Γράφει ο Μανώλης Κουφάκης*
Το χαρακτηριστικό των τεχνολογιών της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης, τις πρώτες ημέρες της οποίας διάγουμε, είναι ότι «αγγίζουν» οντολογικά τον άνθρωπο· πάει να πει «αγγίζουν» την ίδια τη φύση του ανθρώπου και τείνουν να την αλλάξουν.
Η Τεχνητή Νοημοσύνη και η γενετική μηχανική «υπόσχονται» και νομοτελειακά τείνουν να δημιουργήσουν όντα νοημοσύνης και ρώμης ανώτερης του σημερινού ανθρώπου, του γνωστού ως Homo Sapiens.
Σε προηγούμενο άρθρο είδαμε πώς η βιοτεχνολογία με αλλεπάλληλες γονιδιακές παρεμβάσεις μπορεί να αναβαθμίσει τον άνθρωπο, ουσιαστικά σε ένα άλλο είδος.
Ερευνητές του ΜΙΤ έφτιαξαν μια συσκευή που μπορεί και διαβάζει την ανθρώπινη σκέψη. Φοράς τη συσκευή αυτή, που μοιάζει με ακουστικά κεφαλής, πλοηγείσαι στο ίντερνετ και διαχειρίζεσαι με το μυαλό σου και μόνο, κάθε συσκευή που είναι διασυνδεδεμένη με το ίντερνετ, όπως υπολογιστές, κινητά τηλέφωνα, οικιακές συσκευές κ.ά.
Ένα άλλο παράδειγμα: Το 2018 επινοήθηκαν εγκεφαλικά εμφυτεύματα που ενισχύουν την ανθρώπινη μνήμη έως και 30%. Αρχικά, τα εμφυτεύματα προορίζονται για ασθενείς που πάσχουν από αλτσχάϊμερ ή άνοια. Γιατί όμως να μην τα χρησιμοποιήσουν και υγιείς, αν είναι να τους αυξήσει τη μνήμη κατά 30%; Αλήθεια, πόσο μπορεί να έχει γίνει το 30% σε 100 χρόνια από σήμερα; Σήμερα, αν η καρδιά σου έχει αδύναμο παλμό, μπορείς να της βάλεις ένα βηματοδότη. Η διαδικασία θεωρείται ρουτίνα.
Αν λοιπόν υπάρξει στο μέλλον ένας βηματοδότης για το μυαλό, γιατί να τον απορρίψουμε;
Βλέπουμε λοιπόν ότι η συνύπαρξη της γενετικής μηχανικής, της Τεχνητής Νοημοσύνης και του διαδικτύου κυοφορεί καινοφανή υβριδικά όντα στην κοινωνία μας, των οποίων την παρουσία θα πρέπει να διαχειριστούμε ή εναλλακτικά, εκείνα να διαχειριστούν τη δική μας.
Μέσα από το εξαιρετικό βιβλίο του Γιώργου Χατζηβασιλείου «Φιλοσοφία της Τεχνητής Νοημοσύνης», παρακολουθούμε την ακαδημαϊκή συζήτηση που έχει αρχίσει τα τελευταία χρόνια πάνω στα θέματα αυτά και η οποία δημιούργησε, πλάι στην έννοια του «ανθρωπισμού» και τις έννοιες του «υπερανθρωπισμού» και του «μετανθρωπισμού».
Εδώ θα προσπαθήσουμε να ορίσουμε κάπως αυτές τις έννοιες, κλείνοντας έτσι τη σειρά των άρθρων πάνω στην νέες προηγμένες τεχνολογίες.
Με τον όρο «ανθρωπισμό» εννοούμε τη στάση ζωής η οποία θεωρεί τον άνθρωπο κέντρο του κόσμου και κεντρική αξία της. Μια αντίληψη που πρεσβεύει ότι ο άνθρωπος πρέπει να είναι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της κοινωνίας και του πολιτισμού. Κριτήριο της προόδου
σε κάθε τομέα οφείλει να είναι η ελευθερία του και η ποιότητα της ζωής του και οι τρόποι συμπεριφοράς που επιδεικνύει ο άνθρωπος στον συνάνθρωπό του.
Ο «υπερανθρωπισμός» υποστηρίζει ότι ο άνθρωπος δεν είναι κάτι το αμετάβλητο ή ιδιαίτερο μέσα στη φύση. Δεν είναι η κορωνίδα της δημιουργίας. Ο Homo Sapiens είναι ένα πλάσμα γεμάτο αδυναμίες και ατέλειες τις οποίες έχει την ηθική υποχρέωση να απαλείψει αφού η
τεχνολογία τού δίνει αυτή τη δυνατότητα. Ο άνθρωπος δηλαδή οφείλει να αναβαθμίσει τεχνολογικά τις σωματικές και διανοητικές του ικανότητες.
Να γίνει, δηλαδή, υπεράνθρωπος. Ωστόσο ο υπεράνθρωπος δεν είναι τόσο απομακρυσμένος από τον άνθρωπο ώστε τα δύο είδη να μην επικοινωνούν μεταξύ τους.
Αντίθετα, ο «μετανθρωπισμός» είναι μια ενδεχόμενη μελλοντική συνθήκη από όντα, δημιουργήματα της τεχνολογίας, που θα υπερβαίνουν κατά πολύ την ευφυία του ανθρώπου και δεν θα έχουν καμία σχέση με αυτόν.
Θα αντιλαμβάνονται το σύμπαν εντελώς διαφορετικά και ζητήματα όπως η ανθρώπινη ηθική θα είναι γι’ αυτά εντελώς ακατανόητα.
Οι Homo Neanderthal, οι Homo Erectus, οι Homo Floresiensis, οι Homo Denisovan κ.ά. είναι είδη του ανθρώπινου γένους που υπήρξαν πριν από εμάς. Τι άραγε μας κάνει να πιστεύουμε ότι εμείς, οι Homo Sapiens, θα είμαστε το τελευταίο είδος ανθρώπων πάνω στη Γη;
* Δρ. Μηχανικός
τ. Δ/ντής ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε.
Η Τεχνητή Νοημοσύνη και η γενετική μηχανική «υπόσχονται» και νομοτελειακά τείνουν να δημιουργήσουν όντα νοημοσύνης και ρώμης ανώτερης του σημερινού ανθρώπου, του γνωστού ως Homo Sapiens.
Σε προηγούμενο άρθρο είδαμε πώς η βιοτεχνολογία με αλλεπάλληλες γονιδιακές παρεμβάσεις μπορεί να αναβαθμίσει τον άνθρωπο, ουσιαστικά σε ένα άλλο είδος.
Ερευνητές του ΜΙΤ έφτιαξαν μια συσκευή που μπορεί και διαβάζει την ανθρώπινη σκέψη. Φοράς τη συσκευή αυτή, που μοιάζει με ακουστικά κεφαλής, πλοηγείσαι στο ίντερνετ και διαχειρίζεσαι με το μυαλό σου και μόνο, κάθε συσκευή που είναι διασυνδεδεμένη με το ίντερνετ, όπως υπολογιστές, κινητά τηλέφωνα, οικιακές συσκευές κ.ά.
Ένα άλλο παράδειγμα: Το 2018 επινοήθηκαν εγκεφαλικά εμφυτεύματα που ενισχύουν την ανθρώπινη μνήμη έως και 30%. Αρχικά, τα εμφυτεύματα προορίζονται για ασθενείς που πάσχουν από αλτσχάϊμερ ή άνοια. Γιατί όμως να μην τα χρησιμοποιήσουν και υγιείς, αν είναι να τους αυξήσει τη μνήμη κατά 30%; Αλήθεια, πόσο μπορεί να έχει γίνει το 30% σε 100 χρόνια από σήμερα; Σήμερα, αν η καρδιά σου έχει αδύναμο παλμό, μπορείς να της βάλεις ένα βηματοδότη. Η διαδικασία θεωρείται ρουτίνα.
