Καστέλι Κισάμου ( 1955 -1965)
Γράφει η Ευτυχία Δεσποτάκη
Μικρό παιδί σαν ήμουνα και πήγαινα σχολείο
Στα μάτια είχα τη χαρά στα χέρια το βιβλίο
Κι όταν η βαρυχειμωνιά μου πάγωνε τα χέρια
στον ουρανό τα σήκωνα να ζεσταθούν στα αστέρια
Σε αυτή την περιήγηση στο παλιό Καστέλι θα πάμε στα σχολειά που μάθαιναν τα παιδιά γράμματα, αλλά και σε άλλους τόπους που έδιδαν παιδεία πριν πολλά χρόνια, από τις αρχές του περασμένου αιώνα μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του 60.
Θα δούμε ότι το Καστέλι, Κίσαμος σήμερα, είχε μια πλούσια παράδοση στην εκπαίδευση και η κοινωνία του, ίσως με περισσότερη συνοχή τότε και με τη βοήθεια φωτισμένων οδηγών, εκτιμούσε ιδιαίτερα το αγαθό της παιδείας.
Έτσι λοιπόν θα ξαναθυμηθούμε τα σχολεία με τα ξύλινα θρανία που στη μέση είχαν ένα λακκάκι, για να μπαίνει το μελανοδοχείο ή ο κουρκουμάς, όπως τον έλεγαν, τις τάξεις που είχαν μαύρο πίνακα, στηριγμένο σε ξύλινο τρίποδο ή κρεμασμένο στον τοίχο και ο σπόγγος....
...... ήταν ένα μικρό μαξιλαράκι γεμισμένο με κουρελάκια και συνήθως ήταν κρεμασμένος στον πίνακα με σχοινάκι για να μη χάνεται ή να κακοποιείται από τα παιδιά.
Θα θυμηθούμε την πλάκα και το κοντύλι, τα τετράδια με τους ήρωες της Επανάστασης και την προπαίδεια, τα διπλόριγα τετράδια και τις πένες με τον κοντυλοφόρο και τα μολύβια φαμπερ.
Για την αναφορά μας αυτή σε πολύ παλιά σχολεία δεν υπάρχουν πια αποδέκτες άμεσα, νεότεροι άνθρωποι μόνο ακούσματα, από παλιότερους ίσως έχουν.
Και ξεκινώ από το 1ο Δημοτικό σχολείο Κισάμου που άρχισε να κτίζεται γύρω στο 1825 επί Κρητικής πολιτείας σε οικόπεδο που παραχωρήθηκε από την δημοτική αρχή με τρεις αίθουσες στην αρχή και λειτουργούσε ως κοινοτικό.
Ενδεικτικά αναφέρομε παλιούς δασκάλους που πέρασαν από αυτό. Αντωνομανωλάκης, Θεανώ Πλευράκη, Τουλουπάκη Ελευθερία, Αντωνομανωλάκη Αριάδνη, Κουνελάκης Μανώλης
Κατά την πρώτη δεκαετία του 1900 κάτω από την ενοριακή αίθουσα του Αγίου Σπυρίδωνος σε μια σειρά μικρών τάξεων λειτουργούσε το «Ελληνικό σχολειό»,τριτάξιο, στο οποίο φοιτούσαν παιδιά που είχαν τελειώσει το Δημοτικό σχολείο, τετρατάξιο τότε.
Λίγα χρόνια αργότερα, το 1906 από τον φωτισμένο επίσκοπο, Κισάμου Άνθιμο Λελεδάκη ιδρύεται η μονή της Ζωοδόχου Πηγής στην οποία για κάποια χρόνια λειτουργεί Παρθεναγωγείο, δηλαδή σχολή για τα κορίτσια με σκοπό να γίνουν καλές οικοδέσποινες σύζυγοι και μητέρες και οι οποίες με τη σειρά τους θα γίνουν δασκάλες. Διδάσκονται γραφή, ανάγνωση, κέντημα, υφαντική, μουσική, ζωγραφική.
