ΟΙ ΒΕΓΓΑΖΙΟΙ ΤΩΝ ΧΑΝΙΩΝ

 Από το βιβλίο του Μιχάλη Αναστασάκη "Ιστορία της Κισαμου"

Ανέφερον περί Βεγγαζίων, χωρίς να εξηγήσω πως αυτοί ευρέθησαν εν Χανίοις καὶ ήδη το πράττω. Μετά το 1980 καὶ τὴν εφαρμογὴν τῆς Συνθήκης τῆς Χαλέπας, τι Χριστιανικόν στοιχείον της πόλεως επλεόναζε καταπληκτικώς. Το εμπόριον περιήλθεν εἰς χείρας Χριστιανών ὀλίγον κατ᾿ ολίγον καὶ σχεδόν εξ ολοκλήρου, καθώς καὶ αὐτὸ τοῦ ἐλαίου, οπερ ητο πρότερον σχεδόν ἀποκλειστικώς εἰς χεῖρας των Λαδομαγατζετζήδων αγάδων και Μπέηδων. Οι Τούρκοι, στενοχωρούμενοι διά τήν μεταβολήν αὐτήν, ἀρχικως ἐζήτησαν καί μετέφερον, ὡς ἀχθοφόρους, ὀλίγους τινάς εκ Τριπολίτιδος Βεγγαζίους. Κατόπιν μετεκάλεσαν καί ἄλλους, ἀνελθόντας μετὰ των οικογενειών των εἰς 3.500 - 4000, με σκοπόν αποκελιστικὸν πλέον τὴν ἐνίσχυσιν τοῦ Τουρκικού στοιχείου των Χανίων. Λαός ζωηρός, φιλόπονος καί εὐφυής, τυχών και πλείστων περι ποιήσεων εκ μέρους των ομοθρήσκων του, ταχέως, ἀπέκτησεν ἐπιρροήν καί πολιτικήν δύναμιν. Η Διοίκησις τους εγκατέστησεν εις τους μεταξύ Χανίων, Φαλήρου, Μπόλαρη και Δικαστηρίων ἀγρούς, εἰς ιδίους συνοικισμούς, καθώς και προς τήν Καινούργιαν Χώραν μὲ τας γραφικάς καλύβας των, πρό πάντων εις  Άνω Κούμ Καπί περί το Τζαμί. Ολίγον κατ' ολίγον, πολλοί εξ αυτων ἐγένοντο πλούσιοι κτίσαντες καί διωρόφους οικίας, ήλθον δὲ εἰς επιμιξίαν καί πρός τούς ομοθρήσκους των.

 Επί εικοσαετίαν, ήτοι μέχρι της ελεύσεως του Πρίγκηπος Γεωργίου, κατείχον τὰς μεταφοράς των πάντων και ησαν οι μοναδικοί αχθοφόροι τῶν Χανίων, σπανίως δε ενεφανίζετο Χριστιανός εις τὸ επάγγελμα αυτό. Οι γεροντότεροι θα ενθυμουνται ακόμη ότι είχον σωματείον, δηλαδή ήσαν οργανομένοι, με επὶ κεφαλής τους δύο ἀδελφούς Αρχιχαμάληδες, οπωσδήποτε σοβαρούς κα τιμίους Χαλιχούτες. Ο εις εξ αυτων μάλιστα ἐγένετο ἀρκετά πλούσιος μὲ οἰκίας καὶ οἰκόπεδα. 

Κατά τὴν εκτέλεσιν τῆς εργασίας των διέθετον δοκούς ἰδιαιτέρους, ἐπὶ τῶν ὁποίων ανά τέσσερεις, ἐξ ή οκτώ χαμάληδες δένοντες τὰ ἐλαιοβάρελα πλήρη, και πολλάκις μεγάλα, τα μετέφερον εἰς τὴν παραλίαν βαδίζοντες, ρυθμικώς, με συγχρόνους βηματισμούς και ενω ο εις απήγγελλε μίαν λέξιν Αραβικήν, οι άλλοι τρεις επανελάμβανον ταύτην αμέσως, μέ τόνον αὐξομειούμενον καί μέ βραχνήν ή λαρυγγώδη φωνήν. Αι φωναί καί μονοσύλλαβοι αυταί λέξεις, ως ἐπί τό πλείστον, ἀπέβλεπον αποκλειστικῶς, κατά τούς εκδότας (εργολάβους), εἰς αναθάρρησιν, αντοχήν καί ὑπομονήν διά τήν μεταφοράν τῶν βαρελίων.

Μιχαήλ Αναστασάκης

Χανιά 1938

ΦΩΤΟ