Με αφορμή το βιβλίο του Αντ. Κατσικανδαράκη:
«Η V Μεραρχία Κρήτης στο Αλβανικό Έπος 1940-41 και η δολοφονία Παπαστεργίου»
«Η V Μεραρχία Κρήτης στο Αλβανικό Έπος 1940-41 και η δολοφονία Παπαστεργίου»
Γράφει ο Γιώργος Πευκιανάκης
Περίεργη υπόθεση η ιστορία, είναι βέβαια επιστήμη. Αλλά τι είναι επιστήμη; Είναι η γνώση που προέρχεται από την έρευνα.
Έχομε ως λαός την πιο μεγάλη μακραίωνη ιστορία αλλά δεν έχομε και ανάλογη γνώση. Αλλά και πώς να έχωμε; Ας πούμε η ιστορία που διδάσκεται στα σχολεία δεν έχει πολύ σχέση με τα γεγονότα.
Η ιστορία ενός που ιδεολογικά ανήκει στην αριστερά δε είναι η ίδια μ’εκείνου ας πούμε του «συντηρητικού». Μα θα μου πείτε εκείνου του ερευνητή πανεπιστημιακού; Θα σας πω, στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι καθηγητές πανεπιστημίων αναδεικνύονται και βάσει της ιδεολογίας των γραφομένων τους. ‘Ένας σύγχρονος ιστορικός είπε πως η νεότερη ιστορία δεν είναι επιστημονικός κλάδος αλλά πεδίο άσκησης πολιτικής
Θα ήταν δυνατόν πριν το 1974 να εκλεγεί καθηγητής με Αριστερή «προοδευτική» θεώρηση; Μετά το 1980 άρχισαν να ψηφίζουν στην ανάδειξη καθηγητών και οι φοιτητές. Δέστε για παράδειγμα σήμερα, όταν μετά από 40 χρόνια καταστροφής των πανεπιστημίων και όχι μόνο, από τον «προοδευτισμό» της αναρχίας και της καταστροφής, πολλοί πανεπιστημιακοί εξακολουθούν να συντάσσονται με τον προοδευτισμό του μηδενισμού γιατί τόσο αυτοί, πρωτίστως δε οι ανάλογοι πολιτικοί, ποντάρουν στην «κρίσιμη ψήφο» οι μεν δια την έδρα και τα πρυτανεία οι δε για την εξουσία και την νομή της. Είναι λοιπόν ηλίου φαεινότερο ότι η γνώση μας πρέπει να είναι συνισταμένη από περισσότερες πηγές πληροφόρησης και η απλούστερη θέση μας είναι: όποιος διαβάζει μια εφημερίδα, όποιος ακούει την μια άποψη, δεν ξέρει όλη την αλήθεια. Να μην αναφερθούμε στο FaceBook.
Η σύγχρονη Ελληνική ιστορία έχει σοβαρούς ιστορικούς και εκατοντάδες εκδόσεις βιβλίων και θεματογραφιών. Περισσότεροι ίσως έχουν ακουστά για τον Κ. Παπαρηγόπουλο, το Σπ. Τρικούπη, τον Π. Κανελλόπουλο, τον Πασχάλη Κιτρομηλίδη, τον Ν. Σβορώνο τον Α. Βακαλόπουλο, τον Θάνο Βερέμη* κ.λ.π..
Επιτομή των όλων θεμάτων και συγγραφέων είναι «η Ιστορία της εκδοτικής Αθηνών -16τόμοι» Πληροφορίες τελευταία αναφέρονται για τον Γ. Δερτιλή ως τον πρύτανη των ιστορικών μας. Το βιβλίο του «Ιστορία της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας 1750-2015 είναι μια σφαιρική ιστορία γεγονότων και πολιτισμού χιλίων περίπου σελίδων των Πανεπιστημιακών εκδόσεων Κρήτης»
Και η πιο μεγάλη ιστορία όμως και η βαθύτερη ανάλυση και ερμηνεία, είναι συνάρτηση πολλών καταγραφών, μαρτυριών, πηγών κ.λ.π., που σημαίνει και ο πιο απλός άνθρωπος είναι ψηφίδα στο ψηφιδωτό της μεγάλης εικόνας και το κάθε συμβάν η κάθε μικρή ιστορία έχει κατά τόπο και χρόνο το ιδιαίτερο βάρος στην πορεία, όχι μόνο της διερεύνησης της αλήθειας αλλά και στον προβληματισμό και την διδαχή που άμεσα ή έμμεσα προκύπτει.
Όπως τον πόλεμο την ευθύνη διεξαγωγής μπορεί να έχει ο στρατηγός αλλά την μάχη δίνει κάθε στρατιώτης, έτσι και στην μικρή ιστορία της «μεγάλης ιστορίας» κάθε άνθρωπος που συμβάλλει, προσφέρει στην ιστορία του τόπου του. Πώς λοιπόν να μη κατατάξω το πρεσβύτη πολυτάλαντο αγωνιστή της ζωής Αντώνιο Κατσικανδαράκη στους εκλεκτούς του τόπου μας, όταν με περισσή αγωνία, ακάματη προσπάθεια και ιερό ζήλο μεταξύ των πολλών άλλων προσφορών – που δεν είναι του παρόντος- έταξε εαυτόν στο χρέος να καταγράψει, να μας αφηγηθεί όσα ο ίδιος έζησε και έγραψε ώστε να υπάρχουν, στη διάθεση των επερχομένων. Ο Α. Κατσικανδαράκης αναδείχθηκε ικανός ιστοριοδίφης –άνθρωπος που συγκεντρώνει υλικό- που ο ίδιος παρουσιάζει, οπωσδήποτε χρήσιμο για την ιστορική μέριμνα.
Τέτοιες αναφορές και κρίσεις είναι οι αναμνήσεις και τα πολυσυλλεκτικά του αφηγήματα. Ό,τι αναφέρεται σε ιστορικά θέματα 1897-1922 δε είναι μόνο ιστορικά χρήσιμα, αλλά προτροπή και ευκαιρία για να ανατρέξει ο αναγνώστης ευρύτερα και συμπληρωματικά για πληρέστερη μελέτη και γνώση.
Σε μια τέτοια προσέγγιση το τελευταίο του βιβλίο «Η μεραρχία της Κρήτης στο Αλβανικό έπος 1940-41 και η δολοφονία του Παπαστεργίου στην Κίσαμο» γίνεται η αφορμή να πληροφορηθεί ο αναγνώστης γενικά για τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο και τα γεγονότα στα Βαλκάνια. Η ζωή του στρατηγού συνυφαίνεται με την ιστορία μας και από τον 1ο παγκόσμιο πόλεμο και την μικρά Ασία, όπου πέρα από τα βιογραφικά και ιστορικά στοιχεία υπάρχουν μαρτυρίες και κατατοπιστικοί χάρτες.
Ο προβληματισμός του συγγραφέα υποδηλώνεται και στον ρόλο των ξένων ιδιαιτέρως των Άγγλων έστω και σε κάποια χρονική απόσταση για όσα θα ακολουθήσουν από την απελευθέρωση και μετά.
Το ίδιο το γεγονός της δολοφονίας του Γ. Παπαστεγίου μετά την αποβίβασή του στην Κίσσαμο 30 Απριλίου 1941, όπως περιγράφεται ή μάλλον όπως βιώνεται από τον προέφηβο τότε συγγραφέα τον οδηγεί σε υποθετικές διαπιστώσεις.
Πέρα από την καταδίκη του γεγονότος, συνειρμικά ακόμη και εκείνος που λίγα ξέρει από την ιστορία, εύκολα σήμερα πληροφορείται ότι, ναι μεν μιλάμε για για «έπος» που όμως με την συνθηκολόγηση λήγει άδοξα αλλά και στην τραγωδία ενός πολέμου όπου η Κρητική μεραρχία από τις 18.000 και πλέον άνδρες του «ήρωα» Παπαστεργίου έχασε το ένα τρίτο της δύνααμής της 4000 νεκροί και τραυματίες και 2-3000 κρυοπαγήματα Συν οι πολλές αιχμαλωσίες και θάνατοι που ακολούθησαν την οπισθοχώρηση. Η διαλυμένη μεραρχία**, οι κουρελήδες ήρωες περιφέρονταν αποδεκατιζόμενοι και οι τυχερότεροι κάποια στιγμή, από την Αλβανία εβδομάδες πεζοπόροι φθάνουν κάπου στην Πελοπόννησο και από εκεί στην Κίσαμο- Θα μπορούσα να τεκμηριώσω πληροφορίες του πατέρα μου, τραυματία, που νοσηλευόμενος στον Ευαγγελισμό συνταλαιπωρήθηκε με όσους εγκλωβίστηκαν στην Αθήνα και πώς κι εκείνος μ' άλλους έφτασε στο Καστέλλι - μετά την κατάληψη της Κρήτης -όπου έτυχαν της Κρητικής φιλοξενίας των ντόπιων και το ενδιαφέρον τους να προωθηθούν στο Ηράκλειο.
Των χιλιάδων ηρώων υπέρ πίστεως και πατρίδος πεσόντων μνημονεύει η Εκκλησία. Η εγκληματική πράξη αφαίρεσης της ζωής του Παπαστεργίου την ημέρα της επιστροφής του στην Κίσαμο, αλλά μετά τον χαμό τόσων χιλιάδων ήταν μια άλλη προστιθέμενη απώλεια. Το χέρι του εκτελεστού όπλισε η τυφλή οργή του άδοξου τέλους του πολέμου, η απώλεια τόσων παλικαριών, οι απόντες, τόσων που έμειναν πίσω χωρίς μέριμνα, στην αναπηρία την πείνα και την αθλιότητα και πόσοι χωρίς επιστροφή; Ο πόλεμος έχει τη δική του δικαιοσύνη μοιράζει δυστυχία και θάνατο- και της μοίρας το μερτικό δεν είναι δίκαιο.
Η αναφορά στη γενναιότητα της 5ης Μεραρχίας και όλων των αγωνισθέντων υπέρ πατρίδος στο έπος του 1940-41 δεν βρήκε δικαίωση όταν έληξε ο πόλεμος: Διχασμός το 1915 διχασμός το 1945! ζητούμενο παραμένει 100 -200 χρόνια μετά, το πώς και το γιατί, που δεν το αναζητούμε πάντα μεταξύ μας αλλά ελαφρύνομε την συνείδησή μας μεταθέτοντας τη ευθύνη στον "ξένο παράγοντα» λες και θα πάψουν ποτέ να διαπλέκονται τα συμφέροντα των ξένων. Πόσο δύσκολη είναι η αυτογνωσία που ωριμάζει και διδάσκει τους λαούς!
Ευχαριστίες στον «σοφό γέροντα» τον τόσο πνευματικά νέο Αντώνη Κατσικανδαράκη και να ευχηθούμε υγεία και δύναμη.
Γ. Πευκιανάκης- 2021
Περίεργη υπόθεση η ιστορία, είναι βέβαια επιστήμη. Αλλά τι είναι επιστήμη; Είναι η γνώση που προέρχεται από την έρευνα.
Έχομε ως λαός την πιο μεγάλη μακραίωνη ιστορία αλλά δεν έχομε και ανάλογη γνώση. Αλλά και πώς να έχωμε; Ας πούμε η ιστορία που διδάσκεται στα σχολεία δεν έχει πολύ σχέση με τα γεγονότα.
Η ιστορία ενός που ιδεολογικά ανήκει στην αριστερά δε είναι η ίδια μ’εκείνου ας πούμε του «συντηρητικού». Μα θα μου πείτε εκείνου του ερευνητή πανεπιστημιακού; Θα σας πω, στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι καθηγητές πανεπιστημίων αναδεικνύονται και βάσει της ιδεολογίας των γραφομένων τους. ‘Ένας σύγχρονος ιστορικός είπε πως η νεότερη ιστορία δεν είναι επιστημονικός κλάδος αλλά πεδίο άσκησης πολιτικής
Θα ήταν δυνατόν πριν το 1974 να εκλεγεί καθηγητής με Αριστερή «προοδευτική» θεώρηση; Μετά το 1980 άρχισαν να ψηφίζουν στην ανάδειξη καθηγητών και οι φοιτητές. Δέστε για παράδειγμα σήμερα, όταν μετά από 40 χρόνια καταστροφής των πανεπιστημίων και όχι μόνο, από τον «προοδευτισμό» της αναρχίας και της καταστροφής, πολλοί πανεπιστημιακοί εξακολουθούν να συντάσσονται με τον προοδευτισμό του μηδενισμού γιατί τόσο αυτοί, πρωτίστως δε οι ανάλογοι πολιτικοί, ποντάρουν στην «κρίσιμη ψήφο» οι μεν δια την έδρα και τα πρυτανεία οι δε για την εξουσία και την νομή της. Είναι λοιπόν ηλίου φαεινότερο ότι η γνώση μας πρέπει να είναι συνισταμένη από περισσότερες πηγές πληροφόρησης και η απλούστερη θέση μας είναι: όποιος διαβάζει μια εφημερίδα, όποιος ακούει την μια άποψη, δεν ξέρει όλη την αλήθεια. Να μην αναφερθούμε στο FaceBook.
Η σύγχρονη Ελληνική ιστορία έχει σοβαρούς ιστορικούς και εκατοντάδες εκδόσεις βιβλίων και θεματογραφιών. Περισσότεροι ίσως έχουν ακουστά για τον Κ. Παπαρηγόπουλο, το Σπ. Τρικούπη, τον Π. Κανελλόπουλο, τον Πασχάλη Κιτρομηλίδη, τον Ν. Σβορώνο τον Α. Βακαλόπουλο, τον Θάνο Βερέμη* κ.λ.π..
Επιτομή των όλων θεμάτων και συγγραφέων είναι «η Ιστορία της εκδοτικής Αθηνών -16τόμοι» Πληροφορίες τελευταία αναφέρονται για τον Γ. Δερτιλή ως τον πρύτανη των ιστορικών μας. Το βιβλίο του «Ιστορία της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας 1750-2015 είναι μια σφαιρική ιστορία γεγονότων και πολιτισμού χιλίων περίπου σελίδων των Πανεπιστημιακών εκδόσεων Κρήτης»
Και η πιο μεγάλη ιστορία όμως και η βαθύτερη ανάλυση και ερμηνεία, είναι συνάρτηση πολλών καταγραφών, μαρτυριών, πηγών κ.λ.π., που σημαίνει και ο πιο απλός άνθρωπος είναι ψηφίδα στο ψηφιδωτό της μεγάλης εικόνας και το κάθε συμβάν η κάθε μικρή ιστορία έχει κατά τόπο και χρόνο το ιδιαίτερο βάρος στην πορεία, όχι μόνο της διερεύνησης της αλήθειας αλλά και στον προβληματισμό και την διδαχή που άμεσα ή έμμεσα προκύπτει.
Όπως τον πόλεμο την ευθύνη διεξαγωγής μπορεί να έχει ο στρατηγός αλλά την μάχη δίνει κάθε στρατιώτης, έτσι και στην μικρή ιστορία της «μεγάλης ιστορίας» κάθε άνθρωπος που συμβάλλει, προσφέρει στην ιστορία του τόπου του. Πώς λοιπόν να μη κατατάξω το πρεσβύτη πολυτάλαντο αγωνιστή της ζωής Αντώνιο Κατσικανδαράκη στους εκλεκτούς του τόπου μας, όταν με περισσή αγωνία, ακάματη προσπάθεια και ιερό ζήλο μεταξύ των πολλών άλλων προσφορών – που δεν είναι του παρόντος- έταξε εαυτόν στο χρέος να καταγράψει, να μας αφηγηθεί όσα ο ίδιος έζησε και έγραψε ώστε να υπάρχουν, στη διάθεση των επερχομένων. Ο Α. Κατσικανδαράκης αναδείχθηκε ικανός ιστοριοδίφης –άνθρωπος που συγκεντρώνει υλικό- που ο ίδιος παρουσιάζει, οπωσδήποτε χρήσιμο για την ιστορική μέριμνα.
Τέτοιες αναφορές και κρίσεις είναι οι αναμνήσεις και τα πολυσυλλεκτικά του αφηγήματα. Ό,τι αναφέρεται σε ιστορικά θέματα 1897-1922 δε είναι μόνο ιστορικά χρήσιμα, αλλά προτροπή και ευκαιρία για να ανατρέξει ο αναγνώστης ευρύτερα και συμπληρωματικά για πληρέστερη μελέτη και γνώση.
Σε μια τέτοια προσέγγιση το τελευταίο του βιβλίο «Η μεραρχία της Κρήτης στο Αλβανικό έπος 1940-41 και η δολοφονία του Παπαστεργίου στην Κίσαμο» γίνεται η αφορμή να πληροφορηθεί ο αναγνώστης γενικά για τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο και τα γεγονότα στα Βαλκάνια. Η ζωή του στρατηγού συνυφαίνεται με την ιστορία μας και από τον 1ο παγκόσμιο πόλεμο και την μικρά Ασία, όπου πέρα από τα βιογραφικά και ιστορικά στοιχεία υπάρχουν μαρτυρίες και κατατοπιστικοί χάρτες.
Ο προβληματισμός του συγγραφέα υποδηλώνεται και στον ρόλο των ξένων ιδιαιτέρως των Άγγλων έστω και σε κάποια χρονική απόσταση για όσα θα ακολουθήσουν από την απελευθέρωση και μετά.
Το ίδιο το γεγονός της δολοφονίας του Γ. Παπαστεγίου μετά την αποβίβασή του στην Κίσσαμο 30 Απριλίου 1941, όπως περιγράφεται ή μάλλον όπως βιώνεται από τον προέφηβο τότε συγγραφέα τον οδηγεί σε υποθετικές διαπιστώσεις.
Πέρα από την καταδίκη του γεγονότος, συνειρμικά ακόμη και εκείνος που λίγα ξέρει από την ιστορία, εύκολα σήμερα πληροφορείται ότι, ναι μεν μιλάμε για για «έπος» που όμως με την συνθηκολόγηση λήγει άδοξα αλλά και στην τραγωδία ενός πολέμου όπου η Κρητική μεραρχία από τις 18.000 και πλέον άνδρες του «ήρωα» Παπαστεργίου έχασε το ένα τρίτο της δύνααμής της 4000 νεκροί και τραυματίες και 2-3000 κρυοπαγήματα Συν οι πολλές αιχμαλωσίες και θάνατοι που ακολούθησαν την οπισθοχώρηση. Η διαλυμένη μεραρχία**, οι κουρελήδες ήρωες περιφέρονταν αποδεκατιζόμενοι και οι τυχερότεροι κάποια στιγμή, από την Αλβανία εβδομάδες πεζοπόροι φθάνουν κάπου στην Πελοπόννησο και από εκεί στην Κίσαμο- Θα μπορούσα να τεκμηριώσω πληροφορίες του πατέρα μου, τραυματία, που νοσηλευόμενος στον Ευαγγελισμό συνταλαιπωρήθηκε με όσους εγκλωβίστηκαν στην Αθήνα και πώς κι εκείνος μ' άλλους έφτασε στο Καστέλλι - μετά την κατάληψη της Κρήτης -όπου έτυχαν της Κρητικής φιλοξενίας των ντόπιων και το ενδιαφέρον τους να προωθηθούν στο Ηράκλειο.
Των χιλιάδων ηρώων υπέρ πίστεως και πατρίδος πεσόντων μνημονεύει η Εκκλησία. Η εγκληματική πράξη αφαίρεσης της ζωής του Παπαστεργίου την ημέρα της επιστροφής του στην Κίσαμο, αλλά μετά τον χαμό τόσων χιλιάδων ήταν μια άλλη προστιθέμενη απώλεια. Το χέρι του εκτελεστού όπλισε η τυφλή οργή του άδοξου τέλους του πολέμου, η απώλεια τόσων παλικαριών, οι απόντες, τόσων που έμειναν πίσω χωρίς μέριμνα, στην αναπηρία την πείνα και την αθλιότητα και πόσοι χωρίς επιστροφή; Ο πόλεμος έχει τη δική του δικαιοσύνη μοιράζει δυστυχία και θάνατο- και της μοίρας το μερτικό δεν είναι δίκαιο.
Η αναφορά στη γενναιότητα της 5ης Μεραρχίας και όλων των αγωνισθέντων υπέρ πατρίδος στο έπος του 1940-41 δεν βρήκε δικαίωση όταν έληξε ο πόλεμος: Διχασμός το 1915 διχασμός το 1945! ζητούμενο παραμένει 100 -200 χρόνια μετά, το πώς και το γιατί, που δεν το αναζητούμε πάντα μεταξύ μας αλλά ελαφρύνομε την συνείδησή μας μεταθέτοντας τη ευθύνη στον "ξένο παράγοντα» λες και θα πάψουν ποτέ να διαπλέκονται τα συμφέροντα των ξένων. Πόσο δύσκολη είναι η αυτογνωσία που ωριμάζει και διδάσκει τους λαούς!
Ευχαριστίες στον «σοφό γέροντα» τον τόσο πνευματικά νέο Αντώνη Κατσικανδαράκη και να ευχηθούμε υγεία και δύναμη.
Γ. Πευκιανάκης- 2021
* Με την ευκαιρία του εορτασμού 1821-2021. Η Cosmote Histori T.V παρουσιάζει 8 θεματικά Ντοκιμαντέρ ¨από την Οθωμανική κυριαρχία στη δημιουργία του Έθνους κράτους των Ελλήνων»
**Το Πλοίο που βούλιαξε,-η μεραρχία διαλύθηκε- πολλοί αξιωματικοί ευκολότερα σώζονται και άλλοι όσοι ικανότεροι. Ο Καπετάνιος νωρίς φθάνει στην ξηρά και θα πάει σπίτι του. Οι άλλοι που έμειναν πίσω πόσο καιρό θα κολυμπούν και πόσοι δεν σώθηκαν!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου