ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΣΤΡΕΒΛΩΣΕΙΣ

 Γράφει η Ευτυχία Δεσποτάκη
Η κάθε πράξη και ενέργεια του ανθρώπου καλή ή κακή προϋποθέτει ένα ήθος και μια νοοτροπία, που έχει διαμορφωθεί σε αυτόν ενσυνείδητα ή ασυνείδητα. Μια νοοτροπία ατομική ή ομαδική, που χρόνια καλλιεργείται και διαιωνίζεται σαν  αξία μέσα στην κοινωνία που ζει το άτομο, 
Πολλές φορές όμως αξίες και ήθη διαστρεβλώνονται και αν δεν γίνονται γραφικότητες μπορεί να καταλήγουν και επικίνδυνες. Η παλικαριά και η λεβεντοσύνη είναι έννοιες που εμπεριέχουν πολλά στοιχεία εξωτερικά και εσωτερικά ενός ατόμου όπως: παρουσία, αξιοπρέπεια, ειλικρίνεια, σεβασμό στον αδύναμο, δικαιοσύνη, αλλά και τόλμη ή ανδρεία. Τόσο η τόλμη όσο και η ανδρεία είναι έννοιες που σημαίνουν ότι, ενώ γνωρίζομε τον κίνδυνο τον αψηφούμε, γιατί με βάση την ηθική κάτι υψηλότερο πρέπει να διασώσουμε. Οι έννοιες αυτές δεν μονοπωλούνται από ορισμένες φυλές, ράτσες και οικογένειες ..  
  Η Κρήτη στην ιστορική της πορεία, καθόλου εύκολη, καθώς για πολλά χρόνια διεκδικούσε την αυτονομία της, ύστερα την ένωση με την Ελλάδα, ύστερα αντιστάθηκε στους Γερμανούς, έδωσε δείγματα απαράμιλλης παλικαριάς και λεβεντοσύνης.
Ωστόσο, σήμερα, δεν είναι λίγες οι φορές που η εικόνα της Κρήτης, αμαυρώνεται λόγω διαστρέβλωσης της παράδοσης και των αξιών της, όπως εκφράζεται  μέσα από τις μαντινάδες της και τα ριζίτικα τραγούδια της.
Πολλές παραβατικές συμπεριφορές τόσο στον οικονομικό τομέα, όσο και στον κοινωνικό γίνονται αφορμή να χαρακτηρίζονται άσχημα ολόκληρες κοινωνικές ομάδες και να περιθωριοποιούνται. Φαινόμενα όπως η ζωοκλοπή, η οπλοχρησία και η οπλοκατοχή, χρόνια ταλανίζουν την Κρήτη. Τα παραπάνω, παλιά φαινόμενα  και άλλα νεότερα που συμβαίνουν, στα πλαίσια του αδίστακτου κέρδους   πολλαπλασιάζονται τελευταία με την ανοχή της πολιτείας και της κοινωνίας και διόρθωση δεν υπάρχει. Όσον αφορά την οπλοχρησία, όσες φορές αναζητήθηκε  λύση, προβλήθηκε η δικαιολογία ότι «ο Κρητικός πρέπει να έχει τα όπλα του,....
... γιατί με αυτά αντιμετώπισε τους Γερμανούς, όταν ο τακτικός στρατός δεν είχε επιστρέψει από την Αλβανία…», έτσι πολύ εύκολα ο καθένας κυκλοφορεί αρματωμένος και με πολύ ευκολία καθαρίζει μόνος του καταστάσεις δίκαιες και μη. Ας μη ξεχνούμε ποτέ τον άδικο χαμό του άτυχου φοιτητή Μανόλη στο Ρέθυμνο. Πρόσφατη διαφωνία γονέων, καταλήγει σε τραυματισμό μαθητή κατόπιν οπλοχρησίας Γαμήλια και άλλα γλέντια που καταλήγουν σε τραγωδίες λόγω άσκοπων πυροβολισμών. 
Στη Δυτική ορεινή Κρήτη δεν υπάρχει ταμπέλα στο δρόμο που να μην είναι πυροβολημένη. Και αναρωτιέται κανείς: είναι όλοι αυτοί οι αρματωμένοι  λεβέντες και παλικάρια; Όχι βέβαια: Αυτοί είναι «παλικαράδες». Διαστρέβλωση της παλικαριάς και της αντρειοσύνης αποτελούν οι άσκοποι πυροβολισμοί εδώ και εκεί και η μεταβολή κάθε χαροκοπιάς, εορτής ή υποδοχής πολιτικών προσώπων σε πεδίο μάχης, με αθώα θύματα πολλές φορές.;  
Στα πλαίσια της παράδοσης εξαπλώνεται η ενδυμασία με τα μαύρα πουκάμισα (δεν αναφερόμαστε στους πενθούντες) ακόμα και σε μικρά παιδιά, που επιβάλλουν μια βαριά ατμόσφαιρα, ειδικά σε ώρες χαράς, χωρίς κανένα νόημα. Ο παλιός γενναίος Κρητικός φορούσε το μαύρο πουκάμισο και τη μαύρη   τσουτσουλάτη πετσέτα με τα κρόσια στο κεφάλι (τα κρόσια συμβόλιζαν το δάκρυ του) γιατί πενθούσε την Τουρκοκρατούμενη και αργότερα τη Γερμανοκρατούμενη  και χαροκαμένη Κρήτη. Ήταν ο Κρητικός  της αντίστασης και του βουνού, μιας εποχής. Ήταν ο αετός που "καθόταν σε ψηλό βουνό σε ριζιμιό χαράκι και παρακαλούσε τον ήλιο να ανατείλει για να λιώσουνε τα χιόνια της σκλαβιάς από τα φτερά του". Εξ άλλου δεν υπήρχε σπίτι που να μη πενθεί σκοτωμένο, ιδιαίτερα στα μαρτυρικά χωριά της πατρίδας μας κατά την κατοχή. Αυτό το ήθος διασώζεται μέσα στα καταπληκτικά ριζίτικα τραγούδια μας, που έπαψαν δυστυχώς να ακούγονται στις χαρές των ανθρώπων εξοβελισμένα από τις εκκωφαντικές μουσικές .
  Σήμερα δυστυχώς άλλες οι συνθήκες των ορεινών περιοχών,ευνοούν για πολλούς λόγους παραβατικές συμπεριφορές  ορισμένων κατοίκων που δεν συνάδουν με την ενδυμασία των παλιών Κρητικών. Δε γεννούν παλληκάρια από μόνα τα βουνά. Οι συνθήκες και οι περιστάσεις γεννούν τους γενναίους όπως προαναφέρθηκε .
Πίσω από αυτό όμως διαμορφώνονται ομάδες  δήθεν πιο αυθόρμητες ,πιο  ξεχωριστές, πιο λεβέντες, πιο άντρες, δήθεν πιο παραδοσιακοί, που πίνουν κούπες και γλεντούν χωρίς γυναίκες, και υποτιμούν άλλους που δεν είναι τόσο φανατικά παραδοσιακοί, δε μεθούν, δε πυροβολούν, δεν αυθαδιάζουν. Αρκετές φορές μπορεί να  τους εξευτελίσουν ως σύγχρονους  και πολιτισμένους, είτε προσπαθώντας να τους μεθύσουν ή πετώντας τους υβριστικες κουβέντες. Πολλές φορές γλέντια καταλήγουν σε καυγάδες και ξύλο και άλλες γελοιότητες.
Μήπως λοιπόν αυτή η διαστρέβλωση της παράδοσης κάποιες φορές  δημιουργεί ασυνείδητα αντίπαλες ομάδες; Οι ζωηροί, οι παραδοσιακοί, οι αδούλωτοι, που δεν δέχονται εύκολα το διαφορετικό, που μπορεί να νιώθουν και παραγκωνισμένοι, αλλά που μπορεί και να παραβιάζουν νόμους, αρχές ακόμη και να παίρνουν το νόμο στα χέρια τους, γιατί έχουν και τον τρόπο να προστατεύονται και να προστατεύουν;  Είναι αυτοί που εύκολα προβάλλουν το «ξέρεις ποιος είμαι εγώ;»  
Από την άλλη είναι οι ξένοι ως προς τη νοοτροπία αυτή, που συνταιριάζουν και την παράδοση και την εξέλιξη και πορεύονται, χωρίς προκλήσεις, πορεύονται στα γράμματα, την τέχνη τους, την επιστήμη τους  τις αρχές και τις αξίες τους  νομοταγείς, αλλά και προβληματισμένοι, για το μέλλον  της Κρήτης. Μήπως σε αυτούς οι πρώτοι θέλουν να επιβληθούν, και κάποιες φορές μοιραία;
Και τελειώνοντας θέλω να αναφερθώ, γιατί δεν το θεωρώ άσχετο με τα προαναφερθέντα στο στυγερό έγκλημα με τη δολοφονία των τεσσάρων «αιγάγρων», προφανώς για να κάνουν ξεχωριστά κάποια κρητικά τραπέζια, ακριβωπληρωμένα βέβαια, όχι στα πλαίσια της φιλοξενίας της Κρήτης. 
Αποκλείεται αυτοί να γνωρίζουν τον Ξένιο Δία. 
Επίσης θέλω να τους θυμίσω το ριζίτικο στίχο
Αγρίμια κι αγριμάκια μου λάφια μου μερωμένα
Πέστε μου που ναι οι τόποι σας και πουν τα χειμαδιά σας;
-Γκρεμνά ναι μας οι τόποι μας λέσκες τα χειμαδιά μας…

Αθώοι οι αίγαγροι σας απάντησαν κι εσείς αθεόφοβοι τους βρήκατε………..