Από τον ίδιο επίσκοπο και την ίδια εποχή μπαίνουν οι βάσεις για το «Γυμνάσιο Καστελίου», μέσα σε ένα πολύ μεγάλο χωράφι όπου το σημερινό 1ο Γυμνάσιο Κισάμου
Το κτίριο είχε πολλές αίθουσες, που αποτελούσαν ένα τετράγωνο με εσωτερική τετράγωνη αυλή, στην οποία σε έβαζε η κυρία είσοδος του και στην οποία είχαν την είσοδο τους οι αίθουσες. Ένα προστώο με κολόνες γύρω-γύρω προφύλασσε από τη βροχή τις αίθουσες. Ωστόσο για πολλά χρόνια η νότια πτέρυγα έμεινε ημιτελής και δε λειτούργησε, ώσπου γύρω στη δεκαετία του 50 γκρεμίστηκε και έγινε αυλή.
Ανατολικά υπήρχε σειρά από βοηθητικές αίθουσες.
Το Γυμνάσιο είχε στην αυλή του πελώριους ευκαλύπτους που κόπηκαν, όταν ανοίχτηκε ο καινούριος δρόμος, της κωμόπολης.
Λειτουργούσε, στην αρχή σαν οκτατάξιο, ύστερα σαν εξατάξιο, ανάλογα με τα πρόγραμμα του υπουργείου παιδείας.
Μεσολαβεί πόλεμος, όπου επιτάσσεται από τους Γερμανούς, κατοχή βομβαρδισμοί με τις όποιες συνέπειες να φτάνουν και στην εκπαίδευση. Ενδεικτικά αναφέρομε, γυμνασιάρχες, και απλούς καθηγητές που πέρασαν και δρομολόγησαν την εκπαίδευση στον τόπο μας, όπως ο Χ. Σπυριδάκης, Λυκ, Βιδαλάκης, Σ.Σεργεντάνης, ο Θ. Τασόπουλος, ο Σ. Μοτάκης, ο Μ. Σουλαδάκης, ο Μιχάλη Γαλανάκης (ο μετέπειτα Μητροπολίτης μας), Γ. Κωνσταντουλάκης, Σ. Κυριακογιαννάκης, Ελευθερία Ανδρουλάκη
Γύρω στο 1954 ιδρύεται το 2ο Δημοτικό Σχολείο, που στεγάζεται, μέσα στον περίβολο του Γυμνασίου ανατολικά στις βοηθητικές αίθουσες που προαναφέραμε. Στο 2ο σχολείο φοιτούν παιδιά της ανατολικής πλευράς του Καστελιού μετά το Καμαράκι επίσης τα παιδιά των γειτονικών χωριών, Παλαιοκάστρου, Παπαδιανών, Μαρεδιανών. Το σχολείο είναι τριθέσιο με έξι τάξεις
Κάθε δάσκαλος έχει μια αίθουσα και δύο τάξεις παιδιών μέσα σε συνδιδασκαλία. Υπάρχει και μια αίθουσα πολύ παλιά που είναι το μαγειρείο για το γάλα.
Ωστόσο έχει αρχίσει ο αγώνας για την αγορά νέου οικοπέδου για την ανοικοδόμηση καινούριου κτιρίου. Μετά από εράνους, επιχορηγήσεις εκκλησία, πολίτες και κράτος καταφέρνουν να ανεγερθεί το 2ο δημοτικό, απέναντι από το Γυμνάσιο, όπου είναι και το νεοανεγερθέν σημερινό. Το 1965 τίθεται σε λειτουργία. Να σημειωθεί ότι για ένα διάσημα πριν την ολοκλήρωση του νέου κτηρίου, το σχολείο μεταφέρθηκε και λειτουργούσε στο σπίτι του Εμμ. Ροδουσάκη στην Κάτω Καμάρα. Καθ όλη τη διάρκεια των προσπαθειών για την ανέγερση του σχολείου ,μέγιστο βάρος και ευθύνη, έφεραν οι δύο μακαριστοί διευθυντές, Θεοδόσης Ντεγιαννάκης και κυρίως ο Λευτέρης Παπαδάκης, επί των ημερών του οποίου και εγκαινιάστηκε.
Αναφέρομε τις πρώτες δασκάλες που πέρασαν Μουλογιαννάκη Μαρία, και Τζανακάκη Γεωργία.
Με την εγκατάσταση του μακαριστού Επισκόπου Ειρηναίου στην Κίσαμο, πνέει νέος άνεμος και για την εκπαίδευση, αλλά τολμώ να πω για την παιδεία του τόπου.
Πρώτο μέλημα του η διευκόλυνση των παιδιών να φτάσουν στα γράμματα, γι΄αυτό και η ίδρυση των οικοτροφείων, όπου υπήρχε γυμνάσιο.
Έτσι στο Καστέλι ενοικιάζονται από τη μητρόπολη σε πρώτη φάση δύο διπλανά σπίτια, ιδιοκτησίας Δρακωνάκη και Καμηλάκη όπου στεγάζεται το πρώτο οικοτροφείο θηλέων. Σε λίγο χρόνο και πίσω από τη μητρόπολη αγοράζεται άλλο οικόπεδο όπου κτίζεται πλέον το οικοτροφείο θηλέων, σημερινό Μουσείο Ειρηναίου.
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ
Γράφει η Ευτυχία Δεσποτάκη
Μικρό παιδί σαν ήμουνα και πήγαινα σχολείο
Στα μάτια είχα τη χαρά στα χέρια το βιβλίο
Κι όταν η βαρυχειμωνιά μου πάγωνε τα χέρια
στον ουρανό τα σήκωνα να ζεσταθούν στα αστέρια
Σε αυτή την περιήγηση στο παλιό Καστέλι θα πάμε στα σχολειά που μάθαιναν τα παιδιά γράμματα, αλλά και σε άλλους τόπους που έδιδαν παιδεία πριν πολλά χρόνια, από τις αρχές του περασμένου αιώνα μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του 60.
Έτσι λοιπόν θα ξαναθυμηθούμε τα σχολεία με τα ξύλινα θρανία που στη μέση είχαν ένα λακκάκι, για να μπαίνει το μελανοδοχείο ή ο κουρκουμάς, όπως τον έλεγαν, τις τάξεις που είχαν μαύρο πίνακα, στηριγμένο σε ξύλινο τρίποδο ή κρεμασμένο στον τοίχο και ο σπόγγος....
...... ήταν ένα μικρό μαξιλαράκι γεμισμένο με κουρελάκια και συνήθως ήταν κρεμασμένος στον πίνακα με σχοινάκι για να μη χάνεται ή να κακοποιείται από τα παιδιά.
Για την αναφορά μας αυτή σε πολύ παλιά σχολεία δεν υπάρχουν πια αποδέκτες άμεσα, νεότεροι άνθρωποι μόνο ακούσματα, από παλιότερους ίσως έχουν.
Και ξεκινώ από το 1ο Δημοτικό σχολείο Κισάμου που άρχισε να κτίζεται γύρω στο 1825 επί Κρητικής πολιτείας σε οικόπεδο που παραχωρήθηκε από την δημοτική αρχή με τρεις αίθουσες στην αρχή και λειτουργούσε ως κοινοτικό.
Κατά την πρώτη δεκαετία του 1900 κάτω από την ενοριακή αίθουσα του Αγίου Σπυρίδωνος σε μια σειρά μικρών τάξεων λειτουργούσε το «Ελληνικό σχολειό»,τριτάξιο, στο οποίο φοιτούσαν παιδιά που είχαν τελειώσει το Δημοτικό σχολείο, τετρατάξιο τότε.
Λίγα χρόνια αργότερα, το 1906 από τον φωτισμένο επίσκοπο, Κισάμου Άνθιμο Λελεδάκη ιδρύεται η μονή της Ζωοδόχου Πηγής στην οποία για κάποια χρόνια λειτουργεί Παρθεναγωγείο, δηλαδή σχολή για τα κορίτσια με σκοπό να γίνουν καλές οικοδέσποινες σύζυγοι και μητέρες και οι οποίες με τη σειρά τους θα γίνουν δασκάλες. Διδάσκονται γραφή, ανάγνωση, κέντημα, υφαντική, μουσική, ζωγραφική.
Από τον ίδιο επίσκοπο και την ίδια εποχή μπαίνουν οι βάσεις για το «Γυμνάσιο Καστελίου», μέσα σε ένα πολύ μεγάλο χωράφι όπου το σημερινό 1ο Γυμνάσιο Κισάμου
Το κτίριο είχε πολλές αίθουσες, που αποτελούσαν ένα τετράγωνο με εσωτερική τετράγωνη αυλή, στην οποία σε έβαζε η κυρία είσοδος του και στην οποία είχαν την είσοδο τους οι αίθουσες. Ένα προστώο με κολόνες γύρω-γύρω προφύλασσε από τη βροχή τις αίθουσες. Ωστόσο για πολλά χρόνια η νότια πτέρυγα έμεινε ημιτελής και δε λειτούργησε, ώσπου γύρω στη δεκαετία του 50 γκρεμίστηκε και έγινε αυλή.
Ανατολικά υπήρχε σειρά από βοηθητικές αίθουσες.
Το Γυμνάσιο είχε στην αυλή του πελώριους ευκαλύπτους που κόπηκαν, όταν ανοίχτηκε ο καινούριος δρόμος, της κωμόπολης.
Λειτουργούσε, στην αρχή σαν οκτατάξιο, ύστερα σαν εξατάξιο, ανάλογα με τα πρόγραμμα του υπουργείου παιδείας.
Μεσολαβεί πόλεμος, όπου επιτάσσεται από τους Γερμανούς, κατοχή βομβαρδισμοί με τις όποιες συνέπειες να φτάνουν και στην εκπαίδευση. Ενδεικτικά αναφέρομε, γυμνασιάρχες, και απλούς καθηγητές που πέρασαν και δρομολόγησαν την εκπαίδευση στον τόπο μας, όπως ο Χ. Σπυριδάκης, Λυκ, Βιδαλάκης, Σ.Σεργεντάνης, ο Θ. Τασόπουλος, ο Σ. Μοτάκης, ο Μ. Σουλαδάκης, ο Μιχάλη Γαλανάκης (ο μετέπειτα Μητροπολίτης μας), Γ. Κωνσταντουλάκης, Σ. Κυριακογιαννάκης, Ελευθερία Ανδρουλάκη
Γύρω στο 1954 ιδρύεται το 2ο Δημοτικό Σχολείο, που στεγάζεται, μέσα στον περίβολο του Γυμνασίου ανατολικά στις βοηθητικές αίθουσες που προαναφέραμε. Στο 2ο σχολείο φοιτούν παιδιά της ανατολικής πλευράς του Καστελιού μετά το Καμαράκι επίσης τα παιδιά των γειτονικών χωριών, Παλαιοκάστρου, Παπαδιανών, Μαρεδιανών. Το σχολείο είναι τριθέσιο με έξι τάξεις
Κάθε δάσκαλος έχει μια αίθουσα και δύο τάξεις παιδιών μέσα σε συνδιδασκαλία. Υπάρχει και μια αίθουσα πολύ παλιά που είναι το μαγειρείο για το γάλα.
Ωστόσο έχει αρχίσει ο αγώνας για την αγορά νέου οικοπέδου για την ανοικοδόμηση καινούριου κτιρίου. Μετά από εράνους, επιχορηγήσεις εκκλησία, πολίτες και κράτος καταφέρνουν να ανεγερθεί το 2ο δημοτικό, απέναντι από το Γυμνάσιο, όπου είναι και το νεοανεγερθέν σημερινό. Το 1965 τίθεται σε λειτουργία. Να σημειωθεί ότι για ένα διάσημα πριν την ολοκλήρωση του νέου κτηρίου, το σχολείο μεταφέρθηκε και λειτουργούσε στο σπίτι του Εμμ. Ροδουσάκη στην Κάτω Καμάρα. Καθ όλη τη διάρκεια των προσπαθειών για την ανέγερση του σχολείου ,μέγιστο βάρος και ευθύνη, έφεραν οι δύο μακαριστοί διευθυντές, Θεοδόσης Ντεγιαννάκης και κυρίως ο Λευτέρης Παπαδάκης, επί των ημερών του οποίου και εγκαινιάστηκε.
Αναφέρομε τις πρώτες δασκάλες που πέρασαν Μουλογιαννάκη Μαρία, και Τζανακάκη Γεωργία.
Με την εγκατάσταση του μακαριστού Επισκόπου Ειρηναίου στην Κίσαμο, πνέει νέος άνεμος και για την εκπαίδευση, αλλά τολμώ να πω για την παιδεία του τόπου.
Πρώτο μέλημα του η διευκόλυνση των παιδιών να φτάσουν στα γράμματα, γι΄αυτό και η ίδρυση των οικοτροφείων, όπου υπήρχε γυμνάσιο.
Έτσι στο Καστέλι ενοικιάζονται από τη μητρόπολη σε πρώτη φάση δύο διπλανά σπίτια, ιδιοκτησίας Δρακωνάκη και Καμηλάκη όπου στεγάζεται το πρώτο οικοτροφείο θηλέων. Σε λίγο χρόνο και πίσω από τη μητρόπολη αγοράζεται άλλο οικόπεδο όπου κτίζεται πλέον το οικοτροφείο θηλέων, σημερινό Μουσείο Ειρηναίου.
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου