Γράφει η Ευτυχία Δεσποτάκη
Συχνά ακούμε τη φράση "σήμερα καταστράφηκε ο κοινωνικός ιστός" και εν πολλοίς έτσι έχει συμβεί. Έτσι μας οδήγησαν οι κυβερνώντες και αντιπολιτευόμενοι χρόνια τώρα μέσα από το εκπαιδευτικό σύστημα το οποίο τώρα και τριάντα χρόνια διαμόρφωσαν. Μη ξεχνάμε ότι το εκπαιδευτικό σύστημα παράγει το είδος των πολιτών.
Η λέξη ιστός στην κυριολεξία σημαίνει δίχτυ το οποίο περιέχει διάφορα στοιχεία, τα συνέχει αρμονικά και φαίνονται ένα όμορφο σύνολο, κάτι παραπάνω από το άθροισμα των στοιχείων.
Έτσι και ο κοινωνικός ιστός είναι το ανεπαίσθητο δίχτυ που περιέχει στοιχεία της κοινωνίας: δομές, τάξεις, φορείς, αρχές, κανόνες, νόμους, ρόλους αξίες, που η ίδια η κοινωνία καθόρισε για να εξασφαλίσει τη συνοχή της. Ένα σύνολο λοιπόν, ο κοινωνικός ιστός, που είναι κάτι παραπάνω από το κάθε ένα χωριστό στοιχείο της κοινωνίας.
Στις παραδοσιακές κοινωνίες ήταν όλα διακριτά: ρόλοι, τάξεις.
Ήταν προσωποποιημένα. Υπήρχε μια αναγνώριση στον ανώτερο για οποιοδήποτε λόγο, είτε από σεβασμό, είτε από φόβο-υπήρχε δυστυχώς και ο επιβεβλημένος σεβασμός σε μηδενικά, μα, μήπως και σήμερα δεν υπάρχουν ανώτερα μηδενικά; Η εργασία δεν ήταν αλλοτριωμένη. Ο εργάτης, ο μάστορας, ο τεχνίτης η μοδίστρα είχαν σχέση με το δημιούργημα τους, γιατί το παρήγαγαν ολόκληρο και ήταν το μεράκι τους μέσα στο δημιούργημα. Το έβλεπαν, το καμάρωναν. Το εργαστήριο τους είχε προσωπικότητα και ήταν στέκι και για τους άλλους. Έτσι το επάγγελμα γινόταν και λειτούργημα της κοινωνίας
Σήμερα ο εργάτης παράγει επί οκτώ ώρες μόνο πόδι καρέκλας, ή μόνο βίδες, ή μόνο γαζί και τα σούπερ μάρκετς είναι τόσο απρόσωπα. Ράφια καρότσια, προϊόντα και ταμεία.
Το ίδιο συνέβαινε και με τους παρέχοντες υπηρεσίες στο δημόσιο υπαλλήλους σε υπηρεσίες, εκπαιδευτικούς, σε οργανισμούς κοινής ωφέλειας. Αυτοί ζούσαν μόνιμα για αρκετά χρόνια στις κοινωνίες που υπηρετούσαν, συνδεόταν με τους ανθρώπους του τόπου, γνώριζε ο ένας τον άλλον, συμμετείχαν σε εκδηλώσεις, σε χαρές και σε λύπες.
Σήμερα όλοι οι παραπάνω είναι μεταφερόμενοι από τον τόπο εργασίας. Με το που τελειώνουν φεύγουν, προς τον τόπο κατοικίας που είναι κάποιο αστικό κέντρο. Κανένα άλλο ενδιαφέρον για τον τόπο εργασίας και την κοινωνία.
Εξ άλλου όλοι πια, έχουν τα ίδια πράγματα και αυτό αρκεί: αυτοκίνητο, σπίτι, εξοχικό, κινητό …. Σήμερα είναι η κοινωνία του έχειν. Η παλαιότερη ήταν κοινωνία του Είναι, κατά τον Έριχ Φρόμ,
Με πολλές άλλες σκέψεις, γυρίζω, στα εφηβικά μου χρόνια και θυμάμαι ...
