ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΣΕ ΒΟΥΛΓΑΡΩ ΚΑΙ ΤΟΠΟΛΙΑ

Μια επιγραφή που είναι στην εκκλησία ανάμεσα σε Βουλγάρω και Τοπόλια και αναφέρεται οτι την εκκλησία την έκτισε κάποιος Ιάκωβος Γαβαλάς στάθηκε η αιτία να ψαχτεί η περιοχή καλύτερα και να δώσει τις ακόλουθες πληροφορίες! 

Στο βιβλίο του ιστορικού Χ. Γάσπαρης Catastici Feudorum Crete: Catasticum Channe 1314 - 1396 που περιέχει πολλά συμβόλαια της περιόδου αυτής δείχνει ότι οι Γαβαλάδες τον 14ο αιώνα είχαν φέουδα στην Κίσαμο, μάλιστα σε ένα συμβόλαιο Νο 299, αναφέρεται ότι τα Τοπόλια ανήκαν (και) στους Γαβαλάδες. Το χωριό Βουλγάρω αναφέρεται μόνο σε ένα έγγραφο Νο 399 και αφορά κάποιο συμβόλαιο του Μάρκο Viadro.  

Η μεταγραφή της επιγραφής του Αι Γιάννη 

1|+Οἰκοδομΐθη ὁ θεῖος οὗτος κ(αὶ)

2|ἱερὸς ναὸς τοῦ ἐν ἁγίοις π(ατ)ρ(ὸ)ς ἡμ(ῶν)

3|᾽Ϊω(άνν)ου τοῦ Προδ[ρ]όμου δι’ἐξόδου

4| κ(αὶ) κόπου᾽Ϊακώβου Γαβαλὰ.

5| αφʹ οθʹ[..]

Η επιγραφή είναι δηλαδή του 1579, και δεν πρόκειται για αυτόν τον ναό αλλά για κάποιο άλλο που έχει καταστραφεί και με τα υλικά που βρέθηκαν εκεί κτίστηκε η νέα εκκλησία.

Λίγο βορειότερα υπάρχει άλλη μια εκκλησία και αυτή του Αι Γιάννη του Θεολόγου και αυτή με εντοιχισμένη επιγραφή, άγνωστη ως και σήμερα 

Η μεταγραφή της επιγραφής αυτής που την έκτισε κάποιος Σοφιανός λέει:

1|+[..] ἐτελειόθη ὁ θῦος κ(αὶ) πάν[σε]πτος [ναὸς] τοῦ ἁγ(ί)ου Ἰω(άννου)

2|[… πανε]φ(ή)μου παρθένου τοῦ Θεολόγου δὶ’ ἐξόδου κ(αὶ)

3|κό[που ...]στα[…] Σοφιανοῦ. Μνίστιτ[ι], Κ(ύρι)ε,

4|τῆ[ς …]σ[…] τοῦ […]τεκ

5|τοῦ:Ησ[…]η[…].

Η εκκλησία αυτή είναι σίγουρα του 14ου αιώνα και επειδή στην επιγραφή υπάρχουν κάποια στοιχεία, (αμυδρά φαίνεται το κόκκινο πλαίσιο κάτω απο το άσπρισμα) είναι σίγουρα αγιογραφημένη.

Μια πληροφορία για τους συλλόγους των χωριών Τοπόλια και Βουλγάρω που μπορεί αυτές οι δυο εκκλησίες να γίνουν επισκέψιμες ειδικά αυτή του Βουλγάρω που αν συντηρηθεί και φανούν οι αγιογραφίες θα αποτελέσει σίγουρα επισκέψιμο μνημείο μιας και είναι μέσα στο δρόμο προς Λαφονήσι.

Ευχαριστώ για τις πληροφορίες την Δρ. Βασιλική Τσαμάκδα καθηγητρια της χριστιανικής αρχαιολογίας και ιστορίας βυζαντινής τέχνης στο Πανεπιστήμιο Mainz της Γερμανίας.