4 ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΓΙΑ ΓΕΡΑ ΠΟΔΙΑ

4 διαδρομές του ακρωτηρίου της Γραμβούσας για απαιτητικούς. Και οι 4 διαδρομές ξεκινούν απο τον Ξερόκαμπο ή όπως είναι γνωστό σε πολλούς του Μπελιβάνη το μνήμα (το χώρο στάθμευσης των επισκεπτών του Μπάλου).

1. Η Πράσινη διαδρομή η μικρότερη όχι και τόσο δύσκολη είναι προς το εκκλησάκι του Αι Σώστη στα δυτικά του ακρωτηρίου και στο εσωτερικό του κόλπου της Κισάμου μιας ώρας περίπου ξεκινάει από Ξερόκαμπο και καταλήγει στο πεντακάθαρο κολπάκι που φέρει το όνομα το "Αυλάκι του Αι Σώστη" όπου υπάρχει και η ομώνυμη εκκλησία.

Η νέα εκκλησία είναι κτισμένη δίπλα απο την Βενετσιάνικη εκκλησία που έχει καταστραφεί απο τους πειρατές και γιορτάζει στις 7 του Σεπτέμβρη. Στην περιοχή αυτή υπήρχε η αρχαία πόλη-Ιερό Αγνείον (Ρ) αφιερωμένο στον Θεό Απόλλωνα. (λιμήν εστίν έχων ιερό…εσώτερος κόλπος και καλείται Μυρτίλος και ύδωρ έχει Στασιασμοί) και κάποια θεμέλια της διακρίνονται. Συστηματική ανασκαφή στο χώρο δεν έχει γίνει !!

Περισσότερες φώτο ΕΔΩ

Η διαδρομή κάποτε ήταν συντηρημένη αλλά σήμερα είναι σε κακή κατάσταση. 

ΑΙ ΣΩΣΤΗΣ

2. Η πορτοκαλί διαδρομή που ξεκινάει και ακολουθεί το μονοπάτι του Μπάλου αλλά περνάει στην απέναντι μεριά της λιμνοθάλασσας στην χερσόνησο του Τηγανιού. Στην αρχή της διαδρομής υπάρχει ο ιερός ναός του Αγίου Γεωργίου κτισμένος στα θεμέλια αρχαιότερου ναού, πολλοί γωνιόλιθοι αλλά και αρχιτεκτονικά μέλη του παλαιού ναού χρησιμοποιήθηκαν στο κτίσιμο του νέου αυτού ναού. Η αναστήλωση του ναού έγινε το 1977 από τους Γεώργιο Σκαράκη και Κωνσταντίνο Κοκκινάκη.

ΑΙ ΓΙΩΡΓΗΣ

Αν και είναι ο ναός του Αι Γιώργη εντούτοις οι ντόπιοι τον γιορτάζουν τον Ιούνιο στην κινητή εορτή των Αγίων Πάντων, φέτος θα τον γιορτάσουν στις 27 Ιουνίου. Μετά το εκκλησάκι και στο γύρισμα απο τον βοριά στο Τεπέ όπως τον ονομάζουν οι ντόπιοι υπάρχει ο Ριζόσπηλιος όπου βρήκαν τραγικό θάνατο πολλοί επαναστάτες τον Οκτώβρη του 1825 απο τον Μουσταφά Πασά. Στην είσοδο του έχει τοποθετηθεί μαρμάρινη πλάκα απο τον σύλλογο προβολής Κισάμου "Η Γραμβούσα". Το 1985 ο Μανώλης Χριστοφοράκης κουβάλησε ένα τεράστιο ξύλινο σταυρό (υπάρχει στο Τεπέ του Τηγανιού ακόμα) μάλιστα είναι απο τους λίγους που κατέβηκε στο δυσκολο όσο και επικίνδυνο βάραθρο (Ριζόσπηλιος) που πέταξαν οι Τούρκοι τα κορμιά των σκοτωμένων επαναστατών (τα γυναικόπαιδα τα πήραν και τα πούλησαν στην Αίγυπτο), παρουσία των δυο Θανάσηδων (Δεικτάκηδων), και μάζεψε όσα απο τα κόκαλα των Ηρώων υπήρχαν ακόμα εκεί όπου τα τοποθέτησαν σε ξύλινο κιβώτιο στην εκκλησία του Αι Γιωργιού. 

ΡΙΖΟΣΠΗΛΙΟΣ

Η διαδρομή μετά απο εκεί προχωρά στις Βολαξιές, στα Νησάκια, στην Σπηλιάρα και τερματίζει στους Σούρους όπου σήμερα αράζει το μεγάλο πλοίο της γραμμής. 

3. Η κόκκινη διαδρομή που και αυτή ακολουθεί ως ένα σημείο την κατάβαση προς το Μπάλο αλλά μετά παίρνεται το παραθαλάσσιο μονοπάτι στα δυτικά παράλια του ακρωτηρίου περνώντας απο ο Πελεκητός, ο Βορθός, το Κατσούνι, τον Αμμουτσόσπιλιο και τις Βελόνες, τοποθεσίες που έδωσαν οι βοσκοί του ακρωτηρίου σε όλα αυτά τα μέρη που κάθε ένα έχει και μια ιδιαιτερότητα. Στην διαδρομή και στο Κατσούνι υπάρχουν ερείπια Βενετσιάνικης οικίας που μετά έγινε το γνωστό τούρκικο φυλάκιο, που διαδραματίστηκαν τα γεγονότα του 1823 όταν προσποιούμενοι τους Τούρκους οι επαναστάτες κατέλαβαν πρώτα το φυλάκιο και μετά το κάστρο. Βόρια της οικίας που έχει και πηγάδι με πόσιμο νερό υπάρχει αρχαίο νταμάρι όπου πρώτοι Ενετοί πήραν την πέτρα και την μετέφεραν στην Γραμβούσα για να κτίσουν το φρούριο. Ένα τέτοιο ναυάγιο απο πέτρες ανακαλύφθηκε πριν απο 4 χρόνια στην απέναντι μεριά απο αρχαιολόγους της Εναλιών αρχαιοτήτων, σχεδόν άθικτο στο αμμώδη βυθό. ΕΔΩ μπορείτε να δείτε ένα σχετικό αφιέρωμα στην διαδρομή

4. Και τέλος η δυσκολότερη κίτρινη διαδρομή αυτή που καταλήγει στην "Ουρά" του ακρωτηρίου Γραμβούσας εκεί που ενώνονται οι 3 θάλασσες και η θέα είναι ανεπανάληπτη. Αν και πριν χρόνια το μονοπάτι ήταν βατό σήμερα υπάρχει τεράστια δυσκολία λόγω των ζώων που το έχουν χαλάσει στο μεγαλύτερο μέρος του. 

Πάντως η θέα της Ήμερης όσο και της Άγριας Γραβούσας καθ όλη την διαδρομή θα σας ανταμείψουν μάλιστα υπάρχει και σημείο όπου μπορείτε να καθίσετε και να απολαύσετε τα νησάκια αλλά και να ξεκουραστείτε, λίγο μετά τον "Αγκάραθο" ένα φυσικό ίσιωμα όπου το Δασαρχείο πριν απο χρόνια όταν σχεδίασε αυτήν την διαδρομή, τοποθέτησε ένα ηλιακό ρολόι και μερικά παγκάκια.

Το ρολόι μάλλον έσπασε απο κεραυνό και τα κομμάτια του συναρμολογήθηκαν πάλι, φυσικά χρειάζεται μια νέα πλάκα, ας ελπίσουμε οτι ο Δήμος θα δώσει κάτι ανταποδοτικό για εκεί.

Μετά το ρολόι υπάρχει η πιο γνωστή τοποθεσία στην περιοχή "Του Πιπέρη η Ελιά" που όμως σήμερα δεν υπάρχει το δένδρο, όπως λένε αυτοί που την θυμούνται μια κεντρισμένη χοντρολιά σε ένα γκρεμό. Ακολουθεί η Ουρά για τους βοσκούς, οι ψαράδες όμως επειδή την βλέπουν απο την θάλασσα την έχουν βγάλει Τρυπητή λόγω και της τρύπας που απόκτυσε απο τα κύματα. Το σημείο που ενώνονται οι 3 θάλασσες, το γνωστό "μπογάζι" που δεν θα το βρείτε ποτέ δίχως κύματα.

Η ΟΥΡΑ ή ΤΡΥΠΗΤΗ ΤΟΥ ΑΚΡΩΤΗΡΙΟΥ ΓΡΑΜΒΟΥΣΑΣ

Περιττό να σας πω οτι όλες οι διαδρομές χρειάζονται καλό εξοπλισμό, φυσικά νερό και ποτέ μην τις κάνετε τους καλοκαιρινούς μήνες. Την άνοιξη είναι οτι πρέπει που έχουν ανθίσει και τα λουλούδια και δεν έχει πολύ ζέστη.  

Το Ακρωτήρι της Γραμβούσας έχει ακόμα 4 καταπληκτικές διαδρομές 3 στην ρίζα του και μια στον Ταρσανά που θα τις γράψουμε αργότερα.

ΜΟΝΟΠΛΑΤΑΝΟΣ ΚΑΙ ΚΑΜΙΣΑΔΩ

Στην βορειοδυτική μεριά του Προφήτη Ηλία βρίσκεται το εγκαταλελειμμένο πλέον εδώ και πολλά χρόνια χωριό Μονοπλάτανος, με τον Άγιο Αθανάσιο του. Αν και δεν έχουν γραφτεί πολλά για αυτά τα χωριά που βρίσκονται στη Ρίζα του βουνού εντούτοις όλα είναι εγκαταλελειμμένα και ξεχασμένα απο τον χρόνο. Βρύσες, Άνω Βρύσες, Μονοπλάτανος, Καμισάδω, αυτά τα χωριά, σίγουρα Βενετσιάνικων χρόνων, είναι πλέον ένας σωρός πέτρες. 

Αν ανατρέξει κανείς στο διαδίκτυο η μόνη αναφορά που υπάρχει για αυτά τα μέρη στον Ταξιδιωτικό οδηγό της Κρήτης, οτι τα Βαρσαμάκια βρίσκονται κοντά στο σημείο που τοποθετείται το άγνωστο χωριό Μονοπλάτανος και κοντά στο Σφηνάρι και όλη η περιοχή ανήκε στον Ενετό άρχοντα Γρυμάνη, που αιχμαλώτισαν οι επαναστάτες του Καντανολέοντα. Καμιά άλλη αναφορά.

Το χωριό όμως που βρίσκεται κοντινότερα στα Βαρσαμάκια είναι ένα άλλο εγκαταλελειμμένο, το Καμισάδω, στην νοτιοδυτική μεριά του Προφήτη Ηλία, καλά κρυμμένο πίσω απο τα βουνά όπως και και τα Βαρσαμάκια.

Για το Καμισάδω δεν υπάρχουν καθόλου στοιχεία αν και η προφορική παράδοση λέει οτι οι κάτοικοι του όταν έφυγαν απο εκεί πήγαν και έφτιαξαν τα Καμισιανά λίγο μετά το Κολυμβάρι, σήμερα μόνο με αεροφωτογραφία μπορείς να δεις τα σπίτια που υπήρχαν κάποτε ενώ και στα δυο χωριά υπάρχουν εκκλησίες, στον Μονοπλάτανο ο Άγιος Αθανάσιος και στο Καμισάδω ο Άγιος Γεώργιος. Στα Βαρσαμάκια υπάρχει ο Άγιος Δημήτριος. 

Η διαδρομή είναι εύκολη και με τα πόδια ακόμα και απο τον Πλάτανο, ή τις Λουσακιές, με απεριόριστη θέα που όταν ο καιρός είναι καλός φαίνονται όλα τα νησιά που βρίσκονται στα βορειοδυτικά μας, Ποντικός, Αντικύθηρα, Κύθηρα αλλά και τα βουνά της Πελοποννήσου. 

ΣΤΟ ΟΡΟΠΕΔΙΟ ΤΟΥ ΑΙ ΝΙΚΟΛΑ ΣΤΑ ΡΟΔΩΠΟΥ

Στη Χερσόνησο Ροδωπού στο οροπέδιο του Αγίου Νικολάου προς τιμή της παλιά Βυζαντινής εκκλησίας του Αγίου Νικολάου... στέκει μισοερειπωμένη (αποθήκη την έχουν κάνει) δίπλα απο τον άλλο ναό προς χάρη των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης.

 Ο ναός όπως και όλοι οι εγκαταλειμμένοι βυζαντινοί ναοί της Κισάμου κάπου 30 έχω μετρήσει, διατηρεί ακόμα και ο Θεός για πόσο, ένα απο τα επιβλητικότερα στοιχεία ναού στην Κίσαμο ίσως και στην δυτική Κρήτη με την εξώθυρα του να καταλήγει σε ένα οξύκορφο τόξο όπου καταλήγουν οι κεφαλές απο δύο φίδια.

Σπάνιας ομορφιάς και τέχνης απο ντόπια πέτρα φτιαγμένη. Θεωρώ οτι μια προσπάθεια αναστήλωσης της εκκλησίας πριν γίνει ένα σωρό πέτρες απο κάποιον σεισμό είναι δυνατόν αρκεί να το θελήσουν οι κάτοικοι εκεί.
Η διαδρομή είναι εύκολη με τα πόδια, με αυτοκίνητο χρειάζεται 4Χ4, και δεν είναι μακρυά απο το χωριό δεξιά προς τον Γκιώνα.. 

ΑΓΡΙΑ ΓΡΑΜΒΟΥΣΑ

 Η Άγρια Γραμβούσα είναι το νησάκι που βρίσκεται στα βορειοδυτικά του κόλπου της Κισάμου και είναι το πρώτο που συναντάμε βγαίνοντας από τον κόλπο. Η έκταση του είναι 0,825 τ.χλμ. και είναι ακατοίκητο.

Διοικητικά υπάγεται στο δήμο Κισάμου, και η πρόσβαση του είναι δυνατή μόνο με πολύ καλό καιρό. Είναι ένα άγονο νησάκι, επίπεδο στο μεγαλύτερο μέρος του εκτός από το βόρειο τμήμα του που υψώνεται κατακόρυφα από την θάλασσα και φτάνει στα 75 μέτρα όπου βρίσκεται και το φανάρι.(φάρος)

 Στο βόρειο τμήμα του νησιού υπήρχε ο φάρος ο οποίος κατασκευάστηκε το 1874 από την Γαλλική Εταιρεία Φάρων. Το ύψος του πύργου του ήταν 8 μέτρα και το εστιακό του ύψος 96 μέτρα. Καταστράφηκε από τους βομβαρδισμούς των Γερμανών κατά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο.

 Στην Άγρια Γραμβούσα έχουν καταγραφεί 119 διαφορετικά είδη φυτών, ενώ στο νησί υπάρχουν πάνω από 500 ζευγάρια γλάρων που γεννούν κάθε Απρίλιο, υπάρχουν ακόμα αγριοπερίστερα και μαυροπετρίτες. Τα τελευταία χρόνια έχουν αφήσει και κατσίκια στο νησί με τον αριθμό των αρσενικών να φτάνει σήμερα τα 50. 
Αξίζει μια περιπέτεια λίγο μετά τον Μάιο - Ιούνιο που τα γλαρόπουλα είναι μεγάλα και πετούν... Η νότια μεριά του νησιού είναι γεμάτη από κάπαρη. Έχει δυο σπηλιές που στάζουν όλο το χρόνο πόσιμο νερό.

ΟΡΥΧΕΙΑ ΣΙΔΗΡΟΥ ΣΤΙΣ ΑΠΟΠΛΥΣΤΡΕΣ ΡΑΒΔΟΥΧΑ

 Ο Μιχάλης Δημ. Βουτσαδάκης είχε φθάσει τέλος του 19ου αι. στην Αμερική και εργάσθηκε για χρόνια σε μίνες μεταλλείων. Αρχές του 20ού αι. ήλθε στην Κίσαμο με την εμπειρία του και όταν πήγαινε στο κυνήγι πεζοπορώντας για ώρες αντιλήφθηκε τις σκουριές του σιδηρομεταλλεύματος και αυτό του έγινε βραχνάς και όνειρο να αποκτήσει τα δικά του ορυχεία. Με ντόπιους εργάτες και πρωτόγονα μέσα άρχισε το σκάψιμο και με εξορύξεις δημιούργησε γαλαρίες και πηγάδια εξόρυξης.

Το 1905 υπέγραψε συμφωνία με τη γαλλική εταιρία ΜΟΝΦΛΥ και με υπεράνθρωπους κόπους έφτιαξε εναέριο λούκι με ξύλα επενδυμένα με λαμαρίνα χονδρή που στηριζόταν σε συρματόσχοινα για να κατεβάζουν το μετάλλευμα στην ακτή για φόρτωση στα πλοία. Δεν χρησιμοποιήθηκε, όμως, για πολύ, επειδή ξαφνική θαλασσοταραχή κατέστρεψε ο κάτω μέρος της φόρτωσης και απογοητευμένος ο Μιχάλης, που είχε βάλει εκεί όλα του τα χρήματα, ξαναγύρισε το 1912 στην Αμερική. 

Όταν οι εργάτες το μετάλλευμα σε βόλους, φώναζαν πως έβγαλαν... πατάτες και αυτό γινόταν στην περιοχή "Αποπλύστρες", που άγνωστο γιατί, είχε ονομαστεί έτσι.
Ο Μιχάλης πήγε και στους Αγίους Τόπους και από τότε τον γνώριζαν ως Χατζημιχάλη Βουτσαδάκη. Πέθανε το 1957 σε ηλικία 87 ετών.
Αντώνης Πλυμάκης.

Η διαδρομή απο τα Νοπήγεια είναι μιας ώρας περίπου με μονοπάτι που έχουν χαράξει Ορειβατικός Χανίων και Άγγλοι περιπατητές. Είναι εύκολη λίγο πριν το σημείο που κατέληγε το σιδηρομεταλλεύμα προς την θάλασσα, έχει μια δυσκολία αλλά σε αποζημιώνει η θέα και η μεγάλη σπηλιά που υπάρχει στα βόρεια της προβλήτας. Στα νότια της προβλήτας υπάρχει μικρή καλά κρυμμένη παραλία για απαιτητικούς...η πρόσβαση μόνο με σκάφος.

ΦΑΡΑΓΓΙ ΡΟΚΚΑΣ

 Το φαράγγι της Ρόκκας ξεκινάει λίγο έξω από το χωριό Δελιανά και καταλήγει στο Μεσονήσι λίγα χιλιόμετρα έξω από το Κολένι. Είναι μικρό φαράγγι μόλις 3 χιλιόμετρων περίπου και η διαδρομή του είναι σημειωμένη από τον ορειβατικό σύλλογο Χανίων. Η δυσκολία της όμορφης διαδρομής του είναι σε 2-3 σημεία και εκεί πρέπει να ακολουθήσεις τα σημάδια (μπλε χρώματος) για να διασχίσεις τους τεράστιους σχηματισμούς βράχων απο μέσα, η υπόλοιπη διαδρομή είναι πανεύκολη, με το μονοπάτι να είναι ο ίδιος ποταμός.

 Η πεζοπορία μέσα από το φαράγγι είναι μέτριας δυσκολίας και καλό είναι να το διασχίζουμε τετοια εποχή που δεν έχει πολύ ή καθόλου νερό, σε όλες τις άλλες εποχές είναι σχεδόν αδιαπέραστο.

 Σε μερικά σημεία τα κατακόρυφα τοιχώματα θυμίζουν σε μικρογραφία Σαμαριά, ενώ στα μέσα της διαδρομής υπάρχει μονοπάτι που οδηγεί στην μεσαιωνική Ρόκκα. Για όσους δεν θέλουν να κάνουν την διαδρομή από τα Δελιανά, μπορεί να ξεκινήσουν την πεζοπορία τους από την Ρόκκα με μονοπάτι στα νοτιοανατολικά του χωριού και να τερματίσουν στο Μεσονήσι δίπλα από την Βενετσιάνικη εκκλησία της Αγίας Τριάδας. 

ΤΑΡΣΑΝΑΣ ΑΚΡΩΤΗΡΙΟΥ ΓΡΑΜΒΟΥΣΑΣ

Ταρσανάς αρχαία ναυπηγική μονάδα. Βρίσκεται σε δύσκολο σημείο και στην μέση του ακρωτηρίου της Γραμβούσας και κοιτάζει ανατολικά. Αν και σήμερα βρίσκεται πολύ ψηλότερα από την ίσαλο γραμμή της θάλασσας κάποτε θα ήταν ένα με αυτήν αφού σε εκείνο το σημείο η ανύψωση του ακρωτηρίου από τον σεισμό του 365 μ.Χ είναι κοντά στα 6-7 μέτρα και ίσως να την χρησιμοποιούσαν οι ψαράδες, οι πειρατές, οι κάτοικοι του αρχαίου ακρωτηρίου Κώρυκος, σαν καρνάγιο. 
500 μέτρα βορειότερα βρίσκεται η αρχαία πόλη-ιερό Άγνειο

Το ύψος της είναι πάνω από 40 μέτρα έχει φυσικά μπαζωθεί από τον καιρό αλλά και από τους βράχους που έχουν πέσει κατά καιρούς από τους μικροσεισμούς, το βάθος της γύρω στα 100 μέτρα. Η πρόσβαση είναι δύσκολη, παλαιότερα υπήρχε μονοπάτι από βόρεια, σήμερα είναι σε κακή κατάσταση. Με βάρκα και με πολύ καλό καιρό. 

Η σπηλιά είναι γεμάτη από αγριοπερίστερα και φωλιάζει και ένα θαλασσοπούλι η γνωστή σε μας Αρτένα. Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει ο αγαπημένος χώρος αναρριχητών.

ΠΕΤΡΟΥ ΚΑΙ ΠΑΥΛΟΥ ΣΤΑ ΡΟΔΩΠΟΥ

Απο δω πέρασε λένε ο Απόστολος Πέτρος όταν τον κουβαλούσαν στην Ρώμη. Από δω πέρασαν εκατοντάδες Σταυροφόροι βρίσκοντας απάνεμο λιμανάκι στα νότια του όρμου που ονομάζεται Άκρα Νησί. Από δω πέρασαν και αρκετοί σφουγγαράδες του προπερασμένου αιώνα βρίσκοντας και αυτή στέγη στις καταιγίδες τους. Οι περισσότεροι άφησαν το αποτύπωμα τους πάνω στις αγιογραφίες που πραγματικά αποτελούν, τα χαράγματα, απόδειξη ιστορίας.

Ο ναός είναι ένα λίθινο κτίσμα, θολωτό, με κεραμίδια. Δεν αναφέρεται στην απογραφή των μονών του 1637 εντούτοις μόνο απο την παραπάνω εικόνα φαίνεται οτι υπήρχε το 1577. Οι αγιογραφίες έγιναν από τον αγιογράφο Προβατά. Είναι σε κακή κατάσταση λόγω του χρόνου και της υγρασίας, μάλιστα δεν έφταναν τ' άλλα που πέρασαν απο τους κάθε λογής επισκέπτες έχουμε και το άσπρισμα πάλι που έχει χαλάσει ένα μέρος της. (φωτο κάτω)

Φυσικά υπάρχουν και σύγχρονα χαράγματα τα περισσότερα ευδιάκριτα "ΓΕΟΡΓΙΛΑΣ ΠΑΓΑΣ". Συνολικά υπάρχουν 66 χαράγματα και άλλα τόσα χάθηκαν αφού υπάρχουν αρκετές κατεστραμμένες αγιογραφίες, με το πιο ενδιαφέρον για μένα αυτό που έγραψε κάποιος σφουγγαράς απο την Τήλο, με ημερομηνία 1523. 

Στην περιοχή σώζονται ακόμα κτίσματα που αποτελούσαν μάλλον χώρους της μονής λίθινη θολωτή αποθήκη, δύο στέρνες, το Ηγουμενικό -επίσημη κατοικία της μονής-, παλαιό ελαιοτριβείο, διάσπαρτα ερείπια γύρω από το ναό, ενώ σε μικρή ακτίνα υπάρχουν άλλα δύο κτίσματα.

Η διαδρομή μπορεί να γίνει με αυτοκίνητο 4Χ4, σήμερα είναι πολύ δύσκολη λόγω των βροχών. Ως την εορτή της Μονής όμως 29 του Ιούνη, όπως με διαβεβαίωσε ο βοσκός που βρήκα εκεί κοντά ο δρόμος θα είναι εντάξει.
Αξίζει μια βόλτα σας... είτε με βάρκα απο την Κίσαμο, έχει και μικρή παραλία, είτε με τα πόδια απο την Μονή του Γκιώνα 40 λεπτά και 60 η επιστροφή.
Φυσικά καλύτερος μήνας για την βόλτα ο Μάιος!!

7 ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΓΙΑ ΑΠΑΙΤΗΤΙΚΟΥΣ

3η διαδρομή Τοπόλια-Νησί-Μουρί-Λατζιανά-Βουλγάρω γύρω στα 11 χιλιόμετρα με λίγες ανηφόρες.
Μια διαδρομή μέσα στο πράσινο με πολλές παλιές βυζαντινές εκκλησίες και μικρές όμορφες γειτονιές. 

ΒΑΡΔΑ

Από τα Τοπόλια η αρχή κατηφορίζουμε προς το φαράγγι και απο την Βάρδα μια υπέροχη βενετσιάνικη γέφυρα περνάμε στο απέναντι βουνό με κατεύθυνση το Νησί, ένας οικισμός που είναι σχεδόν εγκαταλελειμμένος, σε πολλά σημεία συναντάμε το παλιό καλντερίμι που ένωνε το Μουρί με τα Τοπόλια. Στο Νησί βρισκόμαστε απέναντι απο το φαράγγι των Τοπολίων και η θέα είναι φανταστική. Εκεί υπάρχει και ο ναός της Παναγίας 12ου αιώνα. Η επόμενη στάση είναι το Μουρί, όπου βρίσκεται ο ερειπωμένος ναός του Αγίου Γεωργίου και ο Άγιος Νικόλαος του 11ου αιώνα με υπέροχες αγιογραφίες. Κατηφορίζουμε προς τα

ΑΓΙΑ ΒΑΡΒΑΡΑ

Λατζιανά όπου κάνουμε μια στάση στον Άγιο Αντώνιο να θαυμάσουμε την θέα όλου του Κισαμίτικου κόλπου αλλά και τις πολλές, 9 αν δεν κάνω λάθος γειτονιές του Βουργάρω. Στα Λατζιανά αφού δροσιστούμε στην κοινοτική βρύση επισκεπτόμαστε τον Ναό της Αγίας Βαρβάρας που είναι κτισμένος πάνω σε παλιό ελληνιστικό ναό. Τερματίζουμε στο Βουλγάρω και πίνουμε μια γκαζόζα στα καφενεία του χωριού.
Στην διαδρομή συναντάμε και τα καρβουνοκαμίνια της Κισάμου. Η διαδρομή γίνεται και αντίθετα.

7 ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΓΙΑ ΑΠΑΙΤΗΤΙΚΟΥΣ

2η Κάμπος Ιναχωρίου - Πλατανάκια

Ο δρόμος (κόκκινη διαδρομή) ξεκινάει λόγο πριν το πανέμορφο χωριό Κάμπος. Ενώ το καταπράσινο φαράγγι (κίτρινη διαδρομή) που καταλήγει στα Πλατανάκια ξεκινάει λίγο δυτικά του χωριού. Όλο το φαράγγι διασχίζει μονοπάτι που είναι δίπλα στο ποτάμι το οποίο τρέχει νερό όλο το χρόνο. Σε ορισμένα σημεία το μονοπάτι ήταν φτιαγμένο απο κάποιο πρόγραμμα του τότε δήμου Ιναχωρίου. Στα τοιχώματα του φαραγγιού που είναι κάθετα υπάρχουν φωλιές γυπαετών.
Το ποτάμι οι ντόπιοι το λένε Μεσοχωριανό και το βουνό Κουτρούλη που έχει ύψος 1071 μ. Στα μέσα της διαδρομής συναντάμε την εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης που είναι κτισμένη δίπλα σε ένα βράχο που μοσχοβολά απο δίκταμο. Την έκτισαν οι χωριανοί με πρωτομάστορα τον Θοδωρή Μαρκάκη το 1934 κουβαλώντας όλα τα υλικά στις πλάτες τους. Μετά την εκκλησία συναντάμε ένα εγκαταλελειμμένο χωριό, ενώ είναι πρωτόγνωρο οτι σ' όλη την κακοτράχηλη περιοχή καλλιεργούσαν στάρι όπου φαίνονται πεντακάθαρα τα αλώνια.

Στο τέλος της διαδρομής ένα μπάνιο είναι οτι πρέπει σε μια παραλία που θα είσαστε σίγουροι μόνοι.
Αξίζει να πάτε με τα πόδια.