ταυτόχρονα από την έκρηξη της ίδιας νάρκης 5 παιδιά:
21. Ο Λυκάκης Λευτέρης
Τα αδέλφια
22. Κατερουδάκης Βασίλης και
23. Κατερουδάκης Γιώργος και
τα επίσης αδέλφια
24. Κατζουράκης Μ. Παντελής (24 ετών) και
25. Κατζουράκης Μ. Χαράλαμπος (14 ετών)
νεαρά παιδιά όλοι τους, οι οποίοι την ώρα που περιεργάζονταν μία νάρκη, που είχε μεταφερθεί από την Παχιά Άμμο στην γειτονιά των Αγίων Πάντων, και ανυποψίαστοι για τον κίνδυνο που διέτρεχαν, έσκασε η νάρκη και… τα πέντε παιδιά αφανίστηκαν! Τρεις οικογένειες βυθίστηκαν σε ανείπωτη θλίψη!
Η τραγωδία της οικογένειας Κατζουράκη Μιχάλη, δυστυχώς, δεν τέλειωσε εδώ. Και τρίτος γιος, 26. ο Πέτρος, πέφτει θύμα του ναρκοπεδίου της Παχιάς Άμμου, σε διαφορετική, όμως, χρονική στιγμή.
Άλλη περίπτωση, ήταν των αχώριστων φίλων
27. Ανουσάκη Αριστείδη, 24 ετών, και του συνομήλικού του
28. Ραφτάκη Γιάννη, οι οποίοι, καθώς επέστρεφαν, βράδυ, με καΐκι από το νησί της Γραμβούσας, προσέκρουσαν σε θαλάσσια νάρκη.
Μάχη του Ατλαντικού
Θύματα υπήρξαν και σε τορπιλισμούς καραβιών κατά τις πολεμικές επιχειρήσεις, στη λεγόμενη μάχη του Ατλαντικού. Εκεί έχασε τη ζωή του
29. Ο Αννουσάκης Βασίλης του Γεωργίου, ο οποίος εργαζόταν ως Β΄ μηχανικός, σε εμπορικό πλοίο, το «Νικοκλής», το οποίο τορπιλίστηκε από ιταλικό υποβρύχιο, κοντά στα νησιά Αζόρες και βυθίστηκε μέσα σε λίγα λεπτά. Τα νερά του Ατλαντικού έγιναν τότε ο τάφος 16 αντρών. Όλοι τους Έλληνες. Το ημερολόγιο έγραφε τότε 14 Ιουλίου 1941.
Στρατόπεδα συγκέντρωσης – Μαουτχάουζεν
Τα χωριά μας γνώρισαν, επίσης, τη σκοτεινή και απάνθρωπη πλευρά και των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Χιλιάδες αθώων είχαν οδηγηθεί σ’ αυτά τα κολαστήρια θανάτου. Στο Νταχάου της Γερμανίας είχαν κρατηθεί και οι αιχμάλωτοι του αλβανικού μετώπου χωριανοί μας, Ραφτάκης Γιάννης και Λυκάκης Χρήστος, οι οποίοι, ευτυχώς, επέζησαν και μετά από ταλαιπωρίες και περιπέτειες 7 χρόνων επέστρεψαν στον τόπο τους.
Οι περισσότεροι, όμως, κρατούμενοι των στρατοπέδων δεν άντεξαν τα άγρια και απάνθρωπα ναζιστικά βασανιστήρια και πέθαναν εκεί. Ένας από αυτούς ήταν ο
30. Θεοδωράκης Μ. Γεώργιος, ο οποίος γεννημένος στο Σφηνάρι το 1890, βρέθηκε κρατούμενος στην Αυστρία, στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Μαουτχάουζεν με το νούμερο 65142.
Σύμφωνα με μαρτυρίες συγγενών του είχε συλληφθεί το φθινόπωρο του 1943, στα Μόδια, στο εκεί ποιμνιοστάσιό του, το οποίο χρησιμοποιούσαν ως καταφύγιο αντιστασιακοί της περιοχής, γεγονός που είχε καταδοθεί στους Γερμανούς. Ένα απόσπασμα, λοιπόν, 6-7 Γερμανών αλπινιστών τους επιτίθεται. Ο Θεοδωράκης συλλαμβάνεται! Οδηγείται, αρχικά, στο Καστέλλι κι έπειτα στο κέντρο κράτησης στην Αγυιά. Εκεί, για όσο καιρό παραμένει, τον επισκέπτονται συγγενείς του καθώς και η έγκυος γυναίκα του. Κάποια στιγμή, όμως, τα ίχνη του χάνονται. Οι οικείοι του μαθαίνουν ότι είχε οδηγηθεί στη Γερμανία.
Χρόνια αργότερα, κάποιος επιζών συγκρατούμενός του, τους ενημέρωσε ότι ο άνθρωπός τους είχε οδηγηθεί στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Μαουτχάουζεν της Αυστρίας και ότι εκεί είχε αφήσει την τελευταία του πνοή, τον Αύγουστο του 1944.
Στο σημείο αυτό επιτρέψτε μου, να αναφερθώ στην εμπειρία μου από την επίσκεψή μου, μαζί με μαθητές μου, στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Αουσβιτς, στην Πολωνία. Ήταν μια συγκλονιστική εμπειρία! Μια επίσκεψη ζωής που, όταν την κάνεις, σε ακολουθεί και σε σημαδεύει για πάντα!
Καθώς βλέπεις τα στοιβαγμένα σε προθήκες, τόνους τα γυναικεία μαλλιά, τα χιλιάδες ανδρικά, παιδικά και γυναικεία παπούτσια, τα εκατοντάδες γυαλιά οράσεως και τις πάμπολλες φωτογραφίες των έγκλειστων με τις ριγέ πιτζάμες, μόνο φρίκη, αποτροπιασμό και τρόμο νιώθεις! Τι να πω δε, όταν αντικρίζεις τους φούρνους – κρεματόρια ή όταν μπαίνεις στις αίθουσες των θαλάμων αερίων! Η αίσθησή σου είναι ότι θα είσαι και εσύ ένα από τα θύματα! Εκεί το σύνθημα ποτέ πια φασισμός παίρνει το βαθύτερο νόημά του.
ΕΚΤΕΛΕΣΕΙΣ
Οι Γερμανοί από τις πρώτες κιόλας μέρες, προχώρησαν σε άγριες και εν ψυχρώ εκτελέσεις άμαχου πληθυσμού. Τέτοιες θανατώσεις έγιναν στα Κάτω Μεσόγεια, τη δεύτερη μέρα της μάχης, στις 22 Μαΐου 1941, όπου εν ψυχρώ εκτέλεσαν τους
31. Ρεβελάκη Ε. Κωνσταντίνο και
32 . Ρημαντωνάκη Ι. Δημήτρη
Εδώ, στον Πλάτανο, έγιναν δύο εκτελέσεις. Η πρώτη έγινε στην κεντρική πλατεία, στην αυλή του τότε καφενείου του Σκουλιαντώνη. Οι Γερμανοί πυροβόλησαν σχεδόν εξ επαφής, και εν ψυχρώ εκτέλεσαν τον
33. Κυριάκο Μαραθάκη του Αντωνίου, (1880-1941) στις 27 Μαΐου 1941, ως τιμωρία για τη συμμετοχή του στη μάχη του Καστελλιού. Ο ίδιος μαζί με την γυναίκα του, την Αρετή, είχαν αρνηθεί να καταφύγουν για προστασία στις γειτονικές σπηλιές και έτσι οι Ναζί εισβολείς τον βρήκαν και τον εκτέλεσαν.
Δεύτερη εκτέλεση στο χωριό μας έγινε στα μαύρα χρόνια της Κατοχής, μάλλον το 1943, και αυτή ήταν του
34. Μάνου Κατζουράκη, (1920-1943), ενός 24/χρονου παλληκαριού.
Σε έφοδο και έλεγχο των Γερμανών στο σπίτι τους, βρίσκουν κρυμμένο ένα όπλο, παρά την αυστηρή διαταγή για αφοπλισμό. Οι Ναζί τον καταζητούν και τον ψάχνουν παντού. Δεν τον βρίσκουν. Ο Μάνος καταφέρνει και για μερικές μέρες αποφεύγει τη σύλληψη! Οι Γερμανοί, όμως, επιμένουν μέχρι που ο Μάνος περνά από την πλατεία του χωριού. Και εκεί δεν αργεί να γίνει το κακό. Κάποιος/οι – δυστυχώς δικός μας- υποδεικνύουν στους κατακτητές τον Μάνο, οι οποίοι αμέσως τον συλλαμβάνουν και τον οδηγούν στο κρατητήριο. Κάποιες μέρες παραμένει κρατούμενος εκεί. Η απόφαση μιλά, όμως, για εκτέλεση!
Όπως αφηγούνται συγγενείς του, την προγραμματισμένη της εκτέλεσης μέρα, ένας από τους φρουρούς του, Γερμανός, του δίνει μια στάμνα και τον στέλνει στην πηγή της Ανευρετής να την γεμίσει νερό. Ήταν ευκαιρία να δραπετεύσει! Το μπορούσε! Δεν το έπραξε, όμως, φοβούμενος τις απειλές των ναζί, ότι θα κάψουν το χωριό, αν δραπέτευε. Γεμίζει τη στάμνα με νερό και θαρραλέα, παίρνει το δρόμο της επιστροφής. Το δρόμο για τον βέβαιο θάνατο! Το γνωρίζει, αλλά δεν δειλιάζει.
Στη διαδρομή συναντά την αδελφή του. Την πλησιάζει. Συνομιλούν για λίγο. Για τελευταία φορά! Βγάζει το ρολόι από το χέρι του, της το δίνει, λέγοντάς της «δεν μου χρειάζεται πια». Εκείνη, αγκαλιάζοντάς τον, το παίρνει ως έσχατο αναμνηστικό.
Οι Γερμανοί τον περιμένουν. Τον αρπάζουν, του κλείνουν τα μάτια και τον στήνουν στον τοίχο. Στη θέση που είναι σήμερα το κάτω Ελαιουργείο! Ένας εκκωφαντικός πυροβολισμός διαπερνά όλο το χωριό. Μεταφέρει το μήνυμα παντού. Ο Μάνος βρίσκεται κατά γης! Σπαρακτικός ακούγεται ο θρήνος της αδελφής!
Αυτά ήταν μόνο μερικά από τα δεινά που γνώρισε η περιοχή μας από τον βάρβαρο Ναζί. Σε άλλα μέρη της χώρας μας και του νησιού μας η βαρβαρότητα περίσσεψε κι εκεί. Ας μνημονεύσουμε εδώ τις σφαγές στην Μαλάθυρο, την Κάντανο, το Κοντομαρί, τη Βιάννο, τα Καλάβρυτα, την Καισαριανή και αλλού. Παντού φρίκη! Ας επισημάνουμε, επίσης ότι το ζήτημα των γερμανικών επανορθώσεων και αποζημιώσεων ακόμη εκκρεμεί!
Σήμερα, εμείς, με αυτό εδώ το μνημείο, αποδίδουμε έμπρακτα τιμή και δόξα στους δικούς μας ανθρώπους, στους δικούς μας νεκρούς και ταυτόχρονα εκφράζουμε τη θέλησή μας να κρατηθεί ζωντανή η ιστορική μας μνήμη, στις πραγματικές της διαστάσεις μακριά από κάθε παραποίηση και στρογγύλεμα, μακριά από κάθε αλλοίωση και ωραιοποίηση που, δυστυχώς, επιχειρείται τελευταία να επιβληθεί ως ιστορική άποψη.
Αυτό εδώ το μνημείο, ας αποτελέσει τον φάρο, που θα κρατήσει άσβηστο το φως της μνήμης μας, ας αποτελέσει την απόδειξη ότι η φλόγα που καθοδήγησε τις ψυχές των προγόνων μας να αντισταθούν άοπλοι σε υπέρτερες από αυτούς δυνάμεις, και να ορθώσουν το ανάστημά τους στον φασισμό, θα καθοδηγούν τα βήματά μας στο χρόνο, δημιουργικά και ειρηνικά.
Σ’ αυτό το σημείο, επιβάλλεται να τονίσουμε ότι και σήμερα ένας άλλος άγριος πόλεμος, με σάρκα και οστά, μαίνεται δίπλα μας, στη γειτονιά μας, υπενθυμίζοντάς μας ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο και αυτονόητο, και καθιστώντας πιο ζωντανό και επίκαιρο από ποτέ το σύνθημα
ΟΧΙ ΠΟΛΕΜΟΣ ΝΑΙ ΣΤΗΝ ΕΙΡΗΝΗ ΝΑΙ ΣΤΗ ΖΩΗ
Τιμή και δόξα σε όλα τα θύματα !
Σας ευχαριστώ
.jpg)