Αν λοιπόν υπάρξει στο μέλλον ένας βηματοδότης για το μυαλό, γιατί να τον απορρίψουμε;
Βλέπουμε λοιπόν ότι η συνύπαρξη της γενετικής μηχανικής, της Τεχνητής Νοημοσύνης και του διαδικτύου κυοφορεί καινοφανή υβριδικά όντα στην κοινωνία μας, των οποίων την παρουσία θα πρέπει να διαχειριστούμε ή εναλλακτικά, εκείνα να διαχειριστούν τη δική μας.
Μέσα από το εξαιρετικό βιβλίο του Γιώργου Χατζηβασιλείου «Φιλοσοφία της Τεχνητής Νοημοσύνης», παρακολουθούμε την ακαδημαϊκή συζήτηση που έχει αρχίσει τα τελευταία χρόνια πάνω στα θέματα αυτά και η οποία δημιούργησε, πλάι στην έννοια του «ανθρωπισμού» και τις έννοιες του «υπερανθρωπισμού» και του «μετανθρωπισμού».
Εδώ θα προσπαθήσουμε να ορίσουμε κάπως αυτές τις έννοιες, κλείνοντας έτσι τη σειρά των άρθρων πάνω στην νέες προηγμένες τεχνολογίες.
Με τον όρο «ανθρωπισμό» εννοούμε τη στάση ζωής η οποία θεωρεί τον άνθρωπο κέντρο του κόσμου και κεντρική αξία της. Μια αντίληψη που πρεσβεύει ότι ο άνθρωπος πρέπει να είναι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της κοινωνίας και του πολιτισμού. Κριτήριο της προόδου
σε κάθε τομέα οφείλει να είναι η ελευθερία του και η ποιότητα της ζωής του και οι τρόποι συμπεριφοράς που επιδεικνύει ο άνθρωπος στον συνάνθρωπό του.
Ο «υπερανθρωπισμός» υποστηρίζει ότι ο άνθρωπος δεν είναι κάτι το αμετάβλητο ή ιδιαίτερο μέσα στη φύση. Δεν είναι η κορωνίδα της δημιουργίας. Ο Homo Sapiens είναι ένα πλάσμα γεμάτο αδυναμίες και ατέλειες τις οποίες έχει την ηθική υποχρέωση να απαλείψει αφού η
τεχνολογία τού δίνει αυτή τη δυνατότητα. Ο άνθρωπος δηλαδή οφείλει να αναβαθμίσει τεχνολογικά τις σωματικές και διανοητικές του ικανότητες.
Να γίνει, δηλαδή, υπεράνθρωπος. Ωστόσο ο υπεράνθρωπος δεν είναι τόσο απομακρυσμένος από τον άνθρωπο ώστε τα δύο είδη να μην επικοινωνούν μεταξύ τους.
Αντίθετα, ο «μετανθρωπισμός» είναι μια ενδεχόμενη μελλοντική συνθήκη από όντα, δημιουργήματα της τεχνολογίας, που θα υπερβαίνουν κατά πολύ την ευφυία του ανθρώπου και δεν θα έχουν καμία σχέση με αυτόν.
Θα αντιλαμβάνονται το σύμπαν εντελώς διαφορετικά και ζητήματα όπως η ανθρώπινη ηθική θα είναι γι’ αυτά εντελώς ακατανόητα.
Οι Homo Neanderthal, οι Homo Erectus, οι Homo Floresiensis, οι Homo Denisovan κ.ά. είναι είδη του ανθρώπινου γένους που υπήρξαν πριν από εμάς. Τι άραγε μας κάνει να πιστεύουμε ότι εμείς, οι Homo Sapiens, θα είμαστε το τελευταίο είδος ανθρώπων πάνω στη Γη;
τ. Δ/ντής ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου