ΧΡΟΝΙΑΡΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ

Γράφει η Νταγκουνάκη Ανθούλα, φιλόλογος

Άλλος ένας παλιός χρόνος, έκλεισε το μάτι στον καινούριο και του ευχήθηκε καλοστραθιά και καλή δύναμη. Καλή δύναμη πράγματι χρειαζόμαστε, αφού θα διανύσουμε ένα χρόνο διαφορετικό, με πρωτόγνωρες εμπειρίες και καταστάσεις. Υγεία, ειρήνη, ευτυχία και προκοπή, ας ευχηθούμε από καρδιάς, σε όλον τον κόσμο.
Αλλάξαμε λοιπόν χρονολογία, μπήκαμε στο 2021, ανταλλάξαμε τις ευχές μας, τούτες τις χρονιάρες μέρες. Μα νομίζω πως τέτοιες μέρες χρειάζονται και κάποιες χρονιάρες σκέψεις. Τι ακριβώς σημαίνει η έννοια χρόνος, είναι θέμα που έχει γίνει αντικείμενο ιδιαίτερης μελέτης για πολλούς διανοητές. Κατά τον Πλάτωνα λοιπόν, χρόνος είναι η αντανάκλαση της αιωνιότητας και γεννήθηκε μαζί με τον ουρανό και τον κόσμο. Τα ουράνια σώματα, με τις κινήσεις τους δίνουν τη μέτρηση του χρόνου και έχουμε τα έτη, τους μήνες , τη μυστηριακή εναλλαγή νύχτας-μέρας, και τη θαυμαστή διαδοχή των εποχών, ενώ τα γήινα με τη γένεση και τη φθορά, δίνουν την εικόνα του χρόνου και τη ροή του. Ο Μ. Βασίλειος τονίζει, πως ο χρόνος τρέχει και δεν περιμένει αυτόν που αργοπορεί. Οι μέρες φεύγουν βιαστικά και προσπερνούν τον οκνηρό. Όπως δε μπορούμε να σταματήσουμε τον ποταμό, παρά μόνο να χρησιμοποιήσουμε σωστά το νερό του, έτσι και το χρόνο που τρέχει σε μια αναγκαστική πορεία, ούτε μπορούμε να συγκρατήσουμε, ούτε να τον ανακαλέσουμε, ούτε να τον προλάβουμε, όταν έρχεται. Μόνο να τον διαχειριστούμε, γράφει.
Η ζωή μας είναι απόλυτα συνυφασμένη με το χρόνο. Όσο αναπνέουμε νιώθουμε τη ροή του δίπλα μας, κινούμαστε μέσα σ’ αυτόν και δε μπορούμε να ζήσουμε έξω απ’ αυτόν. Δε μας ανήκει, αλλά μπορούμε να τον χρησιμοποιήσουμε. Για τον καθένα όμως, έχει άλλη σημασία. Αλλιώς μετρά για τον εργαζόμενο, αλλιώς για τον εργοδότη, αλλιώς μετρά για την οικονομία και αλλιώς για τη βιομηχανία, αλλιώς για τους πολιτικούς, αλλιώς για τους πολίτες, αλλιώς για το γιατρό, αλλιώς για τον ασθενή. Αλλιώς για τους νέους, που για τα πάντα είναι νωρίς, αλλιώς για τους μεγάλους, που για τα περισσότερα είναι αργά. Είναι δωρεάν ανεκτίμητη, δεν μπορεί κανείς να τον αποταμιεύσει αλλά μπορεί να τον ξοδέψει, ανάλογα με τις υποχρεώσεις και την προσωπικότητά του. Αν τον αφήνουμε να κυλά άσκοπα, θα έρθει ώρα που κάθε μεταμέλεια θα είναι και περιττή και οδυνηρή. Η σωστή διαχείριση του χρόνου, είναι σπάνια ανθρώπινη αρετή και δείχνει μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα.
Οι ώρες δουλειάς και υποχρεώσεων, είναι ο χρόνος με γόνιμη απασχόληση, που δίνουν νόημα στη ύπαρξή μας. Συχνά ρυθμίζονται από διάφορους παράγοντες έξω από μας, που μπορεί να μας πιέσουν. Όμως η ζωή μας δεν είναι μόνο δείχτες του ρολογιού, ωράριο και τρέξιμο. Μη χανόμαστε στη δίνη της ζωής, σαν μια συνεχή αγωνία. Υπάρχει και ο
εσωτερικός, ο υποκειμενικός, ο δικός μας χρόνος. Είναι μια φυσική αναγκαιότητα, ο ελεύθερος χρόνος μας, που αυτήν την εποχή είναι ατελείωτος και δεν πρέπει να τον χαρακτηρίζει η αδράνεια, γιατί δεν είναι νεκρός χρόνος. Η αδράνεια κάνει να περνούν αργά οι ώρες , μα γρήγορα τα χρόνια. Μπορεί να γεμίσει με δραστηριότητες, που ξεκουράζουν το μυαλό και την ψυχή, από τον αγώνα και τις έγνοιες του βιοπορισμού. Είναι οι ώρες που πρέπει, σε κάθε περίπτωση, να συνδυάζουμε το τερπνό με το ωφέλιμο. Η επικοινωνία με τον ίδιο μας τον εαυτό, με το Θεό, με την οικογένεια και τους φίλους, η συμμετοχή σε κοινωνικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις, τα σπορ, τα ταξίδια, η τέχνη, η ωραία ψυχαγωγία, ο αθλητισμός, φέρνουν ξεκούραση, ψυχική προαγωγή, πολύπλευρη καλλιέργεια, ευεξία και τελικά δύναμη ψυχής και πνεύματος για αντοχές στα όποια προβλήματα. Ο ακριβότερος και αποδοτικότερος χρόνος βέβαια, είναι εκείνος που δαπανούμε για τους άλλους.
Ποτέ δεν πρέπει να θεωρείται ο χρόνος εχθρός, με την έννοια ότι, περνώντας ρίχνει στο σάκο του κάθε τόσο και ένα φύλλο από το άνθος της ζωής μας, που σιγά-σιγά αποφυλλίζεται και λιγοστεύει. Δεν είναι ρολόι να το κοιτάζεις. Κάνε και συ, ό,τι κάνει και το ρολόι, προχώρα, λέει, μια σοφή φράση. Είναι η δύναμη που μας οδηγεί σε μια πορεία μαζί του, είναι η κάθε στιγμή πρέπει να τη ζούμε, σαν να είναι η τελευταία.

Κάποτε λέει το παρελθόν καμπουριασμένο και σκυθρωπό, βυθισμένο στις αναμνήσεις, έβλεπε το μέλλον στητό, με το πρόσωπο στραμμένο μπροστά, που έκανε μόνο σχέδια ονειροπολώντας και το μάλωνε, πως χάνει τον καιρό του μάταια. Το μέλλον πάλι έβλεπε ακατανόητη τη ζωή, όπως την εννοούσε το παρελθόν, με πρόσωπα και πράγματα που δε γυρίζουν και δεν αλλάζουν. Τότε μπήκε στη μέση το παρόν, που θεώρησε πολύτιμο το παρελθόν, με τις ευχάριστες αναμνήσεις, που πηγάζουν από ευτυχία και στολίζουν τις σκέψεις μας. Συμφώνησε, πως πρέπει να υπάρχουν και τα σχέδια του μέλλοντος, ως κινητήριος δύναμη, για τις επόμενες δράσεις. Όμως τίποτα απ’ αυτά δεν πρέπει να εμποδίζει το παρόν, είπε. Ούτε οι αναμνήσεις ούτε τα σχέδια, να στέκονται μπροστά στην κάθε στιγμή του παρόντος. Το παρόν πρέπει να προέχει, να το ζούμε, είπε. Τότε η ζωή είναι πλήρης και έχει το σωστό νόημα. «Είναι η ζωή μια αστραπή και στ’ άναμμα που κάνει, ότι προλάβεις να χαρείς. Τα υπόλοιπα τα χάνεις». Τελικά μόνο με σωστή εκμετάλλευση και για τις τρεις όψεις του χρόνου, απολαμβάνουμε την αξία του. Αν τον αφήσουμε να κυλήσει άσκοπα, φαίνεται ελάχιστος και όταν η κλεψύδρα του φτάσει στο τέλος, κάθε μεταμέλεια θα είναι περιττή. Το «χρόνου φείδου», των αρχαίων και «ο χρόνος είναι χρήμα», των νεωτέρων, δεν είναι τυχαίες φράσεις. Ο χρόνος και τα όνειρα σαν τον αέρα πάνε, κι όλη η ζωή μας μια στιγμή κι ό,τι προλάβεις κάνε. Τραγουδά ο λαός.
Για να καταλάβουμε την αξία ενός χρόνου, ας ρωτήσουμε ένα μαθητή που έμεινε στην ίδια τάξη. Για την αξία ενός εξαμήνου, ξέρει ένας φοιτητής που το έχασε χωρίς να φταίει. Για την αξία ενός μήνα, θα μας πει ένας εργαζόμενος,
που δεν τον πλήρωσε ο εργοδότης του, αλλά οι υποχρεώσεις τρέχουν. Για την αξία της εβδομάδας, ας ρωτήσουμε τον εκδότη ενός εβδομαδιαίου περιοδικού, που μετρά τις πωλήσεις του. Για την αξία της ημέρας θα μας πει ένας μεροκαματιάρης, που δε βρήκε δουλειά, αλλά έχει να θρέψει τα στόματα της οικογένειας. Για την αξία της ώρας, ξέρουν αυτοί που την περιμένουν να παντρευτούν. Την αξία του λεπτού την έμαθε αυτός που μόλις έχασε το αεροπλάνο. Την αξία του δευτερολέπτου την εκτίμησε αυτός, που στο τσακ γλίτωσε από ένα τροχαίο. Και την αξία του κλάσματος του δευτερολέπτου την ευλογεί αυτός, που σ’ αυτόν τον ασήμαντο χρόνο κατάφερε να στεφθεί Ολυμπιονίκης.
ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ- ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