ΕΦΥΓΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΖΩΗ Ο ΓΝΩΣΤΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΑΣ ΛΕΠΤΟΣ

 Απεβίωσε ο γνωστός Κύπριος επιχειρηματίας, ιδρυτής του "Ομίλου Λεπτός"  Μιχαλάκης Λεπτός σε ηλικία 84 ετών. Ο εκλιπών συνέδεσε το όνομα του με την οικοδομική, τουριστική βιομηχανία, τον τομέα της εκπαίδευσης και της υγείας στην Επαρχία Πάφου αλλά και σε άλλες περιοχές σε Κύπρο, Ελλάδα,και φυσικά στην Κρήτη.

Η επενδυτική του δραστηριότητα στον τομέα του τουρισμού στα Χανιά ήταν έντονη, και ιδιαίτερα στην Κίσαμο, όμιλος Λεπτός, διαθέτει ακίνητα σε 6 περιοχές, απο την Χώνη και τα Νοπήγεια ως και τον Τράχηλα, Βιγλιά και Φουρνάδω. Μάλιστα τον τελευταίο καιρό είχε γραφτεί οτι ξεκινάει το μεγάλο του έργο στην Χώνη, ένα τουριστικό χωριό με μαρίνα.

ΜΙΑ ΠΑΛΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ

Εκδρομή στα "Παρθένα νησιά μας" καλοκαίρι του 1967 με ένα μεγάλο ψαροκάικο του Μιχελιούδη απο την παλιά προβλήτα πίσω απο το Μαύρο Μώλος για Γραμβούσα και Μπάλο. Διακρίνω στο μέσον τον συμβολαιογράφο Βαρουχάκη, τον Σήφη Παπαδάκη στα δεξιά, την Μαρίκα Αναστασάκη, τον Κωστή Μουντάκη στα αριστερά, την Ιωάννα και την Νίκη Κουφάκη, την Βεατρίκη, την μάνα μου Μαρίκα Παπαδάκη και οι δυο μικροί δίπλα στον Κωστή, εγώ και ο Γιάννης Μιχελιουδάκης.

ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ ΜΑΣ

«Ένα μεγάλο ευχαριστώ στην πατρίδα μας που δεν ξεχνάει ποτέ το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας» απηύθυνε ο Προκαθήμενος του Δευτερόθρονου Παλαίφατου Πατριαρχείου κ. Θεόδωρος, κατά τη δοξολογία που ετέλεσε στην Αλεξάνδρεια, επί τη ενάρξει του νέου έτους.

Τελώντας την ακολουθία στον ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, ο Αλεξανδρινός Προκαθήμενος ευχαρίστησε ιδιαίτερα τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τον υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Δένδια, για τη στήριξή τους στο ιεραποστολικό έργο της Αφρικής.
Εξέφρασε παράλληλα την ευγνωμοσύνη του προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, «τον της Ρωμιοσύνης πατέρα», όπως τον χαρακτήρισε, αλλά και στον Αρχιεπίσκοπο Κρήτης Ειρηναίο, που με τη δική τους υπογραφή, παραχωρήθηκαν οι κατασκηνώσεις του Αγίου Τίτου στο Ηράκλειο της Κρήτης για τα παιδιά του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, που θα προέρχονται από την Αίγυπτο και την Αφρική, μιλώντας, από κοινού και για την προσφορά της Εκκλησίας της Κύπρου, και για την πραγματική αλληλεγγύη και αγάπη που δείχνουν στον ιεραποστολικό Πατριαρχείο της Αφρικής.

ΟΙ ΒΡΟΧΟΠΤΩΣΕΙΣ (ύψος βροχής) ΣΤΗΝ ΧΡΥΣΟΣΚΑΛΙΤΙΣΣΑ

 Οι βροχοπτώσεις στην Χρυσοσκαλίτισσα από τον σταθμό του Ινστιτούτου Υποτροπικών στο σπίτι του Σπύρου Λιτσαρδάκη, που ακούραστα μας ενημερώνει τόσα χρόνια.

2016 μια απο τις χειρότερες χρονιές όπως φαίνεται με μόλις 262 χιλιοστά όλο το χρόνο και η καλύτερη το 2019 με 768 χιλιοστά. Καλύτερος μήνας ο Φεβρουάριος του 2019 με 237 χιλιοστά, αλλά και το παράδοξο του 2015 τα 23 χιλιοστά τον Αύγουστο, στην πιο ζεστή περιοχή της Κισάμου.

ΜΑΛΑΘΥΡΟΣ ΚΑΙ ΣΑΣΣΑΛΟ 1954

 Μια ματιά στο παρελθόν με τις κοινότητες της Μαλαθύρου και του Σάσσάλου, με την ιστορική καταγραφή απο τον γιατρό Μιχάλη Αναστασάκη* στο πολύ ενδιαφέρον βιβλίο του "Αι αξίαι της Κισάμου" την δεκαετία του 50'

ΜΑΛΑΘΥΡΟΣ

Η κοινότητα έχει 340 κάτοικους και πρόεδρος της είναι ο Κουμάκης Γιάννης του Στυλιανού, με συμβούλους τους Σημανδηράκη Ιωάννη, Καρτσωνάκη Ευάγγελο, Μπαχαδάκη Αλέξανδρο και Μπαμπουνάκη Δημήτριο.

Εφημέριος ο παπά Γιάννης Καρτσωνάκης.

Έχει 15.000 ελαιόδενδρα και παράγει 100.000 οκάδες λάδι και 100.000 οκάδες κρασί, 5.000 οκάδες αμύγδαλα, 6.000 οκάδες βαλανίδια.

Έχει δημοτικο σχολείο και κοινοτικό γραφείο. Εχει και 77 συνεταίρους στον Οινοπαραγωγικό συνεταιρισμό.

Οπλαρχηγοί Μιχάλης Βαρτσώνης (μάλλον Καρτσώνης), ΤΖανής Καρτσώνης, και Δημήτριος Μπαχαδάκης, Σωματάρχης Σημαντηράκης (Σημανδηράκης).

Έχουν εκτελεστεί στην κοινότητα όλα τα έργα άρδευσης και ύδρευσης, οι πηγές σε όλους τους οικισμούς και το 1950 με ίδια έξοδα και προσωπική εργασία ανοίξαμε δρόμο απο Μαλάθυρο ως και Τρία Αλώνια. 

Εκτός απο της ομαδικής εκτελέσεως 75 ανδρών το 1944, οι Γερμανοί λεηλάτησαν και έκαψαν όλα τα σπίτια, πήραν δε και όλα τα ζώα του χωριού.

Η κοινότης έχει στα Β.Α αρχαία ερείπια εις θέση Κάστρο, όπου ευρέθηκαν πήλινα αγγεία άλλα ευρήματα και τεράστιοι τετράγωνοι ογκόλιθοι.

ΣΑΣΣΑΛΟ

Η κάτοικοι της κοινότητας είναι 271 και πρόεδρος της είναι ο Ιωάννης Χαλκιαδάκης γραμματέας ο Εμμανουήλ Λυμπινάκης, σύμβουλοι ο Αντώνης Λυμπινάκης Ευτύχης Παπαντωνάκης, Γιώργος Νταγκουνάκης και Στάυρος Μαρονικολάκης. Ιερέας ο παπά Μανώλης Πατσουράκης, λαμπρός ιερέας.

Έχει 12.000 ελαιόδενδρα και παράγει 80.000 οκάδες λάδι, 25.000 οκάδες κρασί, 45.000 οκάδες αμύγδαλα, 65.000 οκάδες κάστανα.

Κύριο έργο η διάνοιξη της οδού Μαλάθυρου- Σάσσαλου και πραγματοποιήθηκαν 6.000 μεροκάματα προσωπικής εργασίας και στοίχισε το έργο 126.000.000 δρχ.

Φοιτούν στο γυμνάσιο 10 μαθητές και 4 απόφοιτους. 

Επιστήμονες έχει το χωριό τον Πρωτοδίκη Χαλκιαδάκη Αναστάσιο και δασκάλους τον Κωνσταντίνο Κονδυλάκη και Ιωάννη Δοξάκη.

Δεν έχουμε κοινοτικό γραφείο, έχουμε δημοτικό σχολείο. 

Οι Γερμανοί έκαψαν τις οικίες των Γιάννη Χαλκιαδάκη, Μιχάλη Καμηλάκη, Θανάση Αθανασάκη, Σπύρου Αθανασάκη, Λευτέρη Γεωργιλάκη, Μανώλη Γεωργιλάκη, Παναγιώτη Βεργιεράκη και εφόνευσαν όλα τα ζώα μικρά και μεγάλα.   

*Ο Μιχαήλ Αναστασάκης (1871-1967) απο την Σπηλιά Κισάμου, ήταν γιατρός, αγωνιστής και συγγραφέας. Υπηρέτησε ως βουλευτής Χανίων και έγραψε την "Ιστορία της Κισσάμου", "Αι Αξίαι της Κισσάμου" και το "Ημερολόγιο της Κατοχής.

 

ΟΙ ΧΑΛΙΚΟΥΤΗΔΕΣ ΤΩΝ ΧΑΝΙΩΝ

Μια αναφορά που βρήκα στο βιβλίο του Μ. Αναστασάκη του 1938 σχετικά με τους Χαλικούτηδες των Χανίων ή όπως τους ονομάζει "Οι Βεγγάζιοι των Χανίων".
 Γράφει λοιπόν ο Αναστασάκης παραθέτοντας και μερικά άγνωστα στοιχεία για τους χαλικούτηδες του Κουμ-Καπί. 

-Μετά το 1880 και την εφαρμογήν της συνθήκης της Χαλέπας, το Χριστιανικόν στοιχείον της πόλεως, επλεόναζεν καταπληκτικώς. Το εμπόριον περιήλθεν εις χείρας Χριστιανών ολίγον κατ' ολίγον και σχεδόν εξ ολοκλήρου, καθώς και αυτό του ελαίου, όπερ ήτο πρότερον σχεδόν αποκλειστικώς εις χείρας των Λαδομαγατζετζήδων αγάδων και μπέηδων. Οι Τούρκοι, στεναχωρημένοι δια την μεταβολήν αυτήν, αρχικώς εζήτησαν και μετέφερον ως αχθοφόρους, ολίγους τινάς εκ Τριπόλεως Βεγγαζίους. Κατόπιν μετεκάλεσαν και άλλους, ανέλθοντας μετά των οικογενειών τους εις 3-4.000, με σκοπόν αποκλειστικόν πλέον την ενίσχυσιν του Τουρκικού στοιχείου των Χανίων. 
 Λαός ζωηρός, φιλόπονος και ευφυής τυχών και πλείστων περιποιήσεων εκ μέρους των ομοθρήσκων του, ταχέως απέκτησεν επιρροήν και πολιτικήν δύναμιν. Η διοίκησις τους εγκατέστησεν εις Φαλήρου, Μπόλαρη και Δικαστηρίων αγρούς, εις ιδίους συνοικισμούς, καθώς και εις την Καινούργιαν Χώραν μετα γραφικάς καλύβας των προ πάντων εις Άνω Κουμ-Καπί περί το Τζαμί.

 Ολίγον κατ ολίγον, πολλοί εξ αυτών εγένοντο πλούσιοι κτίσαντες και διώροφους οικίας, ήλθον δε εις επιμιξίαν και προς τους ομόθρησκους των. Επί 20ετίας, ήτοι μέχρι ελεύσεως του Πρίγκιπος Γεωργίου κατείχον τας μεταφοράς των πάντων και ήσαν οι μοναδικοί αχθοφόροι των Χανίων, σπανίως ενεφανίζετο Χριστιανός εις το επάγγελμα αυτό. Οι γεροντότεροι θα θυμούνται οτι είχον και σωματείον, δηλαδή ήταν οργανωμένοι, με επικεφαλής τους δυο αδελφούς Αρχιχαμάληδες, σοβαρούς και τίμιους Χαλιχούτες. Ο εις εξ αυτών μάλιστα εγένετο αρκετά πλούσιος με οικίας και οικόπεδα.    

Υ.Σ Όλοι σχεδόν οι χαλικούτηδες εγκατέλλειψαν τα Χανιά και την Κρήτη με την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1922, εκτός απο τον Σαλή Χελειδωνάκη και την Αμπλά Μαρμαράκη (ίσως και κάποιοι άλλοι) που έμειναν στην Κρήτη αποκτώντας όμως την Αγγλική υπηκοότητα. 

Και μια πληροφορία εκ των υστέρων η Αμπλά ήταν κάθε χρόνο όσο ζούσε έξω απο τις εκκλησίες της Αγιά Τριάδας στα Καλουδιανά αλλά και του Αγίου Παντελεήμονα στα Νοπήγεια όπου γινόντουσαν πανηγύρια και πουλούσε το παραδοσιακό "παστέλι"

ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΤΙΚΟ ΜΗΝΥΜΑ 2021 ΔΗΜΑΡΧΟΥ ΚΥΘΗΡΩΝ

 Συμπατριώτισσες και συμπατριώτες, 

Ένα νέο έτος ανατέλλει και όλος ο κόσμος εύχεται και ελπίζει αυτό το έτος να είναι απαρχή θετικών ειδήσεων και εξελίξεων, κυρίως στο θέμα της πανδημίας του κορωνοϊού που έχει επηρεάσει τον πλανήτη ολόκληρο, κοστίζοντας τη ζωή σε εκατομμύρια ανθρώπους και καθηλώνοντας την οικονομική και κοινωνική ζωή σχεδόν επί ένα χρόνο. Καταστάσεις πρωτόγνωρες όχι μόνο για τις σημερινές γενιές, αλλά και για τις παλαιότερες, που μας συγκλονίζουν όλους. 
Μέσα στο 2020 γίναμε όλοι μάρτυρες της πλήρους αποδόμησης της κοινωνίας και οικονομίας, αλλά και της τεράστιας προσπάθειας των γιατρών και των νοσηλευτών για να σώσουν όσο το δυνατόν περισσότερους συμπολίτες μας. Και στο τέλος του δύσκολου αυτού έτους, μια αχτίδα ελπίδας ανατέλλει με την έναρξη των εμβολιασμών, αποδεικνύοντας όχι μόνο την αξιοσύνη των επιστημόνων σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά και τις τεράστιες δυνατότητες που έχει η ανθρώπινη σκέψη όταν – απαλλαγμένη από προκαταλήψεις, μεμψιμοιρίες και σύνορα – καλείται να υπηρετήσει την ίδια τη ζωή. Όλους αυτούς, ευχαριστούμε και ευγνωμονούμε από καρδιάς. Ενσάρκωσαν απόλυτα το λόγο του Αποστόλου Παύλου «Τις ασθενεί, και ουκ ασθενώ; Τις σκανδαλίζεται και ουκ εγώ πυρούμαι;». Κάνοντας το σωτήριο εμβόλιο, θα μετατρέψουμε τις θεωρητικές μας ευχαριστίες σε ουσιαστική ευγνωμοσύνη για τις χιλιάδες των επιστημόνων που παγκοσμίως σήκωσαν και σηκώνουν στην πλάτη τους αυτή την πανδημία. 
Τα νησιά μας, Κύθηρα και Αντικύθηρα, κλήθηκαν και αυτά να προσαρμοστούν στις πρωτοφανείς αυτές περιστάσεις. Όλες οι Αρχές που εμπλέκονται στην πολιτική προστασία (ΥΠΕΣ, ΓΓΠΠ, Περιφέρεια, Δήμος, Νοσοκομείο, Αστυνομία, Λιμενικό, Πυροσβεστική, Ένοπλες Δυνάμεις κ.λπ.) υπερέβαλαν εαυτούς – και συνεχίζουν να το κάνουν – προκειμένου να προστατεύσουν τη ζωή και την υγεία των δημοτών μας. Τους ευχαριστώ όλους. 
Πριν λίγες ημέρες ψηφίστηκε ο Προϋπολογισμός του Δήμου μας για το έτος 2021, που περιλαμβάνει πολύ σημαντικά έργα με εγκεκριμένες χρηματοδοτήσεις πάνω από 31,5 εκατομμύρια Ευρώ, το μεγαλύτερο ποσό που έχει εισρεύσει ποτέ στο νησί μας για έργα τις τελευταίες δεκαετίες. Μέσα από τα έργα αυτά, λύνουμε προβλήματα πολλών δεκαετιών, ετοιμάζουμε μελέτες για νέα μεγάλα έργα, δίνουμε έμφαση στην καθημερινότητα, ενισχύουμε τις κοινωνικές δομές (ενίσχυση Παιδικού Σταθμού και Κοινωνικού Παντοπωλείου, επίδομα γιατρών κ.λπ). Η υλοποίηση του Προϋπολογισμού μας ξεκινάει ήδη από τη Δευτέρα 4/1 μέσα από την προετοιμασία των δημοπρασιών του επομένου διαστήματος καθώς δεν είμαστε διατεθειμένοι να χάσουμε ούτε μία μέρα. Το προσωπικό του Δήμου, οι αιρετοί, οι εξωτερικοί μας συνεργάτες, θα συνεχίσουν και το 2021 να κάνουν αυτό που ξέρουν καλά: να εργάζονται και να συνεργάζονται για την δημοπράτηση και εκτέλεση των έργων προς όφελος των δημοτών. 
Το 2021, όμως, είναι ένα έτος ορόσημο. Είναι το 200ό έτος από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Τιμούμε τους ήρωες και αγωνιστές του 21, στεκόμαστε με περηφάνια αλλά και περίσκεψη μπροστά στη μνήμη τους, αναλογιζόμαστε την τεράστια προσφορά τους για όλες τις επόμενες γενιές. Και δεν υπάρχει καλλίτερη τιμή για την μνήμη τους από το να βάλουμε ο καθένας από ένα λιθαράκι ώστε η Πατρίδα μας να προοδεύσει, να πάει μπροστά, να αφήσει οριστικά πίσω της παθογένειες και μαύρες στιγμές του παρελθόντος, να αλλάξει νοοτροπίες και πρακτικές που μας κρατούν πίσω.
Το 2021 που μόλις ανατέλλει αποτελεί ιστορικό ορόσημο και για το Δήμο μας καθώς συμπληρώνονται 120 χρόνια από την ανέλκυση του εμβληματικού Μηχανισμού των Αντικυθήρων (καλοκαίρι 1901) και 50 χρόνια από την πρώτη προσγείωση αεροσκάφους στα Κύθηρα (20/12/1971).
Επιπλέον, το 2021, είναι και η συμπλήρωση 1600 ετών από την ίδρυση της πόλης-κράτους της Βενετίας (25/3/421), της πόλης που υπήρξε ιστορικός καταλύτης της ιστορίας των Κυθήρων αφού η ενετική κατάκτηση των Κυθήρων ξεκίνησε το 1207 (αρχικά ως φέουδο ευγενών Βενετών) και διήρκεσε μέχρι το 1797, δηλαδή 590 χρόνια! Η πρόσφατη επίσημη πρόσκληση του Δημάρχου της Βενετίας Luigi Brugnaro να συμμετάσχει ο Δήμος Κυθήρων στις επίσημες επετειακές εκδηλώσεις του Δήμου Βενετίας για τα 1600 χρόνια από την ίδρυση της Γαληνοτάτης, σε συνέχεια της προ 2 ετών επίσκεψής μου στη Βενετία με στόχο την πολιτιστική συνεργασία των δύο Δήμων, μόνο τιμή αποτελεί για τον τόπο μας και την αποδεχόμαστε με πολύ μεγάλη χαρά. 
Συμπατριώτισσες και συμπατριώτες, Κυθήριοι και Αντικυθήριοι όπου Γης, φίλες και φίλοι των νησιών μας, 
Ευχή όλων μας είναι το 2021 να είναι καλλίτερο από το 2020 σε όλα τα επίπεδα. Να φέρει την απαλλαγή της ανθρωπότητας από την πανδημία του κορωνοϊού και να επουλώσει όλες τις πληγές της στην κοινωνία, την οικονομία, τον πολιτισμό, αλλά και στον ανθρώπινο ψυχισμό. 
Εύχομαι υγεία, χαρά και ευτυχία σε όλες και όλους. 
Ευστράτιος Αθ. Χαρχαλάκης

ΜΙΑ ΠΑΛΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ

Ο Παναγιώτης Μυλωνάκης, μιας και πριν λίγες μέρες είχαμε βάλει τον άλλο σαγματοποιό του παλιού Καστελιού, τον Χαιρετάκη Αναστάση. Τα περισσότερα σαμαράδικα και χάνια,  βρισκόταν επί της Παπαγιαννάκη, τον παράλληλο της Σκαλίδη, αφού εκείνη την εποχή οι δρόμοι ήταν όλοι κι όλοι 3-4, εξάλλου αυτός ήταν και ο δρόμος του καθημερινού παζαριού ζώων. Το σαμαράδικο του Μυλωνάκη που είχε πολλά παρατσούκλια και λόγω της δουλειάς του, αλλά και λόγω του παρουσιαστικού του, ήταν δίπλα απο την γωνία που σήμερα είναι το μπακάλικο του Χριστοφοράκη. Παλιά είχε πάνω απο 3 τσιράκια και 4 τεχνίτες μιας και η τα σαμάρια ήταν απαραίτητα. Ήταν συνάμα και πεταλωτής.  

  Από μια μικρή έρευνα που σίγουρα δεν είναι και ολοκληρωμένη, εκτός απο τον Μυλωνάκη, τον Χαιρετάκη και τον Σημαντηράκη, που τους προλάβαμε υπήρχε άλλο ένα σαμαράδικο στην πόλη απέναντι απο τον Άγιο Σπυρίδωνα του Πατεράκη Θεοχάρη. Σαμαράδικο υπήρχε και στον Δραπανιά του Κοκοτσάκη αν δεν κάνω λάθος.

ΔΡΑΠΑΝΙΑΣ ΚΑΙ ΦΑΛΛΕΛΙΑΝΑ ΤΟ 1954

 Μια ματιά στο παρελθόν με τις κοινότητες του Δραπανιάς και των Φαλαιλιανών, με την ιστορική καταγραφή απο τον γιατρό Μιχάλη Αναστασάκη* στο πολύ ενδιαφέρον βιβλίο του "Αι αξίαι της Κισάμου" την δεκαετία του 50'.

ΔΡΑΠΑΝΙΑΣ

Πρόεδρος της κοινότητας είναι ο Ιωάννης Καταλακτάκης και έχει συμβούλους τους Μιχάλη Βαρδή Πατεράκη, Χαράλαμπο Πιτσιγαυδάκη, Ελευθέριο Στεφανή Κοκοτσάκη, Γεώργιο Μπονάτο. Ιερέας είναι ο παπά Στυλιανός Βενεράκης. Έχει 100.000 ελαιόδεντρα και παράγει 500.000 οκάδες λάδι, 200.000 οκάδες κρασί, 10.000 οκάδες αμύγδαλα και 1000 οκάδες μπανάνες!!! Έχει κοινοτικό γραφείο και είναι υπό μελέτη η αποθήκη για τα λιπάσματα. Για την ύδρευση έχουν τοποθετηθεί οι σωλήνες απο τις πηγές και έχει χτιστεί το αντλιοστάσιο, υπολείπεται η δεξαμενή και το δίκτυο εντός του χωριού. Υπό μελέτη βρίσκεται σε συνεργασία με τον αρδευτικό συνεταιρισμό Δραπανιά-Καστελίου και με την αρωγή του κράτους απο τις πηγές των Πάνω Νοπηγείων, η αρδευση της πεδιάδας του κόλπου της Κισάμου, απο την Χώνη ως και το Μαύρο Μώλος. Υπολογίζεται οτι θα αρδευτούν περίπου 5.000 στρέμματα. Στον αρδευτικό συνεταιρισμό είναι γραμμένοι 150 και στον οινοποιητικό 150.

Έχει 20 μαθητές στο γυμνάσιο και 7 στο πανεπιστήμιο, έχει και 12 επιστήμονες. Στο χωριό υπάρχει Δημοτικό τριτάξιο σχολείο κτισμένο το 1907 διαθέτει κήπο και προμηθεύει διαφόρων ειδών δενδρύλια, οπωροφόρα, καλλωπιστικά και δασικά. 

Οπλαρχηγοί αναγνωρισμένοι στις επαναστάσεις του 1866 και 1877, ο Στέφανος Μπονάτος και ο Γεώργιος Ιωάννου Ραισάκης, το 1821 ο γενναίος Μαρτιμιανός.

Οι Γερμανοί έκαψαν όλα τα σπίτια στα Κάτω Νοπήγεια και τα γκρέμισαν εκ θεμελίων, τοποθέτησαν νάρκες σε όλο την παραλία με αποτέλεσμα να σκοτωθούν τα επόμενα χρόνια 13 άτομα. 18 χωριανοί σκοτώθηκαν απο τους Γερμανούς με τον Αντώνη Εμμανουήλ Κοκοτσάκη (φωτο) να τραυματίζεται δυο φορές, γενναίος και ανδρείος στην μάχη κατά των αλεξιπτωτιστών.  

Η κοινότητα διαθέτει 4 ελαιουργεία και 7 υδρόμυλους (ενδιαφέρουσα πληροφορία) που λειτουργούν απο τα νερά των Μπιλαλιανών. Διαθέτει 6 παντοπωλεία εφάμιλλα των μεγάλων κέντρων.

ΦΑΛΛΕΛΙΑΝΑ

Η κοινότητα έχει 480 κατοίκους και αποτελείται απο 5 μικρά χωριά. Φαλλελιανά, Κοτσιανά, Κωσταδιανά, Μικελιανά, και Λυριδιανά.

Πρόεδρος της κοινότητας είναι ο Στρατής Αρτεμίου Βιολάκης και σύμβουλοι οι Κρομμυδάκης Στέφανος του Τζανή, Κοντοπυράκης Αριστείδης του Δημητρίου, Φαντάκης Νικόλαος του Νικολάου. Ιερέας είναι ο παπά Χαρίτος Μαρονικολάκης, απόφοιτος Ιερατικής σχολής Χανίων. 

Έχει 16.295 ακριβώς ελαιόδενδρα και παράγει 50.000 οκάδες λάδι, 150.000 οκάδες κρασί, 5.000 οκάδες χαρούπια και 5.000 οκάδες κάστανα (που ήταν άραγε οι καστανιές).

Δεν έχει μνημείο Άγνωστου στρατιώτη, ούτε και κοινοτικό γραφείο, έχει 75 συνεταίρους.

Έχει καινούργιο Δημοτικό σχολείο.

Στο γυμνάσιο έχει 16 μαθητές και δυο επιστήμονες. Οι δάσκαλοι στο σχολείο είναι ο Κωνσταντίνος Σκυνάκης!! και ο Ευάγγελος Τουλτσινάκης. Έχει και 7 χωροφύλακες.

Οπλαρχηγός της κοινότητας ήταν ο Ιωάννης Μανουσάκης, οι Γερμανοί έκαψαν τέσσερα σπίτια.

*Ο Μιχαήλ Αναστασάκης (1871-1967) απο την Σπηλιά Κισάμου, ήταν γιατρός, αγωνιστής και συγγραφέας. Υπηρέτησε ως βουλευτής Χανίων και έγραψε την "Ιστορία της Κισσάμου", "Αι Αξίαι της Κισσάμου" και το "Ημερολόγιο της Κατοχής.

ΤΟ ΕΞΑΦΑΝΙΣΜΕΝΟ ΧΩΡΙΟ "ΤΟ ΚΑΡΥΔΑΚΙ"

Το Καρυδάκι ήταν χωριό της σημερινής Κοινότητος Βλάτος. Το χωριό αυτό έχει σβήσει από το χάρτη και τώρα παραμένει ως αγροτική τοποθεσία. Η περιοχή της Κοινότητος Βλάτους, είναι μια από τις παραγωγικότερες των ’Εννιά χωριών. Κατέχει μια πολύ μεγάλη ελαιόφυτη έκταση, μέσα στην οποία είναι κατεσπαρμένες αραιά οι γειτονιές του χωρίου. Στο σημερινό μας σημείωμα, δεν θ’ ασχοληθούμε για το χωριό Βλάτος, σαν σύνολο. Θ’ ενδιαφερθούμε μονάχα, για το ξεχασμένο χωριό το «Καρυδάκι».

Από που πήρε το όνομα «Καρυδάκι» δεν έχω ακούσει. Καρυδιές δεν υπάρχουν στη περιοχή, ούτε ακούσαμε από τους παλιούς μας ότι υπήρχαν. Το Καρυδάκι είναι προς τα βόρια. Είναι μια περιοχή που περιστοιχίζεται από λόφους και χαμηλόβουνα. Τ’ όλο σχήμα του, βλέποντάς το κανείς, από τα βουνά, μοιάζει σαν καρυδόκουπα. Ίσως απ’ αυτό το χαρακτηριστικό σχήμα να πήρε τ’ όνομα «Καρυδάκι». Τα τριγύρω χαμηλόβουνα είναι κατάφυτα από πυκνά καταπράσινα κουμαροδάση. Το πεδινό του μέρος (το σιόπατο) είναι πολύ βολικό και προστατεύεται απ’ όλους τους καιρούς και είναι κατάφυτο από ελιές. Πάρα πολύ καλές, τσουνατολιές με μεγάλη απόδοση, θεωρούνται οι καλύτερες λαδολιές του Βλάτους. Ξακουστές, (οι Καρυδακιανές).
Το Καρυδάκι ήταν ένα μικρό ωραίο χωριό με τρεις γειτονιές. Οι κάτοικοί του, ζούσαν από το λάδι και την κτηνοτροφία. Τώρα το Καρυδάκι, σαν χωριό, δεν υπάρχει. Είναι μια αγροτική περιοχή πού ανήκει στους Βλατιανούς. 

Να όμως πως κατεστράφη το θαυμάσιο αυτό χωριουδάκι.

- Όταν κατά την επανάσταση τού 1821* επαναστάτησε και η Κρήτη, κινήθηκαν πολλοί ένοπλοι απ’ όλα τα Εννιά χωριά, πήγαν και από το Βλάτος, πήγαν και οι Καρυδιανοί για να πολιορκήσουν τους Τούρκους του Καστελλιού μαζί με τους άλλους Κισαμίτες. Πράγματι τότε οι χριστιανοί μπήκαν στο Καστέλλι και κατέλαβαν και το φρούριο. Τότε είχε παρουσιαστεί μια φοβερή επιδημία πανώλης (πανούκλας) και είχε καταρημάξει τους Τούρκους του φρουρίου. Οι χριστιανοί άρχισαν το πλαστικολόι χωρίς να ξέρουν ότι οι Τούρκοι είχαν πανούκλα. Έτσι όταν οι Τούρκοι το επανακατέλαβαν το φρούριο και το Καστέλλι οι χριστιανοί φεύγοντας κουβάλησαν μαζί με τα πλιάτσικα, στα σπίτια τους.... και την πανούκλα. Εκεί όμως που κυριολεκτικά φώλιασε η φοβερή αυτή αρρώστια ήταν στο Καρυδάκι το όποιο και το κατέστρεψε κυριολεκτικά. Τότε, περίπου ρήμαξαν και πολλές γειτονιές του Βλάτους. Ο Άγιος Κων/νος, το Βαθύρημα, το Τσικαλόσπιτο και το Τσουκνιαρόσπιτο.
Παραθέτω εδώ τι ακριβώς μας έλεγε η συχωρεμένη η λάλη μου η Καμηλοκωνσταντίνα για το τέλος των Καρυδακιανών. 

"Στο τέλος είχαν μείνει 4 μονάχα. Κάθε μέρα θάφτανε ένα δυο. Κανείς Βλατιανός δεν εσήμωνε στο Καρυδάκι. Μόνο κάθε μέρα, πήγαινε ένας μέχρι τα Λακκούδια, και των φώναζε. Κάποιος απαντούσε! Ζούμε ακόμη 3. Χθες πέθανε ο Μιχάλης. Μετά από 2 μέρες πήγε πάλι κάποιος από το Κάτω Χωριό. Φώναξε και μόλις που ακούστηκε η φωνή του τελευταίου. Ήταν ο Αντώνης, εγώ μόνο ζω ακόμη, τους έθαψα όλους, ο κακορίζικος! Μόνο όταν ξαναφωνάξετε και δεν μ’ ακούσετε να μιλήσω, τότε θα καταλάβετε πώς πέθανα και εγώ. Κανείς όμως να μην έλθει. Μην τολμήσετε να με θάψετε. Γιατί ή πανούκλα, θα σας φάει όλους. Την άλλη μέρα πήγαν δυο (ήταν όλοι συγγενείς). Φώναξαν, ξαναφώναξαν. Τίποτε, καμιά απάντηση. Τότε κατάλαβαν πώς είχε πεθάνει και ό Αντώνης.
Γύρισαν στο χωριό καταλυπημένοι και έφεραν την μαύρη είδηση. Πέθανε και ο Αντώνης, ο τελευταίος Καρυδακιανός. Έκαμαν διάφορα συμβούλια και οι περισσότεροι είπαν να μη πάει κανείς... όμως παρά τον μεγάλο κίνδυνο τέσσερις Κατωχωριανοί απεφάσισαν και πήγαν να τον θάψουν. ’Άνοιξαν ένα λάκκο κοντά στην εκκλησία « Άγιος Γεώργιος» και μετά έκοψαν ξύλα με γάντζους (κατσούνες) πήγαν στο σπίτι τον τράβηξαν με τις κατσούνες τον έβαλαν πάνω σε μια πόρτα (σανίδα) και μετά τραβώντας τη πόρτα πάλι με τις κατσούνες, χωρίς να τον αγγίξουν τον έφεραν στο λάκκο και τον έθαψαν. Έκαμαν το σταυρό τους και έφυγαν ολοταχώς χωρίς να πουν σε κανένα τίποτα, για να μη δημιουργήσουνε τρομάρες και φόβους.
Το κράτησαν μυστικό και ύστερα από 2 χρόνια σε μια λουτρουγιά που τους εκάμανε οι Κατωχωριανοί στον Άγιο Αντώνη, εκειά το είπαν. Εν τω μεταξύ η αρρώστια είχε περάσει. Έκτοτε και για πολλά χρόνια κανείς δεν επλησίαζε στο Καρυδάκι. Ούτε ελιές μάζευαν. Ούτε περνούσε κανείς από το πεθαμένο χωριό. Φόβος τρόμος είχε δημιουργηθεί στη περιοχή τους. Φαντάσματα πειρασμικά (σατανικά) και καταχανάδες τριγύριζαν στα χαλάσματα. Τέτοιες δεισιδαιμονίες είχαν καρφωθεί στις καρδιές των Βλατιανών. Με το πέρασμα του χρόνου όμως κάποιος ψύχραιμος, αγόρασε από τούς κληρονόμους των Καρυδακιανών το Καρυδάκι και έγινε μεγάλο νοικοκύρης." 

Σήμερα το Καρυδάκι ανήκει κατά το πλείστο μέρος στους αδελφούς Στρατή, Μιχάλη και Θανάση Μιχελάκη. Το έχουν αρκετά αξιοποιήσει και ανακαίνισαν και την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στην όποια κάθε χρόνο γίνεται ένα μικρό ωραίο πανηγυράκι το «Καρυδακιανό» έτσι μνημονεύονται και οι Καρυδακιανοί.

*Η πολιορκία του φρουρίου του Καστελιού τέλειωσε τον Μάιο του 1823 με την παράδοση των Τούρκων. Όπως γράφει στην ιστορία του ο Μιχάλης Αναστασάκης .... το μόνο δυστύχημα και κακόν, το οποίον έπαθον οι Κρήτες κατα την παράδοσιν του Καστελλιού ήτο, οτι παρέλαβον την πανώλην εκ των Τούρκων, ήτις διαδοθείσα πλείστους εθανάτωσεν. Πρόκειται περί επιδημικής νόσου, ην ωνομάζον οι γέροντες τότε Μαυροτήγανον. 

Τις πληροφορίες για το Καρυδάκι μου τις έστειλε ο Γιάννης Παπαδημητράκης και ήταν δημοσιευμένες στο περιοδικό ΠΑΛΜΟΙ ΤΗΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ που εξέδιδε ο πολιτιστικός σύλλογος ΒΛΑΤΟΥΣ το 1972-1975. 

Ο χάρτης στο περίπου και η επόμενη βόλτα θα είναι στην περιοχή!!

ΧΡΟΝΙΑΡΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ

Γράφει η Νταγκουνάκη Ανθούλα, φιλόλογος

Άλλος ένας παλιός χρόνος, έκλεισε το μάτι στον καινούριο και του ευχήθηκε καλοστραθιά και καλή δύναμη. Καλή δύναμη πράγματι χρειαζόμαστε, αφού θα διανύσουμε ένα χρόνο διαφορετικό, με πρωτόγνωρες εμπειρίες και καταστάσεις. Υγεία, ειρήνη, ευτυχία και προκοπή, ας ευχηθούμε από καρδιάς, σε όλον τον κόσμο.
Αλλάξαμε λοιπόν χρονολογία, μπήκαμε στο 2021, ανταλλάξαμε τις ευχές μας, τούτες τις χρονιάρες μέρες. Μα νομίζω πως τέτοιες μέρες χρειάζονται και κάποιες χρονιάρες σκέψεις. Τι ακριβώς σημαίνει η έννοια χρόνος, είναι θέμα που έχει γίνει αντικείμενο ιδιαίτερης μελέτης για πολλούς διανοητές. Κατά τον Πλάτωνα λοιπόν, χρόνος είναι η αντανάκλαση της αιωνιότητας και γεννήθηκε μαζί με τον ουρανό και τον κόσμο. Τα ουράνια σώματα, με τις κινήσεις τους δίνουν τη μέτρηση του χρόνου και έχουμε τα έτη, τους μήνες , τη μυστηριακή εναλλαγή νύχτας-μέρας, και τη θαυμαστή διαδοχή των εποχών, ενώ τα γήινα με τη γένεση και τη φθορά, δίνουν την εικόνα του χρόνου και τη ροή του. Ο Μ. Βασίλειος τονίζει, πως ο χρόνος τρέχει και δεν περιμένει αυτόν που αργοπορεί. Οι μέρες φεύγουν βιαστικά και προσπερνούν τον οκνηρό. Όπως δε μπορούμε να σταματήσουμε τον ποταμό, παρά μόνο να χρησιμοποιήσουμε σωστά το νερό του, έτσι και το χρόνο που τρέχει σε μια αναγκαστική πορεία, ούτε μπορούμε να συγκρατήσουμε, ούτε να τον ανακαλέσουμε, ούτε να τον προλάβουμε, όταν έρχεται. Μόνο να τον διαχειριστούμε, γράφει.
Η ζωή μας είναι απόλυτα συνυφασμένη με το χρόνο. Όσο αναπνέουμε νιώθουμε τη ροή του δίπλα μας, κινούμαστε μέσα σ’ αυτόν και δε μπορούμε να ζήσουμε έξω απ’ αυτόν. Δε μας ανήκει, αλλά μπορούμε να τον χρησιμοποιήσουμε. Για τον καθένα όμως, έχει άλλη σημασία. Αλλιώς μετρά για τον εργαζόμενο, αλλιώς για τον εργοδότη, αλλιώς μετρά για την οικονομία και αλλιώς για τη βιομηχανία, αλλιώς για τους πολιτικούς, αλλιώς για τους πολίτες, αλλιώς για το γιατρό, αλλιώς για τον ασθενή. Αλλιώς για τους νέους, που για τα πάντα είναι νωρίς, αλλιώς για τους μεγάλους, που για τα περισσότερα είναι αργά. Είναι δωρεάν ανεκτίμητη, δεν μπορεί κανείς να τον αποταμιεύσει αλλά μπορεί να τον ξοδέψει, ανάλογα με τις υποχρεώσεις και την προσωπικότητά του. Αν τον αφήνουμε να κυλά άσκοπα, θα έρθει ώρα που κάθε μεταμέλεια θα είναι και περιττή και οδυνηρή. Η σωστή διαχείριση του χρόνου, είναι σπάνια ανθρώπινη αρετή και δείχνει μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα.
Οι ώρες δουλειάς και υποχρεώσεων, είναι ο χρόνος με γόνιμη απασχόληση, που δίνουν νόημα στη ύπαρξή μας. Συχνά ρυθμίζονται από διάφορους παράγοντες έξω από μας, που μπορεί να μας πιέσουν. Όμως η ζωή μας δεν είναι μόνο δείχτες του ρολογιού, ωράριο και τρέξιμο. Μη χανόμαστε στη δίνη της ζωής, σαν μια συνεχή αγωνία. Υπάρχει και ο
εσωτερικός, ο υποκειμενικός, ο δικός μας χρόνος. Είναι μια φυσική αναγκαιότητα, ο ελεύθερος χρόνος μας, που αυτήν την εποχή είναι ατελείωτος και δεν πρέπει να τον χαρακτηρίζει η αδράνεια, γιατί δεν είναι νεκρός χρόνος. Η αδράνεια κάνει να περνούν αργά οι ώρες , μα γρήγορα τα χρόνια. Μπορεί να γεμίσει με δραστηριότητες, που ξεκουράζουν το μυαλό και την ψυχή, από τον αγώνα και τις έγνοιες του βιοπορισμού. Είναι οι ώρες που πρέπει, σε κάθε περίπτωση, να συνδυάζουμε το τερπνό με το ωφέλιμο. Η επικοινωνία με τον ίδιο μας τον εαυτό, με το Θεό, με την οικογένεια και τους φίλους, η συμμετοχή σε κοινωνικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις, τα σπορ, τα ταξίδια, η τέχνη, η ωραία ψυχαγωγία, ο αθλητισμός, φέρνουν ξεκούραση, ψυχική προαγωγή, πολύπλευρη καλλιέργεια, ευεξία και τελικά δύναμη ψυχής και πνεύματος για αντοχές στα όποια προβλήματα. Ο ακριβότερος και αποδοτικότερος χρόνος βέβαια, είναι εκείνος που δαπανούμε για τους άλλους.
Ποτέ δεν πρέπει να θεωρείται ο χρόνος εχθρός, με την έννοια ότι, περνώντας ρίχνει στο σάκο του κάθε τόσο και ένα φύλλο από το άνθος της ζωής μας, που σιγά-σιγά αποφυλλίζεται και λιγοστεύει. Δεν είναι ρολόι να το κοιτάζεις. Κάνε και συ, ό,τι κάνει και το ρολόι, προχώρα, λέει, μια σοφή φράση. Είναι η δύναμη που μας οδηγεί σε μια πορεία μαζί του, είναι η κάθε στιγμή πρέπει να τη ζούμε, σαν να είναι η τελευταία.

Κάποτε λέει το παρελθόν καμπουριασμένο και σκυθρωπό, βυθισμένο στις αναμνήσεις, έβλεπε το μέλλον στητό, με το πρόσωπο στραμμένο μπροστά, που έκανε μόνο σχέδια ονειροπολώντας και το μάλωνε, πως χάνει τον καιρό του μάταια. Το μέλλον πάλι έβλεπε ακατανόητη τη ζωή, όπως την εννοούσε το παρελθόν, με πρόσωπα και πράγματα που δε γυρίζουν και δεν αλλάζουν. Τότε μπήκε στη μέση το παρόν, που θεώρησε πολύτιμο το παρελθόν, με τις ευχάριστες αναμνήσεις, που πηγάζουν από ευτυχία και στολίζουν τις σκέψεις μας. Συμφώνησε, πως πρέπει να υπάρχουν και τα σχέδια του μέλλοντος, ως κινητήριος δύναμη, για τις επόμενες δράσεις. Όμως τίποτα απ’ αυτά δεν πρέπει να εμποδίζει το παρόν, είπε. Ούτε οι αναμνήσεις ούτε τα σχέδια, να στέκονται μπροστά στην κάθε στιγμή του παρόντος. Το παρόν πρέπει να προέχει, να το ζούμε, είπε. Τότε η ζωή είναι πλήρης και έχει το σωστό νόημα. «Είναι η ζωή μια αστραπή και στ’ άναμμα που κάνει, ότι προλάβεις να χαρείς. Τα υπόλοιπα τα χάνεις». Τελικά μόνο με σωστή εκμετάλλευση και για τις τρεις όψεις του χρόνου, απολαμβάνουμε την αξία του. Αν τον αφήσουμε να κυλήσει άσκοπα, φαίνεται ελάχιστος και όταν η κλεψύδρα του φτάσει στο τέλος, κάθε μεταμέλεια θα είναι περιττή. Το «χρόνου φείδου», των αρχαίων και «ο χρόνος είναι χρήμα», των νεωτέρων, δεν είναι τυχαίες φράσεις. Ο χρόνος και τα όνειρα σαν τον αέρα πάνε, κι όλη η ζωή μας μια στιγμή κι ό,τι προλάβεις κάνε. Τραγουδά ο λαός.
Για να καταλάβουμε την αξία ενός χρόνου, ας ρωτήσουμε ένα μαθητή που έμεινε στην ίδια τάξη. Για την αξία ενός εξαμήνου, ξέρει ένας φοιτητής που το έχασε χωρίς να φταίει. Για την αξία ενός μήνα, θα μας πει ένας εργαζόμενος,
που δεν τον πλήρωσε ο εργοδότης του, αλλά οι υποχρεώσεις τρέχουν. Για την αξία της εβδομάδας, ας ρωτήσουμε τον εκδότη ενός εβδομαδιαίου περιοδικού, που μετρά τις πωλήσεις του. Για την αξία της ημέρας θα μας πει ένας μεροκαματιάρης, που δε βρήκε δουλειά, αλλά έχει να θρέψει τα στόματα της οικογένειας. Για την αξία της ώρας, ξέρουν αυτοί που την περιμένουν να παντρευτούν. Την αξία του λεπτού την έμαθε αυτός που μόλις έχασε το αεροπλάνο. Την αξία του δευτερολέπτου την εκτίμησε αυτός, που στο τσακ γλίτωσε από ένα τροχαίο. Και την αξία του κλάσματος του δευτερολέπτου την ευλογεί αυτός, που σ’ αυτόν τον ασήμαντο χρόνο κατάφερε να στεφθεί Ολυμπιονίκης.
ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ- ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ

ΕΥΧΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΥΛΛΟΓΟ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΠΥΡΓΟΥ

Ευχές από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Γυναικών Πύργου Κισάμου.
Ο Πολιτιστικός Συλλόγου Γυναικών της ενορίας Πύργου του Δήμου Κισσάμου «Η Δημιουργία», σας εύχεται Χαρούμενο, Δημιουργικό, Ειρηνικό και γεμάτο Υγεία το νέο έτος 2021. 

Επίσης ο σύλλογος πρόσφερε είδη τροφίμων στο Αννουσάκειο Ίδρυμα της Ιεράς Μητρόπολης Κισάμου και Σελίνου για τις ανάγκες του προνοιακού και κοινωνικού του έργου.
Εκ του Συλλόγου.

ΤΟ ΛΙΟΤΡΙΒΙ ΣΤΑ ΜΟΘΙΑΝΑ ΒΛΑΤΟΥΣ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΧΕΣ

 Γράφει ο Γιάννης Παπαδημητράκης
Το χωριό Βλάτος δημιουργήθηκε τον 15ο μ.Χ. αιώνα. Δεν υπάρχει καμιά αναφορά που να βεβαιώνει, ότι κατά την πρώτη Βυζαντινή περίοδο (3ος-9ος μ.Χ. αι.) ή κατά την δεύτερη (9ος-13ος μ.Χ. αι.) υπήρχε στην περιοχή οικισμός με το όνομα Βλάτος. Το ίδιο ισχύει και για την περίοδο της Αραβοκρατίας (824-961 μ.Χ.) 
Το 1252, έρχεται μέγας αριθμός Ενετών και εγκαθίστανται σε εδάφη της Δυτικής Κρήτης. Η εγκατάσταση Ενετών στην Δυτική Κίσαμο αρχίζει από το 1252 στις μεγάλες πόλεις, ενώ ο εποικισμός της υπαίθρου άρχισε πολύ μεταγενέστερα, στις αρχές του 14ου αιώνα, πιθανότατα δε μετά το σεισμό της 8ης Αυγούστου του 1303 και με κάποια επιφύλαξη θα λέγαμε γύρω στο 1336 (σύμφωνα με πηγές του Gerola).
Γνωστά τιμάρια της Δ. Κισάμου είναι της οικογένειας Trivisano στην περιοχή Δραπανιά και επίσης, των οικογενειών Michelli Minotto στην περιοχή των Τοπολίων μέχρι το Λούχι και Nicholo Minotto στην περιοχή του Κεφαλιού. 
Από τις ενετικές οικογένειες που λίγο πριν αναφέραμε αυτή που συνδέεται με την ίδρυση του Βλάτους είναι εκείνη του Michelli Minotto.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το ιστορικό της κτίσεως του Ναού της Αγ. Τριάδος στο Βλάτος στα «Αρχοντικά»,χώρος κατοικίας του Ενετού τοπάρχη. Ο συγκεκριμένος Ναός συνδέεται με την εγκατάσταση στο Βλάτος του ενετού Πατρικίου Μ.Minotto το 1472, ο οποίος και οικοδόμησε μικρό ναΐσκο αφιερωμένο στον Άγιο Γεώργιο και στην Κυρία των Αγγέλων, για να εξυπηρετούνται οι θρησκευτικές ανάγκες της οικογενείας του. 
Με την αποχώρηση των Ενετών από την περιοχή και την εγκατάσταση των Τούρκων, ο Ναός μετονομάζεται σε Ναό αφιερωμένο στην Αγία Τριάδα, γίνεται ο κεντρικός Ναός του χωριού με πρώτο εφημέριο τον παπα-Μιχελή Minotto, απόγονο της ενετικής οικογένειας, ο οποίος παρέμεινε ως ιερέας στην περιοχή διατηρώντας και αρκετό μέρος της περιουσίας του. 
Πιο συγκεκριμένα στην απογραφή του Φραντζέσκο Βασιλικάτα το 1577 αναφέρεται λεπτομερώς η Μηλιά όπως και τα διπλανά χωριά Καρυδάκι και Κεραμάρι. Πρώτη φορά αναφέρεται ρητώς το ΒΛΑΤΟΣ το 1583 στην απογραφή του Καστροφύλακα με 52 κατοίκους.

Μετέπειτα στην Απογραφή του Τριβιάν το 1645 αναφέρονται τα χωριά Βλάτος ή  Βουκοπέρασματα, Καρυδάκι, Μηλιές κλπ. Είναι και η περίοδος που το χωριό μας παίρνει την μορφή ενός οργανωμένου χωρίου, με την εγκατάσταση οικογενειών τους οποίους έφερε η οικογένεια Μinotto, προκειμένου να συντονίσουν τις εκτεταμένες ελαιοκαλλιέργειες του χωριού.
Χαρακτηριστική τοποθεσία με ενετική καθαρά σημασία είναι ..στου ΣΠΕΤΣΙΑΚΟΥΡΟΥ, σύνθετη από το Βενετσιάνικο «σπέτσιο» που σημαίνει παρατηρώ, προσέχω και «κούρα» που σημαίνει παρατηρώ, φροντίζω. Σημείο παρατηρητήριο στην στρατηγική αυτή τοποθεσία Β.Δ του Βλάτους.
Επίσης έχουμε και την τοποθεσία ΜΠΟΥΜΠΟΥΡΟΥ ή ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΟΥ βορείως της συνοικίας Κουτσουνάρα. Από το βενετσιάνικο «μπούμπουλος» που σημαίνει βοδινός και μπουμπουλκός που σημαίνει βουϊδοβοσκός. Και έτσι  έχει επικρατήσει η παράφραση -Μπουμπούρου. 
Κατά πάσα πιθανότητα αυτήν την περίοδο γύρω στα 1650 μ.χ ξεκίνησε ο συστηματικός οικισμός της περιοχής με την συστηματική καλλιέργεια της τσουνάτης ελιάς ενώ από τότε αρχίζουν να εμφανίζονται τα λιοτρίβια απαραίτητα για την έκθλιψη της ελιάς που τόσο συστηματικά, φρόντισαν να καλλιεργούν οι Ενετοί.
Το κοντινότερο ελαιουργείο της γειτονιάς των «Αρχοντικών» τόπος κατοικίας του Ενετού τοπάρχη είναι αυτό των Μοθιανών και της σημερινής οικίας Φραγκιουδάκη, (Φραγκιός.. απόγονος Φράγκων προγόνων, κατά πάσα πιθανότητα) με μεγάλη περιουσία καλλιέργειας ελιάς.
Το ομώνυμο λιοτρίβι του Μοθιανών ίσως είναι το πρώτο και παλαιότερο του Βλάτους  και συγκεκριμένα εκείνης της περιόδου περί τα 1650 μ.χ. περιλαμβάνει πετρόχτιστες τοξωτές καμάρες και αρχιτεκτονικές επιρροές από την περίοδο της Ενετοκρατίας. Η έπαυλη-οικία  και το ελαιοτριβείο αποτελούν μία ενιαία κατασκευή δύο ορόφων με ιδιαίτερα σημαντικά αρχιτεκτονικά στοιχεία..
Την περίοδο ακριβώς αυτή φαίνεται να διαμορφώνονται τα γνωστά Βλαθιανά επώνυμα από τις οικογένειες που χρίστηκαν ως ακτήμονες από τον Ενετό τοπάρχη διαμορφώνοντας ονόματα οικογενειών και τις ομώνυμες γειτονιές.
Πάντως παλαιές οικογένειες του Βλάτους που έχουν επίθετα από την πρώιμη εποχή αυτή,  είναι οι Ντεγιανοί, οι Ντερούκοι, οι Τσουρούνηδες, οι Μπερτίοι, οι Βαρουξήδες, οι Μότηδες, οι Μετζίδηδες και έξω από το χωριό (Ρογδιά) Λιμπέρηδες κ.α. 
Επώνυμα  που έχουν στις ρίζες τους  έντονο το ενετικό στοιχείο και την ενετική καταβολή όπως Ντε-Γιάννος, Ντε-Ρούκος,Μότος,Μπέρτιος, Μέτζος κ.α  όπως προείπαμε.
Τέλος αν αναλογιστούμε  ότι από γενιές 25 περίπου προγόνων μας, έφτασαν αναλλοίωτα έως σήμερα τα μνημεία –λιοτρίβια  αυτά, μας υποχρεώνει να σεβαστούμε τον χώρο και να είμαστε πολύ προσεκτικοί σε όποιου είδους επεμβάσεις ή αναπαλαιώσεις  παραδίδοντάς τα, αλώβητα, στις επόμενες γενεές, στον επόμενο κρίκο της αλυσίδας, της ζωής.

ΠΛΑΤΑΝΟΣ-ΓΡΑΜΒΟΥΣΑ 1954

 Μια ματιά στο παρελθόν με τα χωριά Πλάτανος και Γραμβούσα, με την ιστορική καταγραφή του χωριού απο τον γιατρό Μιχάλη Αναστασάκη* στο πολύ ενδιαφέρον βιβλίο του "Αι αξίαι της Κισάμου" την δεκαετία του 50'.

ΠΛΑΤΑΝΟΣ ΣΦΗΝΑΡΙ

Η κοινότητας έχει 1.272 κατοίκους, και πρόεδρος της είναι ο Νικόλαος Μπενιουδάκης και σύμβουλοι οι Τερεζάκης (δεν αναφέρει όνομα) Νίκος Περάκης, Γεωργιος Μαντζουράκης, Γεώργιος Κων. Χοχλακάκης (μάλλον Χοχλάκης) και ο ιερέα του είναι ο Λουπασάκης (δίχως να αναφέρει το μικρό όνομα πάλι). Έχει 50.000 ελαιόδενδρα και παράγει 200.000 οκάδες λάδι και 70.000 οκάδες εκλεκτό κρασί, έχει συνεταιριστικό υδραυλικό ελαιοπιεστήριο, διαθέτει κοινοτικό γραφείο και ο πρόεδρος της κοινότητας είναι ικανότατος έχει εκτελέσει μετά των συμβούλων του πολλά έργα. Έχει 75 συνεταίρους.

Έχει δημοτικό σχολείο τετραθέσιο με 145 μαθητές, στο γυμνάσιο φοιτούν μόλις 8 μαθητές.

Έχει μια αρχαία πόλη την Φαλάσαρνα (άρα το ήξεραν και οι παλαιότεροι οτι δεν είναι τα Φαλάσαρνα αλλά η Φαλάσαρνα και εδώ θα τσακωθούν με τους Γραμπουσιανούς μιας και αναφέρει) οτι στα Δυτικά παράλια της κοινότητας ευρίσκεται το ιστορικόν Τηγάνι. 

Οπλαρχηγός της περιοχής ο Εμμανουήλ Χοχλάκης.

Και κλείνει με πληροφορία που θέλει διασταύρωση ...

Τα νερά της περιοχής είναι κατάλληλα για ριζοκαλλιέργεια.

ΓΡΑΜΒΟΥΣΑ

Έχει 1075 κατοίκους, δυο δημοτικά σχολεία στο Καμάρτσο με 75 μαθητές, και στα Κάτω Μεσόγεια με 75 μαθητές. Παράγει το φημισμένο αρωματικό κρασί των Μεσογείων. (Δεν αναφέρει ποιος είναι πρόεδρος της κοινότητας ούτε τα χωριά που την αποτελούν.) Έχει ελαιοπιεστήριο τελευταίου τύπου, παράγει πολλές χιλιάδες οκάδες δημητριακά ώστε περισσεύουν και οι κάτοικοι της τα πωλούν. Έχει βοσκότοπους στο ακρωτήρι της Γραμβούσας και στο ιστορικό νησάκι της Γραμβούσας. Οι κάτοικοι της αναδείχθηκαν ως εξαίρετοι πατριώτες και ενθουσιώδεις αγωνιστές. Είχαν οπλαρχηγούς και τολμηρούς ηγέτες, Δεικτάκης μεγάλος πατριώτης, Χαραλάμπη Αρετά, Μαυράκη, και άλλους που σ΄αυτούς οφείλεται η κατάληψη του κάστρου της Γραμβούσας. Μεταξύ των οπλαρχηγών και οι γενναίοι Μπαλαμπάς, Μαργαρίτης και Καστάνης οι οποίοι έδρασαν στις επαναστάσεις του 1866-1878-1896-1897, μετά τόλμης και γενναιότητας

*Ο Μιχαήλ Αναστασάκης (1871-1967) απο την Σπηλιά Κισάμου, ήταν γιατρός, αγωνιστής και συγγραφέας. Υπηρέτησε ως βουλευτής Χανίων και έγραψε την "Ιστορία της Κισσάμου", "Αι Αξίαι της Κισσάμου" και το "Ημερολόγιο της Κατοχής.

ΤΑ ΕΙΚΟΝΟΣΤΑΣΙΑ ΣΤΟΝ ΠΛΑΤΑΝΟ

Μια ωραία ανάρτηση απο την Μαρία Τζουγανάκη, βρήκα στο διαδίκτυο, και την αναρτώ μιας και έχει πολλά καλά στοιχεία, αλλά μπορεί να συνδεθούν και με αυτά που έχουν γράψει οι περιηγητές όταν πέρασαν απο δω.

 Γράφει λοιπόν.....
Εικονοστάσι Αγίου Χαραλάμπους στον Πόρο Μεσογείων....δίπλα στο πατρικό μου.
Μια ιστορία πολλών ετών πίσω στο χρόνο.
Κάπου στον 19ο αιώνα, τότε που οι Αιγύπτιοι με τον ερχομό τους στο νησί μας, έφεραν την Πανώλη όπου κι έσπειρε το θάνατο, αποδεκατίζοντας πολιτείες και χωριά.
( Ιστορική χαρακτηριστική αναφορά για το χωριό με τις 92 οικογένειες στο Οροπέδιο Λασιθίου όπου επέζησαν μόνο ένας πατέρας με τον γιο του)
Οι πιστοί έχτιζαν ναούς ή εικονοστάσια αφιερωμένα στον Άγιο Χαράλαμπο και σε σημεία - σταυροδρόμια εισόδου των χωριών τους, έτσι ώστε η "Μαύρη Πανώγλα" να μην μπορέσει να φτάσει τα σπίτια τους.
Κάπου στο 1830 μαζί με την ιστορική εικόνα του Αγίου γινόταν λιτανείες προς αποφυγή του κακού στο χωριό μας. 
Δεν χάθηκε καμία ψυχή! 
Η εικόνα φέρει κάθετη σχισμή λόγω παλαιότητας ωστόσο λειτουργούνταν με περισσή ευλάβεια όλα τα χρόνια που υπηρέτησαν τις ενορίες Πλατάνου, ο προπάππους Ιερέας Ιωάννης Λουπασάκης, ο παππούς Ιερέας Χρήστος Λουπασάκης και ο θείος μου Ιερέας Ιωάννης Λουπασάκης.
Για το συγκεκριμένο εικονοστάσι έχω μαρτυρίες από την οικογένεια του πατέρα μου... δεν ήταν αυτή η αρχική του μορφή είχε χαλάσει με τα χρόνια... και ποιος ξέρει γιατί.. μετακινήθηκαν οι πέτρες απέναντι...μια μέρα λοιπόν ήρθε ο πραματευτής στο χωριό (τότε δεν ήταν δρόμοι, αλλά ένας στενός καρόδρομος και στην βιασύνη της η γιαγιά μου η Μαρία πάτησε στις πέτρες του μισογκρεμισμένου εικονοστασιού. Εκείνο το βράδυ δεν έκλεισε μάτι !!! Πρωί πρωί σηκώθηκε ο παππούς μου ο Γιώργης και το ξανάχτισε, αποκτώντας τη σημερινή του μορφή στην αρχική του θέση όπου βρίσκεται έως και σήμερα !!
Στο χωριό μας γνωρίζουμε 3 εικονοστάσια που χτίστηκαν για να μην εισέλθει η Πανώλη:
1ο του Αγίου Χαραλάμπους Πορρος Μεσόγεια,
2ο της Αγίας Παρασκευής πίσω από την οικία Δημήτρη Μπενιουδάκη (Μιμης) και το 

3ο δυστυχώς μου διαφεύγει σε ποιον Άγιο* ήταν αφιερωμένο.

* Σύμφωνα με την γιαγιά μου ίσως ήταν αφιερωμένο στην Αγία Τριάδα στη θέση Ραφτιανά, κοντά στην οικία του μηχανικού Αννουσάκη Χαράλαμπου.

Η αλήθεια είναι οτι το 1830 η πανούκλα είχε θερίσει την πρωτεύουσα της επαρχίας το Καστέλι, και ο φόβος ήταν τεράστιος μιας και δεν ήξεραν τίποτα για την αρρώστια. Στο βιβλίο του ο Robert Pashley "Ταξίδια στην Κρήτη" γράφει όταν επισκέφτηκε την Κίσαμο το 1834.

... " Ο διοικητής του φρουρίου στο Καστέλι ήταν Αλβανός και μου εκμυστηρεύτηκε οτι απο τους 740 περίπου Αλβανούς της πόλης όταν πολιορκήθηκαν απο τους χριστιανούς, οι 670 πέθαναν απο πανούκλα." 

ΜΙΑ ΠΑΛΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ

Μια χαμένη φώτο του Ανυφαντή, την θυμάμαι αλλά δεν υπήρχε ως και σήμερα σε κανένα άλμπουμ, κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο. Ο σαμαράς Αναστάσης Χαιρετάκης στο μικρό του μαγαζάκι του, δεν υπάρχει πια, κάτω απο μια σκάλα και δίπλα απο το φροντιστήριο Αγγλικών του Παπαδάκη Θεοφάνη στην Παπαγιαννάκη, στην διπλανή γωνία απο εκεί που σήμερα υπάρχει η σχολή χορού της Άλκηστης Ξηρουχάκη. Ο αγαπητός Αναστάσης με τα σαμάρια του... τότε που το τροχοφόρο δεν είχε φτάσει ακόμα στην Κίσαμο. 

ΕΟΡΤΗ ΟΣΙΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ ΤΟΥ ΛΕΠΡΟΥ

 Μέσα στις πρωτόγνωρες συνθήκες των καιρών και τις δυσκολίες που η λοιμική πανδημία έχει προκαλέσει σε όλους μας, προβάλλει η ιερά μορφή του Οσίου πατρός ημών Νικηφόρου του Λεπρού, προσώπου χτυπημένου από την θανατηφόρο λοιμική νόσο της εποχής του, την λέπρα, υπενθυμίζοντας σε όλους μας, με τρόπο περίτρανο και αδιάψευστο, πως η υπέρβαση των δυσκολιών, των δοκιμασιών και θλίψεων της ζωής δεν υπόθεσις μόνον της επιστήμης, αλλά και πίστης στον Θεό. Η πίστη δυναμώνει την ψυχή, στερεώνει και ενισχύει τον άνθρωπο, ισορροπεί την ζωή, απαλύνει τον πόνο, ρίχνει λάδι στο καντήλι της ελπίδας, μεταμορφώνει τις δοκιμασίες και αγωνίες της ζωής σε ευκαιρίες γνώσης του Θεού. Στο Συρικάρι Κισάμου, γενέθλιος γη του Οσίου Νικηφόρου και τον εκείσαι Ι. Προσκυνηματικό Του Ναό θα εορταστεί η ιερά μνήμη Του. Την Κυριακή, 3 Ιαν., Αρχιερατικός Εσπερινός και Ιερά Παράκλησις του Οσίου Νικηφόρου και την Δευτέρα, 4 Ιανουαρίου, Αρχιερατική Θεία Λειτουργία. Της πανηγύρεως θα προστεί ο Σεβ. Μητροπολίτης Κισάμου και Σελίνου κ. Αμφιλόχιος. Κατά την διάρκεια των ιερών Ακολουθιών θα μνημονευθούν τα χιλιάδες ονόματα, υπέρ υγείας και αναπαύσεως, που έχουν σταλεί απ΄ όλο τον κόσμο και έχουν καταγραφεί στην παρρησία του Ι. Προσκυνηματικού Ναού. Ο Ι. Προσκυνηματικός Ναός ως και η παρακείμενη οικία του Οσίου Νικηφόρου που έχει μετατραπεί σε προσκύνημα, θα είναι ανοικτά, δια κατ΄ ιδίαν προσευχή, καθ΄ όλη την ημέρα της Κυριακής (3 Ιαν.) ως επίσης και της Δευτέρας (4 Ιαν.), εκτός την ώρα των Ιερών Ακολουθιών, σύμφωνα με τα ισχύοντα μέτρα της περιόδου. Τις δύσκολες αυτές ημέρες της ζωής μας ας συνενώσουμε τις προσευχές και παρακλήσεις μας προς τον Όσιο Νικηφόρο τον Λεπρό, τον μεγάλο Άγιο του τόπου και της οικουμένης όλης. Να γίνει ίλεως και έλεος προς πάντας ημάς. Τους ασθενείς, τους δοκιμαζομένους και υπό της πανδημίας κατατρυχομένους αδελφούς μας, τους θλιβομένους. Οι πρεσβείες Του να καταστούν αιτία δυνάμεως, πηγή χαράς και υπέρβασης της λοιμικής αυτής νόσου και δοκιμασίας. Περαιτέρω πληροφορίες, τηλ. 2824022281, 6949075131 π. Χρύσανθος.     
Εκ της Ι. Μητροπόλεως

ΜΙΑ ΠΑΛΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ

Στο παλιό Καστέλι οι πλάκες και τα πειράγματα ατελείωτα. Ο Αχιλλέας Δεσποτάκης και ο Μιχάλης Παπαδοδημητράκης "ερευνούν" τον Νταγκουνόγιαννη αν οπλοφορεί.... με τον Ανυφαντή να τους αποθανατίζει.... με χαμόγελο ακόμα και απο τον άγνωστο χωροφύλακα.

Επ' ευκαιρίας το 1966 ο σταθμός χωροφυλακής Καστελίου Κισάμου, γινεται Αστυνομικό τμήμα Καστελλίου Κισάμου με 13 άτομα στις οργανικές του θέσεις, χώρια όσοι υπηρετούν στους Σταθμούς χωροφυλακής Δραπανιά, Γραμβούσα, Τοπόλια, Έλος, Βάθη και Σφηνάρι.

Η ΦΩΤΟ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ

Ότι μπορούν κάνουν στο Δήμο μας για να λέμε οτι έχουμε παιδεία, σχολεία, εργαστήρια κλπ στην Κίσαμο υποφερτά σχολεία βέβαια μιας και όλοι ξέρουμε τα βάσαν αμας εδώ και 20 χρόνια...

Ευτυχώς  βέβαια που δεν περιμένουμε τις υποσχέσεις, γιατί αν περιμέναμε τουλάχιστον να τηρηθούν.. ζήσε Μάη μου ...

Αν ανοίξουν τελικά τα σχολεία το Ιανουάριο... το ΕΠΑΛ θα έχει το θερμοκήπιο του, στο χώρο του, για τα μαθήματα της Γεωπονίας... τα υπόλοιπα εργαστήρια άμα βρουν εκεί στην περιφέρεια τίποτα αδιάθετα και τα προλάβουμε... μιας και μας τα παίρνουν και αυτά οι ..γρήγοροι!!!

Όσο για εκείνο το νηπιαγωγείο που υπάρχει στο χώρο των παλιών Τεχνικών σχολών.. ας κάνουμε τον σταυρό μας καθημερινά ...